MADDE BAĞIMLILIĞINI ÖNLEME

... konulu sunumlar: "MADDE BAĞIMLILIĞINI ÖNLEME"— Sunum transkripti:

1 MADDE BAĞIMLILIĞINI ÖNLEME

2 “Bağımlılık” Tanımı Psikiyatrik bir sendrom olan bağımlılığın tanısı için aşağıda sayılan ölçütlerin yalnızca üçünün bir arada görülmesi yeterlidir. Kullanılan maddeye tolerans gelişmesi Madde kesildiğinde ya da azaltıldığında yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması Madde kullanımını denetlemek ya da bırakmak için yapılan ama boşa çıkan çabalar Maddeyi sağlamak, kullanmak ya da bırakmak için büyük zaman harcama Madde kullanımı nedeni ile sosyal, mesleki ve kişisel etkinliklerin olumsuz etkilenmesi Maddenin daha uzun ve yüksek miktarlarda alınması Fiziksel ya da ruhsal sorunların ortaya çıkmasına ya da artmasına rağmen madde kullanımını sürdürmek

3

4 Fiziksel bağımlılık, kullanılan maddeye karşı bir adaptasyon gelişmesine bağlı olarak maddenin varlığına karşı duyulan fizyolojik bir istektir. Ruhsal bağımlılık ise kişinin duygusal ya da kişilik yapısı gereği, gereksinimlerini tatmin etme/giderme amacı ile o maddeye düşkünlüğüdür. Bağımlılık ciddi bir hastalıktır. Bağımlılığa ilişkin beyinde birçok nörokimyasal, nörofizyolojik değişimler saptanmıştır. Bağımlılık tedavisi, belirli şemaları ve ilkeleri içeren kapsamlı bir protokol ile sağlanabilir. Bağımlı kişiler bağımlılığın bir hastalık olduğunu kabul eder ve hastalıklarda uyulması gereken kurallar olduğunu bilirlerse tedaviye uyumları artmaktadır. Kaynak:

5 Ne yapmamalı? • Kabullenmeme-İnkâr: “Yok, benim çocuğum asla kullanmaz.” • Kendini ve eşini suçlama: “Bu çocuk senin yüzünden böyle oldu.” “Biz iyi anne-baba olamadık.” • Hayal kırıklığı, çaresizlik duygusu: “Ben seni bunun için mi yetiştirdim?” “Her şey bitti, artık hiçbir şey eskisi gibi olamaz.” • Öfke: “Benim böyle bir çocuğum olamaz!” • Çocuğu suçlama ve aşağılama: “Senden hiçbir şey olmaz.” • Uç kararlar alma: “Okul hayatın bitti.”

6 Hangi çocuklar madde kullanır?
Madde kullanımı görülebilecek çocukların bazı özellikleri olabilmektedir: Ruhsal sorunları ya da bağımlılığı olan ebeveynin bulunduğu kaotik ailelerde yaşan çocuklar. Doğru olmayan yetiştirme yolları ile büyütülmüş çocuklar. Ebeveyn-çocuk arasında bağlanma ve ilgi eksikliği bulunan çocuklar. Sınıfta aşırı utangaçlık ya da şiddet içeren davranışlar gösteren çocuklar. Okul başarısında düşüş olan çocuklar. Sosyal becerileri zayıf olan çocuklar, sapkın davranışlar sergileyen arkadaşlarla “takılma” eğiliminde olan çocuklar. Okul, iş, aile ortamlarında uyuşturucu kullanımını onaylandığı ortamlarda yaşayan çocuklar

7 Hangi çocuklar madde kullanır?
Madde kullanımına geçişte ilk basamaklardan olan sigaraya başlama nedenlerini şöyle sıralayabiliriz: Büyümenin bir sembolü olarak görülmesi Reklam ve filmlerin özendirici etkisi Kız çocuklarında erkeksi olma hevesi Meydan okuma tarzı Arkadaş grubuna ayak uydurma çabası

8 Hangi çocuklar madde kullanır?
Yapılan araştırmalara göre madde kullanmaya başlama nedenleri arasında şunlar belirtilmiştir. Arkadaş baskısı % 23.3 Merak % 29.4 Bir gruba ait olmak Sorunlara çözüm aramak % 27.1 ve/veya sorunlardan kaçmak % 26.0 Farklı görünme isteği Beğeni toplamak % 24.3 Eğlenmek % 25.9  Kaynak:

