MALNUTRİSYON Dr. Mehmet Turan İnal Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD Yoğun bakım BD.

... konulu sunumlar: "MALNUTRİSYON Dr. Mehmet Turan İnal Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD Yoğun bakım BD."— Sunum transkripti:

1 MALNUTRİSYON Dr. Mehmet Turan İnal Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD Yoğun bakım BD

2 “Malnütrisyon; insan vücudunun büyüme, idame ve özel bazı fonksiyonları yerine getirebilmesi için gereksinim duyduğu ile sağlanabilen besin ve enerji arasındaki hücresel dengesizliktir.” Dünya Sağlık Örgütü

3 Enerji, protein ve diğer besinlerin yetersiz ya da fazla alımının doku, vücut yapısı, vücut fonksiyonları ve klinik sonuç üzerine ölçülebilir yan etkilerinin görüldüğü bir durumdur. Malnutrisyon geniş bir terim olup protein enerji eksikliği (aşırı ve yetersiz nutrisyonla beraber) ve mikronutriyentler gibi öteki besinlerin eksikliğini de kapsamaktadır.

4 “Bırakınız besinler ilacınız olsun”
Hipokrat - M.Ö. V. yy Beslenmenin önemi Hipokrat zamanından bu yana bilinmektedir. Hipokrat M.Ö. beşinci yüzyılda “hastaların iyi ve dengeli beslenmesinin şifayı kolaylaştırdığını” bildirmektedir. Ancak bu konudaki bilimsel çalışmalar ancak M.S. onyedinci yüzyılda başlamıştır.

5 Malnutrisyon hastanelerde hala önemli bir sağlık problemidir.
Nutrition Screening 2002, Clin Nutr 2003

6 Malnutrisyon insidansı akut bakım hastalarında %13-86 arasındadır

7 Yazar Ülke n Prevelans (%) Mears (1996) USA 95 43 Bruun (1999) Norveç 244 39 Kelly (2000) İngiltere 337 13 Middleton (2001) Avusturya 819 36 Isabel (2003) Latin Amerika, İsviçre 9348 50.2 De Kruif (2003) Hollanda 334 86 Pichard (2004) İsviçre 952 57.8 Kyle (2005) Almanya 794 22

8 Yaşlı hastalarda malnutrisyon insidansı % 42-91 arasındadır

9 Yazar n Prevelans (%) Azad (1999) 152 59 Covinsky (2002) 311 42.4 Persson (2002) 83 63 82 Thomas (2002) 837 91 Thorsdottir (2005) 60 68.3 58.3

10 Özel hasta gruplarında malnutrisyon oranı % 4-90 arasında saptanmaktadır

11 Yetişkin kistik fibrozis
Yazar Hasta Grubu n Prevelans (%) Giner (1996) Yoğun bakım 129 43 Stephenson (2001) Karaciğer Transp. 109 90.8 Bauer (2002) Onkoloji 71 76 Campillo (2004) Asitsiz siroz 165 18.8 Yaygın asitli siroz 107 39.1 Stroke 85 4.8 Gupta (2004) Kolorektal kanser 234 52 Dray (2005) Yetişkin kistik fibrozis 163 58.7

12 Risk altındaki hasta sayısı Risk altındaki hasta sayısı
H. Sayısı Risk altındaki hasta sayısı % İç hst. 1468 242 16.4 Endokrin 504 44 8.7 Gastro. 1677 321 19.1 Nefroloji 533 97 18.1 Hematoloji 366 84 24 M.Onko. 867 377 43.4 Kardiyoloji 1032 117 11.3 Göğüs Hst 881 157 17.8 Nöroloji 1459 350 23.9 Romatoloji 719 47 6.5 H. Sayısı Risk altındaki hasta sayısı % G. Cerrahi 11.655 1008 8.6 Göğ. Cer. 148 28 18.2 Kard. Cer. 292 32 10.8 Beyin Cer. 795 137 17.2 Ortopedi 1580 92 5.8 Üroloji 783 68 KBB 1416 56 3.9 Rad. Onko. 523 102 19.5 Yoğun Bak. 1655 861 52 GIS Cer. 786 144 18.3

13

14 Yapılan çalışmalarda sonuçların farklılık göstermesinin nedenleri
Çalışmalarda kullanılan testler ve değerlerle ilgili standartların olmaması Referans değerlerin farklı olması Kullanılan testlerin hastanın yaşından ve hastalığının ağırlığından etkilenmesi Kyle UG. Clinical Nutrition 2006;25:

