ÖFKE NEDİR? ÖFKE YÖNETİMİ

... konulu sunumlar: "ÖFKE NEDİR? ÖFKE YÖNETİMİ"— Sunum transkripti:

1 ÖFKE NEDİR? ÖFKE YÖNETİMİ
ÖFKE GELİR GÖZ KARARIR ÖFKE GİDER YÜZ KIZARIR Mehmet YILDIRIM Uzman Rehber Öğretmen HATAY RAM MÜDÜRÜ

2 Öfke, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere verilen son derece doğal, evrensel ve insani bir tepkidir Öfke aslında normal ve sağlıklı bir duygudur. Ama kontrolden çıkıp da yıkıcı hale dönüştüğünde, hayatınızda, kişisel ilişkilerinizde sorunlara yol açar.

3 Her bireyin öfkelendiği durumlar farklıdır
Her bireyin öfkelendiği durumlar farklıdır. Ayrıca bir birey aynı konuya bazen öfkelenirken bazen öfkelenmeyebilir. Herhangi bir öfke durumunda aşağıdaki beş boyut birlikte çalışır. Öfke oluştuğunda düşüncelerimizde, davranışlarımızda, fizyolojik tepkilerde, duygularımızda, iletişim kurarken her zamankinden farklı durumlar ortaya çıkar

4 Düşünce : Bizi öfkelendiren olay, durum ya da kişiyle ilgili mevcut düşüncelerimiz. Örnek; Reddedildiğini, engellendiğini, yetersiz olduğunu düşünmek. Heyecan : Öfkeyle birlikte hissettiğimiz fizyolojik tepkiler. Örnek; Kalbin hızlı çarpması, ateş basması, sık sık ve zor nefes alma, ağrılar gibi tepkiler görülür.

5 İletişim : Öfkemizi çevremize gösterme şeklimiz
İletişim : Öfkemizi çevremize gösterme şeklimiz. Örnek; Sözlü veya sözsüz mesajlarla çevremizi haberdar etmek, ses tonunun yükselmesi, öfkeli bir bakış, kaçınma gibi Duygu : Öfkelendiğimiz zaman gösterdiğimiz duygular. Örnek; Kızgınlık, can sıkıntısı, bıkkınlık gibi duyguların yaşanması.

6 - Davranış : Öfkelendiğimiz zaman gösterdiğimiz davranışlar
- Davranış : Öfkelendiğimiz zaman gösterdiğimiz davranışlar. Örnek; Bağırmak, eşyaları kırmak, duvarlara vurmak veya saldırgan davranışlarda bulunmak.

7 Bebekler öfkelerini, ağlayarak, kollarını sallayarak, bacaklarıyla tekme atarak dile getirirler. 18 ay civarında çoğu çocuk öfkelenince sinir nöbetleri geçirir. Bu nöbetler ikinci yılın sonunda doruğa ulaşır, üçüncü yıldan sonra azalır. Bunun nedeni üç yaş civarında çocukların isteklerini elde etmede dilin daha etkili bir araç olduğunu fark etmeleridir.

8 Okulda öfke, akademik güçlüklere yönelik bir tepki olabilir
Okulda öfke, akademik güçlüklere yönelik bir tepki olabilir. Bazı çocukların toplumsal rollerini tanımlamak için kullandığı bir saldırganlık çeşidinin işareti de olabilir. Öfkeli tehdit ve meydan okumalar, kimin daha çetin olduğunu belirlemeye yardım eder.

9 Bazı çocuklar, diğerlerinden daha kolay öfkelenirler
Bazı çocuklar, diğerlerinden daha kolay öfkelenirler. Yüksek düzeydeki buhar basıncını içinde taşıyan bir düdüklü tencere gibi olan bu çocukların patlaması için çok az bir kışkırtma ya da zorlanma yetecektir. Kimi çocuklar ise henüz öfkelerini yönlendirmek için gerekli becerileri edinememiş olabilirler.

