“Yeraltı suları” Yrd.Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY.

... konulu sunumlar: "“Yeraltı suları” Yrd.Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY."— Sunum transkripti:

1 “Yeraltı suları” Yrd.Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY

2 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 “Yeraltı Suları”

3 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

4 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Yeraltısuyu ve özellikleri ile ilgilenen bilim dalına Hidrojeoloji denir Suyun kullanım alanları Yaşam Mühendislik Rekreasyon İçme Soğutma Yüzme Fotosentez Isıtma Balıkçılık Soluma Temizleme Yelken Metabolizma Taşkın Paten Toprak sulaması Kayak

5 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Yeraltısuyu nehir ve gölleri genellikle nadirdir Yeraltısuyunun büyük bir bölümü kayaçların taneleri arasındaki boşluklarda bulunur Jeolojik olarak önemli bir aşındırıcıdır

6 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 SÜZÜLME Yüzeyde akan suların bir bölümü yeraltına süzülür.

7 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Porozite (gözeneklilik) ve Permiabilite (geçirimlilik) Porozite: kayaç içindeki boşlukların kayaç hacmine olan oranı olarak ifade edilebilir. Permeabilite (Geçirimlilik ): Suyun bir yerden diğer bir yere iletilebilme özelliğidir. Bu da gözenekler arasındaki bağlantıyla ilişkilidir

8 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Konglomera yüksek gözenekliliğe ve permeabiliteye sahiptir

9 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Granit düşük gözenekliliğe ve permeabiliteye sahiptir

10 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Yüksek gözenekliliğe sahip bir kayaç

11 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 SU TABLASI Yeryüzünün altında belli Bir düzeyden sonra kayaçlarda Su bulunur. Bu düzeye yeraltısuyu tablası adı verilir. Suya doygun kayaçlar yer altısuyu tablasının altındadırlar.

12 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

13 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 AKİFERLER •Çimentolanmamış kum ve çakıllar •Kumtaşları •Kumtaşları ve kireçtaşları •Yarı çimentolanmamış kumtaşları •Karbonatlı kayaçlar •Volkanik ve bazaltik kayaçlar •Diğerleri

14 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Su tablasının üstünde mercek şeklinde akıda bulunan su seviyelerine tünemiş su tablası denir.

15 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

16 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 KAYNAKLAR

17 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 KAYNAKLARIN OLUŞUMU

18 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

19 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 KAYNAKLAR

20 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

21 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

22 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Yeraltısuyu akarsuları besleyebilir veya akarsular yer altı suyunu besler

23 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 ÇÖKME Uzun süreli çekimin oluğu ve beslenmenin yetersiz oluğu bölgelerde yer çökmesi büyük bir problem oluşturur. Yeraltısuyu kayaçların gözenek ve boşluklarında bulunur ve destek görevi görür. Suyun gözeneklerden çekilmesi ile akiferi oluşturan taneler düzensiz bir şekilde sıklaşır. Yüzey çöktüğü zaman aynı zamanda yüzeyeki yapılarda zarar görür.

24 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Çökme (beslenmeden daha fazla su çekimi)

25 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Kayaçların yer altı suyu tarafından eritilmesi: Karstik yapılar Suyun bol olduğu yerlerde özellikle karbonatlı kayaçlar kimyasal ayrışmaya uğrarlar. Karstik yapılarda karbonatlı kayaçların erimesi ve tekrar depolanması sonucu oluşurlar

26 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

27 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Obruklar Kireçtaşlarının eritilmesi nedeniyle yüzeydeki yavaş ve ani çökmeler sonucu oluşur.

28 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

29 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

30 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

31 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

32 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Mağaralar tümüyle erozyona uğrar ve çatıları çökerse bu şekilde bölgeler gelişir.

33 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

34 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008

35 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 GAYZERLER

36 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 GAYZERLER

37 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 GAYZERLER

38 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 GAYZERLER

39 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Karbonatlı kayaçların eritilmesi ve çökeltilmesi • Su havadaki karbondioksiti alarak karbonik asit oluşur – H2O + CO2 H2CO3 (karbonik asit) – Karbonik asitli sular kireçtaşına etki ederek kalsiyum bi karbonatı oluşur – CaCO3 + H2CO3 Ca (HCO3)2 – Böylece kireçtaşları eritilmiş olur

40 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 –Ca (HCO3)2 içeren yeraltı suları yüzeye çıktıkları zaman basınç serbestleşmesi gerçekleşir. Bu durumda karbondioksit havaya karışırken su akısına devam eder ve kalsiyumkarbonat çevredeki maddeler üzerinde birikmeye başlar –Ca (HCO3)2 CO2 + H2O + CaCO3 Karbonatlı kayaçların eritilmesi ve çökeltilmesi

41 Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008
JEOLOJİYE GİRİŞ-II Yrd. Doç.Dr. TÜLAY KÖKSOY- 2008 Mağara ve sıcak su çevrelerindeki kalsiyum karbonat çökeltilerine traverten denir

42 DERS BİTTİ!