88 yaşında erkek hasta, yaklaşık 1 senedir major depresyon

... konulu sunumlar: "88 yaşında erkek hasta, yaklaşık 1 senedir major depresyon"— Sunum transkripti:

1 88 yaşında erkek hasta, yaklaşık 1 senedir major depresyon belirtileri ile takip edilen tedavi öncesi SPECT bulguları

2 88 yaşında erkek hasta, yaklaşık 1 senedir major depresyon belirtileri ile takip edilen tedavi öncesi SPECT bulguları

3 Subgenuel Anterior Singulat Korteks
Bipolar ve unipolar hastalarda azalmış BKA ve glukoz kullanımı Buschsbaum 1997, Drevets 1997 MR ve postmortem çalışmalarda solda belirgin olmak üzere hacim azalması Hirayasu 1997, Öngür 1998 Hacim azalması hastalık başladıktan sonra ortaya çıkmakta Botteron 1999

4 Subgenuel Pek İlişkili Çekirdekler
Orbital korteks Hipotalamus Amigdala N Accumbens Ventral Tegmental alan Substantia nigra Periaqueductal grey matter Nucleus tractus soltarius Raphe nucleus Locus coeruleus

5 Subgenuel Prefrontal Korteks
Subgenuel prefrontal korteks hasarı olan kişilerde gelen emosyon uyarıcı stimülasyonların doğru emosyonu yaratamadığı; ödül veya ceza olarak algılanamadığı tespit edilmiştir. Damasio et al 1990 Sağ taraf hasarlarında strese otonomik cevap azalırken, sol taraf hasarlarında ise aşırı artma izlenmektedir. Sullivan ve Gratton 1999 Motive edilmiş davranış, ödül veya ceza ile ilgili uyaranların kodlanması, hedonik algı ile ilişkilidir. Shultz 1997

6 Fluoksetin Tedavisi (Mayberg 1999)

7 Tedavi ile subgenuel alanda glukoz metabolizması azalmaktadır
Buchsbaum 1997, Drevets 1999 Sağlıklı kontrollerde yaratılan geçici üzüntü halinde bu bölgede artmış metabolizma tespit edilmiştir. Damasio 1998, Mayberg 1999

8 Postmortem çalışmalarda subgenuel bölgede özellikle
gri madde de belirgin azalma izlenmiştir. Nöron sayısında azalma izlenmezken, nöropil miktarında belirgin azalma tespit edilmiştir. Glia hücrelerinde azalma tespit edilmiştir (sekonder ?). Öngür 1998, Cotter 2001

9 Kısmı Hacim Etkisi 4 4 4 4 4 3 6 6 1 2 20/4=5 unit X 18/4=4.5 unit

10 Glia Hücreleri K+ dengesini sağlıyor.
Glutamat (%80) ve GABA’yı ekstrasellüler dokudan alıyor. Nörotropik faktörler salgılıyor. Glia hücrelerindeki 5-HT1a reseptör uyarılması ile S100ß salgılandığı ve nöropillerin arttığı izlenmiştir. Azmita 1999

11 Depresyon ve Nöronlar

12 Bipolar Affektif Bozukluk
Mani-depresyon kaymaları ile ilişkili olabileceği iddia edilmektedir. Uzun dönem lityum veya valproik asit kullanan hastalarda subgenuel PFK hacminde ilaç kullanmayan hastalara göre artma tespit edilmiştir. Drevets yayınlanmamış bilgi Duygudurum dengeleyicileri Bcl-2 adı verilen ve glutamatın nörotoksisitesini önleyen bir protein üretimine neden olurlar. Manji 1999

13 Subgenuel Frontal Korteks (AD tedavi ile)
50 100 150 200 Normal AD (-) AD (+) Aynı hastalar 4 ay sonra Drevets yayınlanmamış bilgi

14 Pregenuel ant. Singulat Korteks
Uyarılması ile beraber; korku, panik, beklenti anksiyetesi, çığlık Ant. Singulat korteks metabolizması ile progoz arasında bir ilişki olduğu iddia edilmiştir. Mayberg 1997, Brody 1999, Ketter 1999

15 Tedavi Öncesi Nortriptiline Cevap Veren ve Vermeyen Hastalarda İzlenen Teta Aktivitesi Pizzagalli 2001

16 Dorsolateral PFK & Dorsal ant. Singulat Korteks - 1
Major depresif bozukluk tanısı alan hastalarda veya induklenmiş üzüntü halinde azalmış bBKA veya glukoz metabolizması Baxter 1987, Mayberg 1999 Remisyonla beraber normalizasyon izlenmekte Bu bölgelerde hücre yapılarında herhangi bir fark izlenmemekte Rajkowska 1997, 2000

17 Paroksetin (ted. sonrası – ted. öncesi)
Kennedy 2001

18 Dorsolateral PFK & Dorsal Ant. Singulat Korteks - 2
Seçici dikkat, faal bellek, motor hareketin seçimi ile ilişkili iken duyguların işlenmesinden sorumlu değil Sağlıklı kontrollerde yaratılan geçici üzüntü halinde bu bölgede azalmış metabolizma tespit edilmiştir. Biver 1994 Mayberg 1999

19 Beyin Ekonomik Enerji Tüketimi Hesabı Yapar mı?
Beklenen uyaranla ilgili alanlarda bBKA/metabolizmada artış izlenirken diğer bölgelerde bir azalma izlenmektedir.

