Hastane Temizliği ve Atık Yönetimi

... konulu sunumlar: "Hastane Temizliği ve Atık Yönetimi"— Sunum transkripti:

1 Hastane Temizliği ve Atık Yönetimi
Hastane Enfeksiyonları Kontrol Komitesi

2 Temizlik / Hastane temizliği
Temizlik insan hayatında temel bir ihtiyaç Hastane temizliği ise zorunluluktur Hastanelerde “Temiz bir çevre ortamı” enfeksiyonları önlemede önemli rol oynar

3 Amaç Hastane ortamından kaynaklanabilecek enfeksiyonları önlemek
Hasta, hasta yakını ve hastane çalışanları için sağlıklı bir ortam oluşturmak Temizlik kurallarını belirlemek ve uygulanmasını sağlamak

4 Alan Sınıflaması (Enfeksiyon Risk Sınıflaması)
Yüksek riskli alanlar Orta riskli alanlar Düşük riskli alanlar

5 Temizlik + dezenfeksiyon
Yüksek Riskli Alanlar Yenidoğan ünitesi Ameliyathane ve Yoğun bakım üniteleri, Acil ve Hemodiyaliz ünitesi Kemik iliği ve organ nakli üniteleri, İzolasyon ve nötropenik hasta odaları, Otopsi salonu, doğumhane Temizlik + dezenfeksiyon

6 Orta Riskli Alanlar Düşük Riskli Alanlar Temizlik
Laboratuarlar, hasta odaları, mutfak Düşük Riskli Alanlar Hemşire, doktor odaları, ofisler, kafeterya, koridorlar ve depolar Temizlik

7 Temizlikte Kullanılan Malzemeler

8 Genel temizlik kuralları
Tüy bırakmayan temizlik bezleri tercih edilmelidir Bez ve kova renkleri kullanım alanına göre belirlenmelidir Kirli bezle temizliğe devam edilmemeli, sık bez değiştirilmelidir Kirlenen bezler sıcak su ve dezenfektanlı solüsyonla yıkanıp kurutulduktan sonra kullanılmalıdır

9 Genel temizlik kuralları
Dezenfeksiyondan önce deterjanlı ılık su ile ön temizlik yapılır Temizleme ve dezenfeksiyon işlemi temiz alandan kirli alana doğru yapılır Kuru süpürge / elektrik süpürgesi kullanılmamalıdır Islak mop kullanılmalıdır

10 Genel temizlik kuralları
Riskli alanların temizliğinde hazırlanan temizlik suyu sık sık değiştirilir Her paspaslama öncesi yeni temizlik solüsyonu hazırlanır Önce çöpler alınıp, görünen kirler temizlenir ve tozlar alınır

11 Genel temizlik kuralları
Tuvalet, banyo ve lavaboların temizlik malzemeleri ayrı olmalıdır Amonyak ve klor içeren kimyasallar karıştırılmamalıdır Klorlu ovma ürünleriyle temizlendikten sonra bol su ile durulanmalıdır Dezenfektan kullanıldığında doğru konsantrasyonda hazırlanmalıdır

12 Hasta bakım alanlarında zemin temizliği
Zeminlerin dezenfeksiyonunun , düzenli deterjanlı su ile yapılan temizliğe bir üstünlüğü olmadığı ispatlanmıştır Çevrede dirençli bakterilerin olduğu tahmin ediliyorsa DEZENFEKSİYON uygulanır

13 Yüzey Temizliği ve Dezenfeksiyonu
Her alan için ayrı solüsyon, ayrı renk kova ve ayrı renk bez kullanılmalıdır Bir alanda kullanılan solüsyon ve bezler diğer odada kullanılmaz

14 Toz Bezi ve Kovalarının Kullanımı
Temizlik bezi ve kova rengi, iş alanına göre seçilir ve kullanılır Mavi bez ve kova; masa etajer, cam önü ve kapı kolları Sarı bez ve kova; tüm ıslak alanlar, banyo, duş, küvet, armatür Kırmızı bez ve kova; •Klozet, pisuvuar ve sifon tankı

