2011 – EĞİTİM ÖĞRETİM DÖNEMİ BAHAR YARIYILI

... konulu sunumlar: "2011 – EĞİTİM ÖĞRETİM DÖNEMİ BAHAR YARIYILI"— Sunum transkripti:

1 2011 – 2012 EĞİTİM ÖĞRETİM DÖNEMİ BAHAR YARIYILI
SULAMA ve DRENAJ ZTY 304 ( 6.yarıyıl) Prof. Dr. M. Ali TOKGÖZ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Lisans Programı

2 Sulama SULAMA KİTABI Güngör, Y., A.Z.Erözel ve O. Yıldırım
A.Ü.Ziraat Fakültesi yayınları: 1540/493 Ankara, 2004

3 SULAMA ve DRENAJ DERSİNİN İÇERİĞİ
Giriş (1. hafta) Sulama Sistemleri (2. hafta) Toprak-Bitki-Su İlişkileri (3.-4. hafta) Bitki Su Tüketimi ve Sulama Suyu İhtiyacı ( hafta) Arazinin Sulamaya Hazırlanması (8. hafta) Sulama Yöntemleri (9. hafta) Salma sulama yöntemi (9. hafta) Tava sulama yöntemi (10. hafta) Uzun tava sulama yöntemi (10. hafta) Yağmurlama sulama yöntemi (11. hafta) Damla sulama yöntemi (11. hafta) Ağaç altı mikro yağmurlama sulama yöntemi (11. hafta) Sulama Suyu Kalitesi ve Sorunlu Topraklar (12. hafta) Drenaj ( hafta)

4 SULAMA Bitkinin normal gelişmesi için gerekli olan ancak doğal yağışlarla karşılanamayan suyun, bitki kök bölgesindeki toprağa, gereken zamanda, gereken miktarda ve kontrollü olarak verilmesi işlemine SULAMA denir.

5 Sulamanın önemi Bitki tarafından alınan su;
TERLEME Bitki tarafından alınan su; - Bitki dokularında su olarak kalır - Bitki bünyesinde çeşitli bileşiklerin yapımında kullanılır - Terleme ile atmosfere verilir Sulamada, alınan suyun terleme miktarına eşit olduğu yaklaşımı yapılır

6 BİTKİ SU TÜKETİMİ (EVAPOTRANSPİRASYON, ET)

7 BİTKİLERDE SU-VERİM İLİŞKİSİ EĞRİSİ
(kg/da) Toprak nemi (mm) İyi drenaj Kötü Y X Maksimum verim

8 Gereğinden düşük toprak nemi koşulunda;
Toprak nemi toprak taneleri tarafından yüksek güçle tutulur. Bitki suyu alabilmek için yüksek kök basıncı uygular ve gelişme ve ürün yapımına ayıracağı enerjinin bir kısmını su alımında kullanır. Sonuçta, bitki gelişmesi ve verim olumsuz yönde etkilenir.

9 Gereğinden yüksek toprak nemi koşulunda
Toprak gözeneklerinde gereğinden yüksek su bulunur ve gözeneklerdeki hava oranı düşer. Bunun sonucunda; Kılcal kök gelişimi sınırlanır. Mikroorganizma faaliyetleri yavaşlar. Bitki besin elementlerinin alımını engelleyen zararlı bileşikler oluşur.

10 DRENAJ Büyüme mevsimi boyunca bitki kök bölgesinde yeterli nemin bulunması bitki gelişmesi açısından çok önemlidir. Gereğinden az veya fazla toprak nemi genellikle verim azalmasına neden olur. Bitki kök bölgesinde kaynağı ne olursa olsun fazla nemin topraktan, yani kök bölgesinden uzaklaştırılması arzu edilir. Bu olay DRENAJ olarak tanımlanır.

11 TOPRAKTA YETERLİ SU VARSA
Toprak zerresinin su molekülünü çekim gücü zayıftır Bitki kökü suyu rahatlıkla alır Su molekülü Su tabakası Bitki kökü Toprak zerresi

12 Yeterli su var Bitki kökü su alabilir

13 Su azalınca Bitki kökü su alabilir

14 Su azalınca BİTKİ KÖKÜ SU ALAMAZ

15 Sulamanın yararları Bitki su ihtiyacı tam karşılanır.
Diğer tarımsal girdilerin etkinliği artar. Topraktaki fazla tuzun yıkanması sağlanır. Toprakta mevcut taban taşı yumuşatılır. Gübre ve tarım ilaçları su ile birlikte verilebilir. Bazı bitkiler dondan korunabilir. Sulamanın yararları

16 DÜNYA NÜFUSU 1800 1 MİLYAR 1930 2 MİLYAR 1960 3 MİLYAR 1974 4 MİLYAR

17 TÜRKİYE NÜFUSU ( * ) ( * ) TAHMİN

18 Türkiye İzdüşüm Alanı : 77 945 200 hektar 78 X 106 hektar
Çayır-meralar X106 hektar Su Yüzeyleri X106 hektar Tarım Alanları X106 hektar Orman,Funda,Çalı X106 hektar Yerleşim Alanları X106 hektar Boş Arazi X106 hektar T O P L A M X106 hektar

19 28.1X106 hektar Tarım Alanında
hektar Tarla Ürünleri hektar Nadas hektar Sebze Bahçeleri hektar Bağlar hektar Meyve Ağaçları hektar Zeytin Ağaçları hektar TOPLAM

20 Türkiye’de sulama Tarım alanı : 28 x 106 ha
% 6 eğime kadar sulanabilir alan : x 106 ha Tüketici amaçlarla kullanılabilecek su kaynakları potansiyeli 98 x 109 m3/yıl yerüstü 14 x 109 m3/yıl yer altı

21 Mevcut sulanan alan : 4.9 x 106 ha
Sulamaya ayrılacak su kaynakları potansiyeli ile Türkiye’de halen uygulanan sulama teknolojileri ile; Havzalar düzeyinde su nakli yapıldığında 8.5 x 106 ha Havzalar düzeyinde su nakli yapılmadığında x 106 ha alanın sulanabileceği hesaplanmaktadır. Mevcut sulanan alan : 4.9 x 106 ha Uygulanan sulama yöntemleri % 85 Yüzey sulama % 12 Yağmurlama sulama % 3 Damla sulama

22 FAZLA SU ZARARLI Fazla su: Verim düşer Gelir düşer
Çevre zararları (taban suyu yükselmesi, toprakların tuzlanması, çoraklaşma) Az su:

23 AŞIRI SU KULLANIMI (BİLİNÇSİZ SULAMA)

24 AŞIRI SU KULLANIMI (BİLİNÇSİZ SULAMA)

25 Tuzlulaşmadan dolayı terk edilen tarım arazileri