10 Bazı çocukların öfkesi de yaşamlarındaki ciddi olaylara tepki olabilir
Bazı çocukların öfkesi de yaşamlarındaki ciddi olaylara tepki olabilir. Her üç durumda da çocuğun, niye öfkeli olduğunu bilmesinin yanı sıra, öfkesini uygun şekillerde nasıl yönlendireceğini de bilmesi gerekir. Bu yeteneğe sahip olmayan ya da öğrenmeyen çocuklar arkadaş edinmede güçlük çekebilir ve öbür çocukların kolayca kızdırıp ağlattığı hedefler haline gelebilir.

11 Öfkemizi kontrol edemediğimizde olumsuz sonuçlarını görmeye başlarız
Öfkemizi kontrol edemediğimizde olumsuz sonuçlarını görmeye başlarız. Bunlar; fizyolojik, düşünsel ve davranışsal boyutta yaşanır. Öfke ve Fizyolojik Tepkiler : - Kan şekerinin yükselmesi - Nabzın ve kan basıncının artması - Sık sık ve zor nefes alma - Baş ağrısı - Kas ağrıları, sırt, boyun.

12 Öfke ve Zihinsel Tepkiler : - Konsantrasyon bozukluğu - Düşük performans - Unutkanlık - Uykusuzluk -Dikkatsizlik Öfke ve Davranışsal Tepkiler : - Alkolizm - Sigara tiryakiliği - Huzursuzluk - Acelecilik - İlaç kullanımı - Aşırı yemek yeme

13 Genel olarak öfkeli insanlara rahatlamaları veya sakin olmaları söylenmektedir. Öfkeli olduğunuz zaman vücudunuzda fiziksel bir gerginlik oluşmaktadır. Aynı zamanda bir kişi hem öfkeli hem de sakin olamayacağına göre rahatlamanıza yardımcı olacak yöntemleri öğrenerek öfkenin getirmiş olduğu fiziksel belirtileri de kontrol altına almaya çalışabilirsiniz.

14 Öfkemizi boşaltmak iyi midir?
Araştırmalar, kızgınlık duygusunun boşaltılması, kızgınlık, öfke ve saldırganlığı daha çok arttırdığını ve sorunu çözmek için hiç bir yararı olmadığını göstermektedir.

15 Bazı insanların “kafasının tası” diğerlerine kıyasla daha çabuk atmaktadır. Bunlar ortalama bir insandan daha kolay kızar ve bu duyguyu daha yoğun yaşarlar. Diğerleri ise kızgınlıklarını pek öyle gürültülü ve dramatik şekillerde göstermeseler de, her zaman sinirli ve terstirler. Kolayca kızan kişiler her zaman öyle bağırıp, küfretmez, eşya fırlatmazlar.

16 Öfkelendiğimiz konular farklı olduğu gibi öfkemizi ifade etme şekillerimizde farklılıklar gösterir. Bazıları saldırgan davranabilirken bazıları da öfkelerini içlerine atarlar. a-) Saldırgan davranışlar b-) Bastırılmış davranışlar c-) Kontrol Etme

17 a-) Saldırgan Davranışlar : Öfke bulaşıcı bir duygu olduğu için karşımızdaki kişinin öfkeli gözükmesi bizimde kontrolümüzü güçleştirir. En sık ortaya koyulan yolu da bu duygularımızı dışarı vurmak bağırmak, kızmak, eşyaları kırmak, duvarlara vurmak gibi saldırgan davranışlarda bulunmaktır

18 b-) Bastırılmış Davranışlar : Sürekli öfkeyi bastırmak, sanki hiç kızmıyormuş gibi görünmek, sakin kalmak, belli etmemektir. Zamanında ifade edilmediği için birikir birikir ve bir yanardağ gibi patlama şeklinde sonuçlanabilir. c-) Kontrol Etme: Konunun başında da belirttiğimiz gibi öfke duygusunu hepimiz yaşarız. Ben hiçbir şeye öfkelenmiyorum veya hiç kızmam dediğimizde bir şeylerden kaçıyor olabiliriz. Önce bunun farkına varıp daha sonrada bunu etkili bir biçimde ifade etme yollarını kullanmak gereklidir.

