EĞİTİMDE ETİK.

... konulu sunumlar: "EĞİTİMDE ETİK."— Sunum transkripti:

1 EĞİTİMDE ETİK

2 AHLAK Toplumsal bilinç Davranış ve İdeolojik İlişki Biçimi
Toplumsal Oluşuma,Sınıfa,Kesime Özgü,Tarihsel ve Somut olarak belirlenmiş törel görüşler, değerler, normlar,ilkeler,ilişki ve davranış biçimlerinin bütünüdür.

3 ÇIKMIŞ SORU ( 2008 ) “Belli bir toplumun belli bir döneminde, bireysel ve toplumsal davranış kurallarını belirleyen ve inceleyen bilim” tanımı aşağıdakilerden hangisine aittir? Ahlak B) Meslek Ahlakı C) Etik D) Kültür

4 ETİK = AHLAK FELSEFESİ Etik;
- Yol gösterici değerleri,ilkeleri ve standartları - İnsanların değerlere dayalı kararlar verdiği yargılarını ve bu yargılara ulaşma sürecini - İnsanların kurduğu bireysel ve toplumsal ilişkilerin temelini oluşturan değerleri, normları, kuralları, iyi- kötü, doğru-yanlış gibi durumlarını ifade eder. - Ödevler, erdemler,ilkeler, toplumun çıkarları bütünüdür.

5 ÇIKMIŞ SORU ( 2008 ) Etik değerler ve incelemeler hangi alanları kapsar ? Ahlak Kuralları Hukuk Kuralları Sosyal Kurallar Ahlak,din,hukuk ve sosyal kurallar

6 ÇIKMIŞ SORU ( 2006 ) Aşağıdakilerden hangisi “Etik” kavramının tanımlarından değildir? A) Etik, ‘iyi” ve “doğru” davranışlar için normlar ve standartlar koyar. B)Etik, bir ahlak felsefesidir. C)Etik, yerel bir kavramdır. D)Etik, değişik ahlak ilkelerine ve değerlerine uygun davranışların ne olduğu hakkında görüşbirliğidir.

7

8 SORULARININ CEVABINI ARAYAN ETİK NORMATİF ETİKTİR.

9 ne tür bir bilgi olduğunu, onun temelini,
Ahlak bilgisinin ne tür bir bilgi olduğunu, onun temelini, doğasını ve yapısını araştırır.

10 UYGULAMALI ETİK SOYUT KAVRAMLARI – SOMUTA ÇEVİRME SOMUTLAŞTIRMA
SAYGI ÖRNEK GÖSTERGESİ GÖRGÜ KURALI YAŞLILARA YER VERMEK HOŞGÖRÜ ÖRNEK GÖSTERGESİ ETİK DEĞER FARKLI DÜŞÜNCELERE SAHİP BİREYLERE SÖZ HAKKI VERMEK

11

12 Kamu Yönetiminde Etik Altyapı ve Etik Davranışı Etkileyen Unsurlar
Siyasi İrade Etkili bir yasal altyapı Etkin hesap verme mekanizmaları Uygulanabilir davranış kuralları Mesleki sosyalleştirme mekanizmaları Kamu yönetimin uygun çalışma koşulları Etik konularda eşgüdüm sağlayan kuruluşların varlığı Kamu görevlilerini denetleyen etkin bir sivil toplum

13 ÇIKMIŞ SORU ( 2006 ) Aşağıdakilerden hangisi kamu yönetiminde etik altyapı ve etik davranışı etkileyen kilit unsurlardan değildir? A) Etkili yasal bir altyapı B) Dayatma ve yaptırım mekanizmaları C) Etik konularda eşgüdüm sağlayan kuruluşların varlığı D) Etkin hesap verme mekanizmaları

14

15 ÇIKMIŞ SORU ( 2006 ) Bir eylemin ahlaki doğruluğunun, kişinin vicdanı tarafından belirlenmesi hangi etik sistemi temsil eder? A) Kişisel etik B) Kural etiği C) Toplumsal sözleşme etiği D) Amaçlanan sonuç etiği

