Cepheid Çiftlerinde Kütle Oranı. “Cepheid”ler ˙ Dönemsel parlaklık değişimi... ˙ Dönem -parlaklık ilişkisi Leavitt (1912)....Magellan bulutunda...

... konulu sunumlar: "Cepheid Çiftlerinde Kütle Oranı. “Cepheid”ler ˙ Dönemsel parlaklık değişimi... ˙ Dönem -parlaklık ilişkisi Leavitt (1912)....Magellan bulutunda..."— Sunum transkripti:

1 Cepheid Çiftlerinde Kütle Oranı

2 “Cepheid”ler ˙ Dönemsel parlaklık değişimi... ˙ Dönem -parlaklık ilişkisi Leavitt (1912)....Magellan bulutunda...

3

4 ˙ Uzaklık belirlemek, ˙ m-mg=-2.5log(L/Lg) ˙ m-M=5logr-5....................r....uzaklık. ˙ Zonklama mekanizması.................................. ˙ Çift yıldız bileşenlerinde sorun: ˙ Dönem parlaklık bağıntısına uyuyor mu? ˙ Eşzamanlı (senkronize) dönmenin Cepheid dönemine etkisi...

5

6 Çift yıldız bileşeni olan “Cepheid”ler ˙ Abt (1983): tayfsal görsel hareket......................istatistik. ˙ Farklı sıcaklıklardaki Cepheidlerin dönemleriyle çift yıldız dönemi arsında benzerlik var. ˙ P<E-2 yıl ise kütle alan yıldızlarınkinden farklı... ˙ Kütle belirleme tayf (M) + fotometri (i)... ˙ Trimble (1990): “Kütle oranlarında bir düzen yok gibi...”

7 Çift yıldız bileşeni olan “Cepheid”ler ˙ IUE.....International Ultraviolet Explorer ˙ Moröte gözlemler: Özellikle sıcak anakol yıldızlarıyla çift olan bir Cepheid varsa anakol yıldızının tayfı Cepheidler tarafından genellikle 1200-2000 A’de bozuluyor. ˙ Bazı dizgeler: ˙ SU Cyg: Üçlü dizge, çok sıcak bileşene sahip tek çizgili...B8 ˙ V1334 Cyg: Üçlü dizge, ~B7 ˙ DL Cas: B9-A0, ˙ RX Cam: ~A0. ˙ AT Pup, V465 Mon, ˙ XX Cen, R Tra: 1900A’de Cepheid bileşeninin katkısı. ˙ Fig 5: Cepheidler ve bileşenlerinin tayf türleri...

8

9 ˙ Yörünge Hareketi yapan Cepheidler: ˙ Bir çift yıldız üyesi ise yörünge hareketi yapacak...Tablo I

10 Bileşenlerin kütleleri ˙ Eğer bileşen anakolda ise, kütleler kütle-tayftürü ilişkisi ile bulunabilir. ˙ Eğer cepheid ve bileşeni kütlece benzerse bileşen ZAMS’tan öteye evrimleşmiş olabilir.Bunu gözardı edip anakol almak sistematik bir hataya götürebilir. IŞITMA FARKI kulanılmalıdır. ˙ Cepheid ve bileşenleri için bulunan kütleler ve farklı evrim modelleri. Fig 6a....Becker (1981) Fig 6b.....Genova grubu Fig 6c.....Padua grubu ˙ Becker......”convective overshooting” yok. ˙ Geneva.....”convective overshooting” var.

11

12 ˙ Evrimin bileşenlere etkisi=ışıtma farkları... ˙ Işıtma farkı arttıkça, evrimden etkilenmesi daha az. ˙ AX Cir, V1334....küçük ışıtma farkı, bileşen evrimleşmiş S Mus..................büyük, evrimden az etkilenmiş. ˙

13 Cepheidlerin kütleleri ˙ Kütle-ışıtma bağıntısı...................kütle belirleme. ˙ Dikkat: bileşen sıcak ve parlaksa Cepheid’in gözlenen rengini etkileyecek, bu etki çıkarılmalı... ˙ “convective overshoot” önemli ama bir çelişki: Gözlemsel veriler Becker modeli (overshooting yok) ile uyum gösteriyor.

14 Kütle oranları ˙ Tablo 6, Fig 7a...Fig7b (by using Becker ve Padua mass- luminosity relation) ˙ q < 0.2 yok...IUE tayfında soğuk bileşenler algılanamıyor

15 ˙ 7b.solid Becker, dotted Padua...

16 Bazı yörünge öğeleri ˙ Hız genliği...Fig 8a. (üçgenlerin çift olduğu şüpheli) ˙ Dönem: 1yr < P < 10yr (logP=2,56-3,06 days)

17 Bileşenlerin kütle alt limiti ˙ Yörünge öğeleri + baş yıldıza ilişkin bilgiler kullanılarak. ˙ a=yarı-büyük eksen (AB), P (yr)... ˙ Alt limit için e=0,5 alalım......dizgeler onu gösteriyor..... ˙ Buradan f(M1,M2)/M1 için bir alt limit bulunur. ● K:yarı-genlik (km/s) ● P days

18 ˙ Kütle oranı cinsinden... ˙ Fig 10...kütle oranıyla değişim. ● YZ Car,Z Lac...diğerleri için çok küçük, çizilemez.

19

20 Eşit veya düşük kütleli bileşenler ˙ Cepheid’in bileşeni daha düşük kütleli bir kırmızı dev olabilir. IUE ile algılanması zorlaşır. Cepheidin çizgileri baskınlaşır. ˙ Bileşeni bu tayfla bulunamayanlar düşük kütleli bileşen olarak nitelendirilebilir.

21 Sıklık ˙ Trimble(1990)......N(q)  ( q)-1 ˙ Evans (1993)........N(q)  ( q)-2......Fig 13. ˙ Gelecek: ˙ Çift yıldız bileşeni Cepheidlerle tek Cepheidlerin dönem farkları... ˙ Dönem-parlaklık bağıntısının değişimi... ˙ “convective overshooting” etkisi sönümleniyor mu ?

22