“Stres ve Başa Çıkma Yöntemleri”

... konulu sunumlar: "“Stres ve Başa Çıkma Yöntemleri”"— Sunum transkripti:

1 “Stres ve Başa Çıkma Yöntemleri”
Nizip Rehberlik ve Araştırma Merkezi Rehberlik Hizmetleri Bölümü “Stres ve Başa Çıkma Yöntemleri”

2 Stres Selye’ye göre organizmanın fiziksel ya da duygusal olarak tehdit edilmesi ya da kendini tehdit altında hissetmesi, zorlanması sonucu ya da uyum sağlamayı gerektiren yeni bir durumun ortaya çıkması halinde stres yaşanmaktadır. Olumlu da olabilir olumsuz da.. Stresin olumsuz boyuttaki yanı istenilmese de yaşamda ayakta kalmak için gereklidir. Dr. Korkut Owen, Bahar

3 Stresle başa çıkma ve önleme
Stres ve kaygının yaşamımızdaki rolü Çocuk, genç ve yetişkin stres ve kaygısı Riskli davranışlar ve stres ilişkisi Dr. Korkut Owen, Bahar

4 Stresle etkili olarak başa çıkmayı öğrenmenin önemi
Sadece eğitimsel süreci etkilediği için değil fiziksel, duygusal, düşünsel olarak yıpratıcı, etkili davranmayı engelleyici olması nedeni ile de önemlidir. Dr. Korkut Owen, Bahar

5 Dr. Korkut Owen, Bahar

6 Stres değil ama bizim onunla nasıl başa çıktığımız, sağlığımızı ve iyi olma halimizi etkiler
Dr. Korkut Owen, Bahar

7 Olumsuz etkiler Fiziksel, düşünsel, duygusal anlamda kısa ve uzun dönemli olabilir.. Depresyon, umutsuzluk ve intihar düşünceleriyle ilişkili Dr. Korkut Owen, Bahar

8 Siz de yaşamınızda stres olduğunu düşünüyorsunuz ha!!
Dr. Korkut Owen, Bahar

9 Gençlik ve strese neden olan etmenler
Günlük telaşlar Travmalar Ekonomik etmenler, yoksulluk Gelişimsel mücadeleler Güvende oldukları duygusunu yitirmeleri Aileyle ilgili Aile içinde yaşanan olumsuzluklar Çocuk ihmal ya da istismarı Anababanın ayrılması ya da boşanması Fazla kalabalık aile Suça yönelimli ana baba Ana babaları ile nitelikli zaman geçirememe Dr. Korkut Owen, Bahar

10 ... okulla ilgili etmenler
Çok sık “yap” mesajını alma, Ana babaların onlardan aşırı beklentilerinin olması Ödevlerle ve farklı programlarla aşırı dolu olmaları, Zorbalıkla yüzleşme, Okuldaki saldırganlık olayları, Sporda iyi olmama, Moda kıyafetlere sahip olmama, Dr. Korkut Owen, Bahar

11 ..devam Kitap, defter gibi okul malzemelerini kaybetme,
Uyuşturucu ve diğer konularda akran baskısı yaşama, Arkadaş sahibi olamama, Karşı cinsten arkadaşı olmama, Beden imajından memnun olmama, Düşük notlar alma Gelecekle ilgili kaygılara sahip olma Dr. Korkut Owen, Bahar

12 Sınav (test) kaygısı Siz neler yaşıyorsunuz? Aklınızdan ne geçiyor?
Vücudunuzda ne oluyor? Nasıl başa çıkıyorsunuz? Dr. Korkut Owen, Bahar

13 Geniş bir grup kaygı içinde özel bir formdur ve temel olarak olumsuz değerlendirme ile ilgilidir.
Test kaygısını bireylerin değerlendirilme ya da testlere karşı olumsuz tepki vermelerine yol açan bir kişilik özelliği olarak ele alanlar var. Dr. Korkut Owen, Bahar

14 Dr. Korkut Owen, Bahar

15 Çocuk ve gençlerde strese tepki
Sosyal, duygusal ve biyolojik gelişimleri, bireysel ayrılıklar ve yaşlarına göre stres belirtileri farklı Önergenler ve ergenler; genel olarak düşük özsaygı, öfke ve güvensizlik kuralları çiğneme ve yüksek riskli davranışlara yönelme. Bazıları duygularını doğrudan gösterirken bazıları içe atar bazıları da uygun olmayan davranışlar gösterir. Dr. Korkut Owen, Bahar

16 Stresle başa çıkma Başa çıkma yolları istenmeyen psikolojik yüklenmeyi azaltmada kullanılan tepkilerdir. Etkili ya da etkisiz yollar kullanılır Bazı insanların belli başa çıkma yolları ya da örüntüleri vardır ve farklı stres durumlarında onları kullanırlar.. Dr. Korkut Owen, Bahar

