İKTİSAT FAKÜLTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜ Para Teorisi ve Politikası

... konulu sunumlar: "İKTİSAT FAKÜLTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜ Para Teorisi ve Politikası"— Sunum transkripti:

1 İKTİSAT FAKÜLTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜ Para Teorisi ve Politikası
Doç.Dr.Murat Birdal BÖLÜM:3

2 PARA NEDİR?

3 Paranın anlamı ve fonksiyonları
İktisatçılar Açısından Paranın Anlamı Satın alınan mal hizmetlerin bedelinin ödenmesinde genel olarak kabul edilen herşey (nakit, çek) . 2. Servet (tahvil, toprak, ev, mobilya) ve gelirden (akım değil stok) farklıdır.

4 Paranın Fonksiyonları
1. Değişim Aracı 2. Hesap Birimi 3. Değer Saklama Aracı

5 Paranın Fonksiyonları
1.Değişim Aracı Takasa dayalı ekonomiler: İsteklerin karşılıklı eşleşmesi. İktisatçı- çiftçi örneği. Parasallaşma: İşlem maliyetlerini düşürür (takasta kaybedilen zaman ve para). İsbölümü ve uzmanlaşmayı geliştirerek ekonomik etkinliği arttırır.

6 PARA - Standart olmalıdır (Kolay öğrenilebilir, homojen olmalıdır: objelerin hepsi aynı değeri temsil etmelidir) - Taklit edilememelidir. - Genel kabul görmelidir (kaime örneği). - Bölünebilir olmalıdır (Değişimde kolaylık). - Taşıması kolay olmalıdır. - Çabuk deforme olmamalıdır (değerini muhafaza edebilmelidir). Tarihte farklı nesneler kullanılmıştır boncuk (Amerikan yerlileri), sigara (esir askerler) vs.

7 2. Hesap Birimi İhtiyaç duyulan fiyat sayısını düşürür, zaman işlem maliyetlerini azaltır. Takas ekonomisinde ihtiyaç duyulan fiyat sayısı : C(n,2) = n! / n-2!.2! = n(n-1)/2 10 mal olduğu durumda 45 fiyat bilinmesi gereklidir. 1000 mal bulunan bir pazarda her malın üzerinde 999 ayrı fiyat bulunacaktır.(toplam fiyat) Zaman ve efor kaybı→ Yüksek işlem maliyetleri

8 3. Değer Saklama Aracı Paranın icadı tarihsel açıdan birikimin önünü açmıştır. Tek değer saklama aracı para değildir: Tahvil, hisse senetleri, gayrimenkul, toprak,mücevherat vs. Avantajları: yüksek getiri, değer artışından kaynaklı kazanç, farklı hizmetler (barınma, gösteriş, kira)

9 Paranın avantajı: Likidite (Bir aktifin değişim aracına dönüştürülmesindeki kolaylık).
Diğer aktiflerde dönüşüm işlem maliyetleri (komisyon vs.) içerir. Kriz dönemlerinde diğer aktifleri elden çıkarmak zorlaşır. Hiperenflasyon : Elde para tutmak fazlasıyla maliyetlidir.

10 Ödeme Sisteminin Evrimi
1. Değerli metaller: mal para (altın, gümüş vs).Taşınması zor, çalınma riski yüksek. 2. Kağıt para. Önceleri değerli madenlere dönüştürülme güvencesi. Sonraları itibari para. Taşıma, çalınma riski var. Senyoraj gelirleri: Madeni parada da var (1 kr. dışında).

11 3. Çekler. Büyük miktarlardaki işlemlerde avantajlı
3. Çekler. Büyük miktarlardaki işlemlerde avantajlı. Tahsilatta zaman kaybı, yüksek işlem maliyetleri 4. Elektronik ödeme araçları: EFT, SWIFT, Otomatik ödeme talimatları. İşlem maliyetlerini düşürüyor. 5. Elektronik para: Bankamatik kartları, Akıllı kartlar (Limitli digital para kartları), PayPal vs…