Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
HİDROLOJİK DEĞİŞİMLER ve SIĞ GÖLLERİN EKOLOJİLERİ
Meryem BEKLİOĞLU ODTÜ, Biyoloji Bölümü
2
Plan Tatlısu kaynakları ve sığ göller Sığ Göllerde hidrolojinin rolü
Su seviyesi değişimi (SSD) SSD nin uzun süreli verilerde suiçi bitki gelişimine etkisi Beyşehir, Uluabat ve Marmara Gölleri SSD nin kısa süreli ama çok sayıda değişkene olan etkişi Eymir ve Mogan Gölleri Sonuç
3
Dünya’daki Suyun Dağılımı
Toplam Su Hacmi (km3) % Oranı Atmosfer 1.3 x 104 0.001 Nehirler 1.2 x 103 0.0001 Tatlısu Gölleri 1.2 x 106 0.009 Tuz Gölleri, İç Denizler 1.0 x 105 0.008 Toprakdaki su 6.6 x 104 0.005 Yeraltı suları 8.2 x 106 0.62 Buzullar 2.9 x 107 2.15 Okyanuslar 1.3 x 109 97.2 Kullanılabilir tatlısu: %0.634 Kullanılamaz tatlısu Moss, 1998
4
Dünya’daki Suyun Dağılımı
Toplam Su Hacmi (km3) % Oranı Atmosfer 1.3 x 104 0.001 Nehirler 1.2 x 103 0.0001 *Tatlısu Gölleri 1.2 x 106 0.009 Tuz Gölleri, İç Denizler 1.0 x 105 0.008 Toprakdaki su 6.6 x 104 0.005 Yeraltı suları 8.2 x 106 0.62 Buzullar 2.9 x 107 2.15 Okyanuslar 1.3 x 109 97.2 Moss, 1998
5
Dünya’daki Göllerde litoral alanının pelajik alanına oranı
6
Sığ Göl nedir? Yaz aylarında kalıcı sıcaklık tabakalaşması olmaz (polimiktik) Birincil üretim büyük ölçüde suiçi bitkilerince yapılır ve geniş littoral bölge komünite yapısını belirler Genelde ortalama derinlik ≤ 3 m Hidrolojik değişimlere çok hassasdır
10
SIĞ GÖLLER Su bitkilerin baskın olduğu berrak su
Fitoplankton/AKM baskın olduğu bulanık su
11
Sığ Göllerde: Submerged plants Submerged plants
12
Plan Tatlısu kaynakları ve sığ göller Sığ Göllerde hidrolojinin rolü
Su seviyesi değişimi (SSD) SSD nin uzun süreli verilerde suiçi bitki gelişimine etkisi Beyşehir, Uluabat ve Marmara Gölleri SSD nin kısa süreli ama çok sayıda değişkene olan etkişi Eymir ve Mogan Gölleri Sonuç
13
Sığ göllerde suiçi bitkilerinin büyümesini etkileyen ana mekanizmalar (Scheffer ve arka., 1993).
