Bu sunuda muhtemelen eylem öğeleri yaratacak dinleyici tartışması olacak. Sunu sırasında bu öğeleri takip etmek için PowerPoint'i kullanın. Slayt Gösterisi.

... konulu sunumlar: "Bu sunuda muhtemelen eylem öğeleri yaratacak dinleyici tartışması olacak. Sunu sırasında bu öğeleri takip etmek için PowerPoint'i kullanın. Slayt Gösterisi."— Sunum transkripti:

1 Bu sunuda muhtemelen eylem öğeleri yaratacak dinleyici tartışması olacak. Sunu sırasında bu öğeleri takip etmek için PowerPoint'i kullanın. Slayt Gösterisi sırasında sağ fare düğmesini tıklatın. "Toplantı Defteri" seçeneğini tıklatın. "Kararlar" sekmesini tıklatın. Karar çıktıkça yazın. Kutuyu kapatmak için burayı tıklatın. Bu, sunu sonunda ana düşüncelerinizin girileceği Kararlar slaydını otomatik olarak yaratacaktır. ANLATIM BOZUKLUKLARI

2 ANLAMLA İLGİLİ (BAĞDAŞIKLIK) ANLATIM BOZUKLUKLARI
GEREKSİZ SÖZCÜK KULLANILMASI SÖZCÜĞÜN YANLIŞ ANLAMDA KULLANILMASI ANLAMCA ÇELİŞEN SÖZCÜKLERİN BİR ARADA KULLANILMASI SÖZCÜĞÜN YANLIŞ YERDE KULLANILMASI MANTIK İLKELERİNE AYKIRILIK DEYİMİN ANLAM VE BİÇİMCE YANLIŞ KULLANIMI ANLAM BULANIKLIĞI (Belirsizlik)

3 DİLBİLGİSİ (BAĞLAŞIKLIK)YANLIŞLARI
ÖZNE YANLIŞLARI 1. Özne Eksikliği 2. Özne– Yüklem Uyumsuzluğu NESNE EKSİKLİĞİ TÜMLEÇ (D.T/Z.T) EKSİKLİKLERİ YÜKLEM/EK-FİİL/EYLEMSİ 1. Ekfiil Eksikliği 2. Eylemsi (Fiilimsi) Eksikliği TAMLAMA YANLIŞLARI 1. Tamlayan – Tamlanan Eki Eksikliği 2. Ortak Tamlayan Kullanımı EK YANLIŞLIKLARI ÇATI UYUMSUZLUĞU

4 ANLAMLA İLGİLİ ANLATIM BOZUKLUKLARI (BAĞDAŞIKLIK)

5 1. GEREKSİZ SÖZCÜK KULLANIMI
Aynı anlama gelen kelimelerin bir arada kullanımı ÖRNEKLER: Buralara ayda yılda bir, seyrek olarak gelirdi. (1993/öss) Ülkemiz ilk defa olarak o yıl dünya pazarlarına çıktı. (1993/öss) Hitit tabletlerinde orman kelimesinin adı sık sık geçmektedir. (1991/öss) Bu konuda herkesin fikir ve görüşünü almalısınız. Misafirlerine her zaman ilgi ve alaka gösterirdi.

6 Güç ve müşkül zamanlarda üstüne düşeni yerine getirir.
Ben çok varlıklı, zengin biri değilim. Neşeli, sağlıklı, şen bir görünüşü vardı. Bu konudaki arzu ve isteklerinizi bize iletebilirsiniz. Doktoruna göre babamın bir ay dinlenip istirahat etmesi gerekiyor. Erzurum’da sıcaklık dün gece sıfırın altına eksi on dereceye düşmüş. Yirmi dakika geçmesine rağmen program henüz, hâlâ başlamadı.

7 Bir Sözcüğün Anlamının Başka Sözcükte Saklı Olması
Onunla ilk kez bir arkadaş toplantısında tanıştık. (1990/öss) Bu arkadaşımla yaklaşık üç yıl karşılıklı mektuplaştık. Bu şehirde savaş sırasında toplu katliam yapılmış. Bitkilerin kurumasının nedeni havaların çok sıcak olmasındandır. Yaşanmış deneyimlerinden hareketle bu sonuca varıyor.