19 Öfkeyi doğru şekilde ifade edebilme becerisine “öfke kontrolü” denir
Öfkeyi doğru şekilde ifade edebilme becerisine “öfke kontrolü” denir. Öfke kontrolünü saldırgan davranışlar sergilemeden, sözlü veya fiziksel şiddet kullanmadan, kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar vermeyecek şekilde duygusunu ifade etme becerisi olarak tanımlayabiliriz.

20 Öfkemizi Nasıl Kontrol Edeceğiz
Öfkemizi Nasıl Kontrol Edeceğiz? 1- Kızgınlığın altında yatan üzüntü ve korkularınızla yüzleşin, tanımaya çalışın. 2- Empatik anlayışı geliştirin. 3- En çok öfkelendiğiniz şeyler ve öfkeye verdiğiniz tepkiler konusunda bilinçlenin. 4- Dinlemek ve iyi iletişim kurmak ve öfkeyi azaltmak için şarttır. 5- Öfkelenmemize neden olan olumsuz inanışlarınızı değiştirmek için uğraş verin. 6- Gevşemeye yönelik çalışmalar yapın.

21 Gevşeme: Karnınızı dolduracak şekilde derin nefesler alın; göğsünüzün üst kısmıyla nefes almanız sizi rahatlatmaz. Nefes alıp verdiğinizde göğsünüz değil, karnınız şişmelidir. Derin nefeslerinizi alırken, kendi kendinize tekrar tekrar Gevşe! ya da Sakin ol! diyerek telkinde bulunun.

22 Daha iyi iletişim : Öfkeli insanlar genellikle düşünmeden yargılama ve bu yargıları yönünde davranma eğilimindedirler. Bu yargılar da bazen çok gerçek dışı olabilmektedir. Eğer çok elektrikli bir tartışma içine girdiyseniz, ilk yapacağınız şey ; Yavaşlayıp gösterdiğiniz tepkileri gözlemek olmalıdır. Aklınıza gelen ilk şeyi söylemeyin, yavaşlayın ve asıl söylemek istediğinizi düşünün. Aynı anda karşınızdakinin de söylediklerini duymaya ve anlamaya çalışın. Hemen cevap vermeyin.

23 AŞAĞIDAKİ RESİMDE NE GÖRÜYORSUNUZ?
A- VAZO B- BİRBİRİNE BAKAN İKİ İNSAN YÜZÜ C- ANAHTAR DELİĞİ D –KUPA E – SÜRAHİ F- SATRANÇ TAŞI G- KAVUK

24

25 İYİ İLETİŞİM KURMANIN İLKELERİ
1-SAYGINLIK İLKESİ Karşımızdaki kişiye her şeyden önce insan oluşu nedeniyle bir değer olarak görmek, onu olduğu gibi kabullenmek. Ön yargısız şartsız kabul. Her şeye rağmen SENİ ÇOK SEVİYORUM,,,,, EĞER ÇÜNKÜ……… (Yunan Mitolojisinde Misafir Tanrısı) 2-SAYDAMLIK İLKESİ İlişkilerde dürüst olmak, özü sözü bir olmak

26 3-EMPATİK ANLAYIŞ Kendini karsısındakinin yerine koyarak, onun düşünce ve duygularını anlamaya çalışmasıdır. Kurdun diliyle ‘Kırmızı Başlıklı Kız’ masalını hiç dinlediniz mi? 4-ETKİN DİNLEME Karşımızdakinin ne söylediğini anlama ve bunları ifade etmektir.

