Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
TRAFİK EĞİTİMİ VE TRAFİK PSİKOLOJİSİ
Uzm. Psk. Dan. Özge SAKARYA ÇINKI
2
TRAFİK EĞİTİMİ VE PSİKOLOJİSİ DERSİNDE AMAÇ
Sürücüler, trafikte kendilerini tanır ve davranışlarının farkına varırlar. Sürücüler, trafik kazalarına neden olabilecek sürücü davranışlarını bilir.
3
TRAFİK EĞİTİMİ VE PSİKOLOJİSİ DERSİNDE AMAÇ
Sürücüler, trafikte uygun ve uyumlu davranışlar sergiler. Sürücüler, stresle baş etme yöntemlerini bilir ve gerektiğinde uygular. Sürücüler, başkalarıyla sağlıklı ve etkili iletişim kurar.
4
TRAFİK EĞİTİMİ Trafik Eğitiminin Önemi
Üzülerek belirtmemiz gerekir ki, ülkemizde meydana gelen trafik kazalarını sayı ve sonuçları bakımından gelişmiş batı ülkeleri ile karşılaştırdığımız zaman, kaza adedi ve ölü sayısının bizde çok daha fazla olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumun başlıca nedenlerinden biri genel anlamda ülkemizde, yol ve trafik güvenliği konusundaki eğitim yetersizliğidir. Düzenli ve güvenli bir trafik için küçük yaştan itibaren herkesin eğitilmesi, güvenli davranışlar ve alışkanlıklar kazandırılması sağlanmalıdır.
5
Eğitim etkinliklerinin düzenlenmesi ve ele alınacak konular
Bütün sertifika sınıflarında trafik ve çevre dersi 16, ilk yardım dersi 8, araç tekniği dersi 6 saat teorik olarak verilir. Direksiyon eğitim derslerine ise direksiyon usta öğreticisi tarafından kursiyerin akan trafikte eğitim alacak düzeye ulaştığına karar verilinceye kadar direksiyon eğitim alanında veya simülatör üzerinde devam edilir.
6
Eğitim etkinliklerinin düzenlenmesi ve ele alınacak konular
2)Akan trafikte eğitim alacak düzeye gelen kursiyerlerin direksiyon eğitimi ders süreleri; a) “A1” ve “A2” sınıfı sertifikalar için 10 saat, b) “B” sınıfı sertifikalar için 12 saat, c) “C” ve “E” sınıfı sertifikalar için 24 saat, ç) “D” sınıfı sertifikalar için 30 saat, d) “F” sınıfı sertifikalar için 10 saat, e) “H (motosiklet)” sınıfı sertifikalar için 10 saat, f) “H (otomobil)” sınıfı sertifikalar için 12 saat,
7
Kurslarda temel eğitim yöntem ve teknikleri
Simülatör Gösterip Yaptırma Uygulama
9
Eğitim Yerleri ve Materyalleri
12
Eğitimin Verildiği Yerlerin ;
►Konusunda uzman ders öğretmenleri ►Anlayışlı, güler yüzlü direksiyon öğretmenleri ►12 saat birebir direksiyon dersi ►Gece direksiyon eğitimi ►Yeterince simülatör kullanma imkanı ►Derslerde teknolojik eğitim materyalleri kullanımı ►Güven veren kurs ortamı
13
TRAFİK VE ÇEVRE BİLGİSİ DERSİ
Trafik sınıflarında trafik işaret panoları, tepegöz ile göze hitap eden eğitim ,mıknatıslı tahta ile araçların hareketlerinin gösterilmesinin sağlanması, vb. eğitimin kalıcı olmasını sağlayan ileri teknoloji materyaller ile eğitim verilmeye çalışılır. MOTOR VE ARAÇ TEKNİĞİ DERSİ : Motor sınıfında çalışır motor maketi, motora ait sökülmüş ve gösterilebilecek parçalar, değişik panolar, eğitim notları ,tepegöz ile görsel eğitim, evde çalışmasına devam etmesi için eğitim cd leri ile eğitim verilmeye çalışılır. İLKYARDIM BİLGİSİ DERSİ : İlkyardım sınıfında bir insan maketi ve onun üzerinde ilkyardım göstermeye yarayacak ve araçta bulunması gereken malzemeler ile görsel eğitim, projeksiyon ile farklı ilkyardım çalışmaları görüntüleri ile eğitim verilmeye çalışılmaktadır.
14
Kurumlar arası işbirliği
Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu İl/İlçe Emniyet Müdürlüğü İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü
15
Trafik Güvenliğine İlişkin Kurumlar Arası İşbirliği
Trafik güvenliğinin sağlanabilmesi; altyapı hizmetleri, acil müdahale ve ilkyardım, kaza sonrası kurtarma hizmetleri, eğitim, ilgili mevzuat, düzenleme ve denetim hizmetlerinin yerine getirilmesi ile mümkündür. Bu nedenle trafiğin daha güvenli hale gelebilmesi için, trafik güvenliği ile ilgili hizmetlerin sürekli, düzenli, zamanında, işbirliği ve uyum içerisinde verilebilmesi gerekmektedir.
