MADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI

... konulu sunumlar: "MADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI"— Sunum transkripti:

1 MADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI
Isı maddeleri etkiler

2 ISI MADDEYİ ETKİLER ISINMA – SOĞUMA
Isının maddeler üzerindeki en belirgin etkisi ısınma ve soğumadır. Isınan maddelerin sıcaklığı artar, soğuyan maddelerin sıcaklığı azalır. Yazın elektrik ve telefon telleri sarkar, kışın ise gerginleşir. Bunun nedeni tellerin ısınması ve soğumasıdır. Maddeler ısıtıldıkça genleşir, hacmi büyür. Bu duruma genleşme denir. Katılar, ısıtıldıklarında az genleşir. Sıvılar, ısıtıldıklarında katılardan fazla genleşir. Gazlar, ısıtıldıklarında katılardan ve sıvılardan daha fazla genleşir. ısınma > BÜZÜLME GENLEŞME < soğuma

3 Maddeler soğutulduğunda hacmi küçülür.
Maddelerin hacimce küçülmesine büzülme denir. Katılar, sıvılara göre daha az büzülür. Gazlar ise hem katılardan hem de sıvılardan daha fazla büzülür. Genleşme ve büzülme birbirinin tersidir. Her maddenin genleşme oranı farklıdır. Bazı maddeler az, bazı maddeler çok genleşir. Çok genleşen madde çok büzülür, az genleşen madde az büzülür.

4 Genleşme ve Büzülmenin Olumsuz Etkileri;
*Katı cisimler ısıtılır ve aniden soğutulursa çatlayıp kırılabilir. *Metal ve metalden yapılmış cisimler, ısı aldıklarında genleşir. Böyle cisimler, genleşmek için uygun yer bulamazsa eğilip bükülür, kırılır. *Genleşme oranı dikkate alınmadan çekilmiş elektrik ve telefon tellerinden kışın kopmalar,yazın sarkmalar görülür. *Demir yolu rayları, ısının etkisi düşünülmeden döşenirse eğilip bükülür ve kazalara neden olur.

5 Genleşme ve Büzülmenin Olumlu Etkileri;
*Sıcaklığı ölçmek için kullandığımız termometreler, sıvıların genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır. *Genleşme oranı farklı iki metalin kullanıldığı metal çiftlerinden yararlanarak termostat yapılır. Termostat, buzdolabının istenilen sıcaklıkta kalmasını sağlar. *Elektrikli fırınlarda, ütülerde sıcaklığı; kalorifer kazanlarında suyun sıcaklığını istenilen düzeyde tutmak için de termostat kullanılır. *Kapağı sıkışmış şişe ve kavanozlar, maddelerin genleşmesinden yararlanılarak kolayca açılabilir.

6 *Sıvılar, ısıtıldığında ya da bulundukları ortamdan ısı aldığında buharlaşarak gaz hâline geçer. Sıvı, buharlaşırken ortamdan ısı alır. Bulunduğu ortamı soğutur. Bu olaya buharlaşma denir. *Gaz hâlindeki su buharı soğutulduğunda, sıvı hâle gelmesine yoğunlaşma denir. Gaz yoğunlaşırken ısı verir. Ortamı ısıtır. Buharlaşma ile yoğunlaşma birbirinin tersidir. *Yıkanıp dışarıya asılan çamaşırlar, yaz mevsiminde daha çabuk kurur. Kış mevsiminde ise daha yavaş kurur.

7 Yaz mevsiminde yağmurların oluşturduğu su birikintileri kısa sürede buharlaşarak kurur, diğer mevsimlerde ise bu süreç daha uzundur. Bu durumlar bize, sıcaklıkla buharlaşma arasında ilişki olduğunu gösterir. Buharlaşma ve Yoğuşma Bir maddenin sıvı halden gaz haline geçmesi olayına buharlaşma denir.Sıvı haldeki madde bulunduğu ortamdan ısı alarak gaz haline geçer.Bir sıvı buharlaşırken dışarıdan ısı alır, yoğuşurken dışarıya ısı verir. Buharlaşma olurken madde dışarıdan ısı aldığı için ortamın sıcaklığı azalır.Yoğuşma gerçekleştiğinde ise madde dışarıya ısı verdiği için ortamın sıcaklığı az da olsa artar. Buharlaşma Isı alır Sıvı gaz Isı verir yoğuşma

8 K A Y N A M A Aldığı ısı nedeniyle, sıvı maddelerin yüzeyinde yavaş yavaş buharlaşma başlar. Isınmakta olan sıvının sıcaklığı yükselirken buharlaşma devam eder. Sıvı belirli bir sıcaklığa ulaşınca yüzeye doğru kabarcıklar oluşur. Sıvının her tarafından buharlaşma başlar. Sıcaklık sabit kalır. Sıvının sıcaklığının sabit kalarak buharlaşmanın hızlı bir şekilde devam etmesine kaynama denir.

9 KAYNAMA BUHARLAŞMA Belli bir sıcaklıkta olur. Sıvının her tarafında ve hızlı olur. Ortamdan ısı alarak gerçekleşir. Her sıcaklıkta olur. Sıvının yüzeyinde ve yavaş olur. Ortamdan ısı alarak gerçekleşir.   Sıvı hâldeki saf maddeleri ısıttığımızda sıcaklık yükselir. Sıcaklık, belli bir noktaya geldiğinde ısı verilmesine rağmen değişmez. Isı almaya devam eder. Sıvı kaynamaya başlar ve sıcaklığı sabit kalır. Bu sıcaklığa kaynama noktası denir.

10 Her saf maddenin kaynama sıcaklığı farklıdır.
Ortam ve koşullar değişmedikçe bir saf maddenin kaynama sıcaklığı her zaman aynıdır. Saf maddeler kaynama sıcaklığına göre ayırt edilebilir. Bilim adamları, kaynama sıcaklığını test ederek bir maddenin saf olup olmadığını ve türünü belirlerler.

11 ERİME VE DONMA İlkbahar ve yaz mevsimlerinde bazen dolu, kış mevsiminde kar yağar. Soğuk havalarda ise yeryüzündeki su birikintileri buz hâline gelir. Kar, dolu ve buz, suyun katı hâlidir. Dolu, kar ve buz ısının etkisiyle eriyerek tekrar su hâline gelir. Suyun buz hâline gelerek katılaşmasına donma, buzun su hâline gelmesine erime denir. Katı bir madde erirken bulunduğu ortamdan ısı alır. Sıvı bir madde donarken bulunduğu ortama ısı verir. Saf maddelerin erime ve donma sıcaklığı aynıdır. Saf bir madde hangi sıcaklıkta eriyorsa o sıcaklıkta donar.