15 Malnutrisyonun Fizyolojik Fonksiyonlara Etkileri

16 Kardiyovasküler Sistem
Kalp hacmindeki azalma vücut ağırlığı kaybı ile doğru orantılıdır. Azalan kalp kas kitlesi kalp hacminde % 40 azalma oluşturmaktadır. Vitamin, mineral ve elektrolit eksikliklerinde kalp yetmezliği ve aritmiler görülebilir. Uzamış malnutrisyon neticesinde periferik dolaşım bozulmaktadır.

17 Solunum Sistemi % 20’den fazla protein kaybı solunum kaslarının yapı ve fonksiyonunu etkilemektedir. Diyafragmatik kas kitlesinde azalma solunum işinde artış gelişmektedir. Hipoksi ve hiperkapniye bozulmuş yanıt, değişmiş solunum şekli, pulmoner parankimde değişiklikler görülür. Bronkopnömoni sıklıkla görülmektedir. Mekanik ventilatörden ayırma güçleşir.

18 Renal Sistem Malnutrisyonlu hastalarda renal plazma akımı ve glomerüler filtrasyon oranı azalır. Su ve tuz yükünü atabilme kapasitesi azalır. Ekstrasellüler sıvı hacmi hızla artar ve ödem gelişir.

19 Gastrointestinal Sistem
Enterosit ve kolonosit yıkılımı artar. Lipid, karbonhidrat ve protein emilimi bozulur. Enzim salınımında azalmalar gözlenir. Diyare sıklıkla mevcuttur. İntestinal bariyer fonksiyonları bozulur

20 Kas Fonksiyonları Kas fonksiyonları birkaç günlük açlıktan sonra azalmaya başlar ve malnutrisyon devam ederse hücre kitlesinde ki kayıp daha da ilerler.

21 Termoregülatuar Sistem
Soğuğa termojenik yanıt bozulur. Hipotermiye yatkınlık vardır. Ağır malnutrisyonda febril yanıt kaybolur ve enfeksiyon varlığında bile ateş görülmeyebilir.

22 İmmün Sistem Hücresel immünite ve enfeksiyon direnci bozulur.
Timusta lenfositler azalır ve timus atrofisi gelişir. Hipoalbuminemide sitokin metabolizması özellikle IL-1 aktivitesi baskılanır. IL-1 aktivitesinde azalma lenfosit üretim hızı azalır Kompleman sistemi baskılanması fagositoz, kemotaksis ve bakteri yıkımı bozulur.

23 Yara İyileşmesi Malnutrisyonlu hastalarda yara iyileşmesinde gecikme meydana gelmektedir.

24

25

26 Malnütrisyon Nedenleri
Medikal Faktörler İştahsızlık Eksik dişler, diğer oral problemler ve disfaji Tat ve koku duyusunun kaybı Solunum problemleri (Restriktif akciğer hastalıkları) Gastrointestinal problemler (malabsorbsiyon) Endokrinolojik problemler (diyabet, tirotoksikoz) Nörolojik problemler (serebrovasküler olaylar, parkinson ve Alzheimer hastalığı) Enfeksiyonlar Fiziki yetersizlik (artrit) İlaç etkileşimleri

27 Psikolojik Faktörler Konfüzyon Demans Depresyon Üzüntü Anksiyete

28 Yaşam Tarzı ve Sosyal Faktörler
Yemek pişirme ve beslenme konusunda bilgisizlik İzolasyon/Yalnızlık Fakirlik Alışveriş yapamama, yemek hazırlayamama

29 Hastanede olmanın getirdiği risk faktörleri
Yemek servisinde tek kaynağın hastane olması, sınırlı seçenekler, sunumun kötü olması Yemek saatlerinin sınırlı olması Diş Kayıpları Kendi başına yemek yiyememe Yiyeceğe ulaşmakta, çatal/kaşık kullanmada veya paketleri açmada zorluk çekmek Hoş olmayan görüntüler, sesler ve kokular Enfeksiyon, yara iyileşmesi ve katabolik durumlar nedeniyle besin gereksiniminin artması Dini veya kültürel yemek alışkanlıkları Oral alımın yasak olması Testler sırasında öğünlerin kaçırılması Sağlık çalışanlarının beslenme konusunda bilgilerinin yetersiz olması