16
Bu çerçevede, karayolu trafik güvenliğine ilişkin çalışmaları yönlendirmek, bu konuda idari ve yasal düzenlemelere ilişkin çalışmalar yapmak, önerilerde bulunmak, kaydedilen gelişmeler hakkında kamuoyunun aydınlatılması amacıyla yapılacak çalışmaları değerlendirmek, trafik güvenliği konusunda alınabilecek önlemlere ilişkin tavsiyelerde bulunmak, bu konuya ilişkin strateji belgesi ve eylem planları hazırlatmak ve onaylamak, strateji ve eylem planı gerçekleşmelerini değerlendirmek, gerektiğinde strateji ve eylem planlarında değişiklik yapmak, trafik güvenliği konusunda kurumlar arası işbirliği ve koordinasyonu sağlamak üzere “Karayolu Trafik Güvenliği Stratejisi Eşgüdüm Kurulu” (Kurul) oluşturulmuştur.
17
Kurulun; İçişleri Bakanı’nın veya gerektiğinde İçişleri Bakanlığı Müsteşarının başkanlığında; İçişleri Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü, Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü, Türk Standartları Enstitüsü ve Radyo ve Televizyon Üst Kurulundan üst düzey temsilcilerin katılımıyla oluşturulması uygun görülmüştür.
18
EĞİTİM ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
19
Eğitim etkinliğinin değerlendirilmesi
1)Teorik derslerin eğitimini tamamlayan kursiyerler teorik eğitim sınavına, direksiyon eğitimi dersini tamamlayan kursiyerler de direksiyon eğitimi dersi sınavına girerler. 2)Sınavlara herhangi bir nedenle girmeyenlerle sınavda başarısız olanlar yeniden kursa devam etmeksizin ve kurs ücreti ödemeden aralıksız üç dönem daha sınavlara girebilirler.
20
Eğitim etkinliğinin değerlendirilmesi
3)Direksiyon sınavında başarısız olan kursiyerler istemeleri hâlinde ilan edilen kurs ücretini ödemek kaydıyla yeniden eğitim alabilirler. 4) Dört dönem sınav hakkını tamamladıktan sonra başarılı olamayanlar bir defaya mahsus olmak üzere mazeret sınavına girebilirler.
21
Eğitim etkinliğinin değerlendirilmesi
5) Teorik derslerin sınavlarında başarılı olup direksiyon eğitimi dersi sınavlarında dört dönem sonunda da başarısız duruma düşenler istemesi hâlinde aynı kurumda ilan edilen direksiyon eğitimi dersinin ücretini ödemek ve sertifika sınıfında belirtilen sayıda direksiyon eğitimi dersi almak kaydıyla dört dönem daha sınava girebilir.
22
Eğitim etkinliğinin değerlendirilmesi
Teorik derslerin sınavından dört dönem sonunda, direksiyon eğitimi dersi sınavında ise ikinci dört dönem sonunda da başarısız duruma düşenler, kayıt işlemlerini tamamlamak ve ücretlerini ödemek suretiyle kurslara yeniden kayıt yaptırabilirler ÖNEMLİ!!!!!!!!!
23
Trafik Eğitiminin Trafik Güvenliğine Etkisi
Trafik Güvenliği için; -Kurallar ve güvenli olan/olmayan durumlar konusunda farkındalık yaratmak -Trafik temalı çalışmaları arttırmak -”Trafik Güvenliği Eğitim Programı” uygulamak
24
Trafik Güvenliği Eğitim Programı
1-Trafiği oluşturan elemanların tanıtılması. 2-Temel kuralların öğretilmesi 3-Diğer insanların haklarına saygı duymayı aşılamak 4-Karşılıklı yardımlaşmanın ve ortaklığın önemini anlatmak 5-Yorum yapabilme, çabuk ve doğru karar verme yeteneği kazandırmak 6-Risk taşıyan davranışlara karşı koyabilme eğilimini geliştirmek
25
TRAFİK PSİKOLOJİSİ
26
Trafik Psikolojisi Trafik psikolojisinin başlangıcı, 1900’lerin başında Avrupa’da sürücü adaylarının değerlendirilmesine duyulan gereksinim sonucu uygulamalı psikolojinin bilgilerine dayanarak psikoteknik değerlendirmenin kuramsal ve uygulamalı olarak yaşama geçirilmesine dayanıyor.
27
Trafik Psikolojisi Trafik psikolojisi her biri kendi içinde bir sistem olan 3 temel alt sistemin çevre, araç ve insanın hem birbirleriyle olan etkileşimini, hem de tek tek bu sistemleri inceler. Bu sistemlerden birinde ortaya çıkacak bir aksaklık bütün sistemi etkiler.
