MEVSİMSELLİKTEN ARINDIRMA

... konulu sunumlar: "MEVSİMSELLİKTEN ARINDIRMA"— Sunum transkripti:

1 MEVSİMSELLİKTEN ARINDIRMA
Toplamsal ayrıştırma ile arındırma Çarpımsal ayrıştırma ile arındırma 1

2 Mevsimsellikten arındırma gerekçeleri
zamanın farklı noktalarındaki değerlerin güvenli karşılaştırılabilmesi Mevsimselliğin karışık etmenleri verilerden atıldığında, ekonomi ve iş piyasası arasındaki ilişkinin daha kolay anlaşılır hale gelmesi. Bir zaman serisinin gelecek değerlerinin kısa dönemli öngörüsünün elde edilmesinde faydalı bir unsur olması

3 DEVRİ VE DÜZENSİZ HAREKETLER
Konjonktürler (Devri) uzun dönemlidir ve çoğu kez makro ekonomik göstergelerde dengesiz dalgalanmalardan meydana gelir.

4 Bir zaman serisinin konjonktürel davranışlarının kavranması, çarpımsal ayrıştırma kullanılarak trend ve mevsimselliğin ortadan kaldırılmasıyla elde edilebilir.

5 Düzensiz hareketlerin elimine edilmesi

6 Elde edilen Trend denklemi
çeyreklik verilerde satış değerleri gösteren Y değeri veri iken Elde edilen Trend denklemi T1= =

7 Mevsimsel değerler İlk çeyrek = 0.77960 %78.0
İkinci çeyrek = %101.6 Üçüncü çeyrek = %111.7 Dördüncü çeyrek = %108.7

8 Mevsimsellikten arındırılmış veriler
Konjonktür-düzensiz hareketler

9 Devri hareketleri hesaplamak için 3 lü hareketli ortalama ile CI C
/3=1.146 =3.437 C değeri elde edilir.

10 Mevsimsel Zaman Serisi İle Öngörü Yapmak
Serileri bileşenlerine ayırmak yerine, bileşenler gelecek dönem değerlerini öngörümlemek için yeniden birleştirilir.

11 1997 yılının dört çeyreği için Ögörümleme
Trend: çeyrek dönemlik trend denklemi T=253,742+1,284t t=n=28 1997 yılının ilk çeyreği için t=28+1=29 Bu durumda T29= 253,742+1,284(29)= 290,978 olacaktır.

12 2- Mevsimsellik: Birinci çeyrek için mevsimsel indeks 0,7796 olarak hesaplanmıştı.
3- Gelecek dönem için dönemsel eğilimin projeksiyonu belirsizlik içerdiğinde genelde katsayı 1.0 alınır. 4. Düzensiz hareketler : Düzensiz dalgalanmalar diğer bileşenler tarafından açıklanamayan rassal değişimleri temsil ettiğinde buradaki katsayıda 1.0 alınacaktır. Bu durumda Y29= T29 x S29 x C29 x I29 =(290,978)*(0,7796)*(1,0)*(1,0)=226,846

13 1997 yılının diğer çeyrekleri için ise: İkinci çeyrek= 296,973
Üçüncü çeyrek= 327,870 Dördüncü çeyrek= 320,590

14

15 CENSUS II DEKOMPOZİSYON YÖNTEMİ
Bu yöntem, bileşenler başarılı bir şekilde izole edilinceye kadar devam eder. Adımların çoğu veriye ağırlıklandırılmış hareketli ortalamanın uygulanmasını gerektirir.

16 …CENSUS II DEKOMPOZİSYON YÖNTEMİ…
Çarpımsal ayrıştırma yöntemini kullanılır. Ve bu yöntem üç bileşen olduğunu varsayar. Bunlar; Trend-konjonktür, mevsimsel ve düzensiz

17 …CENSUS II DEKOMPOZİSYON YÖNTEMİ…
Adım 1: Trend-konjonktürün yaklaşık bir tahminini elde etmek için orijinal veriye s periyot hareketli ortalama uygulanır. Adım 2: Orjinal veriye hareketli ortalama uygulanır.