16 A) Kişisel etik B) Sosyal Yaşma Etiği C) Amaçlanan Sonuç Etiği
ÇIKMIŞ SORU ( 2006 ) İnsanların kendi aralarındaki ilişkilerinde ve insanın doğadaki diğer canlılarla kurduğu ilişkilerde uyması gereken kurallar vardır. Bu kurallar hangi etik sistemde vardır? A) Kişisel etik B) Sosyal Yaşma Etiği C) Amaçlanan Sonuç Etiği D) Kural Etiği

17

18 ETİK KURAMLARI 1-Teleolojik Kuramlar: Bir Eylemin Sonuçlarıyla İlgilenen Kuramlar 2-Deontolojik Kuramlar: Eylemlerin sonuçları ile ilgilenmeyen birçok kuralı içeren kuramlar 3-Teleolojik ve Deontolojik Kuramların Karması: Bir eylemin sonuçlarıyla ilgilenmeyen birçok kuralı içeren kuramlar 4-Faydacılık Kuramları 5-Kişisel Haklarla İlgili Kuramlar 6-Hakkaniyet Kuramları

19 MESLEK ETİĞİ Meslek etiği’ ‘mesleki davranışla ilgili neyin doğru, neyin yanlış, neyin haklı, neyin haksız olduğu hakkında inançlara dayalı ilkeler ve kurallar topluluğu” “mesleki uygulamalarda kanunlara uygun işlemlerin yanı sıra, toplumun değer yargılarına önem vererek, güvenilir bilgilerin topluma sunulması” olarak tanımlanabilir.

20 Mesleki etik kuralların amacı: kapsamına giren personelin ve birimlerin performansı, hareket ve davranışları ile ilgili merkeze ve birime özgü standartları belirlemektir. Bu kurallar görevlerini yerine getirirken iç denetim biriminin bütün mensuplarından beklenen davranış standardını açıklığa kavuşturmayı hedeflemektedir. Bu kurallar, denetim standartlarına uyması gereken bütün personeli ve birimleri kapsamaktadır.

21 A) Meslek elemanlarına mesleğe ait kuralları ve ilkeleri öğretmektir.
ÇIKMIŞ SORU ( 2006 ) “Meslek etiği” eğitiminin amacını en iyi aşağıdakilerden hangisi tanımlamaktadır? A) Meslek elemanlarına mesleğe ait kuralları ve ilkeleri öğretmektir. B) Bireyin mesleği hakkındaki yenilikleri ve gelişmeleri öğrenmesinde etkili bir süreçtir. C) Bireyin mesleği ile toplumsal sorumlulukları arasında bağ kurmasını ve bu bağı güçlendirmesini sağlamada etkili, sürekli ve tutarlı bir yol izlemesine ilişkin anlamlı bir süreç oluşturmaktır. D) Meslek ile ilgili bilgiler vererek, görev ve yetkilerini en iyi şekilde öğrenmesini sağlamaktır.

22 Mesleki gruplar ne kadar sağlam ve örgütlü olurlar ise mesleki etik de o kadar gelişir ve saygınlık kazanır. Mesleki etik kuralları olarak belirlenen ve üyelerinin genel ve ortak olan davranışlarını tanımlayan ilkelerin temel işlevleri şunlardır: 1. Meslek içi rekabeti düzenlemek 2. Yetersiz ve ilkesiz üyeleri ayırmak 3. Hizmet ideallerini korumak 4.Mesleki disiplini sağlamak 5.Bağlılık duygusunu geliştirmek

23 ÇIKMIŞ SORU ( 2009 ) Mesleki etik ilkelerinin belirlenmesinde üç temel işlev vardır. Aşağıdakilerden hangisi bu işlevlerden değildir? A) Yetersiz ve ilkesiz üyeleri ayırmak B) Meslek içi rekabeti düzenlemek C) Hizmet ideallerini korumak D) Sürekli özeleştiri yapmak

24 MESLEK ETİĞİ KODLARI Mesleki etik kodlar, evrensel etik ilkelerin özel olarak bir mesleğin uygulama alanındaki hizmetlerle sınırlı olarak düzenlendiği yazılı dizgelerdir. Kaynağı evrensel etik değerlere dayalı olması nedeniyle, mesleki etik kodların en önemli özelliğinden biri, dünyanın neresinde olursa olsun, aynı meslekte çalışan bireylerin bu davranış kurallarına uygun davranmalarının gerekli olmasıdır.