28
Trafik Psikolojisi Kendisiyle, çevreyle, araçla aynı anda ve sürekli olarak baş etmek zorunda olan insan da -ağırlıklı olarak sürücü - bu sistemin en önemli unsuru olarak trafik psikolojisi içinde önemli yere sahiptir
29
Trafik Psikolojisi Bugün gelinen noktada; teknolojinin gelişmesi, araçların ve yolların daha güvenli hale gelmesi, güvenlik önlemleri ve denetimler, pek çok ülkede kazaları azaltsa bile trafik kazaları devam etmektedir.
30
Trafik Psikolojisi Bugün hala kazaların oluşmasında en büyük yüzdeye sahip olan ve değiştirilmesi en zor olan insan faktörüdür.
31
Trafik psikolojisi tam olarak neleri inceliyor?
Yaya ve sürücülerin trafikteki davranışlarının altında yatan psikolojik süreçleri inceler. Başlıca amacı trafik kazalarını ve bu kazaların sonucu olan ölümleri azaltabilmektir
32
Trafik Psikolojisinin Temel Konusu
İnsan faktörünün kazalarda oynadığı rolü belirlemek için yaptığı araştırma sonuçlarına dayanarak kazaları azaltacak çözüm önerileri oluşturmak trafik psikolojisinin temel konusudur.
33
Trafik Psikolojisi Hedefleri
Trafik psikologlarının hedeflerine baktığımızda; 1- Güvenli sürücülük davranışının tanımlanması, 2- Trafik kurallarını ihlal etme, kazaya karışma nedenlerinin analizi, 3- Kural ihlal etmeyi alışkanlık haline getirenlerin güvenli sürücüler olarak yeniden kazanılması için verilmesi gereken destek.
34
Trafik Psikolojisinin Hedefleri
Tüm bunların sonucunda da trafik kültürü ve trafik güvenliği bilincinin gelişmesine katkıda bulunarak, trafik kazaları nedeniyle yaşanan zararları azaltmak olarak özetleyebiliriz.
35
Trafik Psikolojisinin Çalışma Alanları
Çalışma alanları ve araştırma konuları çok geniş bir yelpaze oluşturur. Sürücü yeteneklerinin değerlendirmesi-psikoteknik değerlendirme, risk alma eğilimi,
36
Trafik Psikolojisinin Çalışma Alanları
kural ihlal etme eğilimi, sürücü tutum ve davranışları,
37
Trafik Psikolojisinin Çalışma Alanları
sürücü davranışı geliştirmeye yönelik programlar hazırlama, kanun yapıcılara danışmanlık, gibi değişik alanlarda çalışmaktadırlar.
38
Kısaca; Sürücülerin araç sürme eylemi sırasındaki; algı,
dikkat ve biliş süreçleri, sürücü kişiliği, risk alma davranışı, sürücülerin tutumları ve duygularını incelemektedir.
39
YENİ DAVRANIŞ ÖĞRETİMİ DENETİM-CEZA
40
Yeni Davranış Öğretimi-Denetim ve Ceza
Davranışçı yaklaşıma göre ele alındığında trafikte eğitim; güvenli yol kullanıcı davranışının kazanılması, Denetim ise güvenli olmayan yol kullanıcı davranışının bastırılması olarak tanımlanmaktadır.
41
Yeni Davranış Öğretimi-Denetim ve Ceza
Eğitim yoluyla kazanılan davranışlarda, sürücü belgesi edinmek gibi ya da araç kullanma becerisini geliştirmek gibi ödüller; denetim yoluyla bastırılan davranışlarda ise yasal yaptırımlara maruz kalma ya da maruz kalma tehdidinden dolayı oluşan cezalar pekiştireç işlevi görmektedir.
42
Yeni Davranış Öğretimi-Denetim ve Ceza
Buna göre, güvenli davranışların ödüllendirilip güvenli olmayan davranışların cezalandırılması öğrenme sürecinde ‘ ideal yol kullanıcı davranış repertuvarının’ ortaya çıkacağı söylenebilir.
43
Psikolojik eğitimin trafikte önemi
Yaya ve sürücülerin trafikteki davranışlarının altında yatan psikolojik süreçlerin incelenmesi, Trafik kazalarını ve bu kazaların sonucu olan ölümleri azaltabilmenin yollarının aranması, Sürücülerin araç sürme eylemi sırasındaki algı, dikkat ve biliş süreçleri, sürücü kişiliği, risk alma davranışı, sürücülerin tutumları ve duygularının incelenmesi
44
Trafik Psikolojisinin Araştırma Konuları
Trafik ve ulaşım psikolojisi, kaza ve davranış modelleri, teorileri ve uygulama alanları, sürücü davranışı ve tutumunun sosyal psikolojisi, sürücülükte psikomotor ve bilişsel süreçlerdeki risk faktörleri, trafik psikolojisinde araştırma yöntemleri, kaza önleme ve güvenlik müdahale teknikleri, insan faktörü ve performansı, trafik mühendisliği, trafik güvenliği ve kaza araştırmaları, kentsel ulaşım sistemleri: planlama ve dizayn.