18 …CENSUS II DEKOMPOZİSYON YÖNTEMİ…
Adım 3 düzensiz bileşenlerin büyük değeri uç değerleri gösterir. Bu uç değerler belirlenir ve Adım 2’deki değerler buna göre uyarlanır. Sonra veriler yeniden düzenlenir. Serilerin başlangıç ve sonundaki eksik değerler bu adımdaki tahminiyle yer değiştirir.

19 …CENSUS II DEKOMPOZİSYON YÖNTEMİ…
Adım 4 Modifiye edilen verilerden elde edilen oranlar, düzensiz varyasyonu yok etmek için hareketli ortalama kullanılarak yumuşatılır. Bu da mevsimsel bileşenin ilk tahminini verir.

20 …CENSUS II DEKOMPOZİSYON YÖNTEMİ…
Adım 5 : Mevsimsel veri, Adım 4’teki ilk mevsimsel bileşene bölünür. Mevsimsel olarak ayarlanmış seri trend- konjonktür ve düzensiz bileşenleri içerir. Yani,

21 …CENSUS II DEKOMPOZİSYON YÖNTEMİ…
Adım 6: Trend- konjonktür, mevsimsel seriye ağırlıklandırılmış hareketli ortalama uygulanarak tahmin edilir. Bu hareketli ortalama, düzensiz varyasyonu yok eder ve verilerdeki ilk trend-konjontürü gösteren düz bir eğri verir.

22 …CENSUS II DEKOMPOZİSYON YÖNTEMİ…
Adım 7: Adım 6 dan sonra adım 2 tekrar uygulanır. Yani,

23 …CENSUS II DEKOMPOZİSYON YÖNTEMİ…
Adım 8: Adım 7 de hesap edilen yeni oranlar kullanılarak Adım 3 tekrar edilir. Adım 9: Mevsimsel bileşenin yeni tahmini elde etmek için Adım 4 tekrar edilir.

24 Adım 9’daki mevsimsel bileşenle Adım 5 tekrar edilir. Adım 11:
Tahmini düzensiz bileşeni elde etmek için Adım 6 da elde edilen trend-konjonktür Adım 10 daki mevsimsel olarak ayarlanmış veriye bölünür.

25 …CENSUS II DEKOMPOZİSYON YÖNTEMİ…
Adım 12: Düzensiz bileşenin uç değerleri, Adım 3 ile yer değiştirilir. Değiştirilen verinin serisi, trend- konjonktür, mevsimsel bileşen ve ayarlanmış düzensiz bileşen birlikte çarpılarak elde edilir. Bu veriler uç değerler dışındaki veriyi tekrar üretebilir.

26 FİYAT ENDEKSLERİ Fiyat endeksleri, fiyatlardaki ortalama değişikliği ölçmeye ve böylelikle (fiyatlar yükseldiğinde) paranın gücündeki değişimi (düşüşü) göstermeye yaramaktadır. Satın alma gücü; 1$’ın bugünkü Satın alma gücü

27 …FİYAT ENDEKSLERİ… Kasım 1999 da tüfe (100 olarak 1995 ile)
150 ye ulaşırsa, kasım 1999 tüketici dolarının cari satın alma gücü; 1$’ın bugünkü Satın alma gücü

28 Deflete edilmiş dolar değeri:
(Dolar değeri) x (1 $’ın satın alma gücü) Yeni araba fiyat indeksi(1994 temel) 135’ten 155’e çıkarken, araba satışlarının 1998’de 300,000$’dan 1999’da 350,000$’a yükseldiği varsayılsın.

29 Bu göre, 1998 ve 1999 için deflete edilmiş fiyatlar;
Deflete edilmiş 1999 satışları:

30 Deflete edilmiş değerlerde ise 225,806-222,222=3,584$ artmıştır.
Gerçek dolar satışlarında 350, ,000=50,000$ lık bir artış olmuştur. Deflete edilmiş değerlerde ise 225, ,222=3,584$ artmıştır.