METEOROLOJİ Prof. Dr. F. Kemal SÖNMEZ 22 EKİM 2009.

... konulu sunumlar: "METEOROLOJİ Prof. Dr. F. Kemal SÖNMEZ 22 EKİM 2009."— Sunum transkripti:

1 METEOROLOJİ Prof. Dr. F. Kemal SÖNMEZ 22 EKİM 2009

2 Hava Basıncı Hava basıncının değeri etki yaptığı yüzey üzerindeki kütlesine denir. Yüzey üzerindeki hava kütlesinin ağırlığı ne kadar fazla ise, basıncı da o kadar fazladır. Bu nedenle yeryüzüne yakın kısımlarda hava basıncı (bir diğer deyişle ağırlığı) yükseklerdekinden daha fazladır. 2/43

3 Hava Basıncı 3/43

4 Hava Basıncı Atmosferi oluşturan gazların ağırlıkları toplamı hava basıncını oluşturur. Yükseklikle hava basıncının değerinin azalması doğrusal değildir. Yükseklikle yerçekimi kuvvetinin azalması nedeniyle atmosferi oluşturan gazların yoğunluğu da azalır. 4/43

5 Hava Basıncı Hava basıncının değeri deniz seviyesinde en yüksektir. Deniz seviyesindeki basınç 760mmHG dır (yani 1 cm 2 kesit alanına sahip civa sütununun yüksekliği 76 cm dir). 76 x 1 x 13.6 = 1033 gr/cm 2 = 1.033 kg/cm 2 760 mmHG = 1013.3 milibar =1 bar 5/43

6 Hava Basıncı Basıncın mutlak sıfır noktasına göre ölçülüp ifade edilmesine Mutlak Basınç, Atmosferik basınç baz alınarak ölçülüp ifade edilmesine Rölatif Basınç denir. Basınç ölçerler rölatif basınç değerini sıfır olarak ölçerler. 6/43

7 Hava Basıncı Atmosfer basıncının altındaki basınca Vakum yada Negatif Basınç denir. Atmosferik basınca Barometrik Basınç da denir. 7/43

8 Hava Basıncı 8/43

9 Hava Basıncının Ölçülmesi Islak veya kuru barometrelerle ölçülür. İçindeki havası tamamen boşaltılmış bir boru,sıvının içerisine daldırıldığında, sıvı boru içinde atmosfer basıncına denk bir basınçla yükselir. 9/43

10 Hava Basıncının Ölçülmesi 10/4 3

11 Hava Basıncını Etkileyen Faktörler Yükseklik Atmosfer yoğunluğu Sıcaklık Yerçekimi kuvveti 11/43

12 Yükseklik (km) Basınç (mb) Yükseklik (km) Basınç (mb) 010135540 19006471 27957410 370010264 461615120 12/43

13 Yükseklik 13/43

14 Atmosfer Yoğunluğu Atmosfer yükseklere çıkıldıkça yoğunluğu azalan gazların oluşturduğu bir karışım olduğundan yoğunluğun azalması ile atmosfer basıncı da azalmaktadır. 14/43

15 Sıcaklık Sıcaklık ile basınç arasında çok sıkı bir ilişki vardır. Sıcaklığın artması ile gaz moleküllerinin hareketliliği artar ve yoğunluk azalır. Böylece basınç da azalır. 15/43

16 Yerçekimi Kuvveti Hava basıncı enlem derecelerine göre de değişiklik gösterebil- mektedir. Yüksek enlemlerde yerçekimi etkisi arttığı için basıncın da daha yüksek olduğu söylenebilir. 16/43

17 Hava Basıncı Düzeltmeleri Yükseklik düzeltmesi Yerçekimi düzeltmesi Sıcaklık düzeltmesi Alet hata düzeltmesi 17/43

18 Hava Basıncı Düzeltmeleri Yükseklik düzeltmesi okunan değerin deniz seviyesine indirgenmesi ile yapılır. Yerçekimi düzeltmesi okunan değerlerin 45 o enlem derecesine indirgenmesi ile yapılır. Basıncı ölçülen yerin enlem derecesi 45 o den olan farkına göre daha önceden hesaplanmış bir katsayı ile düzeltilir. 18/43

19 Hava Basıncı Düzeltmeleri Sıcaklık düzeltmesi okunan değerler 0 o C’ye dönüştürülerek yapılır. Alet hataları üretici firmanın belirlediği şekilde kalibre edilir. 19/43