30 Nutrisyon desteği verilmelidir

31 Nutrisyon destek tedavisinin ilk basamağı,
NUTRİSYON DURUMUNUN BELİRLENMESİDİR.

32 ESPEN Kılavuz- Nutrisyonel Tarama
Bütün hastalar hastaneye geldiğinde taranmalıdır. Eğer hasta riskli ise, nutrisyon planı yapılmalı Nutrisyon monitorizasyonu ve sonuçlar hazırlanmalı Tarama, değerlendirme ve beslenme sonuçları hasta başka bir yere transfer olduğunda, gittiği yerdeki hekim bilgilendirilmelidir. Nutrition Screening 2002, Clin Nutr 2003

33 Nutrisyon durumunun belirlenmesi:
Nutrisyonel yönden riskli hastaların tanınmasını sağlar, Malnutrisyonun organ disfonksiyonu, mortalite ve morbidite oluşumunda kofaktör olmasını engeller.

34 NUTRİSYONEL DEĞERLENDİRME;
Kalitatif ve kantitatif olarak ayrıntılı yapılmalı, Subjektif ve objektif parametrelerin birleşmesinden oluşmalı, Malnutrisyonu belirlemede duyarlı olmalı, Nutrisyonla ilişkili olmayan faktörlerden etkilenmemeli,

35 Belirli periyotlarla hastaya uygulanabilmeli,
Nutrisyonel tedavinin başarılı olup olmadığını belirlemeli, Malnutrisyonu erken dönemde tespit edecek kadar sensitif olmalı, Bozukluk tespit edilip düzeltildiğinde prognozda iyileşme görülmelidir.

36 NUTRİSYON DURUMUNUN DEĞERLENDİRMESİ
A-Klinik değerlendirme B-Antropometrik ölçüm yöntemleri C-Biyokimyasal parametreler D-İmmünolojik testler E-Vücut kompozisyon çalışmaları F-Çok parametreli indeksler G-Tarama testleri H-Protein ve enerji dengesinin hesaplanması NUTRİSYON DURUMUNUN DEĞERLENDİRMESİ

37 A- KLİNİK DEĞERLENDİRME

38 Vücut ağırlığında değişme
Fizik muayene: eser element, avitaminoz Vücut ağırlığında değişme İdeal vücut ağırlığının yüzdesi %10 ve üstü: malnutrisyon Son ağırlık değişkenlerinin değerlendirilmesi Son 1 hafta % 1-2 Son 1 ay % 5 Son 3 ay % 7.5 Son 6 ay % 10 Kas fonksiyon testleri El sıkma dinamometresi Adduktor pollisis kas gücü Solunum kas gücü İVA% = şimdiki ağırlık x 100 ideal vücut ağırlığı SAD% = (MA-ŞA) x 100 mutad ağırlık İn vivo çalışma

39 B- ANTROPOMETRİK ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ

40 Triseps cilt kalınlığı cilt altı yağ dokusu Erkek 10 mm ↓
Kadın 13 mm ↓ Üst kol çevresi kas kitlesi Erkek 20 cm ↓ Kadın 18 cm ↓ Subkapsuler deri kıvrım kalınlığı Baldır çevresi ölçümleri Beden kitle indeksi Yaş Cinsiyet Irk Egzersiz Atrofi İnterstisiyel sıvı artışı İn vivo çalışma

41 C-BİYOKİMYASAL PARAMETRELER

42 İnsülin benzeri büyüme faktörü Kreatinin-Boy İndeksi
Visseral Proteinler Serum Albumini Transtiretin (prealbumin) Serum Transferrini Retinol Bağlayan Globülin Fibronektin Somatomedin C 3-metil histidin İnsülin benzeri büyüme faktörü Kreatinin-Boy İndeksi

43 Albumin İyi bir prognostik gösterge Yarıömrü 16-20 gün
Bu uzun yarı ömür nedeniyle, beslenme durumunun değerlendirilmesinde tercih edilmez

44 Franch-Arcas G.Clinical Nutrition 2001;20:265-9.

45 Albumin Kronik malnütrisyonun belirlenmesi ve prognoz değerlendirmesinde yararlı bir testtir, ancak nutrisyon değerlendirmesinde kötü bir testtir.

