KURUM KÜLTÜRÜ.

... konulu sunumlar: "KURUM KÜLTÜRÜ."— Sunum transkripti:

1 KURUM KÜLTÜRÜ

2 Prof. Dr. M. Hamil NAZİK Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi

3 KURUM KÜLTÜRÜ Kültür: Bir insan toplumunun duygu, düşünce ve yargı birliğini sağlayan değerlerin tümüdür. Her şeyden önce bir kültürün oluşması için, insanların belirli esaslara göre bir araya gelmesi gerekmektedir.

4 Toplumlar gibi kurumların da amaçları, iş hayatına bakış açıları, değerleri, ilkeleri, yani kendilerine özgü nitelikleri vardır. İşte, bir işletmenin tüm çalışanları tarafından paylaşılan inanç, anlayış ve kurallar bütünü kurum kültürünü oluşturur.

5

6 Konuşulan yada konuşulmayan kuralları ortak değerleri, sembolleri,
Kurumsal kültür, bir kuruluşun yani kurumun, bölümün, takımın; Konuşulan yada konuşulmayan kuralları ortak değerleri, sembolleri, inanışlar ve davranışlarıdır.

7 Bu unsurlar, o kurumda; Nasıl giyinilmesi ve davranılması gerektiğini,
Kültür, işyerinde konu üzerinde çalışırken, bir iş ya da bir ürün üretirken ortak bir yol işlemesine olanak tanıyan ortak bir düşünce tarzı gerektirir. Bu unsurlar, o kurumda; Nasıl giyinilmesi ve davranılması gerektiğini, İş arkadaşlarına, çalışanlara, yöneticilere ve müşterilere gösterilmesi gereken davranış biçimlerini belirler

8 • İnformaldir, Yazılı değildir,
Kurum kültürü; • İnformaldir, Yazılı değildir, • Tüm çalışanları aynı değerler ve aynı çalışma anlayışı çevresinde yakınlaştırıp birbirine bağlayıcı rol oynar ve kuruma bütünlük kazandırır, • Hedef devamlılığı sağlar Yol göstericidir  Kişilerin nasıl davranması gerektiğini açıklar,

9 • Kuruluş için neyin önemli olduğunu belirler,
Kurum kültürü • Kuruluş için neyin önemli olduğunu belirler, • Kişilerin birbirleri ile olan etkileşim biçimini belirler, • Ne için çaba gösterilmesi gerektiğini anlatır, • Çalışanlara organizasyonel aidiyet hissi verir, • Organizasyonel kimliği oluşturur, • İnanç ve değerlere bağımlılık yaratır, • Günlük çalışmalarda rehber olur ve çalışanların davranış biçimlerini belirler.

10 Kurumsal kültürün öğeleri
Kurumun tarihi tecrübesi Kurumun değerleri ve inançları Kurumu açıklayan hikayeler ve mitler Kurumun kültürel kod olarak kabul ettiği özlü sözler ve sloganlar Gelenekler, törenler, adetler ve kalıplaşmış davranışlar. Örgütün kültürel şebekesi (informal yapı, yetki hiyerarşisi) Örgütün kahramanları ( )

11 Sonuçta; Kurum kültürü, uygun davranış ve ilişkileri tanımlamakta, bireyleri motive etmekte ve belirsizliğin olduğu yerde çözümler sunmaktadır. Bilginin, değerlerin ve iç ilişkilerin düzenlenmesinde firmayı yönetmekte ve görünen, görünmeyen her seviyede etkisini göstermektedir.

12 Güçlü kültüre sahip kuruluşlarda özellikle var olan ve çalışanları birbirine daha çok bağlayarak, paylaşılan değerleri arttıran bazı belirleyiciler vardır. Bunlar; Görünmeyenler ve Görünenler olmak üzere ikiye ayrılırlar

13 Temel inanç ve varsayımlar (en içte),
Görünmeyenler Temel inanç ve varsayımlar (en içte), Kültürün temeli Tartışılmaz doğrulardır. Norm ve değerler örgüt içindeki sosyal ilkeler, hedefler ve standartlar Değerler, kişilerin neye önem verdiklerini, neyi değerli gördüklerini gösterir. Normlar, davranış biçimlerini belirtir ve neyin doğru, neyin yanlış olduğunun ölçütüdür.

