HARİTA OKUMA VE YORUMLAMA

... konulu sunumlar: "HARİTA OKUMA VE YORUMLAMA"— Sunum transkripti:

1 HARİTA OKUMA VE YORUMLAMA
TESVİYE HESAPLARI HARİTA OKUMA VE YORUMLAMA Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK

2 Tesviye Hesapları Tesviye, arazi yüzeyini dozer, greyder gibi büyük arazi makinalarıyla düzleştirme işlemidir. Tesviye yapılacak bir alanda öncelikle yüzey nivelmanı işleminin tamamlanmış olması gerekir. Tesviye için genellikle kareler ağı şeklinde yüzey nivelmanı yapılır. Yüzey nivelmanı ışınsal metodla yapılmışsa tesviye yapmak mümkündür. Ancak hesaplamalar kareler ağına göre daha karmaşıktır.

3 Kareler Ağına Göre Tesviye Hesapları
Kareler ağına göre yüzey nivelmanı yapılırken arazi birbirinin aynı olan karelere bölünür. Her bir kare hücre olarak ele alınır. Yüzey nivelmanı yapılırken her bir karenin her bir köşesinin yüksekliği belirlenir. Bu değerler tesviye hesaplamalarında doğrudan kullanılır.

4 2.324 2.411 2.510 Kareler ağının köşelerine o noktalara ait yükseklikler yazılır. 2.485 2.492 2.607 2.501 2.582 2.671

5 2.324 2.411 Her hücrenin köşelerindeki değerlerin ortalaması o hücrenin ortalama yüksekliğini verir. 2.485 2.492 Ort: 2.428 Aynı işlem tüm hücreler için yapılır.

6 2.324 2.411 2.510 Her hücrenin ortasına o hücrenin ortalama yüksekliği yazılır. 2.428 2.505 2.485 2.492 2.607 2.515 2.588 2.501 2.582 2.671

7 Bütün hücrelerin yükseklik değerlerinin ortalaması tesviye yüksekliğini verir. Tesviye yüksekliğinden düşük yüksekliğe sahip hücrelerde, aradaki fark kadar dolgu, fazla yüksekliğe sahip hücrelerde ise aradaki fark kadar kazı yapılacak anlamına gelir. Toplam kazı toplam dolguya eşittir. +0.081 +0.004 2.428 2.505 -0.006 -0.079 2.515 2.588 Ortalaması=Tesviye yüksekliği 2.509 =

8 Işınsal Metoda Göre Tesviye Hesapları
1 8 2 9 N 3 I 10 7 5 4 6 II 14 13 11 12

9 Işınsal Metoda Göre Tesviye Hesapları
1 14 8 2 9 N 3 I 10 7 5 6 4 II 14 13 12 11 Okuma yapılan noktalar arasında üçgenler oluşturulur.

10 Aynı işlem tüm üçgenler için yapılır.
Her bir üçgen alanın köşelerine yükseklik değerleri yazılır. Daha sonra bu üç yüksekliğin ortalaması o üçgen alanın ortalama yüksekliği olur. I 1 2 2.420 2.414 2.426 2.420 Aynı işlem tüm üçgenler için yapılır.

11 2.420 2.412 2.427 2.428 2.424 2.430 2.429 2.433 2.432 2.438 2.434 2.441 2.436 2.437 Yükseklikleri bilinen üçgenlerin alanları bilinen yöntemlerle belirlenir.

12 Artık her bir üçgenin alan ve yüksekliği bilinmektedir
Artık her bir üçgenin alan ve yüksekliği bilinmektedir. Bundan sonra tesviye yüksekliği ağırlıklı ortalama olarak bulunur. Bulunan tesviye yüksekliğinden düşük yüksekliğe sahip hücrelerde, aradaki fark kadar dolgu, fazla yüksekliğe sahip hücrelerde ise aradaki fark kadar kazı yapılacak anlamına gelir.

13 Üçgenlere ilişkin yükseklik ve alanlar
Örnek: 1 Üçgenlere ilişkin yükseklik ve alanlar 2 A1 A2 A4 A3 2.429 2.484 2.532 2.515 Yükseklik 1243 2009 2118 1024 Alan m2 A1 A2 A4 A3 Şekil I 4 3 Kazı ve dolgu miktarlarını bulunuz.