15 El teması az olan yüzeyler
Rutin hasta bakım alanlarındaki yatay yüzeyler (pencere kenarları sert zemin) Düzenli şekilde Kirlenme ve sıçrama olduğunda Hasta taburculuğunda temizlenir

16 El teması az olan yüzeyler
Rutin hasta bakım alanlarındaki Duvarlar Pencere perdeleri Jaluzi Pencereler Kirlilik gözle görülür olduğunda yıkanmalıdır

17 El teması fazla olan yüzeyler
El temasının az olduğu yüzeylere oranla daha sıklıkla temizlenmeli/dezenfekte edilmelidir

18 Yüksek Riskli Alanlarda
Yer ve yüzeyler her gün düzenli olarak kirlendikçe ve hasta taburculuğunda temizlenir İzolasyon odaları için ayrı solüsyon hazırlanır Temizliğe ek olarak temizlik sonrası %1-2 ( ppm) klorlu su ile dezenfeksiyon uygulanır Dezenfeksiyon işleminde silme sonrası durulama ve kurulama yapılmaz

19 İzolasyon odası Zeminler
Her vardiyada en az iki kez ve gerektiğinde daha sık temizlenip dezenfeksiyonu sağlanır

20 İzolasyon odası Bütün malzemeler
Deterjanlı su ile temizlenir ve kurulanır + %70 alkol veya %1 sodyum hypoklorid ile temizlenir.

21 İzolasyon odası Şilteler, Yastıklar
Plastik koruyucu kullanılır. Hasta aralarında ve gerektiğinde deterjanlı su ile temizlenir. %70 alkol veya %1 sodyum hypoklorid ile dezenfekte edilir

22 En az günde bir kez temizlenir, zemini ıslak paspas ile
silinir Bulaşık süngeri/bezi, kesme tahtaları, tezgah yüzeyleri iş bitiminde su/sabun/klorlu ürünlerle temizlenir ve kuru kalması sağlanır Buzdolabı temizliği uygun aralıklarla yapılır. Bulaşık makinesi kendini temizlemesi için belli aralıklarla boş çalıştırılır

23 Yer ve yüzeylere organik madde bulaşı varlığında
Organik madde (kan, cerahat, idrar vb.) eldiven giyilerek kağıt havlu ile sıvı tamamen emildikten sonra %10 (5000 ppm) oranındaki klorlu su ile dezenfeksiyon yapılır Kullanılan kağıt havlu enfekte atık kutusuna atılır

24 Hastane Ortamında Bulunan Diğer Yüzeylerin Periyodik Temizliği

25 Temizlenme Sıklığı Nasıl Temizlenecek?
Malzeme/Yüzey Temizlenme Sıklığı Nasıl Temizlenecek? Sedye Tekerlekli sandalye Acil arabası Her hasta arasında ve kirlendikçe % 70 alkal veya %1’ lik klorlu su ile Çamaşır arabası Serum askıları Günde en az bir kez ve kirlendikçe Su ve deterjanla silinmeli Mobilyalar Günde bir kez Ayda bir kez Toz alma Camlar 15 günde bir kez Cam temizleme maddesi ile silme ve kurulama Perdeler Kirlendikçe Yıkama Duvarlar Gerekli görüldükçe Su ve uygun deterjanla silinmeli Tavanlar Kuru vakum

26 Malzeme/Yüzey Temizlenme Sıklığı Nasıl Temizlenecek?
Tavan lambaları Haftada bir kez Toz alma Radyatörler Günde bir kez Fırçalama Ahşap bölgeler Zemin Kirlendikçe Su ve uygun deterjanla silinmeli Halı Baca kapakları Havalandırma boşlukları Ayda bir kez Mekanik temizlik ve kuru vakum uygulama Teras ve çatı Süpürme ve yıkama

27 Temizlik malzemelerinin temizliği
Kullanılan fırçalar, toz bezleri paspaslar ve moplar yıkanıp 20 dakika %1’lik klorlu suda bekletildikten sonra kuru bir şekilde muhafaza edilir Temizlik bezleri, mop ve paspaslar ayrı çamaşır makinesinde yıkanır