8 2. SÖZCÜĞÜN YANLIŞ ANLAMDA KULLANIMI
Ülkemizde etken bir yanardağın olmadığı bilinmektedir. (etkin) Bu yoğun çalışmanın sonucunda iyi bir tatili hak etmiş olacaksınız. (sonunda) Son dakikada attığı golle takımının galip gelmesine yol açtı. (sağladı) Başarısızlığını düzensiz çalışmasına borçludur. (sebep oldu) Caddenin kenarlarına değişik türde ağaçlar ekilmiş. (dikilmiş) Teknoloji ne kadar artarsa da el emeğinin önemi azalmıyor. (ilerlerse) (2002-öss)

9 Birbiriyle karıştırılan sözcükler
Bu konuda gençleri azımsamak doğru değildir. (küçümsemek) [996-öss] Başvurduğu işyerinden son öğretim durumuyla ilgili bilgi istediler. (öğrenim) Yeni gelen kızın neden bu denli çekimser davrandığını bilmiyorum. (çekingen) Bu davranış iyi bir öğretim almamış olmanın sonucudur. (eğitim) Ben iki sınıf arasında bir ayrıcalık göremiyorum. (ayrım, fark) Çocukların birbiriyle uygunluk içinde olmaları beni sevindirdi.

10 3. ANLAMCA ÇELİŞEN SÖZCÜKLERİN KULLANIMI
Irakta tam üç yıla yakın bir zaman öğretmenlik yaptım. Eminim, gönderdiğimiz paketleri almış olmalısınız. Mutlaka şu anda sizi arıyor olabilir. Öyle zannediyorum ki yarın mutlaka gelir. Babasının kulağına bağırarak bir şeyler fısıldıyor. Çocuklar yavaşça yerlerinden kalkıverdi.

11 Aşağı yukarı bundan tam yirmi yıl önceydi.
Kesinlikle yarın gelebilirler. Aşağı yukarı bundan tam yirmi yıl önceydi. Şüphesiz bu sözleri bütün öğrenciler duymuş olmalı. Sözünü ettiğiniz şairin herhâlde on altıncı asırda yaşadığını zannediyorum Eminim bu saatlerde eve gelmiş olmalı Mutlaka bir gün çocukluk arkadaşlarını belki yine arayacak. Yanılmıyorsam, bu ikisinin aynı şey olduğunu tahmin ediyorum.

12 4. SÖZCÜĞÜN YANLIŞ YERDE KULLANIMI
Yeni elbisemi giymiştim ki kapı açıldı. (elbisemi yeni giymiştim ki…) Alınan bu karar savaşta askerin daha çok ölmesine yol açtı. (daha çok askerin..) Annesini değil bir gün, bir ay bile görmese hemen özlerdi. (değil bir ay, bir gün…) Her yolda duran adama yardım edilmez. Aramızda ilk denize giren Murat oldu. Bu tip hastalar çok seyrek hastaneye yatırılır. Uzmanlar, sigaranın ölüme hatta kansere yol açan zararlı maddeler içerdiğini söylüyor.

13 5. MANTIK İLKELERİNE AYKIRILIK
Oylama yapılmış ve önerge 280’e karşı 170 oyla reddedilmişti. (170’e karşı 280 ) Korkarım işler yolunda gidiyor. Sen bu gidişle değil iyi not almak sınıfı bile geçemezsin. Seni tanımadığım birine benzettim. Geceler kısa olduğundan hemen uyuduk.

14 6. DEYİMİN ANLAM VE BİÇİMCE YANLIŞ KULLANIMI
Öğretmenin anlattığı konu tüm öğrencilerin dikkatini çekmişti. Herkes kulak kabartmış, öğretmeni dinliyordu. (kulak kesilmek) Doktor hastayı baştan tırnağa güzelce muayene etti. (baştan ayağa) Karanlık sokakta göz yordamıyla ilerledi. (el) Öğrencilerin tüm haklı isteklerine göz yumulmuştu. (görmezlikten gelinmiş)

15 7. ANLAM BULANIKLIĞI (Belirsizlik)
Zamir ya da noktalama eksikliği gibi sebeplerle bir cümlenin birkaç şekilde anlaşılması anlam bulanıklığına yol açar. Yabancı gazeteciye tüm bildiklerini anlattı. Bize geleceğini neden haber vermedin. Köye taşındıktan sonra onu ilk kez ziyaret ediyorum. (taşınan: ben mi, o mu) Ben, senden çok zarar gördüm.

16 DİLBİLGİSİ YANLIŞLARINDAN KAYNAKLANAN ANLATIM BOZUKLUKLARI (BAĞLAŞIKLIK)

17 1. ÖZNE YANLIŞLARI A. Özne Eksikliği
Sıralı, bağlı veya birleşik cümlelerde özne, I. cümlede verilip sonraki cümlelerde zikredilmeyebilir. Bu durumda ilk cümlenin öznesi sonraki cümleler için ortak sayılır. Bu özne ile yüklemlerin biri arasındaki uyumsuzluk yeni bir özne gerektirir. Yarın suçluların ifadesi alınacak ve (suçlular) mahkemeye sevk edilecek. Şirketimizce yaptırılan otelin inşaatı haziranda bitecek, (otel) bir aksilik olmazsa temmuzda faaliyete geçecek. Sınav nedeniyle çocuğun sinirleri bozuldu, (çocuk) hemen hastaneye kaldırıldı.