46 Transtiretin (prealbumin)
En uygun plazma proteini Yarılanma ömrü 48 saat Sensitivite % 67 Spesifite % 79 Church, JPEN, 1987

47

48 Nutrisyonel monitorizasyon protokolleri mutlaka yapılmalı ve bu protokoller plazma transtiretin ve CRP düzeylerini de içermelidir.

49 Kritik hastalarda haftada iki kez transtiretin ve CRP ölçülmesi metabolik durum için ‘pencere’ olabilir.

50 Serum Reaktif Protein (CRP) :
İnfeksiyon varlığında düzeyi hızla artar ve etken ortadan kalktığında da aynı hızla azalır. CRP ile transtiretin düzeylerinin birlikte değerlendirilirse transtiretin düzeyindeki azalmanın akut faz yanıtı mı olduğu yoksa malnütrisyona mı bağlı olduğu anlaşılabilir. Devoto G, et al. Clinical Chemistry 2006;52:

51 . Plazma transtiretin düzeyi değişiminin CRP değişimi ile birlikte yorumu C-Reaktif Protein Transtiretin Yorum  ↓ Nutrisyonel durumun bozulması ↑ Nutrisyonel durumun düzelmesi İnflamasyonun azalması İnflamatuar yanıt

52 Karaciğerde sentezlenir, demiri bağlar ve plazmada taşır.
Transferrin: Karaciğerde sentezlenir, demiri bağlar ve plazmada taşır. Karaciğer yetersizliğinde albuminden daha yararlı. 1 haftada normal düzeye ulaşabilmesi önemli bir üstünlüğüdür. mg/dL Malnütrisyon derecesi Hafif Orta 100 Ağır Smith LC, Mullen JL. Surg Clinics of North Am 1991;71:

53

54 Serum transferrin düzeyi doğrudan ölçülebildiği gibi serum total demir bağlama kapasitesi (TDBK) üzerinden de değişik formüllerle hesaplanabilir. I-Blackburn eşitliği: Transferrin (mg/dL)= 0.8 TDBK(mg/dL) –43 II-Heymsfield eşitliği: Transferrin (mg(dL)= 0.9 TDBK(mg/dL)-4.5 III-Grant eşitliği: Transferrin (mg/dL)= 0.87 TDBK(mg/dL)+10

55 Retinol bağlayıcı protein:
Vitamin A (retinol) taşır. Yarı ömrü 12 saat olup, protein malnütrisyonunda akut değişiklikleri gösterir. Böbrekte metabolize edildiğinden böbrek yetersizliğinde kullanımı sınırlıdır. Normal plasma düzeyi 5.1 ( ) mg/dL’ dir. Ölçümü zor olduğundan sık kullanılmamaktadır.

56 Yara iyileşmesi, hücrelerin birbiriyle adezyonunda rol oynar.
Fibronektin: 2-glikoprotein dir. Yarı ömrü saattir. Yara iyileşmesi, hücrelerin birbiriyle adezyonunda rol oynar. Akut beslenme bozukluklarında düzeyi düşer. Mortalite ve morbiditede prognostik bir faktördür. Fibronektin düzeylerindeki artışın azot dengesi ile korele olduğu gösterilmiştir Sandstedt S, et al. JPEN 1984;8:

57 Yağ, kas ve kıkırdak dokunun anabolik maddesidir.
Somatomedin C: Yağ, kas ve kıkırdak dokunun anabolik maddesidir. Azot dengesi ile somatomedin C arasında pozitif korelasyon vardır. Yarı ömrü oldukça kısadır (2-8 saat). Nütrisyon durumunun değerlendirmesinde yararlı bir göstergedir. Buonpane EA, et al. Crit Care Med 1989;17:

58 Total vücut somatik kas kütlesinin değerlendirilmesinde kullanılır.
3-metil histidin : Total vücut somatik kas kütlesinin değerlendirilmesinde kullanılır. İleri yaş, azalmış protein alımı, travma, infeksiyon ile atılımı azalırken, stress gibi kas aktivitesinin arttığı durumlarda atılımı artar. Beslenme durumunu değerlendirmede uygun olmadığı bildirilmiştir. Smith LC, Mullen JL. Surg Clinics of North Am 1991;71:

59 Nutrisyonel duruma bağlı olarak değişebilir Değişimler çok hassastır
İnsülin benzeri büyüme faktörü ve onun bağlayıcı proteinleri Nutrisyonel duruma bağlı olarak değişebilir Değişimler çok hassastır Ancak belirlenmesi çok zaman alır ve pahalıdır. Donahue SP, Phillips LS. Am J Clin Nutr 1989;50:962-9.