14 Görünenler Binalar, Yerleşim düzeni, Ürünler, Tesisler, Büro eşyalarının düzenlenişi, Çalışanların giyim tarzı, Hikayeler ve seremoniler, Kültüre ilişkin simge ve sembollerdir.

15 Kurum kültürü, Çevrede tanınmasını, diğer kurum ve bireylerle ilişki biçimlerini ve düzeylerini Değerlerini, Toplumsal standartlarını yansıtır. Bu fonksiyonu ile kültür, kurumu topluma bağlayan, onun toplum içindeki yerini, önemini ve hatta başarısını belirleyen en önemli araçlardan bir tanesidir

16 Kurum Kültürlerinin Özellikleri:
- Ayırt edicidir - Bütünleştiricidir. - Kararlı bir yapıdadır - Kabul görmüştür. - İfade edilmeden de anlaşılabilir. - Üst yönetimin bir yansımasıdır. - Semboliktir.

17 Kurum Kültürünün Boyutları
Kurum kültürünün temelinde toplum kültürü vardır. Çünkü bir kurumun kültürü olamaz; soyut bir kavramdır. Kuruma somutluk kazandıran ise içinde çalışan insanlardır. Dolayısıyla kurum kültürünü, kurum içinde çalışan insanların kültürü belirler.

18 Kurum kültürünün boyutları
Bireysel insiyatif Risk toleransı Yön Bütünleşme Yönetim desteği Kontrol Kimlik Ödüllendirme sistemi Fikir ayrılıklarına verilen tolerans İletişim modelleri

19 Kurum Kültürün Önemi Kurumun misyon ve stratejilerinin gerçekleştirilmesinde ve kurumsal etkinliğin değişiminde Kurumda yönetimin değişimi ve performansın arttırılmasında Çalışanların daha iyi yönetilmelerinde veya iş çevresinde karşılaşacakları zorlukları aşmalarında Kurumsal davranışta tutarlılığı arttırmada önemli rol oynar.

20 Kurum Kültürünün İşlevleri 1
1. Örgütün sürekliliğini sağlar 2. Örgütün kişiliği ve kimliğini tanımlar 3. Çalışanları motive eder. 4. Güçlü ve pazara / piyasa yönelimliyse; - Politika kitapçılıklarına - Örgüt şemalarına - Ayrıntılı işlem ve kurallara ilişkin dökümanlara daha az gerek duyulur. - Planlama ve karar almayı kolaylaştırır.

21 Kurum Kültürünün İşlevleri 2
5. Alt kademe elemanlar ne yapmaları gerektiğini kolayca bilebilirler. 6. Elemanların yaşamına anlam katıp onu zenginleştirebilir. 7. Gerektiğinde yapısal değişimi kolaylaştırıcı rol oynar. 8. Kültür; değerler sistemi, çalışanların güvenlik sağlık, yaşama anlam katma ve müşteriye hizmet gibi, işlevlerini bütünleştirir. 9. Örgütsel amaçların ve kalıcılığın (istikrarın) kaynağı olma işlevi görür.

22 Kurum Kültürünün Sınıflandırılması
Genel olarak incelendiğinde dört tip kurum kültüründen bahsedilir;

23 Kararları lider almaktadır.
Kurum kültürünün sınıflaması1 1) Rol kültürü Rol ve statü önemlidir. Kararları lider almaktadır. İletişim yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarı gitmektedir, fakat bölümler arası iletişim azdır. Lider tatmini yüksektir.

24 Kurum kültürünün sınıflaması 2
2) Güç Kültürü Güç ve politikalar merkezidir. Cevap hakkı ya verilmekte ya da verilmemekte Böl ve yönet kuralı hakimdir. Personel ve lider için tatmin düşüktür.

25 Görevler çok önemlidir.
Kurum kültürünün sınıflaması 3 3) Görev Kültürü Görevler çok önemlidir. Çözümler çalışanlarla tartışmalarda aranmaktadır. Birçok fikir personel tarafından oluşturulmakta ve paylaşılmaktadır. Başarı ve tatmin paylaşılmaktadır.

26 Kurum kültürünün sınıflaması 4
4) Kişi Kültürü Bireysel kimlikler hakimdir. Kararların paylaşılması düşüktür. Grup içinde çalışmak veya kararların paylaşılması söz konusu değildir. Kişisel tatmin kişiden kişiye değişmektedir.