9 Önleyici faktörler • Uyuşturucu maddeler ile ilgili yaşa uygun doğru bilgilenme • Güçlü ve pozitif aile bağları • Anne-Babaların çocuklarıyla ilgili olmaları ve çocuklarının kimlerle arkadaşlık ettiğinden haberdar olmaları • Aile içi kuralların açık olması ve herkesin bunlara uyması • Okulda başarılı olma • Okul, STK'lar ve kulüpler gibi kurumlarla kurulmuş güçlü bağlar

10 Önleme Madde kullanımını önlemek için ailenin yapabileceği şeyler vardır. Mutlaka uyuşturucu kullanımı ile ilgili doğru bilgileriniz olmalı ve bunları çocuğunuza doğru bir biçimde aktarabilmelisiniz. İyi bir anne baba olmak madde kullanımını önlemede temel faktörlerden biridir. Bunun için yapılması gereken bazı davranışlar vardır…

11 Okul öncesi dönemde önleme için yapabilecekleriniz
Onaylamalarınızın büyük ödül değeri taşıdığı ve öğretilerinizin şartsız bir bağlılıkla alındığı dönemdir. Bu dönemde… Evdeki zararlı maddeleri tanıtın. Karar verme alışkanlığını kazandırın. Zararlı –yararlı yiyecekleri tanıtın. Hem kendi başına hem de bir başkasının vereceği ilaçları almamasını öğretin

12 Okul çağı döneminde önleme için yapabilecekleriniz…
Okul çağı dönemi zihinsel becerilerinin geliştiği ve okula başlamasıyla aileden ayrıldığı bir dönemdir. Bu dönemde… Aile kurallarını öğrenmelerini sağlayın… Sigara ve alkolün zararlarından bahsedin… Reklamlarda satış yapmak için nasıl yollar izlediğini örneklerle açıklayın… “Hayır” demesini öğretin… Onu alet etmeyin! Kendi işinizi kendiniz yapın!

13 Ergenlik döneminde önleme için yapabilecekleriniz…
Bu dönemde çabuk öfkelenme, kendine dönüklük, özerk olma çabası, ailenin geri plana itilmesi görülür. Bu dönemde… Çocuğunuzun arkadaşlarını ve onların ebeveynlerini tanıyın ve arkadaşlıklar kurun. Maddeler ve olumsuz etkileri hakkında korkularınıza değil, gerçek dayalı bilgilerle konuşun Onun sorumluluklarını onun adına yüklenmeyin… Kurallarınızda tutarlı olun...

14 Her zaman yapmanız gerekenler…
Ona iyi bir model ve ÖRNEK olun. Onu dinleyin ve dinlediğinizi gösterin... Beklentilerinizi çocuğunuzun yaşına ve potansiyellerine göre ayarlayın. Yapmamanız gerekenler… Şartlanma yaratmayın! Sizin davranışlar onlara bir şeyler öğretiyor… Doğruları öğretin ve… Onları belirli durumlarda sigara, alkol ve madde kullanma için şartlandırmayın! Öfkeliyken onunla tartışmayın… Çok fazla baskı kurup, hayatını yönlendirmeyin. Ama sınırlarını belirleyin… Onu suçlayarak yönlendirmeyin…

15 Tedavi için Madde kullanan ve tedavi olmak isteyen, bu konudaki problemlerine çözüm arayan kişi ve yakınları hastanelere bağlı Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezleri (AMATEM) ile psikiyatri kliniklerine başvurarak tedavi olabilirler. Hasta ve doktor işbirliğiyle yürütülen tedavi, 2-6 hafta arasında hastanede yatarak arındırma ve bir yıl süre ile psiko-sosyal tedavi şeklinde gerçekleşmektedir.  En iyi korunma yolu hiç başlamamaktır

16 Ne yapmalı? • Eğer kişi maddenin etkisi altında ise onunla bu durumda konuşmanın yararı olmaz.  • Kendinizi hazır hissetmeden onunla konuşmayın. • Açık, samimi ve inandırıcı olun, öğüt vermeyin.  • Genellemeler yapmaktan kaçının. • Korkularınıza dayanarak konuşmayın. • Onu etiketlemekten kaçının, çünkü “kullanıcı olarak” etiketlenen kişiye yaklaşmak çok zordur. • Önyargılarınızın farkına varın (“Bunlar iflah olmaz”), böylece yanlış iletişim kurma olasılığını azaltırsınız.  • Kendinizi onun yerine koymayı deneyerek onun düşünce, yaşantı ve korkularını anlamaya çalışın. • Uzman yardımı alması için samimi bir yaklaşımla onu ikna edin.

