BAĞLAR Atom ya da molekülleri bir arada tutan kuvvete bağ denir. Aynı ya da farklı atomları bir arada tutan kuvvete, molekül içi bağ, aynı ya da farklı.

... konulu sunumlar: "BAĞLAR Atom ya da molekülleri bir arada tutan kuvvete bağ denir. Aynı ya da farklı atomları bir arada tutan kuvvete, molekül içi bağ, aynı ya da farklı."— Sunum transkripti:

1 BAĞLAR Atom ya da molekülleri bir arada tutan kuvvete bağ denir. Aynı ya da farklı atomları bir arada tutan kuvvete, molekül içi bağ, aynı ya da farklı molekülleri bir arada tutan kuvvete de, moleküller arası bağ denir. Molekül içi bağlar, elektron alış verişi veya ortaklaşa kullanılışı esasına dayandığı için kimyasal bağ sınıfında incelenirler. Molekül içi bağlar iyonik ve kovalent bağ olmak üzere 2 grupta incelenir. Moleküller arası bağlarda, metalik, van-der Wals, dipol-dipol almak üzere 3 grupta incelenecektir.

2 BAĞ OLUŞUMU Daha önceden bilindiği gibi soy gazlar kararlı maddelerdir. Soy gazların kararlılığı değerlik elektronlarından kaynaklanmaktaydı. Helyumun değerlik elektron sayısı 2, diğer soy gazların değerlik elektron sayıları 8’dir. Diğer atomlarda elektron düzenini bu soy gazlara benzetmek için bağ yapmak isterler. Elektron yapısını He’a benzetmeye DUBLET kuralı, diğer soy gazlara benzetmeye OKTED kuralı denir

3 Mesela: 11Na: 1s22s2p63s1 en yakın yoldan bir soy gaza benzemek için 1 elektron verir. Ve bileşiklerinde +1 değerlik alır. 17Cl: 1s22s2p63s23p5 en yakın soy gaz düzenine geçmesi için 1 elektron alr ve -1 yükle yüklenir.

4 İYONİK BAĞ Metaller Elektron vererek + , Ametaller de elektron alarak – yükle yüklenirler.Bu şekilde + ve – yükler arasında oluşan elektro statik çekime İYONİK BAĞ denir. ÖR: NaCl 11Na: 1s22s22p63s1 Eğer 1 elektron verirse son yörüngesindeki elektron sayısı Ne’ a benzer. Bu işi kolaylıkla yapar ve +1 yükle yüklenir. 17Cl: 1s22s22p63s23p5 Klorda son yörüngesini en kısa yoldan Ar’a benzetir ve -1 yükle yüklenir. İki iyon elektro statik çekimle bir arada tutularak, iyonik bağ oluşur

5 ÖZELLİKLERİ Metallerle Ametaller arsında gerçekleşir. Elektron alış verişi esasına dayanır. + ve – yükler arasındaki elektrostatik çekimdir. Polardır. En kuvvetli iyonik bağ; en aktif metalle en aktif ametal arasında bulunur. İyonik bağlı bileşikler oda şartlarında katı halde bulunurlar. Katı halde elektrik akımını iletmezler. Ancak eriyik ve çözeltileri iletkendir.

6 KOVALENT BAĞ Elementlerin elektronlarını ortaklaşa kullanarak oluşturdukları bağa denir. ÖR: H2 nin yapısını inceleyiniz ? ÇÖZÜM: 1H :1s1 diğer H’in de benzer biçimde 1s orbitalinde 1e’u vardır. Bu iki yarı dolu atomik orbital girişim yaparak bağ orbitalini oluşturur. Bağ orbitalindeki elektronlar artık her iki atoma aittir. Bu şekilde H-H bağı oluşmuş olur

7 O = O ÖR: O2 nin yapısını inceleyiniz ? ÇÖZÜM:
8O : 1s2 2s22p4 (2px2 2py12pz1) diğer O’in de benzer biçimde 2py ve 2pz orbitalinde 1e’ u vardır. Bu 4 yarı dolu atomik orbital girişim yaparak bağ orbitalini oluşturur. Bağ orbitalindeki elektronlar artık her iki atoma aittir. Bu şekilde çiftli bağ oluşur. O = O

8 ÖZELLİKLERİ: Ametal-Ametal arasında gerçekleşir. (Ancak gaz fazında bazı metal-ametal bileşiklerinde de kovalent bağa rastlanır.) ÖR: BeCl2, AlCl3, BH3... gibi. Elektronlarının ortaklaşa kullanılması esasına dayanır. ÖR: HCl nin yapısını incelersek. H : Cl gibi. Bağ orbitalindeki 2 elektron her iki atoma aittir.