14 Üçgenlere ilişkin yükseklik ve alanlar
Örnek: 1 Üçgenlere ilişkin yükseklik ve alanlar 2 2.429 2.429 2.484 2.532 2.515 Yükseklik 1243 2009 2118 1024 Alan m2 A1 A2 A4 A3 Şekil I 2.484 4 2.515 3 Kazı ve dolgu miktarlarını bulunuz. 2.532

15 Üçgenlere ilişkin yükseklik ve alanlar
2.429 2.484 2.532 2.515 Yükseklik 1243 2009 2118 1024 Alan m2 A1 A2 A4 A3 Şekil

16 1 T.Y=2.494 m. 2 +0.065 2.429 olmalıdır. I +0.010 -0.021 2.484 2.515 1243x x0.010- 1024x x0.038=˜0 Toplam dolgu ile toplam kazı hemen hemen eşit miktardadır. Yapılan işlem doğrudur. -0.038 2.532 4 3

17 HARİTA OKUMA VE YORUMLAMA
Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK

18 HARİTA YORUMLAMA: Haritaya baktığımızda bölgeyi üçboyutlu olarak zihnimizde oluşturabilmemiz en önemli noktadır. Bunu haritadaki yükselti çizgileri sayesinde yapabiliriz.

19 Yükselti çizgilerinin şekli dağın şeklini verirken, yoğunlukları eğimi verir. Böylece haritaya baktığımızda arazinin resmini kafamızda oluşturabiliriz. Hafif Eğim

20 Dik Eğim

21 Uçurum

22 Tesviye eğrileri yukarıda sık aşağı doğru seyreliyor.
İç Bükey Tesviye eğrileri yukarıda sık aşağı doğru seyreliyor.

23 Tesviye eğrileri yukarıda seyrek aşağı doğru sıklaşıyor.
Dış Bükey Tesviye eğrileri yukarıda seyrek aşağı doğru sıklaşıyor.

24 Boyun

25 Tepe

26 Sırt

27 (Havza sınırı) = (Su ayrım çizgisi)
Doruk Çizgisi (Havza sınırı) = (Su ayrım çizgisi)

28 Vadi

29 Çöküntü

30 Derecik

31 Toplu olarak 1.TEPE 2.VADİ 3.SIRT 4.BOYUN 5.ÇÖKÜNTÜ 6.DERİN VADİ
7.OVAYA BAĞLANAN BURUN 8.UÇURUM 9.GEÇİT 10.DOLGU

32 Harita kullanılırken önce kendi kuzeyimizi buluruz
Harita kullanılırken önce kendi kuzeyimizi buluruz. Önümüz kuzeye gelecek şekilde pozisyon alır haritanın kuzeyini kendi kuzeyimize yönlendirerek haritayı yönüne oturturuz. N Kendi kuzeyimiz

33 Harita kullanılırken önce kendi kuzeyimizi buluruz
Harita kullanılırken önce kendi kuzeyimizi buluruz. Önümüz kuzeye gelecek şekilde pozisyon alır haritanın kuzeyini kendi kuzeyimize yönlendirerek haritayı yönüne oturturuz. N Kendi kuzeyimiz

34 Harita kullanılırken önce kendi kuzeyimizi buluruz
Harita kullanılırken önce kendi kuzeyimizi buluruz. Önümüz kuzeye gelecek şekilde pozisyon alır haritanın kuzeyini kendi kuzeyimize yönlendirerek haritayı yönüne oturturuz. N Kendi kuzeyimiz

35 Harita kullanılırken önce kendi kuzeyimizi buluruz
Harita kullanılırken önce kendi kuzeyimizi buluruz. Önümüz kuzeye gelecek şekilde pozisyon alır haritanın kuzeyini kendi kuzeyimize yönlendirerek haritayı yönüne oturturuz. N Kendi kuzeyimiz

36 Harita kullanılırken önce kendi kuzeyimizi buluruz
Harita kullanılırken önce kendi kuzeyimizi buluruz. Önümüz kuzeye gelecek şekilde pozisyon alır haritanın kuzeyini kendi kuzeyimize yönlendirerek haritayı yönüne oturturuz. N Kendi kuzeyimiz

37 Böylece harita yönüne oturtulmuş olur
Böylece harita yönüne oturtulmuş olur. Sonra kendi yerimizi haritada bularak diğer sabit noktaların yerlerini bulabiliriz. N

38