Dünya Tüberküloz ile Mücadele Günü

... konulu sunumlar: "Dünya Tüberküloz ile Mücadele Günü"— Sunum transkripti:

1

2 Dünya Tüberküloz ile Mücadele Günü
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Robert Koch tarafından M. tuberculosis basilinin keşfedildiği gün olan 24 Mart 1882 gününe ithafen 1996 yılından itibaren her yıl 24 Mart tarihinde dünya genelinde “Dünya Tüberküloz Günü” etkinlikleri düzenlenmesini önermiştir. Bu kapsamda her yıl olduğu gibi bu yıl da ülkemizde tüberküloz (verem) hastalığı konusunda toplumun bilgilendirilmesi ve bu hastalıkla ilgili dünyada yaşanılan gelişmelerin paylaşılması amacıyla düzenlenen “24 Mart Dünya Tüberküloz Günü” etkinlikleri çerçevesinde bütün yurtta çeşitli faaliyetler yürütülecektir.

3 Ülkemizde tüberküloz kontrolünde “Bin Yıl Kalkınma Hedefleri” ve “Tüberkülozu Durdurma Stratejisi Hedefleri”ne ulaşılması yönünde çalışmalar yürütülmektedir. Bu hedefler; 2015 yılına kadar tüberküloz görülme sıklığının ve tüberkülozdan ölüm hızının 1990 seviyesinin yarısına düşürülmesidir. Ülkemizde yürütülen çalışmalar neticesinde 2015 yılı gelmeden bu hedeflere ulaşılmıştır. Dünyada tüberküloz eliminasyonu konusunda belirlenmiş olan hedef ise 2050 yılına kadar küresel tüberküloz insidansının milyonda birin altına düşürülmesidir. Bu amaca yönelik olarak bu yıl sağlık kurumlarında ve toplumda tüberküloz enfeksiyon kontrolü konusuna ağrılık verilmiş, halkı ve sağlık çalışanlarını bilgilendirmek amacıyla afiş ve broşürler hazırlanmıştır.

4 Tüberkülozdan korunmanın en etkili yolu erken teşhis ve başarılı tedavidir

5 VEREM (TÜBERKÜLOZ) NEDİR ?
Verem mikrobunun insanlarda yaptığı bir hastalıktır. En sık akciğerleri olmak üzere tüm organları tutabilir (Lenf bezleri, kemik, böbrek, beyin vb.). Tedavi edilmezse hayatı tehdit edebilir.

6 VEREM HASTALIĞI HANGİ ORGANLARIMIZDA GÖRÜLEBİLİR ?
Hastalıklı Bölge Akciğerler : % 60-70 Diğer Organlar : % 30-40 Akciğer zarı Lenf bezleri Beyin zarı Kemikler Böbrekler Kalp zarı ve diğer birçok organ OMURGA Hastalıklı Bölge

7 VEREM HASTALIĞINDA ERKEN TANI en yakın sağlık kuruluşuna
NASIL KONULABİLİR ? İki-üç hafta veya daha uzun süreli öksürük şikayeti olan herkes en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır!

8 VEREM HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
En erken ve en sık belirtisi 2-3 haftadan uzun süren öksürük Ateş Gece terlemesi İştahsızlık, kilo kaybı Yorgunluk, halsizlik Balgam çıkarma Kan tükürme Nefes darlığı Göğüs ve sırt ağrısı

9 VEREM HASTALIĞI NASIL OLUŞUR?
Solunum yoluyla alınan verem mikrobu verem enfeksiyonuna yol açar. Bu, bir hastalık durumu değildir. Vücutta verem basilinin sessiz durduğu ve adeta hapsedildiği bir durumdur. Enfekte olan kişilerin %5’i 1-2 yıl içinde aktif verem hastası olur, %5’inde ise verem mikrobu vücutta sessiz olarak bekler. Vücut direncinin düştüğü durumlarda, vücutta beklemekte olan verem mikrobu çoğalarak verem hastalığına yol açar.

10 Verem mikrobu vücuda girdikten sonra yıllarca hastalık yapmadan akciğerlerde bekleyebilir. Vücudunda verem mikrobu taşıyanların yaklaşık % 5-10’u daha sonraki yıllarda VEREM HASTASI olur.

11

12 VEREM MİKROBUNUN ÖZELLİKLERİ
Verem mikrobu, güneş görmeyen ortamlarda havada uzun süre canlı kalabilir. Güneşten gelen ultraviyole ışınları verem mikrobunu kısa sürede öldürür. Verem mikrobunun elektron mikroskobundaki görünümü

13 DİRENÇLİ VEREM HASTALIĞI NEDİR ?
Verem hastaları ilaçlarını düzenli olarak ve yeterli süre (6-9 ay) kullanmazlarsa verem mikropları ilaçlara direnç kazanabilir. Dirençli verem hastalarının tedavisi daha uzun sürmekte (18-24 ay), daha fazla ilaç kullanılmakta ve bazen hasta kaybedilebilmektedir. İlaç direnci olmayan hastanın bir günlük ilaç poşeti İlaç direnci olan hastanın bir günlük ilaç poşeti

14 VEREM HASTALIĞININ TANISI NASIL KONULUR?
Verem teşhisinde en önemli yöntemdir. Verem şüphesi olanlarda mutlaka yapılmalıdır. Balgamında mikrop görülen hastalar çevrelerindeki kişilere hastalığı bulaştırır. Balgamın mikroskopla incelenmesi Balgam kültürü Akciğer grafisi Balgamda verem mikrobunun görüntüsü

15 AKCİĞER TÜBERKÜLOZUNDA RADYOLOJİK BULGULAR
Normal akciğer Veremli akciğer

16 TÜBERKÜLİN DERİ TESTİ (PPD):
Özellikle çocuklarda anlamlı olan bu test, kişinin verem mikrobu ile karşılaşıp karşılaşmadığını öğrenmemizi sağlar. Sol kola yapılan test saat sonra ölçülür.