45
Trafik psikologları ne yapar ?
üniversitelerde ya da trafik/ulaşım güvenliği enstitülerinde; yol kullanıcılarının düşünce biçimleri, kazaya yatkınlığı belirleyen faktörler, risk alma eğilimi, tehlike algısı, bireysel farklılıklar, sürücülük ile ilgili yetenekler, kişilik özellikleri gibi pek çok konuda araştırmalar yapmaktadırlar.
46
trafik eğimcilerinin eğitimleri,
kanun yapıcılara danışmanlık, trafik mühendislerine danışmanlık, bilirkişilik görevlerini üstlenmektedirler Uygulamalı alanda ise; psikoteknik değerlendirme, sürücü davranışı geliştirme eğitimi ve rehabilitasyonu, kampanyalar en yaygın olarak görev aldıkları alanlar olarak sıralanabilir.
47
Trafik Psikologlarına Kimler Başvuruyor ?
Yasal zorunluluklar nedeniyle başvuru oluyor: 1.Trafik Kanunu’ndaki ilgili maddeler nedeniyle sürücü belgesi alıkonmuş kişiler. 2.Taşımacılık Kanunu kapsamında yük ve yolcu taşımacılığı yapacak olan şoförler. Trafik psikologlarının yaptıkları iş bir klinik psikologdan ya da daha bilindik ifadeye, bir terapistten farklı. Kişi yaşadığı sorunlara çözüm bulabilmek için genellikle kendi isteğiyle bir terapiste başvurur. Ancak bir sürücü “ben kurallara uyamıyorum, düzelmek istiyorum” diye bir düşünce ile bir trafik psikologuna başvurmaz.
48
Çok istisna durumlarda, örneğin, başından kaza geçmiş ve araç kullanma konusunda sorun yaşayan bir sürücü kendi isteği ile başvurabilir. Fakat hem ülkemizde hem de batıda yasal gereklilikler nedeniyle ve resmi otoriteler (EGM gibi) vasıtasıyla sürücüler ya da sürücü adayları trafik psikologlarına gönderilirler.
49
Sürücülük kapasitesi En önemli amacımız, trafiğe ilişkin güvenlik bilinci oluşturarak trafik kazalarının önlenmesine katkıda bulunmaktır. Trafik Psikolojisinin en önemli uygulama alanı olan Psikoteknik Değerlendirme; güvenli bir sürücülük için gerekli olan zihinsel ve psikomotor yetenek ve becerilerin ölçülerek kişilerin sürücülük düzeyleri hakkında bir sonuca varılmasıdır.
50
Sürücülük kapasitesi A.2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu kapsamında: - Hız ihlali - Alkollü araç kullanma ceza puanı nedenleriyle sürücü belgeleri alıkonulan sürücülere;
51
Sürücülük kapasitesi B- Karayolu Taşıma Yönetmeliği Madde 60 e bendi uyarınca: - Sürücülerin yolcu ve eşya taşımacılığına ait taşıtlarda çalışabilmesi için; bedeni ve psikoteknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren bir sağlık raporunu yetkili sağlık kuruluşlarından her beş yılda bir almaları gerekmektedir.Bu kapsamda değerlendirmeden geçmek isteyen sürücülere;
52
Sürücülük kapasitesi C- Firmalara yönelik olarak da : - Sürücü istihdam eden firmaların mevcut sürücülerinin değerlendirilmesi ve - İşe uygun sürücü seçiminde psikoteknik değerlendirme yapılmaktadır.
53
Sürücülük kapasitesi Zihinsel beceri ve yetenekler
Psikomotor beceri ve yetenekler Dikkat ve konsantrasyon kapasitesi Algı kapasitesi Anlama ve değerlendirme yeteneği Hız ve Mesafe Algılama (tahmin) yeteneği Geniş görüş alanı içinde uyaran fark etme yeteneği Tepki kapasitesi Trafik ortamına ilişkin tepki hızı Stres altında tepki hızı El-göz-ayak koordinasyonu
54
SÜRÜŞ YETENEĞİNİ ETKİLEYEN ZİHİNSEL SÜREÇLER
Öfke Stres
55
Stres Sürüş güvenliğimize ve çevremizdekilere tehlike yaratan bir başka süreç de strestir. Modern hayatta çeşitli zorluklar stres yaratır ancak zeki sürücüler bir çarpışmanın veya trafik kuralını ihlalin sadece streslerini daha da fazla arttıracağını farkındadırlar.