17 Maddeden kurtuluş mümkün
• Bağımlılık düzelebilir ancak tam olarak iyileşmenin gerçekleşmesi için ciddi bir çaba ve zaman gerekmektedir. • Kişinin tedavi olmayı istemesi ve kendini hazır hissetmesi en önemli aşamadır. • Bu süreçte doğru iletişim ve bağımlının yaşadıklarını yakınlarıyla paylaşması önemlidir. • Bağımlılık tedavisi kişiye, kullanılan maddenin cinsine ve kullanım süresine göre değişiklik gösterir.  • Maddeyi kişinin tek başına bırakması neredeyse imkânsızdır, muhakkak uzman yardımı alınmalıdır

18 Sorular - Cevaplar Bir kere denemekle ya da arada kullanmakla bağımlı olunur mu? Bağımlılığın ilk adımı bir kere kullanmaktır. Vücudunun buna nasıl tepki vereceğini bilmiyoruz, bazı insanlar çok çabuk bağımlı olabilir; ya da çok hasta olabilirler, hatta ilk kullanışta ölebilirler bile. Sen niye sigara/alkol vb içiyorsun? “Bazı arkadaşlarım yüzünden ben de kullandım, çünkü onlara uymak gerektiğini düşünüyordum. O günlerde etkileri hakkında bu kadar bilgi yoktu; şimdi bildiklerimi o zamanlar bilseydim hiçbir zaman denemezdim, ve seni ondan uzak tutmak için ne yapmam gerekiyorsa yaparım.” “Sıkıldığım ve değişik bir şeyler yapmak istediğim için kullandım, ama kısa süre sonra fark ettim ki ben onu değil, o beni kontrol ediyordu. Onu kullanmaktan çok daha heyecan verici başka imkanlar var.”

19 Sorular - Cevaplar Ottur zararı yok mudur? Esrar bağımlılık yapar.
Maddelerden bahsetmek kullanımı teşvik eder mi? Bu çocukların bakış açınızı öğrenmelerini ve doğru bilgilenmelerini sağlar. Kimler bağımlı olur? Herkes bağımlı olabilir. Sadece damar yoluyla alınan maddeler mi uyuşturucudur? Bağımlılık yapan her madde uyuşturucudur.

20 Sorular - Cevaplar Yalnız iradesiz kişiler mi bağımlı olur?
Hiç kimse yola “Ben bağımlı olacağım!” diye çıkmaz. Bağımlılığın irade ile ilgisi yoktur. Uyuşturucu bazı ülkelerde neden serbest? Esrar yalnız Hollanda’da, diğer ağır uyuşturuculara geçişi engellemek için serbesttir. Bağımlılar iyileşebilir mi? Bağımlılık ömür boyu kontrol altında tutulması gereken bir süreçtir. Uyuşturucu herkesi aynı mı etkiler? Etkilerin ortaya çıkış süresi ve yoğunluğu bireyler arası farklılık gösterse de olumsuz etkileri kaçınılmazdır.

21 BAŞVURU MERKEZLERİ Üniversiteler
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi (AMATEM)Adres: Çapa / İstanbul - Telefon: (0212) / (0212) Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (AMATEM)Adres: Feyzullah Cad. No:39 Maltepe/İstanbul  -Telefon: (0216)  

22 BAŞVURU MERKEZLERİ Özeller
Özel Balıklı Rum Hastanesi (AMATEM)Adres: Lütfi Kırdar Cd.No:5 Zeytinburnu / İstanbul - Telefon: (0212) NP Istanbul Nöropsikiyatri HastanesiAdres: Alemdağ Cad. Site Yolu No: Ümraniye / İstanbul  - Telefon: (0216)            Mentha Bağımlılık Danışma ve TedaviCemil Topuzlu cad., Laleza sok., Ferit bey apt., 9/6, Fenerbahçe - İstanbul - Tel: , Faks: BATEMAvukat Süreyya Ağaoğlu Sok. Ömür Apt. No:55/2 Topağacı Teşvikiye Şişli İST. - Tel: , Faks:  