27 Kurum Kültürünün Çeşitlerİ
Şebekeleşmiş Kurumsal Kültür Olumlu biçimdeki şebekeleşmiş kurumsal kültür, bir dostluk ve nezaket kültürü olmaktadır. Birbirlerine güvenirler, kendilerini sıkmazlar, gayri resmi ve yardımseverdirler.

28 Şebekeleşmiş Kurumsal Kültürünün Eksikleri;
Kurum kültürü çeşitleri 2 Şebekeleşmiş Kurumsal Kültürünün Eksikleri; Hoşgörü nedeniyle hiçbir sonuca varılmayan gereksizce uzayan toplantılar Düşük düzeyli dayanışma Karşılaştırmaya açık çok az durum vardır. Aslında bu durum zarar verici olmaktadır.

29 2) Kar Amacı Güden Kurumsal Kültür:
Kurum kültürü çeşitleri 3 2) Kar Amacı Güden Kurumsal Kültür: Paranın, tutku, enerji, amaç bilinci ve heyecan gibi diğer motivasyon özelliklerini de içerir.

30 Değerler zincirinin karmaşık olduğu yerlerde uygulanması doğru olamaz.
Kurum kültürü çeşitleri 4 Eksi Değerleri: Değerler zincirinin karmaşık olduğu yerlerde uygulanması doğru olamaz. Yanlış bir karara çabucak ulaşılır Belirsizlik dönemlerinde yeniden yapılanma olayına dönüp bakmazlar. Maliyet düşürme çalışmalarında da aynı sonuçlar gerçekleşir. Karmaşık öğrenme zaman alır Bu kültürler göreve yoğunlaştıklarından çoğu kez sinerji oluşturmamaktadırlar.

31 3) Bölümlenmiş Kurumsal Kültür:
Düşük sosyalleşme ve düşük dayanışma ile tanımlanır. Bu kültür tipinde insanlar arkadaş canlısı değiller, kurumu ve onun hedeflerini desteklemezler.

32 Artı Değerleri; Yaratıcılık için gereken ortamı sağlar Çalışanlarına ‘’merhamet’’ olgusunu sunar Çalışanlarına mümkün olan en fazla esnekliği verir Maliyet açısından çok uygundur. Her çalışan; bağlantılar ve gruplaşmalar yüzünden terfi etmezler

33 4) Topluluksal Kurumsal Kültür:
Sosyalleşme ve dayanışma öğeleri, sağlıklı biçimlerinde olursa bu kültür kurumları son derece etkin, çalışanları ise hayli tatminkar kılar.

34 Topluluksal bir kurumsal kültürün en önemli özelliği dostluk ve nezaket davranışlarıdır.
Bireylerin her biri bir bütün olarak algılanmalıdır. İyi bir iş başardığında memnuniyet gösterilir.

35 Kurum Kültürünün Temelini Oluşturan Olgular
Sosyalleşme İşteki sosyalleşme, kişisel yaşamdaki sosyalleşmeden farklı değildir Kişilerin birbirleriyle, dostça, özenli bir biçimde iletişim kurması anlamına da gelir.

36 Duygulardan çok mantığa dayanır.
Kurum Kültürünün Temelini Oluşturan Olgular 2) Dayanışma Duygulardan çok mantığa dayanır. Dayanışma merkezli ilişkiler, katılımcı tarafların yararına olup ortak görevlere müşterek ilgi alanlarına ve açıkça kavranmış paylaşılan hedeflere dayanır. Bu kişilerin birbirlerini sevip sevmemeleri önemli değildir.

37 Kurum Kültürünün Temelini Oluşturan Olgular
3) Örgütsel İletişim Örgütsel iletişim, örgütün işleyişini sağlamak ve örgütün amaçlarını gerçekleştirmek amacıyla örgütü meydana getiren birimler ve öğeler ile örgüt ve çevresi arasında gerçekleştirilen sürekli bir ilgi ve düşünce alışverişi ya da birimler arasında gerekli ilişkilerin kurulmasına imkan sağlayan toplumsal bir süreçtir.

38 Kurum Kültürünün Temelini Oluşturan Olgular
4) Sosyal Sorumluluk İşletmelerin gönüllülük esasına dayalı olarak sosyal ve çevresel meselelerini, örgütsel faaliyetleriyle ve sosyal paydaşlarıyla olan etkileşimleriyle bütünleştirilebilen bir kavramdır.