25

26 Aşağıdakilerden hangisi mesleki etik kavramı içerisinde yer almaz ?
ÇIKMIŞ SORU ( 2008 ) Aşağıdakilerden hangisi mesleki etik kavramı içerisinde yer almaz ? Karlılık Güvenirlik Yasallık Doğruluk

27 EĞİTİM YÖNETİCİLERİ VE ETİK
İNSANLAR HER ZAMAN,HER YERDE ACIKMIŞLARDIR;AMA HER ZAMAN HER YERDE ERDEMLİ OLAMAMIŞLARDIR. SOKRATES

28 Kamu Yönetiminde Etik Davranış İlkeleri
Kamu yönetiminde etik ilkeleri, Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğinde Yer Almaktadır.

29 ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ
Görevin yerine getirilmesinde kamu hizmeti bilinci Halka hizmet bilinci Hizmet standartlarına uyma Amaç ve misyona bağlılık Dürüstlük ve tarafsızlık Saygınlık ve güven Nezaket ve saygı Yetkili makamlara bildirim Çıkar çatışmasından kaçınma Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla kullanılmaması Hediye alma ve menfaat sağlama yasağı

30 İŞ HAYATINDA ETİK VE ETİK DIŞI KONULAR

31 İş Hayatında Etik İlkeler
Profesyonellik Adalet Eşitlik Dürüstlük ve Doğruluk Tarafsızlık Sorumluluk insan Hakları Hümanizm Bağlılık Hukukun Üstünlüğü Sevgi Hoşgörü Saygı Tutumluluk Demokrasi Açıklık ( Saydamlık ) Hak ve Özgürlükler Yasa Dışı Emirlere Karşı Direnme

32 ÇIKMIŞ SORU ( 2007 ) ‘Verilen kararların, yapılan iş ve işlemlerin gizli kapaklı değil herkesin bildiği ve kabul ettiği bir takım kurallar çerçevesinde yapmak ve gerektiğinde bu konuda hesap verebilmektir.” Yukarıdaki ifade mesleki etiğin temel ilkelerinden hangisini açıklamaktadır? A) Hümanizm B) Açıklık C)Tutumluluk D) Sorumluluk

33 Yönetimde Etik Dışı Davranışlar
Ayrımcılık Kayırma Rüşvet Yıldırma Sömürü İhmal Bencillik İşkence Yolsuzluk Yaranma Şiddet-baskı Hakaret Taciz Kötü alışkanlıklar Görev ve Yetkinin Kötüye Kullanımı Dedikodu Zimmet Dogmatik Davranış Yobazlık-Bağnazlık

34 Etik Örgütlerin Özellikleri
• Açık bir vizyon vardır ve örgütün her biriminin şeffaflığı esastır. • Vizyon herkes tarafından benimsenir ve üst yönetimce somutlaştırılır. • Ödül ve ceza sistemi objektif, yansız ve açıktır. • Örgütsel politika ve uygulamalar açık, anlaşılır ve mesajlarla uyumludur. • Yönetim kararları etik kodlar, ilkeler ve değerlerle çatışmaya düşmez. • Çalışanların pusulası etik değerlerdir.