17 VEREM HASTALIĞI NASIL BULAŞIR ?
Verem, tedavi görmemiş veya düzenli tedavi görmeyen hastaların aksırma, öksürme ve konuşmaları sırasında havaya yayılan mikropların solunum yoluyla alınması ile bulaşır.

18 Hastalar tarafından; Konuşma ile damlacık, Öksürme ile damlacık, Hapşırma ile damlacık çıkarılır. Hastaların öksürme ve hapşırma sırasında ağızlarını mendille kapatmaları gerekmektedir.

19 Tedavi olmayan bir verem hastası her yıl yaklaşık 10-15 kişiyi enfekte eder

20 TÜBERKÜLOZ ENFEKSİYONUNUN TÜBERKÜLOZ HASTALIĞINA DÖNÜŞMESİNİ KOLAYLAŞTIRAN DURUMLAR
5 yaş altındaki çocuklar, yaşlılar, HIV enfeksiyonu olan kişiler, Bağışıklığı baskılayan tedavi alan kişiler, Silikoz, diabetes mellitus, kronik böbrek yetmezliği, lösemi, lenfoma ya da baş, boyun, akciğer kanseri olanlar, İdeal vücut ağırlığının %90’ından daha az kiloda olanlar, Sigara içenler, ilaç bağımlılığı olanlar ya da alkol kullananlar.

21 VEREM İYİLEŞİRMİ ?

22 Verem hastalığı düzenli ilaç kullanmakla 6-9 ayda tamamen iyileşir.
İlaçlarını düzenli kullanan hastalar başkalarına hastalık bulaştırmaz. Verem tedavisinde kullanılan ilaçlar Verem Birimlerinde (verem savaşı dispanseri) ücretsiz olarak verilir.

23 Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT): Verem ilaçlarının her gün bir sağlık personelinin ya da yetkilendirilmiş bir kişinin gözetimi altında içilmesidir. Bu sayede ilaçların düzenli kullanımı sağlanır.

24 TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?

25 Çevresindekilere verem mikrobunu saçmaya devam eder.
Yetersiz tedavi görürse, hastalığı ilaçlara karşı direnç kazanır ve daha sonra tedavi olma şansı kaybolabilir. Tedaviyi reddeden bir hasta için hayati tehlike vardır.

26 VEREM HASTALARININ YAKINLARI NE YAPMALIDIR ?
Hastanın yakınları, özellikle de aynı evde birlikte yaşayanlar mutlaka verem birimlerine (verem savaşı dispanserleri) başvurarak muayene olmalıdır. Hasta yakınlarının taramaları dispanserlerde ücretsiz olarak yapılmaktadır. Temaslı muayenesi sonucunda hasta olduğu tespit edilenler tedavi edilir. Hasta olmayan fakat verem olma riski taşıyan kişilere koruyucu tedavi verilir.

27 VEREMDEN NASIL KORUNABİLİRİZ?

28 Çocukları veremden korumak için doğumdan 2 ay sonra BCG (verem) aşısı uygulanır.

29

30

31 Verem hastalığına yakalananların aileleri ve yakınları Verem Birimlerine davet edilerek muayene edilir. Hasta olduğu tespit edilenler tedavi edilir. Bulaştırıcı olan hastaların yakın çevresindekilere hastalığa yakalanmalarını önlemek için koruyucu ilaç verilir. Koruyucu ilaç tedavisinde 6 ay süre ile düzenli ilaç kullanımı gereklidir.

32 VEREM HASTASININ EVİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Tüberküloz hastalarının bulunduğu ortamları havalandırmak, bu ortamlara temiz hava sağlamak, havadaki bulaştırıcı damlacıkları seyreltir, bulaşma olasılığını azaltır. Odanın güneş görmesi, ortamdaki basilleri öldürür. Hastanın en azından balgamda mikrop çıkarmayana kadar ayrı bir odada kalması uygundur.

33 VEREM HASTALARI ÇEVRESİNDEKİ İNSANLARI HASTALIKTAN NASIL KORUYABİLİR?
Aksırırken, öksürürken mutlaka ağızlarını mendille kapatmalıdır. Öksürük ve aksırık sonrasında eller yıkanmalıdır. Bulaştırıcı verem hastaları kapalı ortamlarda, başka insanlarla birlikteyken maske kullanmalıdır. İlaçlarını düzenli ve eksiksiz olarak kullanmaları gerekmektedir.

34 HASTALIKTAN KORKMA GEÇ KALMAKTAN KORK!
SIK SIK ELLERİNİ YIKA! ASLA SİGARA İÇME, YANINDA İÇİLMESİNE İZİN VERME! BULUNDUĞUN ORTAMI SIK SIK HAVALANDIR! DÜZENLİ VE DENGELİ BESLEN! İLAÇLARINI DÜZENLİ KULLAN!

35 DÜNYADA VEREM Bugün, dünya nüfusunun üçte biri (yaklaşık 2 milyar kişi) vücudunda verem mikrobunu taşımaktadır. Dünya genelinde her yıl yaklaşık 9 milyon kişi verem hastalığına yakalanmakta ve 1,3 milyon insan veremden ölmektedir.

36 TÜRKİYE’DE VEREM

37 Bölgelere Göre Toplam TB Olgu Hızı, 2012

38

39 TEŞEKKÜRLER…