Dr Pınar Pazarlı Göğüs Hastalıkları ve TB uzmanı Sakarya Üniversitesi

... konulu sunumlar: "Dr Pınar Pazarlı Göğüs Hastalıkları ve TB uzmanı Sakarya Üniversitesi"— Sunum transkripti:

1 Dr Pınar Pazarlı Göğüs Hastalıkları ve TB uzmanı Sakarya Üniversitesi
SİGARA BIRAKMA SÜRECİ Dr Pınar Pazarlı Göğüs Hastalıkları ve TB uzmanı Sakarya Üniversitesi

2 SİGARA BIRAKMA POLİKLİNİĞİ
SAÜ SİGARA BIRAKMA POLİKLİNİĞİ 2006

3 Bağlasan Durur mu? Fotoğraf: FİTNAT ÇİMŞİT

4 SAÜ Tütün Kontrolü Koordinasyon Kurulu’nun projeleri ve ülkemizdeki tütün kontrolü çalışmalarına katkısı Saat: 09:00 -09:30 Salon 6

5 Transtheoretical Model
Sigara Bırakma Süreci Sigarayı bırakmak = Davranış değişikliği Transtheoretical Model Bu modele göre; sigara içen bireyler, sigara bırakma öncesi, sırası ve sonrasında davranışsal yönden farklı 5 evre içinde geçiş yaparlar. Prochaska ve DiClemente

6 Davranış Değişikliği Evreleri
Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri Bırakmayı düşünmeme (pre-contemplation) Bırakmayı düşünme (contemplation) Bırakmaya hazırlanma (preparation for action) Bırakmayı deneme (action) Bırakmayı sürdürme (maintenance)

7 Transtheoretical Model
Kişinin gereksinimini karşılayacak uygun müdahaleler Evreler arası geçiş = Niyet

8 Değişim evrelerine göre yaklaşım
Yaklaşımın etkinliği; Olgunun doğru tanımlanmasına Doğru stratejilerin uygulanmasına bağlıdır Hekimin başarısı; - Birey hangi evrede? - Evreler arası geçişi sağlamak için ne yapılabilir?

9 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Sürdürme Deneme Hazırlanma Düşünme AKTİF İÇİCİ Düşünmeme BIRAKMA GÜNÜ

10 Bırakmayı düşünmeme evresi
Gelecekte (en az 6 aylık sürede) sigara ile ilgili davranış değişikliği düşünmez. Sigara alışkanlığının sonuçları hakkında yeterli bilgisi yoktur ve bilgiyi almaktan kaçınır ya da direnç gösterir. İçiciliğin yarattığı hastalık risklerini göz ardı etme, bunun yerine nikotinden edindiği faydaları düşünme eğilimindedir. Önceki başarısız deneme sonuçlarını, bırakma konusunda yetersizlik ya da iradesizlik olarak yorumlar. Başarabileceğine inanmaz, bırakma konusunda isteği ve kendine güveni yoktur.

11 Haziran 2007 – Polikliniğimizin 1. yıldönümü

12 38 yıl X 3 paket/gün sigara anamnezi mevcut ~ 2 yıldır sigara içmiyor
Orhan Bey 1950 doğumlu 38 yıl X 3 paket/gün sigara anamnezi mevcut ~ 2 yıldır sigara içmiyor

13 Bırakma denemesi için isteksiz bireyler
5R UYGULAMASI Relevance (ilgilen) Risks (riskler) Rewards (kazançlar) Roadblocks (engeller) Repetition (tekrarla)

14 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Sürdürme Deneme Hazırlanma Düşünme AKTİF İÇİCİ Düşünmeme BIRAKMA GÜNÜ

15 Bırakmayı düşünme evresi
Gelecek 6 ay içinde bırakmayı düşünmektedir Bırakmak için gün belirleme eğilimi yoktur, bırakmayı erteleten gerekçeleri hep ön plandadır Sigarayla ilgili zıt düşünceler neredeyse eşittir Düşünme evresinde sıkışmış kalmıştır

16 Haziran 2007 – Polikliniğimizin 1. yıldönümü

17 İsmail Bey 1973 doğumlu – Güvenlik Şube Müdürü
17 X 1 paket/yıl sigara anamnezi mevcut ~ 2 yıldır sigara içmiyor

18 Bırakma denemesi için istekli bireyler
5A UYGULAMASI Ask (sor) Advice (öner) Assess (değerlendir) Asist (destekle) Arrange (izle)

19 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Sürdürme Deneme Hazırlanma İÇMEYEN Düşünme Düşünmeme AKTİF İÇİCİ BIRAKMA GÜNÜ

20 Hazırlanma Evresi İçici, gelecek 1 ay içinde bırakmayı planlamıştır.
İlk adım “bırakma günü”nün tespitidir. İçicinin bırakma gününe dek edineceği, bağımlılıkla mücadelesini kolaylaştıracak her türlü donanım deneme evresindeki başarısını arttıracaktır.

21 İçicinin sigara kullanma şekli ve içmesini tetikleyen faktörler hakkında farkındalığını arttırmak
Deneme döneminde yaşayacağı “ani içme isteği” ile kişisel başetme yöntemleri geliştirmesini sağlamak

22

23

24

25 Sigara Bırakma Süreci Davranış Değişikliği Evreleri
Sürdürme Deneme Hazırlanma İÇMEYEN Düşünme Düşünmeme AKTİF İÇİCİ BIRAKMA GÜNÜ

26 Bırakmayı deneme evresi
Sigarayı bırakma adımını atmıştır. Henüz 6 aylık süre dolmamıştır. Bu evre nükslerin en sık yaşandığı dönemdir. Nüks, %50 oranında ilk 2-3 haftada görülür. Nüks riski azalarak devam eder.

27 Bırakmayı sürdürme evresi
6 aydan daha uzun süredir sigara içmiyordur. Nükslerden kaçınmaya çalışmaktadır. Kendine güveni artmıştır. Nüks riski devam etmektedir.

28 Davranış değişikliği evreleri
Deneme Kalıcı değişiklik Hazırlanma Sürdürme Düşünme Nüks Düşünmeme

29 Pratik Yaklaşım Bırakma denemesi için isteksiz bireyler
Bırakma denemesi için istekli bireyler %40’ının sigara bırakma sürecinin 1. evresinde %40’ının sigara bırakma sürecinin 2. evresinde 5R hizmetler ve araştırmalar %20’si sigara bırakma sürecinin 3. evresinde %1’i Sigara Bırakma Polikliniği Prochaska JO. Population treatment for addictions. Curr Dir Psychol Sci 2004; 13(6): 242-6

30 Herbir evredeki içici için gerçekçi hedefler belirleme stratejisinin, tüm içicileri hemen bırakma denemesi için zorlamaktan daha etkin sonuçlar doğurduğu bilinmektedir. İçicinin yalnızca bir sonraki evreye geçişine yolaçan açık ve net müdahaleler, içicilerin sigarasız kalma oranını %75 arttırır.

31 İstek, sabır, özveri, inanç, kararlılık…
Sigara bırakma süreci, sigara içen kadar ona yardım etmeye çalışan hekim için de zorlu bir süreçtir. İstek, sabır, özveri, inanç, kararlılık…

32