18 Hastanın durumu gittikçe kötüleşiyor, bir türlü yerinden kalkamıyordu.
Yemeğe tuz atarak ateşten indirildi. Arabanın benzini bittiğinden (araba) bir türlü çalışmıyor.

19 B. Özne– Yüklem Uyumsuzluğu
- Olumsuzluk/Olumluluk “herkes, hepsi” özne olursa yüklem olumlu; “kimse, hiç kimse, hiçbir” özne olursa yüklem olumsuz olur. Arkadaşlarımın hiçbiri geziye gitmemiş, (hepsi) okuldaki kursa katılmıştı. Hiçbiri –Ali Suavi’den başka– bir isyana kalkışmamış, padişaha bağlılığı kutsal bir görev saymıştı. Herkes yanındakiyle sohbet ediyor, konuşmacının anlattıklarını dinlemiyordu. Hiç kimse ona gerçeği anlatmamış; (herkes) onu yalan yanlış sözlerle oyalamıştı. /2002-ÖSS

20 - Tekillik/Çoğulluk Bakımından
Bitki, hayvan, cansız varlık adları ve soyut isimler “çoğul özne” olursa “yüklem tekil” olur. Kuşlar, her yıl bu mevsimde göç ederler. (eder) Bayram nedeniyle masa örtüleri yıkandılar. (yıkandı) Ağaçlar yapraklarını döktüler. (döktü) Güzel duygular insanın gözlerini yaşarttılar. (yaşartır) Çokluk anlamını veren zamirler özne olursa yüklem tekil olur. Birçoğu bizi bu seçimde desteklemedi/ler. Öğrencilerin hepsi programa katıldı/lar. Herkes dünkü maçta çıkan olayları konuşuyordu.

21 Özne insan ve çoğulsa yüklem tekil ya da çoğul olabilir.
İşçiler hükümeti protesto etti/ler. Veliler, bazı temennilerini diler getirdi/ler. Öğrenciler bahçede top oynuyor/lar. Futbolcular bu hafta maç yapmayacak/lar.

22 - Şahıs Uyumu Özne birden fazla ve öznelerden biri “Ben” ise
yüklem “Biz”e göre çekilir. Durakta bir ben bir de sigara içen adam kalmıştı/k Yarışmaya ben ve babam katıldı/k Bu zor soruyu bir ben bir de yeni gelen öğrenci doğru cevapladı/k Özne birden fazla ve öznelerden biri “Sen” ise yüklem “Siz”e göre çekilir. Yarışmaya okulumuzu temsil eden Alper ve sen katılacaksın. (katılacaksınız) Sen ve arkadaşın yarınki toplantıya katılmayın

23 Özne sadece 3. şahıslardan oluşursa yüklem “O ve Onlara” göre çekilir.
Öğretmen, öğrenci ve veliler salona geçti/ler. (ikisi de Doğru) O ve dünkü sınava girmeyenler yarınki sınava katılsın/lar. (iki durum da Doğru)

24 2. NESNE EKSİKLİĞİ Birden fazla eylemin kullanıldığı cümlelerde
eylemlerden birinin dolaylı tümleç, ötekinin nesne alması durumunda nesnenin kullanılmaması anlatım bozukluğuna yol açar Söylediklerinize kesinlikle katılmıyorum; ama (onları, söylediklerinizi) savunmanız için her türlü özgürlüğünüz var. Büyüklerimize daima saygı duymalı, güler yüz göstermeli ve (onları) hiç üzmemeliyiz. Olaylara bu gözle bakmak, (olayları) bu gözle değerlendirmek gerekir. Ona asla kızmıyor, (onu) çok seviyoruz.

25 Farklı nesneleri alması gereken eylemlerin aynı nesneye bağlanması
da anlatım bozukluğuna yol açar. Filmin eleştirisini okudum; bu nedenle (filmi) izlemek istiyorum. Çayın tadı hoşuma gitmedi; bundan dolayı içmedim. Kalemin mürekkebi bittiğinden çöpe attı.

26 3. TÜMLEÇ (D.T/Z.T) EKSİKLİKLERİ
Sıralı cümlelerde her yüklem aynı tümleci kullanamayabilir. Ortak gibi kabul edilen tümleç ile yüklem arasındaki uyumsuzluk yeni bir tümleci zorunlu kılar. İnsan dünyaya ağlayarak gelir, (dünyadan) ağlayarak gider. Çocuklara hiç durmadan bağırıyor, (onlarla) hiç ilgilenmiyordu. Arkadaşının sıkıntı çektiğini biliyor, sezdirmeden (ona) yardım ediyor. Arkadaşlarına hep tepeden bakar, (onlarla) bir türlü geçinemezdi. Olayları böyle değerlendirmek ve bu gözle bakmak yanlıştır. Geçen ay Paris’e gittim ve bir ay kaldım.

