Bölüm 22 Para ve Banka David Begg, Stanley Fischer and Rudiger Dornbusch, Economics, 8th Edition, McGraw-Hill, 2005 PowerPoint presentation by Alex Tackie.

... konulu sunumlar: "Bölüm 22 Para ve Banka David Begg, Stanley Fischer and Rudiger Dornbusch, Economics, 8th Edition, McGraw-Hill, 2005 PowerPoint presentation by Alex Tackie."— Sunum transkripti:

1 Bölüm 22 Para ve Banka David Begg, Stanley Fischer and Rudiger Dornbusch, Economics, 8th Edition, McGraw-Hill, 2005 PowerPoint presentation by Alex Tackie and Damian Ward

2 Birtakım önemli sorular Toplum paraya neden ihtiyaç duyar? Hükümetler para arzını neden değiştirirler? Finans piyasalarının reel sektörle etkileşimi nasıldır? Parayla faiz oranı arasındaki ilişki nedir? 2

3 Para Ekonomide herkes tarafından kabul görmüş bir bir alışveriş ve borç ödeme aracıdır. – MAL PARA: Tütün, ipek, altın – KANUNİ PARA: Banknotlar ve bozuk paralar – KAYDİ PARA: Banka parası 3

4 Paranın fonksiyonları Değişim (mübadele) Aracı (Medium of exchange) – Alışveriş ve borçların ödenmesinde para takastan (barter) daha etkili bir araçtır. Hesap Birimi Aracı (Unit of Account) – Fiyatların ve hesapların büyüklüğünü ölçen bir birimdir. Değer Saklama Aracı (Store of value) – Para gelecekte alışverişte kullanılmak üzere elde tutulabilir. Borç ödeme aracı: Borçların (gelecekte geri ödemelerin) para birimi cinsinden belirlenmesi 4

5 Modern Bankacılık Finansal Aracı – Borç verenle alanı biraraya getirme konusunda uzmanlaşmış bir kurumdur. Örneğin ticari bankalar hükümetin izni altında kredi verebilir ve mevduat kabul edebilir, Çek hesapları açabilir. 5

6 Finansal Piyasalar hakkında genel bilgiler Finansal Varlık (Financial asset) – Belirli bir dönem boyunca sahip olduğu kişiye belirli bir faiz geliri getiren değerli kağıda verilen isimdir. Nakit (Cash) – Banknot ve bozuk para, faiz geliri getirmez. – Tüm varlıklar içinde en likit olanı nakit paradır. Bonolar (Bills) – Bir seneden az vadeli, bilinen bir tarihte piyasaya çıkartan kurum tarafından satın alınması garanti edilmiş finansal varlık – Likiditesi yüksektir Tahviller (Bonds) – Uzun vadeli finansal varlıklardır, daha uzun zaman dilimleri belirsizliği de arttırdığından daha az likittirler. 6

7 Finansal Piyasalar hakkında genel bilgiler (devam) Hisse Senetleri (Industrial shares,equities) – Sahibine temettü geliri (kâr payı) sağlar – Likiditesi yüksek değildir. 7

8 Bankalar nasıl kredi yaratırlar? Ticari bankalar sahip oldukları varlıkların ancak küçük bir oranını ellerinde nakit olarak tutarlar. – Bu orana Mevduat Munzam Karşılığı (Reserve Requirement Ratio) denir. – Böylelikle varlıklarının önemli bir kısmını krediye dönüştürebilirler. Örnek: – Sonsuz sayıda banka olduğunu, bankaların mevduatlarının %10’ununu yasal karşılık olarak tutmaları gerektiğini varsayalım. – A kişisi 100 TL’sini 1. Banka’ya yatırsın – 1. Banka kasasında 10 TL karşılık ayırır, kalan 90 lirayı kredi olarak B kişisine verir. – B kişisi 90 TL’yi 2.Banka’ya yatırır. 2.Banka 9 TL karşılık ayırıp 81 TL’sini 3. kişiye kredi olarak verir. 8

9 Bankalar nasıl kredi yaratırlar? (2) Bankacılık sistemi olmadığında para arzı 100 TL olarak kalacaktı. Ancak bankacılık sistemi, kredi mekanizmasıyla piyasadaki para arzını genişletir 3. kişi ile beraber para arzı=100+90+81 olarak genişlemiştir. Kişi sayısı sonsuza giderken, para arzı da azalarak artmaya devam eder ve 1000 TL’ye ulaşır. 9

10 Parasal Taban (monetary base) ve Para Çarpanı (money multiplier) Para tabanı – Piyasada dolaşan banknot ve bozuk para ile bankacılık sistemi tarafından tutulan rezerv para miktarı Para Çarpanı – Parasal tabandaki 1 TL’lik artışın para arzında sebep olduğu artış miktarını ölçer. Para Çarpanı= 1/rezerv oranı 10