35 Etik Dışı Örgütlerin Özellikler
• Uzun vadeli planlar yerine kısa dönemli karlara önem verirler. • Profesyonel etik kodların kurulmasına önem vermezler. • Etik problemlerin çözümünü hafife alırlar. • Mali açıdan kayıplara neden olacak etik konulara isteksiz yaklaşırlar. • Çalışanlara etik dışı davranışları teşvik edici çevre yaratırlar. • Etik problemlerin çözümünü hukuk departmanına gönderirler, • Halkla ilişkiler gibi konuları etik olarak incelerler. • Çalışanlarına tüketicilerden farklı davranırlar. • Keyfi ve haksız performans değerlendirme standartları uygularlar. • Etik problemleri çözümlemede referans olabilecek rehberleri kullanmazlar. • Çalışanlar arasındaki gammazlığı ortadan kaldırmazlar. • Çalışanları kişisel etiklerinden vazgeçme konusunda teşvik ederler.

36 Örgütlerde Etik Dışı Davranış Alanları
• Personel Alımlarında ve Atamalarda • Yaş Bakımından Gençlerin Yaşlılara Tercih Edilmesi • Dış Görünüş • Terfi ve Eğitim

37 Etik Dışı Davranışların Sonuçları
A)Kişisel Sonuçlar İşini kaybetme Toplumdan soyutlanma Çalışma arkadaşlarıyla ilişkilerin bozulması ve iletişimin zayıflaması B) Kurumsal Sonuçlar Müşterilerini kaybetme Örgüte olan güvenin yitirilmesi İşbirliğinin Zayıflaması Örgüt içinde iletişimin azalması C)Toplumsal Sonuçlar Etik Değerlerin Önemini Yitirmesi Kuralsız (anomik) davranışların yaygınlaşması Yozlaşmanın kurumsallaşması

38 EĞİTİMDE ETİK Eğitim, yaşam boyunca süren “etik bir kendini tanıma
sürecidir”. Her tür eğitim etkinliğinde temel olarak dört boyut yer almalıdır. Bu boyutlar; ”amaç”,”kapsam”,”yöntem” ve “değerlendirmedir”. • Niçin? Sorusunun yanıtını amaç boyutu oluşturmaktadır • Ne? Sorusunun yanıtını ise kapsam boyutunda verilir. • Nasıl? Sorusu yöntem boyutunda yanıtlanır. • Ne oldu? Sorusu ise değerlendirme boyutunda elde edilen bilgilerle yanıtlanabilir.

39 ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ ve İLKELERİ
Öğretmenlik mesleğinde çalışanların öğretmenliğe ilişkin oluşturup koruduğu, öğretmenlere emreden onları belirli bir şekilde davranmaya zorlayan kişisel eğilimlerini sınırlayan, yetersiz ve ilkesiz üyeleri meslekten dışlayan, öğretmenlik ideallerini korumayı amaçlayan mesleki ilkeler bütünüdür.

40 Öğretmenlik Meslek Etiği İlkeleri
Profesyonellik Hizmette sorumluluk Adalet Eşitlik Sağlıklı ve güvenli bir ortamın sağlanması Yolsuzluk yapmamak Dürüstlük-doğruluk ve güven Tarafsızlık Mesleki bağlılık ve sürekli gelişme Saygı Kaynakların etkili kullanımı

41 Öğretimsel Liderlik Öğretimsel liderlik, okul yöneticisinin bir program ve mevzuat yöneticisi olmaktan çok, öğretimin yöneticisi olduğunu savunmaktadır. Etik Liderlik Etik lider olarak okul yöneticisi, etik değer ve ilkelere olan bağlılığı ile öğretmenleri etkileyen ve karar verme sürecinde etik ilkeleri temel alan bir davranış sergilemeye çalışır.

42 OKUL YÖNETİMİNDE ETİK DEĞERLER
Bütün toplum üyelerine saygı Farklı kültür ve düşüncelere hoşgörü Bireylerin eşitliği Kaynakların eşit dağıtımı

43 YÖNETİMDE ETİK İLKELER
HOŞGÖRÜ SORUMLULUK ADALET DÜRÜSTLÜK DEMOKRASİ SAYGI

44 Teşekkürler