28 Hizmet satın alınan şirketler ve sorunlar
Personel sayısının yetersizliği Ücret yetersizliği Personel sirkülasyonu Hizmet içi eğitim yetersizliği Malzeme yetersizliği Malzeme kalitesinin düşük olması Eldivenin yanlış kullanımı Yanlış uygulamalar Temizlik Yemek Çamaşır Vasıfsız Personel (Eğitim düzeyinin düşük olması)

29

30 TIBBİ ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ
Mevzuat 22/07/2005 tarih ve sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir

31 Kapsam Sağlık kuruluşlarından kaynaklanan evsel, tıbbi ve tehlikeli atıkların üretildikleri yerlerde ayrı toplanması, geçici olarak depolanması, taşınması ve bertaraf edilmesidir

32 Atık Yönetiminin Genel İlkeleri
Tıbbi atıkların oluşumunun ve miktarının kaynağında en aza indirilmesi esastır Tıbbi atıkların, tehlikeli ve evsel atıklar ile karıştırılmaması esastır Tıbbi atıkların kaynağında diğer atıklardan ayrı olarak toplanması, biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı esastır Tıbbi atık üreticileri atıkların bertarafı için gerekli harcamaları karşılamakla yükümlüdür

33 Atık Yönetiminin Genel İlkeleri
Tıbbi atık üreten sağlık kuruluşlarının, belediyelerin ve özel sektör firmalarının tıbbi atık yönetimiyle ilgili personellerinin periyodik olarak eğitimden ve sağlık kontrollerinden geçirilmesi esastır Sağlık kuruluşları ve belediyeler, oluşan, taşınan ve bertaraf edilen tıbbi atık miktarını kayıt altına almakla yükümlüdür

34

35

36

37 Temel İlkeler Evsel nitelikli atıklar ile tıbbi atıklar aynı taşıma arabası ile aynı anda taşınmamalıdır. Tıbbi atık içeren çöp torbalarından birisinin toplama veya taşıma sırasında patlaması halinde bu torba hemen ikinci bir kırmızı çöp torbasının içine konmalıdır. Patlama sonucu kirlenen yüzey temizlenir ve dezenfekte edilir.

38 Temel İlkeler Her tür kesici-delici alet, kesici-delici alet kutularına atılmalıdır. Kesici-delici alet kutuları ¾ oranında doldurulmalı, beklenmemeli, kesinlikle sıkıştırılmamalıdır. Dolduktan sonra ağızları kapatılıp uygun büyüklükte kırmızı çöp torbalarına atılmalıdır.

39 Temel İlkeler Kırmızı çöp torbaları normal servislerde ve polikliniklerde tedavi odalarında, Yoğun Bakım Ünitelerinde, Ameliyathane ve Hemodiyaliz Ünitesinde ofis alanları dışında tüm alanlarda bulundurulmalıdır. Hasta bakım hizmeti verilen tüm alanlarda (hasta odası, muayene ve tedavi odaları, ameliyathane, hemodiyaliz, vb.) kesici-delici alet kutusu bulundurulmalıdır.

40 Temel İlkeler Kırmızı çöp torbası bulunmayan bir alanda üretilen tıbbi atık en yakındaki kırmızı torbalı çöp kovasına veya kesici-delici alet kutusuna atılmalıdır. Atık toplama işlemi sırasında mavi veya siyah bir çöp poşetinin içinde tıbbi atık bulunduğunun görülmesi durumunda temizlik personeli bu çöp poşetini uygun boyda kırmızı bir çöp poşetinin içine koyarak tıbbi atık şeklinde ortamdan uzaklaştırmalıdır. Kesinlikle ayrıştırma yapma yoluna gidilmemelidir

41 TEŞEKKÜR EDERİM

42 Kan Yoluyla Bulaşan Hastalıklardan
Korunma

43 Kan Yoluyla Bulaşabilecek Hastalıklar
Hepatit B Hepatit C AIDS Hepatit A Hepatit D Hepatit E

44 Bulaş Yolu Parenteral yol Cinsel temas Anneden bebeğe Horizontal

45 Parenteral Yolla Bulaşma
Kan Kan ürünleri Kanlı vücut sıvılarının direk teması ya da İğne Sivri uçlu aletler Kesici aletler aracılığıyla olmaktadır