56
Öfke Öfke, çoğunlukla istediğimiz herhangi bir şeyin gerçekleştirmesine bağlı olarak yaşanan hayal kırıklıkları, engelleme, bireysel değerimize yönelik herhangi bir saldırı gibi durumlarda ortaya çıkan bir duygudur. Bu duygunun kontrol edilmesinde en önemli kriter oto-kontroldür. Kendi duygularımızın farkında olmalıyız, öfkemizin kaynağını belirlemeye çalışmalıyız ve bu kaynak nedeni ortadan kaldırmak için, adeta bir problem çözer gibi sakin ve sistematik bir yol izlemeliyiz. Öfkenin; tepkisel olarak sergilenmesi kimseye fayda sağlamaz. Biz farklı ortamda problem çözmeye çalışan kişi olmalıyız.
57
GÜVENLİ SÜRÜCÜLÜK ve ÖFKE KONTROLÜ
A. Öfkeli Sürücülük; Nezaket Eksiliği Sol şeritten yavaş sürme Yaya geçitlerinde yol vermeme Diğer araçlara yol vermeme Dar yoldan gelen araçlarla inatlaşma
58
GÜVENLİ SÜRÜCÜLÜK ve ÖFKE KONTROLÜ
Kuralları İhlal Etmek Aşırı hız Sık şerit değiştirme Hatalı çıkış Sinyal vermeden şerit değiştirme Durak harici durma
59
GÜVENLİ SÜRÜCÜLÜK ve ÖFKE KONTROLÜ
Öfkeli Araç kullanma o Diğer bir sürücünün yaptığı davranış karşısında duyulan kızgınlığın ifade edilmesi o Kızgın biçimde kornaya basma o Flaşörleri kullanma o El ve yüz hareketleri o Bağırma o Düşmanca bakışlar o Yakın takip o Yol kesme o Yarışma
60
GÜVENLİ SÜRÜCÜLÜK ve ÖFKE KONTROLÜ
Herkes bazen öfkeli sürücü olabilir. Öfkeli sürücü olmanın tehlikeleri; - Kazaya neden olabilir. - Stres yaratır. - Fiziksel zarara neden olur (araca ve kendine) - Maddi yük getirir - İşten atılma ve kanuni sorumlulukla karşı karşıya kalma olarak özetlenebilir.
61
Trafikte risk alma ve kural ihlallerinin kişilik tipleri
HEYECAN YA DA UYARAN ARAYAN KİŞİLİK DÜRTÜSEL KİŞİLİK(ÇILGIN ŞOFÖR) ÖFKELİ VE SALDIRGAN KİŞİLİK A TİPİ/B TİPİ KİŞİLİK ÖRÜNTÜSÜ DIŞADÖNÜK KİŞİLİK DİĞER
62
Trafikte risk alma ve kural ihlallerinin kişilik tipleri
Bana bir şey olmaz. · Kendine ve aracına aşırı güven. Hızlı gitmiyorum. Çok iyi görebiliyorum. Çok çabuk durabilirim. Tehlike ile başa çıkma yeteneklerimizi abartıp tehlikeyi küçümsüyoruz. Her şey kontrolüm altında.
63
Trafikte risk alma ve kural ihlallerinin kişilik tipleri
Genellikle başkalarını suçlayıcı bir algıya sahibizdir. Kendi yaptığımız hataları çevre şartlarına, diğer sürücünün yaptığı hataları ise o sürücünün yeteneksizliğine, beceriksizliğine ve kötü şoförlüğüne bağlarız. “Yol çok kaygandı, direksiyonu kontrol edemedim – Acemi sürücü kaygan yolda frene bastı” Hep başka sürücüler beceriksizdirler ya da hata yaparlar, biz yaptığımızda ise mutlaka geçerli bir nedeni vardır. Aynı durum kural ihlalleri için de geçerli.
64
Trafikte risk alma ve kural ihlallerinin kişilik tipleri
Bu düşünce yapısı içinde “usta şoför kimdir?” diye sorduğumuzda bizim gibi güvenlik kültürünün yerleşik olmadığı ülkelerde araç kullanma daha çok motor performans olarak algılanır ve sürücülük becerisine güvenlik becerisinden daha fazla önem verilir. Bu nedenle hızlı araç kullanma, uzun saatler araç kullanma, içkiliyken araç kullanma ve risk alabilme bazen kendini ifade etme ya da kanıtlama aracı olarak kullanılır. Ne kadar usta şoför olduğunun göstergesidir.
65
Trafikte risk alma ve kural ihlallerinin kişilik tipleri
“Ben hızı sevmem, hız meraklısı değilim. Ama yollar güzel, arabalar iyi. Hız limitleri yetersiz. Limitler arabalara ve yollara göre olmalı.” - “72 saat araba kullanabilirim, hiç yorulmam.” - “Hızın ciddi bir kazaya neden olacağını sanmıyorum. Asıl sorun alkollü araç kullananlar.” - “Şehir içinde emniyet kemeri takmıyorum. Zaten yavaş gidiliyor.” km. hızla giderken arabamı 10 metrede durdururum.” - Yavaş gidince dikkatim dağılıyor” gibi....