27 Çevrenizi değiştirmek Bazen, sinirlenip öfkelenmemize yol açan şeylerin yakın çevremizde olduğunu fark ederiz. Sorunlar ve sorumluluklar üzerinize öylesine yıkılır ki düştüğünüz tuzağa ve o tuzağı temsil eden insanlara karşı öfke ile kavrulursunuz. Biraz ara verin. Gün içinde özellikle stresli olacağını bildiğiniz saatlerde, sadece kendiniz için kullanacağınız bir zaman ayırın. Örneğin çalışan bir anne, eve geldiğinde kendisine ayıracağı bir 15 dakikalık süre olursa, çocuklarının isteklerine, parlamadan daha iyi cevap verebilir.

28 Problemi çözme : Bazen öfke duygularımız yaşamımızdaki gerçek ve kaçınılmaz sorunlardan kaynaklanıyor olabilir. Kızgınlık duyguları böyle zamanlarda bu zorluklar karşısında yaşanan doğal ve sağlıklı duygulardır. Böyle durumlardaki en yararlı tutum; önce durumu değiştirip değiştiremeyeceğimizi araştırmaktır. Değiştirebileceğimiz bir şeyse çözüm yolları araştırılabilir.

29 Problem çözme yöntemi Problemi tanımlamak
Çözüm seçeneklerini oluşturmak Seçeneklerin olumlu ve olumsuz yönlerini ortaya koymak Olumlu yönleri fazla olan seçeneği uygulamak Değerlendirme

30 Unutmayın, öfkeyi yok edemezsiniz, tüm çabalarınıza rağmen sizi öfkelendirecek olaylar olacaktır. • Yaşam her zaman için engellerle, acılarla, kayıplarla ve diğer insanların onlardan beklemediğiniz davranışlarıyla dolu olacaktır. • Bunu değiştiremezsiniz. Ama bu olayların sizi etkileme biçimini değiştirebilirsiniz. Kızgınlık ve öfke tepkilerinizi kontrol ederek, uzun vadede onların sizi daha mutsuz kılmasını önleyebilirsiniz

31 Öfke Krizi Yaşayan Çocuğun Ebeveynlerinin Tutumları Nasıl Olmalı?
Çocuk, öfkeli davranışlar sergilemediği zamanlarda ona ilgi göstermek ve övmek Çocuk, öfke nöbeti geçirmeye başladığında ona özel ilgi göstermemek. Öncesinde ne iş ile meşgul isek o işe devam etmek.

32 Çocuğa net bir şekilde öfkeli davranışlarına son vermesi söylemek
* Çocuğa net bir şekilde öfkeli davranışlarına son vermesi söylemek. Öfkeli hali daha da kötüye gitmeden dikkatini dağıtmaya veya başka bir alana yönlendirmeye çalışmak. * Öfke nöbeti geçirdiği sırada çocuğun kendisine veya başkalarına zarar veremeyeceği güvenli bir ortamda tutulmasını sağlamak.

33 Çocuğa öfkelenmenin doğal bir duygu olduğunu ve buna hakkı olduğunu söylemek. Fakat, bu yüzden konu ile ilgili fikrin değişmeyeceğini ve öfke nöbeti sona erdiğinde onun yanında olunacağını söylemek. Ve tabi ki bu konuda sonuna kadar kararlı durmak. Unutmayın, çocuğun öfkesine boyun eğildiği ve istediği yerine getirildiği takdirde bu davranışların hem sıklığı hem de şiddeti artarak devam edecektir.

34 Kaygı durumunuza Göre Hareket Artar

35 Ağrıların gelişmesi ve devam etmesinde öfke, stresten daha etkilidir
Ayakta iken öfkelenirsen hemen otur. Öfken geçerse ne ala geçmezse uzan. Hala öfkeliysen elini, yüzünü yıka. Aklın neredeyse saf dışı kaldığı öfke patlamalarında sakın hiçbir şey yapmayınız. Ağrıların gelişmesi ve devam etmesinde öfke, stresten daha etkilidir Prof. Dr. Sedat Özkan

36 Gülümsemek için sadece 12 kas’a ihtiyaç vardır
Kaşlarımızı çatmak için 103 kas’ı çalıştırmak gerekir.