17 Amirkhan (1990) Problem çözme; stresi kontrol etmeyi, yönetmeyi içeren araçsal bir stratejidir. Kaçınma; duygusal stratejilerden biridir. Sosyal destek arama ise; daha çok insan ilişkileriyle ilgili olarak değerlendirilen bağımsız bir strateji olarak ortaya çıkmaktadır. Dr. Korkut Owen, Bahar

18 Carver ve Scheiner (1994) Başa çıkma yolları hem durumsal hem de bireysel eğilimle ilişkilidir. Probleme yönelik başa çıkma aktif başa çıkma, planlama, rekabetçi etkinliklerle bastırma ve amaca yönelik sosyal davranışlar Durumdan uzaklaşma davranışsal ya da zihinsel uzaklaşma, alkol ve uyuşturucu kullanma yoluyla uzaklaşma davranışları Dr. Korkut Owen, Bahar

19 .. Devam Duygulara yönelik yollar, duygusal sosyal destek alma,
odaklanma ve duyguları dışa vurma, olumlu yönde yorumlama, kabullenme, red etme ve dine sığınma olarak tanımlanır. Dr. Korkut Owen, Bahar

20 Olumlu başa çıkma Problem çözme ve yaklaşım yönelimli başa çıkma, davranışsal ve duygusal sorunlarla daha az ilişkilidir ve olumlu biçimde akademik ve duygusal/kişisel uyumu yordar. Bu yolda stresin kaynağı ya da anlamı değiştirilmeye çalışılır. Dr. Korkut Owen, Bahar

21 Olumsuz başa çıkma Kaçınma ve duygusal odaklıdır ve yüksek derecede işlevsel olmayan davranış sorunlarıyla ve kötü sağlık koşullarıyla ilişkilidir Bu yollar kullanılırken stresli olayların ürünü olan duygusal uyarılma azaltılmaya çalışılır. Dr. Korkut Owen, Bahar

22 Farklı stresle başa çıkma yolları (Baltaş ve Baltaş, 1986).
Fiziksel Etkili nefes alma, Progresif gevşeme, Fiziksel alıştırma yapma, Spor, Dans, İyi beslenme gibi. Dr. Korkut Owen, Bahar

23 ..devam Bilişsel Akla uygun olmayan inançları yeniden düzenleme gibi
Dr. Korkut Owen, Bahar

24 ..devam Davranışsal teknikler
yoğun telaş ve kaygı ile kendini belli eden A tipi davranışın azalması, etkili davranmanın ve etkili zaman kullanımının, öfke kontrolünün öğrenilmesi gibi Dr. Korkut Owen, Bahar

25 Başa çıkma ve kişilik Özsaygıları yeterli olanlar problem çözme ya da sosyal destek arama yollarını, Olumsuz duygular taşıyanlar, daha çok, kendini suçlama, kaçma / kaçınma, duygusal odaklı başa çıkmayı tercih ediyor. Dr. Korkut Owen, Bahar

26 Duygusal odaklı başa çıkma yollarıyla nörotizm, kaygılı olma ilişkili
Problem odaklı başa çıkma ile başarı güdüsü, iyimserlik ilişkili Dr. Korkut Owen, Bahar

27 Cinsiyet ve başaçıkma Kadınlar, erkeklere göre daha fazla duygusal odaklı başa çıkma yolunu kullanıyor ve daha fazla sosyal destek arıyor. Dr. Korkut Owen, Bahar

28 Ayrıca ergenlik, başlı başına risk altında olunan dönemdir.
Etkisiz başa çıkma yollarını kullanan kişilik özelliklerine sahip olanlar risk altındadır. Ayrıca ergenlik, başlı başına risk altında olunan dönemdir. Dr. Korkut Owen, Bahar

29 Sınav kaygısını azaltma
Taktikler olumlu düşünme, rahatlama, hazırlanma, kabul etme odaklaşma olarak beş grupta toplanabilir. Rahatlama eğitimi, aerobik yapma, mizah da etkili… Dr. Korkut Owen, Bahar

30 Sınav kaygısıyla başaçıkmayla ilgili grup rehberliğine dayalı olarak gerçekleştirilen ve başarılı sonuçları olan deneysel çalışmalar Türkiye’de de giderek artmaktadır. Dr. Korkut Owen, Bahar

31 Bazı bilişsel, davranışsal becerileri uygulamak
Önleme çalışmaları Bazı bilişsel, davranışsal becerileri uygulamak Uygun nefes alma, kas gevşetme, düşüncelerinden mantık dışı olanları uzaklaştırma stresleriyle başa çıkmalarına yarayabilecek etkinlikleri saptayarak onları kendi kendilerine uygulayabilme vb.. Dr. Korkut Owen, Bahar