66
Trafikte risk alma ve kural ihlallerinin kişilik tipleri
- “Hiç kimse trafik kurallarına uymuyor, ben neden uyayım.” - Kendimi bilmeyecek kadar içmediğim için araba kullanırım. Hatta içtiğim zaman daha dikkatli oluyorum. Bu örneklerin içinde hem hatalı tutumlar, hatalı algılamalar var, hem de bilgisizlik var. Kurallara uyulmadığında ne gibi sonuçlarla karşılaşacağımızı bilmiyoruz.
67
Trafikte risk alma ve kural ihlallerinin kişilik tipleri
Araç kullanmak hayatımızdaki en tehlikeli şeylerden biri. Her şeye hazırlıklı olmak ve en iyi durumda olmak zorundayız. Çünkü kendimize, ailemize, çocuklarımıza ve diğer insanlara karşı bir sorumluluğumuz var. Bu sorumluluğu taşımak zorundayız. Hayatta pek çok şeyi yaşayarak öğreniriz. Trafik hariç. Trafikte yaşayarak öğrenmenin bedeli insan hayatıdır. Bu yüzden cezadan kaçınmak için değil, güvenli bir şekilde gideceğimiz yere ulaşmak için kurallara uymamız gerekiyor. Kuralları alışkanlık haline getirin. Trafik kurallarına uymak sizi pasif, pısırık bir kişi haline getirmez. Trafik kişiliğinizi ispatlamak için kullanılan bir alan değil.
68
Trafikte risk alma ve kural ihlallerinin kişilik tipleri
Yol sizin hakkınız olsa bile hakkınızda ısrar etmemek gerekir. Bu size adaletsiz gelebilir. Ancak çarpışmalarda adalet önemli değildir. Herkesin doğru davranmasını bekleyemezsiniz. Yaşamak sizin elinizde. Daima ihtiyacınız olduğunu düşündüğünüzden daha erken yola çıkın. Eğer siz bir hata yaptıysanız özür dileyin. Çocuklarınızın bir gün sizin gibi araba kullanacaklarını unutmayın.
69
Türkiye’de Sürücü Davranışı Profili: Sürücü Davranışı ve Risk Alma Eğilimi
BULGULAR Risk Alma Eğilimi arttıkça kazaya karışma artmaktadır. Eğitim arttıkça, trafik kurallarını ihlal/ihmal etme eğilimi artmaktadır. Yüksek eğitim düzeyine sahip, özel oto sürücüleri, taksi ve otobüs sürücülerine göre trafik kurallarını daha çok ihlal/ihmal etmektedirler
70
Kazaya karışan kamyon şoförlerinin kazaya karışmayanlara göre “abartılmış kendine güvenlerinin” daha yüksek olduğu, Kazaya karışan ve “abartılmış kendine güveni yüksek olan kamyon şoförlerinin, kendini “iyi şoför” olarak değerlendirdikleri, Sürücülük deneyimi arttıkça “dikkatsiz davranışlar”, “stres ve gerginliğin” azaldığı, 19-25 yaş arası sürücülerin, diğerlerine göre trafik kurallarını daha çok ihmal ettikleri, daha dikkatsiz oldukları bulunmuştur.
71
Kural ihlal/ihmal arttıkça kazaya karışma artmaktadır.
“Abartılmış kendine güvenin” erkeklerde daha yüksek olduğu, “Stres, dikkatsiz davranışlar boyutunun kadınlarda daha yüksek olduğu bulunmuştur.
73
Trafik stresini diğer streslerden ayıran nedir?
Engellenmek, kontrol duygusunu kaybetmek, belirsizlik, stres yaratan en önemli nedenlerdir. Yaşadığınız şehrin trafik ortamı bir kronik stres kaynağı oluyorsa, işiniz zor demektir. Şehirlerimizi düzenleyen görevlilerin, sorumlu kişilerin toplu taşımacılığı (özellikle de yeraltı treni gibi raylı sistemleri) huzurlu, yaygın ve konforlu hale getirerek trafik sorununu çözmeleri gerekir.
74
İstanbul olmak üzere trafiğin büyük sorun olduğu metropollerde, insanlar yaşamlarını trafiğe göre düzenleyerek, trafik stresi ile baş etmeye çalışıyorlar. Örneğin İş yerleri ile evlerini aynı semtte seçmeye çalışıyorlar Ya da trafiğin ne zaman, nerelerde yoğunlaştığını önceden öğrenip, alternatif yollar buluyorlar.