23 BAŞVURU MERKEZLERİ Devlet AMATEM'ler
Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi (AMATEM)Adres: Zuhuratbaba Mh.  34147 Bakırköy / İstanbul  - Telefon:  (0212) Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi (ÇEMATEM) Adres: Zuhuratbaba Mh.  34147 Bakırköy / İstanbul  - Telefon: (0212) Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi (AMATEM)Adres: Kadıköy  Sinan Ercan Cd No:29, İstanbul - Asya  - Telefon: (0216)

24 YENİDEN YENİDEN Sağlık ve Eğitim Derneği psikiyatrist, psikolog ve eğitimciler tarafından kurulmuş, kar amacı gütmeyen bir sivil toplum örgütüdür. Tüm psikolojik ve sosyal sorunlarla ilgilenmekle birlikte temel ilgi alanları bağımlılık, psikolojik travma ve eğitimdir. Adres: Halaskargazi cad. Küçükbahçe sok. Yuvam apt. NO:35/1 Şişli İSTANBUL  Telefon :  Fax : E-posta Web sitesi : 

25 Teknoloji bağımlılığı nedir?
Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gittikçe hızlandığı ve teknolojinin aynı hızla günlük yaşamımıza girdiği düşünüldüğünde cep telefonları, bilgisayarlar ve internet teknolojilerinin yaşamımızdaki vazgeçilmez yeri ve önemi bir kez daha açıkça görülmektedir. Bununla birlikte teknolojinin sorunlu kullanımının eğitim ve meslek hayatını, özel hayatı olumsuz etkilediğini gözlemliyor, sizlerin de dikkatini buraya çekmek istiyoruz.

26 Bağımlılığı kontrol altına alma yöntemleri
• Günlük internet kullanım saatlerini değiştirin. • Haftalık internet kullanımı çizelgeleri hazırlayıp, uyulmasını sağlayın. • Destek grupları ya da aile terapisi gibi yöntemleri hayata geçirin. • Yapmayı isteyip de fırsat bulamadığı faaliyetleri bir deftere yazmasını sağlayın, internet kullanmak için yoğun istek duyduğunda yazdıklarından birini yapmasını isteyin.

27

28 Ne yapmalı? • Çocuklarınızı arkadaşları ile doğal yollardan görüşmeleri için yönlendirin, akran grupları içerisinde sosyalleşmesini sağlayın. • Çocuklarınızı yetenek ve ilgi alanlarına uygun spor dallarına yönlendirin. • Çocuğunuzun arkadaşlık ilişkilerini destekleyin, onları bir araya getirecek aktivite planlayın.  • Çocuğunuzun bilgisayar kullanımını kontrol edin ve sanal ortamdaki arkadaşlarını tanıyın. • Bilgisayarlarınızda güvenli internet uygulamalarının olmasına özen gösterin. • Uzun süreli bilgisayar kullanan çocuğunuzu engelleyemiyorsanız mutlaka uzman yardımı alın.

29 Teknoloji bağımlılığının belirtileri
• Yalnızca birkaç dakika diyerek saatler harcamak. • Çevrenizdekilere ekran karşısında geçirdiğiniz zaman hakkında yalan söylemek. • Uzun süre bilgisayar kullanmaktan dolayı fiziksel sorunlardan şikâyet etmek. • Anonim bir kişiliğe bürünmek, insanlarla internet üzerinden konuşmayı yüz yüze konuşmaya tercih etmek. • İnternete girmek için yemek öğünlerinden, derslerden ya da randevulardan ödün vermek. • Bilgisayarınızın başında çok fazla zaman geçirdiğiniz için suçluluk duyuyorken bir yandan da büyük bir zevk almak ve bu iki duygular arasında gidip gelmek. • Bilgisayarınızdan uzak kaldığınız zaman gergin ve boşluktaymış gibi hissetmek. • Gece geç saatlere kadar bilgisayar başında kalmak.

30 Teknoloji bağımlılığının neden olduğu sorunlar
Fiziksel şikâyetler Gözlerde yanma Boyun kaslarında ağrı ve sertleşme Beden duruşunda bozukluk Elde uyuşukluk Halsizlik

31 Teknoloji bağımlılığının neden olduğu sorunlar
Sosyal alanda görülen şikâyetler Akademik başarıda düşüş Kişisel, aile ve okul sorunları Zamanı idare etmede başarısızlık Uyku bozuklukları Yemek yememe Aktivitelerde azalma İnternet arkadaşları dışında izolasyon