20 Çapraz İlişki Modeli Ant. Singulat korteksin bilişsel bölümü
Ant. Singulat korteksin affektif bölümü + VLPFK Amigdala Ant. Singulat korteksin bilişsel bölümü + DLPFK

21 Orbital ve Anterior İnsular Korteks
Sağlıklı kişilerde geçici üzüntü yaratılan durumlarda, OKB, PTSD, anksiyete, basit fobi bBKA/met artmaktadır. MD tanısı alan kişilerde hacminde azalma bildirilmiştir. Bremner 2002 Genel olarak ağır olmayan depresyonda daha belirgin iken ağır, melankolik depresyonda her zaman artma bildirilmemiştir. Sekonder depresyonda izlenmemiştir.

22

23 Orbital Korteks & Amigdala
Karşılılıklı olarak doğrudan ilişkilidirler Amigdalanın uyardığı bir çok çekirdeği uyarmaktadır Aynı anda uyarılmaları durumunda amigdalanın yol açtığı davranış örüntüsünü engellemektedir. Price 1999

24 Amigdala ?

25 Amigdala Depresif hastalarda artmış metabolizma izlenmektedir.
Amigdaloid bBKA ile HAM-D değerleri arasında pozitif korelasyon bulunmuştur. Abercrombie 1996 Preklinik çalışmalarda AD’ların amigdala üzerinde inhibitör etkileri gösterilmiştir. Remisyon döneminde izlenen yüksek amigdala metabolizması relaps için risk faktörüdür

26 Sol Amigdala Aktivasyonu
Bölgesel beyin kan akımı /tüm beyin 0,8 0,85 0,9 0,95 1 kontrol FPDD DSD BD-D BD-R (dd+) BD-R (dd-) Drevets 2002

27 Amigdalanın depresif belirtiler ile ilişkisi (Davis 1998)
(Ce) PVN hipotalamus CRH salınması (HPA’da artış, anksiyete, insomni, iştah azalması, seksüel istekte azalma, çökkünlük hissi) PAG Sosyal çekilme, analjezi, aktivite kaybı, korku ve dona kalım Lateral hipotalamus Taşıkardi, kan basıncında artma Vagus sinir Gastirik ülserler ve defekasyon ve ambiguid çekirdek Loküs seraleüs ve uyanıklılık, norepinefrinde artış Dorsal tegmental alan Trigeminal ve fasiyel Yüzde izlenen çökkünlük ve anksiyöz sinirler duygulanım Amigdala (BLA) Arama ve spontan hareketleri durdurma

28 Sol Amigdala Kortizol Korelasyonu
Drevets 2002

29 Maskelenmiş Yüz Paradigması Tedavi öncesi - sonrası
-0,2 -0,1 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 Sol Sağ Ted. Öncesi Ted. Sonrası Sheline 2001 F(1,10)=3.13, p<0.05 Zaman X Durum etkileşimi

30 Konuşmak ve Amigdala

31 Antidepresana Cevap

32 Derin Beyin Stimülasyonu
Mayberg 2005

33

34 Oksitosin

35 5-HTTLPR ve Amigdala - Serotonin taşıyıcı geni - Amigdala aktivasyonu
- Short (s) - Long (l) - l/l vs l/s veya s/s - Amigdala aktivasyonu cinsiyet etkisi: kadınlarda daha belirgin Hariri ve ark 2002

36 Birden Çok Devrenin Hasara Uğraması
PFC ACG OFC SCC Hipp Amyg NAcc VP Ödül Motivasyon Inhibisyon kontrolü Bellek ve öğrenme

37 Ödül Devresi Limbik Sistem; amigdala,
ventral striatum, ventral singulat ve orbitofrontal korteks Madde bağımlılığı yapan ilaçlar çok miktarlarda dopamin ve NA salınımına neden olurlar. Salınım miktarları pekiştirici etkileri ile korelasyon gösterirler. Koob and Bloom 1988

38 Reward Circuit Bağımlılarda dopamin salgısı özellikle doğal pekistirecler (seksuel uyaranlar, yiyecek gibi) için azalmıştır. Buna paralel olarak D2 sayısında da azalma izlenmektedir. Vokow et al 1997

39 Motivasyon Devreleri Maddeyi bırakmanın arkasından ilk hafta içinde izlenen yüksek OFK ve singulat korteks aktivitesi daha sonra yerini azalmış aktiviteye bırakmaktadır Volkow 1991 micromol/100g/min 40 45 50 55 60 Controls Abusers CG P < 0.01 OFC P < 0.005

40 Striatal D2R Düzeyleri ile Cingulat ve OFK Metabolizması
OFK ve singulat korteks aktivitesi striatal D2 sayısı ile pozitif korelasyon göstermektedir. Volkow et al 1993, 2001 Neutral Theme Interview Cocaine Theme Interview OFC Kokain ile ilgili uyaranlar aşerme hissini ve ilgili alanlarda metabolizmayı artırmaktadır Wang 1999

41 Kokain Bağımlılığı

42 MDMA Kullanımı

43 Amigdala Aşerme ile İlgili Diğer Bir Alan
Nature Video Cocaine Video

44 Impaired Response Inhibition and Salience Attribution

45

46 Obsesif Kompulsif Bozukluk

47

48 PET görüntüleri canlı Alzheimer hastalarında azalmış sertonin 1A reseptör sayısı, azalamıs temporal korteks metabolizması ve artmış neurofibrillar adacık sayısını göstererek tanıda yardımcı olmaktadır.

49 PET görüntüleri demansların ayırıcı tanısında da
önemli rol oynamaktadır.