75
Sürücü, stresinin artmaya başladığını hissettiğinde kişi (sıkışık bir trafik ortamında çakılıp kalmış bir sürücü) nefes egzersizi ile kendini yatıştırabilir. Bunların yanı sıra 2007 yılında yayımlanan bir çalışmada da saptandığı gibi stresle baş edemeyip öfkelendiğinde sürücü, “diğer sürücüyü düşünmemi engellemek için başka şeyler düşünürüm”,
76
“karşılık vermeden önce sonuçlarını düşünürüm”,
“durumla ilgili pozitif çözümler düşünmeye çalışırım”, “sakinleşmek için radyo açarım ya da müzik dinlerim”, “yolda kötü sürücülerin de bulunabileceğini kabul etmeye çalışırım” diyebiliyorsa, bu stres ortamıyla ve yaşadığı öfke ile uyum sağlayıcı/yapıcı yöntemler kullanabiliyor demektir. Dolayısıyla da daha çabuk sakinleşebilir ya da serinkanlı kalabilir.
77
TRAFİK GÜVENLİĞİ Çevre, taşıt ve insan etkileşimi esnasında meydana gelebilecek olası sorunları, çözüm önerilerini arayan ve bu konuda geliştirilen yöntemler trafik güvenliğinin amacı ve ana konusudur. Dünyada trafik güvenliği ve dolayısıyla trafik kazaları hakkında yapılan güvenlik araştırmaları şu istatistik ve sonuçları ortaya koymaktadır.
78
TRAFİK GÜVENLİĞİ Kazalar, ortalama olarak her sene 1.2 milyon insanın, her gün 3242 insanın ölümüne neden olmaktadır. Kazalar, her sene milyon insanın yaralanmasına veya sakat kalmasına sebep olmaktadır. Karayolu trafik kazası olayları tek başına bütün dünyada meydana gelen ölümlerin %2.1′ine neden olmakta ve ölüm sebepleri arasında 11.ci sırada yer almaktadır. Karayollarında meydana gelen ölümlerin %90′ı düşük ve orta gelir seviyesindeki ülkelerde gerçekleşmektedir.
79
TRAFİK GÜVENLİĞİ Dünyada, ölümlerin yarısı Batı Pasifik ve Güneydoğu Asya Bölgelerinde meydana gelmektedir. Kazalarda yaşamını yitirenlerin yarısından çoğu yaş arası gurubundadır. Ölenlerin %73′ü erkektir. Düşük ve orta gelir seviyesinde tehlikeye en çok maruz kalanlar; Yayalar, bisikletliler, iki tekerlekli motorlu araç sürücüleri ve toplu taşıma vasıtalarında yolculuk eden insanlardır.
80
TRAFİK GÜVENLİĞİ Bu netice ve istatistikler çerçevesinde gerekli düzenleme ve planlamalar yapılmazsa trafik güvenliği sorunu gitgide ağırlaşacaktır.
81
TRAFİK GÜVENLİĞİ Nitekim trafik otoriteleri tarafından yapılan tahminlere göre; 2020 senesinde dünyada trafik kazalarının ölüme neden olan sebepler arasında 3.cü sıraya yükseleceği tahmin edilmekte, bu ölümlerin düşük ve orta gelir seviyesindeki ülkelerde %83 oranında artacağı, yüksek gelir mertebesindeki ülkelerde ise %27 oranında azalacağı öngörülmektedir.
82
TRAFİK GÜVENLİĞİ Bu varsayımlara göre, trafik kazaları nedeniyle ölümlerin 2020 yılında tüm dünya genelinde %67 mertebesinde bir artış beklenilmektedir.
83
TRAFİK GÜVENLİĞİ Yaşamını yitiren, yaralanan veya sakat kalan her bir kişi için çoğu aile; Uzun süren tedavi giderleri, ailenin geçimini sağlayan veya ek kazanç getiren kişinin kaybedilmesi, ailede bakıma muhtaç kişilerin bakımını üstlenmiş bir kişinin yitirilmesi gibi sebeplerle finansal sıkıntıya düşmektedir.
84
TRAFİK GÜVENLİĞİ Kazadan sonra yaşamayı başaranlar, onların aileleri, arkadaşları ve bakımını üstlenen diğer kişiler pek çok olumsuz sosyal, fiziksel ve psikolojik sorunlarla karşılaşmaktadır.
85
TRAFİK GÜVENLİĞİ Halbuki iyi bir trafik güvenliği stratejisi izlenerek trafik kazaları önlenebilir. Çünkü karayolu trafik kazaları öngörülebilir ve önlenebilir.
86
TRAFİK GÜVENLİĞİNİN SAĞLANAMAMASININ NEDENLERİ
Türkiye’de Trafik güvenliği konusunda iyileşme olmamasının bazı nedenleri ve sorulması gereken soruları şu şekilde sınıflandırmak mümkündür
87
TRAFİK GÜVENLİĞİNİN SAĞLANAMAMASININ NEDENLERİ
Trafik güvenliği birden fazla bilim dalının kesiştiği, oldukça karışık ve özel bir sorundur. Bu sebeple bilimsel ve detaylı çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Oysa ülkemizde trafik güvenliği hiç bir zaman bilimsel açıdan ele alınmamıştır. Trafik güvenliği eğitimi, eğitimin üniversite dahil hiç bir aşamasında yapılamamakta, bu konuda profesyonel insanlar yaratılamamaktadır.