46 Parenteral bulaşmada Risk Grupları
Çoğul transfüzyon yapılan hastalar Hemodiyaliz hastaları Damar içi uyuşturucu kullananlar Dövme yaptıranlar Sağlık personelleri (WHO, HBV’ yi meslek hastalığı olarak kabul etmiş)

47 Anneden bebeğe bulaşma
Perinatal (doğum öncesi) Vertikal (doğum sırasında) Postpartum dönemde anne sütü ile geçiş olabilir

48 Horizontal bulaşma Tükrük ve salya aracılığı ile yakın kişisel temas
Havlu , diş fırçası, jilet , manikür-pedikür setlerinin ortak kullanılması Yaygın öpüşme alışkanlığı

49 Korunma Önlemleri Genel olarak;
Tüm hastaların kan ve vücut sıvıları potansiyel olarak, enfekte kabul edilmeli ve gerekli önlemler alınmalı

50 Standart Önlemler Hepatit B=50-180 gün Hepatit C=30-150 gün
Hastanın marker sonuçlarının negatif olması, enfekte olmadığı anlamına gelmez. İnkübasyon süreleri: Hepatit B= gün Hepatit C= gün HIV=30-90 gün

51 Standart Önlemler Kan ve vücut sıvılarıyla direk temas
Her hastanın; Kan ve vücut sıvılarıyla direk temas Bunlarla kirlenmiş materyal ile temas Cilt ve mukoza temasında eldiven giyilmeli ve çıkarıldıktan sonra eller yıkanmalı

52 Standart Önlemler Koruyucu önlük Maske Koruyucu gözlük kullanılmalı
Kan ve vücut sıvılarının sıçrama ihtimalinin olduğu işlemlerde, Koruyucu önlük Maske Koruyucu gözlük kullanılmalı

53 Standart Önlemler Kılıflarına takılmamalı Kıvrılmamalı
İğne ve enjektörler kesinlikle Kılıflarına takılmamalı Kıvrılmamalı Yerinden çıkarılmamalı Kullanılan tüm delici ve kesici malzemeler diğer atıklardan ayrı olarak delinmeye dirençli kutulara atılmalı

54 Standart Önlemler Mutlaka eldiven giyilmeli Kapaklı kutulara konmalı
Laboratuvar örneği (kan, idrar v.s.) toplarken ve taşırken; Mutlaka eldiven giyilmeli Kapaklı kutulara konmalı Tetkik kağıtlarına sıçratılmamalı

55 Standart Önlemler Kirli çamaşırlar çamaşırhaneye torba içinde götürülmeli Sürgü, ördek, küvet v.s. ile temas ederken eldiven giyilmeli ve bu malzemeler uygun şekilde dezenfekte edilmeli

56 Standart Önlemler Açık yarası, deri lezyonu ve dermatiti olan personel hastaya direk temastan kaçınmalı Gebe sağlık personeli önlemlere daha dikkatle uymalı

57 Şüpheli vücut sıvılarıyla temas halinde;
Vakit kaybetmeden dekontaminasyon yapılmalı Cilt:su ve sabun ile yıkanmalı Göz:serum fizyolojik ya da temiz su ile yıkanmalı Ağız ve burun:temiz su ile yıkanmalı

58 Şüpheli vücut sıvılarıyla temas halinde;
İğne batması ve kesik yaralanmalarında, bölge su ve sabun ya da uygun antiseptikle temizlenmeli Temas bölgesi sıkma, emme, kanatmaya çalışma gibi yöntemlerle travmatize edilmemeli

59 Şüpheli vücut sıvılarıyla temas halinde;
Bulaş ve yaralanma durumunda; HEKK veya Enfeksiyon Polikliniğine müracaat edilmeli

60 Kan Yoluyla Bulaşan Mikroorganizmalardan Korunma
Eğitim Standart önlemler Güvenli aletler Uygun çalışma ortamı ve iş yükünün azaltılması Profilaksi(aşı)