60 Kreatinin - boy indeksi (KBİ)
Kreatin idrarla sabit bir orana göre atılır Bu oran vücut total kas yapısı ve total vücut nitrojeni ile orantılıdır Özellikle hastaların nütrisyonel rehabilitasyon veya tedavilerinin sonuçlarının objektif bir kriterle takip edilmesinde yardımcıdır   

61 Kreatinin-Boy İndeksi
Erkek : mg/kg Kadın : mg/kg % : orta % 60 < : ağır İdrarla 24 saatlik kreatinin atılımı ~ iskelet kas kitlesi KBİ = 24 saatlik atılım normal değer İn vivo çalışma Yaş Diyet Egzersiz Stress Renal patolojiler

62 D- İMMÜNOLOJİK TESTLER
a.Total Lenfosit Sayısı b. Derinin aşırı duyarlılığında gecikme

63 Lenfosit sayısının artışı ile nütrisyon durumu ve sürvi arasında paralellik gösterilmiştir
İn vivo çalışma

64 Derinin aşırı duyarlılığında gecikme.
Hücresel immuniteyi göstermede yararlıdır. Gecikmiş cilt aşırı duyarlılık yanıtının malnütrisyonlu hastalarda kötü prognozla ilişkili olduğu gösterilmiştir

65 E- VÜCUT KOMPOZİSYON ÇALIŞMALARI
İzotop dilüsyon tekniği Vücut hücre kitlesi İn vivo nötron aktivasyon analizi Total vücut azotu ve vücut proteini B.T. Yağ, iskelet kası, kemik, visseral organ kitlesi M.R. Yağ, yağsız doku, iskelet kas kitlesi Biyoelektrik impedans spektroskopisi Toplam vücut sıvısının ölçümü

66 Biyoelektriksel impedans;
Yağsız doku kitlesi ile yağın elektriksel geçirgenlik farkına dayanır. Bu yöntem ile vücut yağ miktarı ve yağsız vücut kitlesi saptanır. Güvenirliliği stres, elektrolit dengesizliği ve hidrasyon durumundan etkilenebilir.

67 F- ÇOK PARAMETRELİ İNDEKSLER
Hastalara ait parametreler kullanılarak hassas ve objektif kriterleri içeren beslenme durumunu belirleyen indeksler oluşturabilmek amacıyla geliştirilmiştir. Prognostik nutrisyonel indeks (PNI) Nutrisyonel risk indeksi (NRI) Maastrich indeks (MI)

68 Prognostik nütrisyon indeks
(albumin g/dl) (Triseps deri kalınlığı mm) (Transferrin mg/dl) (Deri testi yanıtı 0-2)= % olarak RİSK PNİ>% 50 Mortalite % 33,Sepsis %28 PNİ<% 40 Mortalite % 3, Sepsis % 5

69 Nütrisyonel risk indeksi
NRİ=1.519 (Albumin g/dl) (son vücut ağırlığı kg/mutad vücut ağırlığı kg) 100  Normal Sınırda malnütrisyon Hafif malnütrisyon 83.5  Ağır malnütrisyon

70 Maastrich indeksi (0.24 x Albumin g/dl) - 19.21 x prealbumin g/dl - 1.86 x lenfosit sayısı 106/l  - 0.04 x ideal kilo  0> Malnütrisyon var 0<Malnütrisyon yok

71 G-TARAMA TESTLERİ Amaç: Nutrisyonel faktörlerden kaynaklanan olası sonuçları belirlemektir. Subjektif Global Değerlendirme (SGD) Malnutrition Universal Screening Tool (MUST) Nutrisyonel Risk Tarama (NRS- 2002) Mini Nutrisyonel Değerlendirme (MNA) (yaşlılarda) ESPEN tarafından önerilir Destky et al, JPEN, 1984 BAPEN Kondrup et al, Clin Nutr, 2003 Vellas et al, Nutrition,1999

72

73 SGD TEK BAŞINA HER BİR OBJEKTİF TESTTEN DAHA İYİ BİR BELİRLEYİCİDİR
Klinisyenler sayısal değerlendirmenin daha doğru olabileceği yanılgısına düşmemelidirler Detsky, JPEN, 1987 Detsky, JAMA, 1994

