Ses bigisi soruları.

... konulu sunumlar: "Ses bigisi soruları."— Sunum transkripti:

1 Ses bigisi soruları

2 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralması yoktur?
A) Düştüğü çıkmazdan bir türlü kurtulamıyordu. B) Yiyecekleri dolaba koymayı unutma. C) Yolun karşısındaki adam durmadan bizi gözlüyor. D) Birkaç gündür seni çok durgun görüyorum.

3 Cevap d “a, e” ünsüzlerinin “–yor” ekinden önce ya da “ye-, de–” eylemlerinde “i, ı, ü, u”ya dönüşümüne ünlü daralması denir. Örneğin, bekliyor, anlamıyor,diyen, yiyecek ... Bu soruda da yemek eylemi ek alınca e harfi i’ye dönmüş, yiyecek sözcüğü oluşmuştur. “kurtulama-, gözle-, söyle–” sözcüklerinde de “–yor” eki nedeniyle daralma olmuştur. Oysa “görüyorum” eyleminde “gör” kökünün sonunda “a, e” geniş ünsüzlerinden biri yoktur; daralma da olmamıştır.

4 C) Sert ünsüz yumuşaması D) Ünlü daralması
Önce baygın bir iniltiydi yamaçtan duyulan, Sonra bir gölge belirmişti kuş uçmaz yoldan; Köyümün titreterek bağrı yanık toprağını İnliyor, baktım, uzaktan görünen bir kağnı... Bu dizelerde aşağıda verilen ses olaylarından hangisi yoktur? A) Ünlü düşmesi B) Ünsüz düşmesi C) Sert ünsüz yumuşaması D) Ünlü daralması

5 Cevap b bağır” sözcüğünün ek almış biçimi olan “bağrı” sözcüğünde ünlü düşmesi; “toprağını” sözcüğünde sert ünsüz yumuşaması; “İnliyor” sözcüğünde ünlü daralması; “yamaçtan, belirmişti, baktım” sözcüklerinde ünsüz benzeşmesi gerçekleşmiştir. Sözcük ek aldığında sondaki “k” ünsüzünün düşmesi anlamına gelen ünsüz düşmesi bu dizelerde yoktur.

6 Üleştirme sayı sıfatı eki, –er, (–ar) ünlüyle biten sayılara eklendiğinde araya “ş” kaynaştırma harfi girer. Aşağıdakilerden hangisinde bu kurala örnek oluşturmayan bir sözcük vardır? A) Defterinize ikişer cümle yazın. B) Beşer kişilik gruplara ayrıldılar. C) Masalara yedişer tabak koyalım. D) Herkes yirmişer dakika konuşacak.

7 Cevap b Türkçede iki ünlü yan yana gelmez. Bu nedenle ünlüyle biten bir sözcük ünlüyle başlayan bir ek alacağı zaman sözcükle ek arasına “y, n, s, ş” ünsüzlerinden biri getirilir, buna kaynaştırma denir.Bu soruda “iki, yedi, yirmi, elli” sözcükleri ünlüyle bittiği için “–er” ekinden önce “ş” kaynaştırma harfini almıştır; halbuki ünsüzle biten “beş” sözcüğüne kaynaştırma harfi getirilemez.

8 Nerdeyse gün doğacaktı Herkes gibi kalkacaktınız Belki daha uykunuz da vardı Geceniz geliyor aklıma Kükürt rengindeki ağzı gecenin Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Ünlü düşmesi B) Ulama C) Ünlü daralması D) Ünsüz benzeşmesi

9 Cevap c Bu soruda da “gece” sözcüğü “–in” eki alırken araya “n” kaynaştırma harfi girmiştir. “doğacaktı, kalkacaktınız” sözcüklerinde ünsüz benzeşmesi vardır. “Nere” sözcüğünden türeyen “Neredeyse”sözcüğünde, “ağız ve uyumak” sözcüklerinden oluşan “ağzı ve uykunuz” sözcüklerindeyse ünlü düşmesi olmuştur. Ünsüzle biten bir sözcükten sonra ünlüyle başlayan bir sözcük gelirse, bunlar tek sözcükmüş gibi birleştirerek okunabilir, buna ulama denir. Bu dizelerde “geliyor aklıma” bölümünde ulama yapılabilir. “geliyor” eylemindeyse “gel-” kökünde “a, e” harfi olmadığı için daralma gerçekleşmemiştir.

10 Aşağıdaki kelimelerin sonuna ek olarak bir ünlü harf getirilirse hangisinin son harfi değişir?
A)koç B)dört C)kürk D)hap

11 cevap b Dilimizdeki bazı tek heceli sözcükler, sert ünsüzlerin yumuşaması kuralına uymazlar.Ancak dört kelimesi ünlü harfle başlayan bir ek alırsa yumuşar.dörte değil dörde olur.

12 Aşağıdaki türemiş kelimelerden hangisinde sert ünsüz harf vardır?
A)yüzücü B)dizgici C)bilgin D)sözcü

13 Cevap d Sözcü kelimesinde sert ünsüz harf vardır.Diğer kelimelerde yumuşak ünsüz vardır.

14 Aşağıdaki kelimeler,sözlükteki gibi sıralandığında hangisi baştan 2
Aşağıdaki kelimeler,sözlükteki gibi sıralandığında hangisi baştan 2. olur? A)güvenmek B)güverte C)güvercin D)güvanci

15 Cevap a Bütün şıklarda ki kelimelerde hapsinin ilk 4 harfi aynıdır.A ve D şıklarındaki kelimelerinin 5 harfleri diğerlerinden önce gelir.Sıralama sıralama güvence ve güvenmektir.

16 Aşağıdaki sözcüklerden hangisi ünlü ile başlayan ek alırsa sözcüğün sonundaki ünsüz yumuşar?
A)sanat B)sınıf C)nefes D)bardak

17 Cevap d A,B,C şıklarındaki kelimelerdeki son seslere ünlü ile başlayan bir ek gelirse yumuşama olmaz.

18 Aşağıdaki kelimelerin hangisinde kaynaştırma harfi kullanılmamıştır?
A)yedişer B)defterin C)parayı D)silgisi

19 Cevap b B şıkkındaki in eki tamlayan durum ekidir. Ötekiler kaynaştırma harfidir

20 Aşağıdaki kelimelerin hangisinde kaynaştırma harfi kullanılmamıştır?
A)örtüsü B)kapının C)elmayı D)başkanı

21 Cevap d A,B,C seçeneklerindeki kelimelerin son harfleri seslidir.aralarına kaynaştırma harfi girmiştir.başkan kelimesini kökü baş-gan yapım eki alarak başkan olmuştur.

22 Aşağıdaki kelimelerin hangisi alfapedik sıralamada önce gelir?
A)ayva B)avcı C)azık D)atmaca

23 Cevap d Bütün kelimelerin 2. harfi farklıdır.Bu yüzden alfabatik sıralamaya göre atmaca kelimesi önce gelir.

24 Aşağıdaki sözcüklerden hangisi ünlü ile başlayan bir ek aldığında sözcüğün sonundaki ünsüz yumuşamaz. A)ağaç B)bisiklet C)kasap )fındık

25 Cevap b A,C,D şıklarındaki kelimeler ünlü ile başlayan ek aldığında ünsüz yumuşamasına uğrarlar.bisiklet kelimesi bu kurala uymaz.