CÜMLENİN ÖĞELERİ /ÖZNE

... konulu sunumlar: "CÜMLENİN ÖĞELERİ /ÖZNE"— Sunum transkripti:

1 CÜMLENİN ÖĞELERİ /ÖZNE
HAZIRLAYAN : ZEHRA YILDIZ

2 Cümle nedir Bir duygu, düşünce veya durumu tam olarak anlatan sözcük ya da söz öbeklerine cümle denir. ÖĞE NEDİR Cümleyi oluşturan bölümlerin her birine öğe denir. Örnek : Bugün / alış veriş yapmak için / çarşıya / çıkacağım

3 CÜMLENİN ÖĞELERİ Cümlenin öğeleri 6’ya ayrılır. Bunlar : 30.12.2012
Özne Yüklem Nesne Zarf Tümleci Dolaylı Tümleç Edat Tümleci

4 Öğe tablosu BELİRTİSİZ NESNE : YÜKLEM :
Cümle öğelerinden ilk önce yüklem bulunur. TÜM SORULAR YÜKLEME SORULUR. ÖZNE : Yüklemden sonra bulunması gereken ilk öğedir. Yükleme KİM NE soruları sorularak bulunur. BELİRTİLİ NESNE : Yükleme sorulan KİMİ NEYİ sorularıyla bulunur. BELİRTİSİZ NESNE : Yükleme sorulan KİM NE sorularıyla bulunur. DOLAYLI TÜMLEÇ : Yüklem sorulan NEREYE – NEREDE – NEREDEN KİME – KİMDE – KİMDEN NEYE – NEYDE – NEYDEN sorularıyla bulunur. ZARF TÜMLECİ : Yükleme sorulan NE ZAMAN – NASIL NİÇİN - NE KADAR NEREYE (eğer hal eki almadıysa İÇERİ-DIŞARI-İLERİ-GERİ gibi sadece yön bildiriyorsa zarf tümlecidir. EDAT TÜMLECİ : Yükleme sorulan NE İLE KİM İLE soruları ile bulunur.

5 ÖZNE : Cümlede, yüklemin bildirdiği eylemi ya da yargıyı gerçekleştiren ve üstlenen öğedir. Yüklemden sonra aranıp bulunması gereken ilk öğedir. Yükleme sorulan «kim , ne» sorularıyla bulunur. Örnek : Yazar, bu romanda sıradan bir olayı anlatıyor. (Anlatan kim? Yazar) Seni de ansızın yakalar bir gün ölüm. (Yakalayan ne? Ölüm)

6 Öznenin özellikleri Bütün ad ve ad soylu sözcükler, cümle içinde özne görevinde bulunabilir. Örnek : Bağışlayın beni arkadaşlar. (Ad, özne durumunda) Ben, gül yanaklı bir çocuğa benzerim. (Zamir özne durumunda) Tembeller başarılı olamaz. (Adlaşmış sıfat, özne durumunda) Gece, bir tül gibi şehre iniyor. (Zarf özne durumunda)

7 Fakat, karşıt yargıları bağlar. (Bağlaç özne durumunda)
Gibi, sözcükler ve kavramlar arasında benzetme ilgisi kurar. (Edat, özne) Fakat, karşıt yargıları bağlar. (Bağlaç özne durumunda) Ey, seslenme anlamı taşır. (Ünlem, özne durumunda) Ad ve sıfat tamlamaları, deyimler ve ikilemeler özne olabilir. Örnek : Sanatçının yaratıcılığı, sezgi ve duygu gücüne bağlıdır. (Ad tamlaması özne durumunda)

8 Özne çeşitleri : Gerçek Özne :
Yüklemin bildirdiği işi hareketi bizzat kendisi yapan öznedir. Örnek : Divan edebiyatında işlenen konular, genellikle soyuttur. (Soyut olan ne?) Gizli Özne : Cümlede doğrudan yer verilmeyen ancak yüklem taşıdığı eklerden anlaşılan öznedir. Ertesi gün ona telefon ettim. (Ben)

9 Sözde Özne : Yüklemde bildirilen eylemi yapan değil, yapılan eylemden etkilenen kişi, varlık ya da kavramlardır. Örnek : Yeni öğretmenler, Doğu Anadolu’ya atanmış. (Atayan kim? Yok) (Atanan kim? Yeni öğretmenler) Yerler, çok iyi temizlenmiş. (Temizleyen kim? Belli değil?) (temizlenen ne?) UYARI ! Sözde özne, yalnızca yükleminde bir eylemin bulunduğu eylem cümlelerinde yer alır. Ad cümlelerindeki özne, daima gerçek öznedir.

10 Konu özeti : Cümlenin öğeleri hakkında genel bilgi. Cümle, öğe nedir ?
Cümlenin öğeleri ( özne, yüklem, dolaylı tümleç, edat tümleci,zarf tümleci ve nesne ) Cümlenin ögelerinden özne nedir? Öznenin özellikleri. Öznenin çeşitleri ve örnekler.

11 Kaynakça http://www. toplumdusmani. net/modules/wfsection/article. php
TEŞEKKÜRLER…