14
SU Seviyesi Değişimi (SSD)
Yöresel ve Küresel iklim olayları Havza Karakteri Antropogenik etkiler Su kullanımı (tarım, evsel su kullanımı) İklim değişimi
15
SSD nin Dönemleri Kısa dönemler (rüzgar kaynaklı su hareketleri)
Yıllık Yıllararası Onyıllararası
16
Yıllık Su Seviyesi Değişimi
Karasal ile Sucul Ekosistem arasındaki geçiş zonu nu belirler (ATTZ) Yüksek su seviyesi Düşük su seviyesi Islak çayırlar Suiçi Bitkileri Littoral zon Çamur düzlükleri Suüstü Bitkileri
17
Plan Tatlısu kaynakları ve sığ göller Sığ Göllerde hidrolojinin rolü
Su seviyesi değişimi (SSD) SSD nin uzun süreli verilerde suiçi bitki gelişimine etkisi Beyşehir, Uluabat ve Marmara Gölleri SSD nin kısa süreli ama çok sayıda değişkene olan etkişi Eymir ve Mogan Gölleri Sonuç
18
Araştırmadaki Sığ Göller
Lake Eymir
19
Amaç: SSD ile suiçi bitki gelişimi arasında uzun dönemli verilerle sayısal ilişkiyi bulmak Beyşehir, Marmara, Uluabat Gölleri SSD nin sukuşlarının artmasındaki rolü SSD ile Kısa dönemli çok değişkenli verilerde: Eymir ve Mogan Gölleri Fiziksel Kimyasal Plankton Suiçibitki sukuşu
20
METHODS: Uzun süreli veride egilimi belirlemek için z-skor hesaplandı (gözlem-ortalam/SD) Yüksek Su Seviyesi (YSS): su seviyesinin z-skorunun > > ortalama z-skor Düşük Su Seviyesi (DSS): su seviyesinin z-skorunun << ortalama z-skor Su seviyesinin z-skorları ile suiçi bitkilerin yüzey kaplamasının binari indeksi arasında binari logistik regressyon yapıldı. (Hastie, et al., 2001). Bitkilerin binari indexleri iki kategoriden oluştu (Jeppesen et al., 1994). Yüksek su içi bitki kaplaması (1) : ≥ 30% suiçi bitki yüzey kaplaması Düşük suiçi bitki kaplaması (0): eger <30%
21
BEYŞEHiR GÖLÜ Teknonik orijinli karstik, en büyük tatlısu gölü; alanı: km2, (Zmax: 10 m ve Zmean:6.2 m), havzası: 4086 km2 Statü: İçme Suyu Rezervuarı, A sınıfı sulakalan ve ÖKA. Balıkçılık, saz kesimi, içmesuyu ve tarım amaçlı sulama faaliyetleri Yarar & Magnin, 1997
22
Uluabat Gölü Zmean: 2.5 m & Zmax: 10 m, alanı: 135-240 km2
Sukuşu, balık ve suiçi bitki çeşitliği açısından zengin 1998 de Ramsar Alanı ilan edildi Magnin & Yarar, 1996
23
Marmara Gölü orijinalde acısu sonra hidroloji değiştirilerek tatlısuya dönüşmüştür Zort:1.2 m & alan:3400 ha Sulama ve sazan ve kerevit balıkçılığı ÖKA alanı fakat koruma statüsü yok Yarar & Magnin, 1997
24
Su Seviyesi Değişimi Yıllık SSD Çokyıllık SSD
Beklioglu et al., in press Tan & Beklioglu, submitted
25
Aylık ortalama SS değişimi DSS ve YSS dönemlerinde ve hipsographik (yükseklik-alan)
Beklioglu et al., in press Tan & Beklioglu, submitted
26
SSD ve Suiçi Bitki Yayılımı
Lake Uluabat 9.0 70 SSD ve Suiçi Bitki Yayılımı (m. a. s. l.) 30-55% cover 60 8.0 50 7.0 Cumulative z-score 40 30 Water Level 6.0 20 10 5.0 4.0 -10 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 WL Cumulative z-score 75% 35% cover 50% 100% cover
27
Binary logistik regresyon
SS ve Suiçi bitkileri binary indeksi Marmara Gölü r:-0.384, p<0.001 n:356 Uluabat Gölü r:-0.414, p<0.001 n:192 Beyşehir Gölü r: -0.84, p<0.001, n=273 Beklioglu et al., in press Tan & Beklioglu, submitted