9 Bir atomun yapa bileceği kovalent bağ sayısı, taşıdığı ya da az bir enerjiyle taşıya bileceği (Hibritleşme) yarı dolu orbital sayısına eşittir. ÖR: 1H, 2He, 4Be, 5B, 6C un yapa bileceği maksimum kovalent bağ sayılarını araştırınız ? ÇÖZÜM: ATOM ELEKTRON DAĞILIMI KBS 1H 1s1 1 2He 1s2 4Be 1s2 2s22p0 (2s12p1) 2 5B 1s22s22p1 (2s12px12py1) 3 6C 1s22s22p2 (2s12px1 2py12pz1) 4 görüldüğü gibi C’un yarı 4 yarı dolu orbitali olduğu için C’da 4 kovalent bağ yapar.

10 İki ametal arasındaki tekli bağlara SİGMA (σ) bağı denir.
İki atom arasında birden fazla kovalent bağ varsa bunlardan biri sigma (kuvvetli) diğeri pi (л) (zayıf) bağıdır. H-C=C-C-H2 CH3 ÖRNEK: Yandaki bileşikte kaç tane sigma, kaçtane pi bağı vardır.

11 Aynı ametaller arasında gerçekleşen (Elektonegatiflikleri aynı) kovalent bağa APOLAR KOVALENT BAĞ denir. ÖR: H2, O2, N2... gibi Farklı ametaller arasında gerçekleşen kovalent bağa POLAR KOVALENT BAĞ denir. ÖR: HCl, AlCl3, BH3... gibi.

12 H V=0 Bir molekül üzerinde bağların oluşturduğu çekimin vektörel toplamı sıfır ise molekül APOLAR dır. Değilse molekül POLAR dır. H Cl V≠0 Be Cl V=0

13 V2 V1 V1=V2 Bir molekül üzerinde bağların oluşturduğu çekimin vektörel toplamı sıfır ise molekül APOLAR dır. Değilse molekül POLAR dır. V1 V2 V1≠V2 -δ +δ

14 1.Van-der Wals Etkileşimi;
He, Ne, Ar... gibi soy gazlarda ; H2, O2, N2... gibi kovalent bağlı a polar moleküllerde; CH4, BH3, CCl4 ... gibi kovalent bağlı a polar moleküllerde katı ve sıvı fazlarında moleküller arasında görülen etkileşime denir. Van-der Wals etkileşimi; a.Kütlesel çekimden oluşmuştur. İki molekül bir birine yaklaştıkça Yandaki formül gereği, moleküller arasında kütlesel çekim etkinleşir ve bu şekilde bir çekim oluşur. Bu çekime, Van-der Wals etkileşimi denir. Bu sebeple, Van-der Wals etkileşimi mol kütlesi arttıkça artar. ÖR: He<Ne< Ar ve H2< N2< O2

15 -δ δ b. Ani dipolleşmeden oluşmuştur. Yani, iki apolar molekül bir birlerine yaklaştırıldıklarında - yükler bir birini itecek ve itilen taraf -δ iten +δ yükle yüklenir. Bu şekilde iki molekül arasında çok zayıf bir çekim oluşur. Bu çekime Van-der Wals etkileşimi denir. Bu sebeple etkileşme yüzeyi arttıkça, Van-der Wals etkileşimi artar.

16 2. Dipol-Dipol Etkileşimi;
Kovalent bağlı polar moleküllere DİPOL moleküller diyoruz. İki dipol molekül arasındaki etkileşime DİPOL-DİPOL bağı denir. ÖR: HCl, HBr, CH3Cl ...gibi moleküllerde moleküller arasında görülür. +δH -δCl..+δH +δCl Molekülün polarlığı arttıkça dipol-dipol kuvveti artar.

17 + - METALİK BAĞ: Metallerin Değerlik Elektronları çok az, buna karşılık boş değerlik orbitalleri çok fazladır. Ayrıca metallerin değerlik elektronları çekirdek tarafından çok sıkı tutulmazlar. Bu nedenle metal değelik elektronları, boş değerlik orbitallerde serbest hareket ederler. Bu esnada kendine yaklaştırılan komşu metalin boş değerlik orbitallerine de sıçrayarak dolaşırlar. Bu işi bir birine temas eden tüm metalin elektronları da aynı zamanda yaparlar. Ancak her elektron azda olsa kendi merkezi tarafından çekilirler. (komşuluğa gitmiş evin haylaz çocuklar) Bu şekilde oluşan bağa METALİK BAĞ denir. Bu sebeple metaller; İşlene bilir. (Tel ve levha haline getirile bilir.) Serbest elektronlar sayesinde elektrik akını iletirler.(sıcaklık arttıkça titreşim artacağından iletkenlik azalır.)