27 4. YÜKLEM/EK-FİİL/EYLEMSİ
Sıralı (birden fazla yüklemli) cümlelerde, aynı yükleme bağlanmaması gereken eylemlerin, yan cümleciklerin ve ekeylemlerin aynı yükleme bağlanmasından kaynaklanan anlatım bozukluklarıdır. Bu yıl ben denize hiç, (girmedim) kardeşim en az dört kez girdi. Bu soruyu ne sen çözebilirsin ne de hoca. (çözebilir) Biz aşağı katta Fizik (çalışıyoruz), Emel ile Gül üst katta Biyoloji çalışıyorlar. Geçen yıl yüz bin ağaç bu yıl da iki yüz bin ağaç dikmeyi düşünüyoruz. O bana dert ben ona mutluluk verdim.

28 - Ekfiil Eksikliği Yoksul görünümlü biriydi o. Boyu kısa(ydı), bedeni pek biçimli değildi. Davranışları sempatik(ti), sözleri çekilmez değildi. Her sabah beni arar, birlikte yürüyüşe çıkardık. - Eylemsi (Fiilimsi) Eksikliği Ülkemize her yıl yasal (olan) ve yasal olmayan yollardan binlerce telefon sokuluyor. Bu konuya gösterdiğiniz özen ve (verdiğiniz) önem için size minnettarız. Hangisinin başarılı, hangisinin başarılı olamadığını öğreneceğiz.

29 5. TAMLAMA YANLIŞLARI - Ortak Tamlayan Kullanımı
Sıfat ve ismin aynı tamlananı kullanması tamlanan eksikliği oluşturur. Askeri (Liselere) ve Fen Liselerine giriş sınavı yapıldı. Festival boyunca çeşitli kültürel (etkinlikler) ve sanat ekinlikleri yapıldı. Bu önlemler ekonomik ve askeri açısından yaralı sonuçlar verdi. Köyde yaşlı kadınlar ve çocuklardan başka kimse yoktu.

30 -Tamlayan/Tamlanan Eki Eksikliği
Bu seçimde hepimiz(in) partimizin başarısı için çalışması lazım. Gördüğüm rüyayı ona anlattım ve ondan (rüyanın) yorumunu yapmasını istedim. Ahmet Bey derneğimizin üye(si) ve ikinci başkanıdır. Güvenlik (makamları) ve askeri makamlarca görevlendirilen personel, başarılı oldu.

31 6. EK YANLIŞLIKLARI Bizi en çok sevindiren senin sınavı kazandığındır. (kazanmandır) Yazarların köy yaşayışına ilgilenmeleri toplumumuz açısından çok yararlıdır. (yaşayışıyla) Şu an tek düşüncem üniversiteyi kazanmak ve iyi bir bölüme girmemdir. Vergilerin yeni sisteme göre toplanacağını sağlayacaklar. Tek amacımız yurdumuza dönmemiz ve ülkemize yararlı olmaktır. Öğrencilerin başarısına ilgilenmek gerekir.

32 Lise yıllarındaki okuduğum romanları unutamıyorum.
Onun için zevkine ve keyfine düşkün ne kadar memurlar varsa, hep burasını ister, buraya yerleşirdi. (-ler, gereksiz) 1984 – ÖYS Tarihte bu uluslar, öteki ulusların arasına kaynaşmışlardır. (uluslarla) 2004 – ÖSS Deniz kenarına dün akşam yüzlerce balıklar vurmuş. Lise yıllarındaki okuduğum romanları unutamıyorum.

33 7. ÇATI UYUMSUZLUĞU Bileşik ya da sıralı-bağlı cümlelerde
eylemsiler arasında etkenlik-edilgenlik bakımından uyum bulunmalıdır. Her ne kadar şehir dışına taşın(ıl)mışsa da istenilen rahatlığa kavuşulamamıştır. [1990 – ÖYS] Arabayı durdurup kimlikler kontrol edildi. (araba durdurulup) Bu konu, çok soru çözerek öğrenilir. (çözülerek) Onun seçip görevlendirildiği kişiler hep başarılı oldu.

34 İki bardak çay içildikten sonra o konuyu görüştüler.
Teneffüste pencereler açılıp sınıf güzelce havalandırmalıdır. Bu halılar yarına kadar yıkanıp müşteriye teslim etmelidir. Dağların zirvesine çıkıldıkça sıcaklığın düştüğünü hissedersiniz. Trafik kurallarına dikkat edilirse kaza yapmazsınız.