39 Kurumsal Kültürü Etkileyen Başlıca Faktörler
Misyon Vizyon İletişim Motivasyon Güçlü Liderlik Kurum tarihi ve geleneği Teknoloji ürünler ve hizmetler

40 Müşteriler Kurum beklentileri Bilgi ve kontrol sistemleri Ödül sistemleri Organizasyon şekli Hedefler, değerler ve inançlar

41 Kurumsal Kültürün Yansıdığı Alanlar 1
Fiziksel anlamda logo, binalar ve dekorasyon, giyim tarzı, ofis düzeni, kullanılan araç-gereçler, kurumun işleyiş şeması, prosedürler olarak sıralanabilir.

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51 Davranışsal alanda; tören ve seremoniler, iletişim şekli,
Kurumsal Kültürün Yansıdığı Alanlar 2 Davranışsal alanda; tören ve seremoniler, iletişim şekli, ödül ve cezalandırma sistemi, takım çalışması, sosyal etkinlikler gibi verilerle karşılaşılır.

52 Kurumsal Kültürün Yansıdığı Alanlar 3
sözel alanda konuşulan dil, hitap şekli, sloganlar, hikayeler ve işletme kahramanları olarak karşımıza çıkar.

53 Kurumsal Kültürü tespit etmede sorular
Kurumda doğrular, otorite sahibi kişilerce mi belirleniyor, yoksa araştıran herhangi biri de  böyle bir uygulama yapabiliyor mu Şirket herkesin aynı ofiste çalıştığı açık bir mekan mı, yoksa herkesin ayrı odalarının bulunduğu kapalı alanlara mı sahip Şirket çalışanları birbirlerine yakın olduklarında mı, yoksa mesafeli olduklarında mı daha iyi çalışıyorlar? Kurumdaki olası çatışmalar, gerçekleri keşfedip çalışanları motive etmenin yolu olarak mı, yoksa uyumu bozan bir etken olarak mı değerlendiriliyor? Çalışanların birbirleriyle rekabet derecesi nedir?

54 6. Kurum, çevresiyle olan ilişkilerinde kontrol edici ve etkin bir rol mü oynuyor, yoksa etkilenen bir izleyici konumunda mı? 7. Haftalık, günlük çalışma saatleri nasıl düzenlenmiş ve esnek çalışmaları ile homeoffice çalışma tarzı kurumda benimsenmiş mi? 8. Kurumda kabul edilen giyim tarzı nasıl 9. Kurumda alınan eğitim ve çalışanların becerilerini geliştirmeye yönelik çalışmalar, o işte duyulan ihtiyaca ve gelecekte de çalışanların potansiyel değerini arttırmaya hizmet ediyor mu? 10.  Kurum bünyesinde dinlenme odaları, spor salonları ve oyun odaları gibi imkanlar sunuluyor mu?

55 Kurumsal Davranış

56 Çalışanların verimliliği nasıl artırılır?
Kurumsal Davranış Çalışanların verimliliği nasıl artırılır? Aydınlatma, havalandırma, gürültü, yorgunluk ve fiziksel yerleşim düzeni iyileştirmeleri Kurum çalışanlarının motivasyonu ve kurumsal kültürü geliştirmek (motivasyon iyileştirme, başarı vb.)

57 Kurumsal Davranış Bunun için de kurumsal davranışların düzeltilmesi ve negatif yönlerin olumluya dönüşmesi gerekir. Kurumsal davranışın pozitif veya negatif yönü üzerinde yöneticilerin büyük etkisi vardır.

58 Negatif Kurumsal Davranış 1
Kurumların sadece fiziksel varlık oldukları şeklinde klasik varsayıma uygun bir şekilde ele alınması, Negatif bir örgütsel iklimde pozitif davranışların ortaya konması kolay olmayacaktır. Bu ortamlar personelde; Hiçlik duygusu, Kişisel güven eksikliği, Azalan kişisel saygı hissi, Düşük motivasyon, İşten ayrılma isteği, İş tatminsizliği gibi negatif tutum ve davranışlara neden olur.

59 Negatif Kurumsal Davranış 2
Çalışanları kurumsal kural ve süreçlere karşı yabancılaştırır. Bu ise; Güçsüzlük, Süreci bütünlüğü içinde algılayamama, Yalnızlaşma ve Sonucunda da kurumsal sadakatin ortadan kalkmasıdır.