88
TRAFİK GÜVENLİĞİNİN SAĞLANAMAMASININ NEDENLERİ
Milyonluk şehirlerin ulaşım ve trafik güvenliğine ilişkin kararları; Hiç bir planlama, teknik ve ekonomik etüd yapılmadan, trafik güvenliğinden habersiz birkaç yönetici tarafından alınmakta ve uygulamaya konulmaktadır geçirilmektedir.
89
TRAFİK GÜVENLİĞİNİN SAĞLANAMAMASININ NEDENLERİ
Devletin ulaştırma alanında hiçbir planı bulunmamakta, gün geçtikçe büyüyen sistemsizlik içinde, gereklilikleri tartışılır yatırımlar ile, farklı ulaşım modelleri arasındaki dengesizlikler daha da büyümektedir.
90
TRAFİK GÜVENLİĞİNİN SAĞLANAMAMASININ NEDENLERİ
Trafik güvenliği testleri ve bu açısından olması gereken hiç bir yazılı mevzuat, kanun, yönetmelik ve düzenleme çeşitli çıkar çevrelerinin baskıları neticesinde uygulanamamaktadır.
91
TRAFİK GÜVENLİĞİNİN SAĞLANAMAMASININ NEDENLERİ
Trafik güvenliği gerçeği hiç bir zaman bilimsel, uzun bir dönemi kapsayan ulusal ulaşım ve trafik programlarına sahip olamamakta, günlük önlemler ve kararlar ile geçiştirilmektedir.
92
Trafik Güvenliğine İlişkin Tavsiyeler
Trafik güvenliğine ilişkin çalışmaları yönetecek öncü bir kuruluş belirlemek. Kazalarla ilgili sorunları, politikaları, kurumsal yapıları ve halihazırda mevcut kapasiteyi belirlemek. Devletin ödevi olan ulusal yol güvenliği stratejisi ve trafik eylem planı hazırlamak. Sorunu ele almaya yönelik olarak finans ve insan kaynakları dağılımını yapmak. Kazaların önlenmesi, yaralanmaların azaltılması ve kaza sonuçlarını hafifletmeye yönelik çalışmalar yapmak ve bu çalışmaların sonuçlarını değerlendirmek.
93
Trafik Güvenliğine İlişkin Tavsiyeler
Trafik Güvenliği ve İlkyardım Kulübü faaliyetlerini yoğunlaştırmak. Okullarda Trafik Güvenliği dersi okutmak, bu konuda kurs düzenlemek ve trafik güvenliğini tehlikeye sokmak niteliğindeki fiillerin sonuçlarını genç nesillere aşılamak, hatta üniversite sınavlarında trafik güvenliği sorularına da yer vermek.
94
Trafik güvenliği nasıl sağlanır?
Kurallar insanlara eziyet olsun ya da istedikleri gibi yorumlayıp işlerine geldiği gibi uygulasınlar diye konulmuş değil. Her kuralın dayandığı bilimsel bir gerçeklik var. Mutlaka kurallara uyun ve risk almayın.
95
Trafik güvenliği nasıl sağlanır?
Hatalı sollama yapmayın. Hız sınırlarına uyun. Limitleri kendinize, yolun ya da aracınızın durumuna göre belirlemeyin km üstü ne fark eder diye düşünmeyin. Hızdaki 1 km.lik bir artış bile kazalar ve ölümlerde önemli artışlara neden olduğu bütün araştırmalarda ortaya çıkan bir gerçek.
96
Trafik güvenliği nasıl sağlanır?
Yorgun ve uykusuz araç kullanmayın. Etkileri alkolle aynı. Çay, kahve uykusuzluğunuzu, yorgunluğunuzu gidermez, alkolün etkilerini ortadan kaldırmaz. Yarım saatlik yolum kaldı dayanayım diye düşünmeyin. Kazalar saniyenin onda biri kadar bir zaman içinde olup biter. Yapılacak en iyi şey aracınızı bir kenara çekip uyumaktır.
97
Trafik güvenliği nasıl sağlanır?
Emniyet kemerini mutlaka takın. Araç kiti ya da elde fark etmez, cep telefonu ile konuşmayın.
98
Trafik güvenliği nasıl sağlanır?
Aracınızın bakımını yaptırın. Trafikte yalnız olmadığınızı hatırlayın. Amacınız bir an önce gitmek değil, ulaşmak olsun. Kaza geliyorum der.
99
TEŞEKKÜRLER
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.