74 MALNUTRİTİON UNİVERSAL SCREENİNG TOOL (MUST)
0=düşük malnutrisyon riski 1=orta malnutrisyon riski 2 veya daha yüksek =ciddi malnutrisyon riski

75

76 MİNİ NUTRİSYONEL DEĞERLENDİRME (MNA) (YAŞLILARDA)

77 >23.5 Normal 17-23 Malnutrisyon riski < 17 Malnutrisyon

78 H-ENERJİ VE PROTEİN TÜKETİMİ

79 Enerji Tüketimi 1- İstirahat enerji tüketimi (İET) 2- Fiziksel aktiviteye bağlı enerji tüketimi 3- Termogenezis 4- Stres faktörlerine bağlı enerji tüketimi Total Enerji Tüketimi İn vivo çalışma

80 Enerji gereksiniminin ölçümü
İstirahat enerji tüketimi (REE) (BEE) (Harris-Benedict, Aub-Dubois, Schoefield) kcal x stres faktörü İndirekt kalorimetri 25 – 35 kcal/kg (kısa yol)

81 Enerji İhtiyacı: Harris-Benedict Eşitliği
BET (erkek)= [13.7 X VA(kg)] + [5 X B(cm)] + [6.8 X yaş(yıl)] BET (kadın)= [9.6 X VA(kg)] + [1.8 X B(cm)] + [4.7 X yaş(yıl)] Sonuç: Bazal enerji tüketimi (BET) İET x 1.1 ± Artma % Minör cerrahi 10 Major cerrahi Multipl doku travması 10-25 Vücut ısı artışı (10°C) 10 Ağır sepsis Ağır yanık Kafa-Beyin travması 20-40 Azalma % Doku kaybı 20 Şiddetli kaşeksi 40 Hipotermi (10°C) 10 Beyin sapı ölümü İn vivo çalışma

82 Enerji İhtiyacı: Schofield Eşitliği
Yaş Erkek Kadın BET=17.6 x VA BET=13.3 x VA + 690 BET=15.0 x VA BET=14.8 x VA + 485 BET=11.4 x VA BET= 8.1 x VA + 842 >60 BET=11.7 x VA BET= 9.0 x VA + 656 1) Stres Faktörü -Postoperatif + %10 -Multipl Yaralanma + %25-30 -Sepsis (1°C artış) + %10 2) Aktivite Faktörü -Yatağa Bağımlı + %20 -Oturabilir Durumda + %10 -Mobil %30 3) Nütriyentlerin Termojenik Etkisi + %10 4) Ventilatör Desteği %15 İn vivo çalışma

83 PROTEİN DENGESİ Normalde azot atılımı g/ gündür Azot dengesi pozitif anabolik devre Azot dengesi negatif katabolik devre

84

85 Normalde azot atılımı 10- 12 g/ gün ise
12 x 6.25=70 g/gün protein kaybedilir.

86 Malnutrisyon Belirteçleri
Bir çok yöntem vardır Fakat yöntemler tam ve kusursuz değildir Yöntemleri karşılaştırabilecek standartlar yoktur

87 Antropometrik yöntemler kronik malnutrisyonun anlaşılmasında en etkili yöntem
Albumin ve öteki visseral proteinler nutrisyonel belirteç olarak kabul edilmemeli, inflamatuar yanıt belirteci olarak kabul edilmeli Biyoelektrik impedans erken dönem malnutrisyon saptanmasında oldukça etkilidir. SGD değişik popülasyonların karşılaştırılmasında oldukça etkili

88 NRS-2002, MUST ve NRI’dan daha yüksek sensitivite ve spesifiteye sahiptir.
Hastanede kalış süresi ile SGD, NRS-2002, MUST ve NRI arasında anlamlı ilişki vardır Nutritisyonel değerlendirme SGD, NRS-2002 ve MUST ile hastanın hastaneye kabulünde yapılmalıdır.

89 Sonuç olarak; Malnutrisyon toplumda ve hastanelerde hala önemli bir problem olmaya devam etmektedir. Klinik ve biyokimyasal parametreler birbirleriyle ilişkili olarak incelenmelidir Dikkatli ve etkili klinik monitorizasyon nutrisyon desteğinin vazgeçilmez bir parçasıdır.

90 TEŞEKKÜRLER