60 Negatif Kurumsal Davranış 3
Kurumun amaç, norm ve kuralları kişi için bağlayıcılığını kaybeder. Bu durumlarda kişi davranışlarını uyduracak kurumsal norm ve kurallara uymamaya başlar. Çalışan ve kurum arasında amaç ayrılığı ortaya çıkar, kültürel yozlaşma ve ahlaksızlık oluşur.

61 Negatif Kurumsal Davranış 4
Elverişsiz kurumsal iklim de Negatif Kurumsal Davranışa neden olur.   Zayıf iletişim, Yöneten-yönetilen arasındaki çatışma, Kurmay personel arasındaki çatışma, Zayıf ilişki ve iletişim durumları, Üst veya alt kademeden gelen tehditler, Kurumda oluşan “informel grup”lara katılamama, Yetersiz sosyal destek gibi faktörler,

62 Negatif Kurumsal Davranış 5
Yönetici davranışlarının adil olmaması Kurumlarda çalışanlar arasında var olan ayrıcalıklı tutumlar, kurumsal kaynaklardan ve olanaklardan yararlanmada adaletsizlik, işyerinde negatif tutum ve davranışların önemli kaynakları arasındadır.

63 Negatif Kurumsal Davranış 6
Kötü yönetim. Aşırı hiyerarşik yapı, İnsan kaynaklarına yapılan harcamalarının azaltılması, Kurum içi iletişim kanallarının etkili çalışmaması, Kurumda çatışma çözme yeteneğinin zayıflığı veya etkisiz çatışma yönetimi, Şikayetlerin yönetim tarafından ciddiye alınmaması ya da gizlenmesi, Zayıf liderlik,  Takım çalışmasının azlığı ya da hiç olmaması gibi durumlarla kendini gösterir.

64 Negatif Kurumsal Davranış 7
İnsanın çalışmak için yaşaması düşüncesi negatif tutumlara yol açar. Oysa insan çalışırken de yaşar.

65 Negatif Kurumsal Davranış 8
Saldırgan davranışlar sözlü-fiziki, aktif-pasif ve doğrudan-dolaylı olabilir. Bu tür saldırgan davranışlardan bazıları Kızgın ve düşmanca bakışlar, sessiz kalma, konuşurken söz kesme, sözlü taciz, olumsuz performans raporu verme, üst kademelere yanlış bilgi verme veya bilgiyi saklama, hedef kişi hakkında söylenti çıkarma, dedikodu yapma diğer bazı negatif tutum ve davranışlardır.

66 Kurumsal Davranışın Pozitif Yönü: Pozitif Kurumsal Davranış
Kurumsal verimlilik ve etkinliğin temelinde, pozitif tutum ve davranışlar vardır.  İş tatmini, kurumsal bağlılık sağlar. Motivasyon, çalışan işyerinin bir üyesi olabilmek için güçlü istek duyar, onun yararı için beklenenden daha yüksek seviyede çaba gösterir. Dayanışma, yardımlaşma, İşyerinin kurallarını, değerlerini ve normlarını benimser ve bunların pekiştirilmesi için özel bir misyon duygusuyla hareket eder. Kurumsal bağlılık veya sadakat “kas” ve “akıl” gücünün yanında, gönül gücüyle de işe katılmasını sağlar. Özsaygı oluşur

67 Kurumsal Davranışın Pozitif Yönü: Pozitif Kurumsal Davranış
Bireyin içinde yer aldığı kurum üyeleri ile bütünleşmesi, Kuruma bağlılığını arttıracak, uyum oluşacak Gruba uyum tam olur, yönetim etkin olur Kurum ve kişi amaç uyumu gerçekleşir.    Kurum üyeleri arasında uyum oluşur

68 Kurumsal davranış ve temel kişilik özellikleri
Bunlar; kendilik kontrolü, başarıya yönelim, otoriter kişilik, makyavenalizm, kendine güven, kendini yansıtma ve risk alma eğilimidir.

69 Kendilik kontrolü (Locus of control): Bireyin herhangi bir davranışının ortaya çıkmasında veya sonuçlarında kendisinin belirli bir katkısının olduğuna, kısaca kaderini kontrol edebileceğine inanması şeklinde tanımlanır. Örneğin her pozitif tutum ve davranışın, pozitif bir karşılığının olacağına inanması gibi.