28
Sukuşu Yoğunluğu Uluabat Gölü Beyşehir Gölü Lake Mogan
Abundant vegetation 1999 Düşük suiçi bitki yayılımı yüksek suiçi bitki yayılımı düşük suiçi bitki yayılımı Lake Mogan Abundant vegetation Sparse vegetation Sparse vegetation * the largest number of waterfowl recorded on any Turkish wetland since 1970
29
Sonuç: Beyşehir, Uluabat, Marmara Göllerinde DSS suiçi bitki yayılımını artırmıştır. Suiçi bitkilerinin yaygın olduğu dönemlerde göllerde sukuşları artmıştır Koruma degeri artmıştır Biyoçeşitlilik değeri artmıştır
30
Plan Tatlısu kaynakları ve sığ göller Sığ Göllerde hidrolojinin rolü
Su seviyesi değişimi (SSD) SSD nin uzun süreli verilerde suiçi bitki gelişimine etkisi Beyşehir, Uluabat ve Marmara Gölleri SSD nin kısa süreli ama çok sayıda değişkene olan etkişi Eymir ve Mogan Gölleri Sonuç
31
EYMİR GÖLÜ Ankara’nın 20 km güneyinde Alan: 1.05-1.25 km2
Zmax: m, Zort: m
32
Mogan Gölü Zmak:4.5 ve Zort:2.30 m alan: 6 km2 Statü: IBA,
Özel Çevre Koruma Rekreasyonel kullanım
33
İzleme Programı 1997 başladı -devam ediyor
Fiziksel ve kimyasal: oksijen, sıcaklık, ışık, pH, silicate, ASK,tuzluluk, azot, fosfor, klorofil-a Biyolojik: fitoplankton, zooplankton, bitki haritası (GIS), sukuşu, balık stoku Bu veriler haftalık/15 günlük periodlarla ölçülmektedir Hidroloji: EIE’den sağlanmakta
34
Hidroloji: Su seviyesi değişimi
Kurak yıl Kurak yıl + yanlış su yönetimi
35
MOGAN GÖLÜ 2002 2001 2003 18% 80% 24% Tan & Beklioglu, 2005
Beklioglu & Tan, baskıda
36
Mogan Gölü Sukuşları Bitki fazla Bitki fazla Bitki az Bitki az
37
EYMİR GÖLÜ Biyomanipülasyon Öncesi Biyomanipülasyon sonrası 50% 75% 2%
40% 90% 6% Beklioglu et al., 2003, Tan & Beklioglu, 2005 Beklioglu & Tan, 2005a EYMİR GÖLÜ
38
Fiziksel ve Kimyasal değişkenlerin DSS ve YSS dönemlerinde Mogan Gölü ve Eymir Gölü değişimi
* *** *** NS *** *** NS
39
Mogan Gölü Eymir Gölü Beklioglu & Tan, 2005a, b
40
Beklioglu & Tan, 2005a
42
Plan Tatlısu kaynakları ve sığ göller Sığ Göllerde hidrolojinin rolü
Su seviyesi değişimi (SSD) SSD nin uzun süreli verilerde suiçi bitki gelişimine etkisi Beyşehir, Uluabat ve Marmara Gölleri SSD nin kısa süreli ama çok sayıda değişkene olan etkişi Eymir ve Mogan Gölleri Sonuç
43
Sonuç: Ekolojik yapılarının daha yakından izlenen Eymir ve Mogan Gölleri hidrolojik değişimlere duyarlıdırlar Tuzluluk ve Elektiriksel iletkenelik Besin tuzları Plankton Suiçi bitki gelişimi Su kuşları Beyşehir Gölü Uluabat Gölü Marmara Gölü
44
Günümüzeki bu sinyallerin iklimsel değişimle ilgisi nedir ???
Anadolu daki y değişime bakıldığında göller çok defa tuzlanıp tatlanmışlar ve yokolup tekrar ortaya çıkmışlar (Karabiyikoğlu et al., 1999). Günümüzeki bu sinyallerin iklimsel değişimle ilgisi nedir ??? Eger kuvvetli ise değişen fiziksel, kimyasal ve biyolojik yapları tanıplayıp yönetim planları geliştirmek çok önemli olacaktır.
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.