70 Başarıya yönelim Başarma ihtiyacı tüm insanlarda vardır. Bu ihtiyacı yüksek olan kişiler işlerini daha iyi yapma ihtiyacını diğer insanlardan daha fazla duyarlar. Bunlar, başarılarını engelleyen her şeyi ortadan kaldırmak ve bunu da kendi çabalarıyla yapmak isterler. Ne çok kolay ne de çok zor işlere yönelirler, ancak başarabilecekleri işler kendileri için uygundur. 

71 Otoriter kişilik Otoriter kişiliğe sahip olan insanlar, kurum içinde çalışan insanlar arasında statü ve güç farklılığının olması gerektiğine inanırlar. Bu tip kişiler katı kuralları olan, insanları yargılayan ve herkese tepeden bakan, altındakileri ezen, gücünü otoritesinden alan bireylerdir. 

72 Makyavellenizm   Bu özelliğe sahip bireyler, diğer insanlarla arasına mesafe koyar ve sonuçlarına göre hareket ederler. Başkalarını kullanmasını severler, içinde bulundukları duruma göre hareket ederler. 

73 Kendini yansıtma  Birey, başkalarının davranışlarını gözleyerek onlara benzer davranış gösterir. Kendini yansıtma gücü yüksek olan kişiler, davranışlarını çevresine göre düzenleyebilirler. Bu insanların uyum gücü yüksektir, başkalarının davranışlarına yakın ilgi gösterirler.  

74 Kendine güven Kendine güveni olan kişiler başkalarını memnun etmek isteyen, başarı için yeteneklerinin varlığına inanan, yaptıkları işten tatmin olan insanlardır. Risk almayı severler.  Güveni düşük olanlar ise etrafına karşı şüpheci, başkalarına bağımlı olan tatmin düzeyi son derece düşük insanlardır.

75 Risk alma   Riske girme eğilimi yüksek olan kişiler, bazı mesleklerde son derece başarılı olabilirler. Örneğin yöneticilik, borsacılık mesleği  bu kişilere uygun olup bazı avantajlar sağlayabilir. Ani kararlar verilmesi gereken bazı durumlarda  yöneticilere  ve kuruma önemli faydalar sağlayabilecek pozitif kişilik tipidirler.

76 Kurumlarda pozitif tutum ve davranış göstermenin diğer araçları;
sağlıklı kurumsal yapı, uzmanlaşma derecesi, kurum kültürü, ödül sistemleri, hiyerarşi derecesi Yetki ve sorumluluk denkliği, kişi rol uyumu, yeterli kurumsal kaynaklar, işin toplumsal düzlemdeki saygınlığı, statü sembolleri, formal ve informal roller arasındaki uyum gibi faktörlerdir.

77 Kurumlarda pozitif tutum ve davranış göstermenin en güçlü aracı, işin insancıllaştırılmasıdır.
Bu ise; İşgörenin fiziksel, zihinsel, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını dikkate alan bir iş tasarımıdır. İşin ve çalışma koşullarının ve iş çevresinin insani gereksinimlere uygun olarak organize edilmesidir. İşin insancılaştırılması sayesinde;  “iş-yaşamı kalitesi” artmış, pozitif tutum ve davranış gösterme eğilimi yükselmiş olur. 

78 SONUÇ VE ÖNERİLER Bir örgütün hedeflerine ulaşabilmesi başarıya ulaşabileceğini gösterir. Başarıya ulaşabilmek için de yönetim unsurlarının etkin ve uyumlu bir biçimde kullanılması gerekir.

79 Yönetimde başarının ilk şartı, amaç ve politika belirlemek ve hedefleri tespit etmektir.
Hedeflere ulaşmak için bir planlama yapmak gereklidir. Uyumlu çalışan dinamik bir ekip kurulmalıdır Uygulamada ortaya çıkan problemleri belirlemek, denetlemek ve kontrol etmek gerekir Tüm birimlerle etkin iletişim ağının kurulması gerekir.

80 Son olarak da; Yöneticinin örgüt kültürünü, çalışanları yönlendirmek, teşvik etmek ve yeni bir davranış kazandırmak için kullanması gerekir.

81 Sabrınız için teşekkürler