TÜRKİYE’DE TARIM HAZIRLAYAN:NECDET ESKİL

... konulu sunumlar: "TÜRKİYE’DE TARIM HAZIRLAYAN:NECDET ESKİL"— Sunum transkripti:

1 TÜRKİYE’DE TARIM HAZIRLAYAN:NECDET ESKİL
COĞRAFYA TÜRKİYE’DE TARIM HAZIRLAYAN:NECDET ESKİL

2 Tarım:İnsanların toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla ondan ürün elde etmesi faaliyetine tarım denir. Türkiye Topraklarından Yaralanma Oranları: Topraklarımızdan faydalanma oranı daha çok iklim ve yer şekilleri özelliklerine bağlıdır. Ülkemizde yüksek dağlık kesimler geniş alan kaplar. Dik yamaçlar çoktur. Buralarda topraktan faydalanma çok kısıtlıdır. Buna göre ülkemiz arazisinin % 36 ‘sı ekili-dikili alan, % 32’si çayır ve otlak, % 26 ‘sı orman ve % 6’sı diğer alanlar (yerleşim birimleri , tarıma elverişsiz çıplak kayalıklar gibi) dır. Not: Tarımdaki makinalaşmanın etkisiyle çayır ve otlakların alanı daralırken, tarım alanlarımız genişlemektedir.

3 TARIM İŞLEME METODLARI
1. İntansif (Modern-Yoğun) Tarım Metodu: Nüfusa göre ekili dikili alanların sınırlı olduğu ülkelerde uygulanır. Birim alandan alınan verim çok yüksektir. Ör. Hollanda, Danimarka, Japonya, İsveç ve İsrail gibi ülkelerde bu tür tarım metodu uygulanmaktadır. Yurdumuzda ise Akdeniz ve Ege Bölgelerinde uygulanan seracılık faaliyetleri intansif tarım metoduna örnektir.

4 2. Ekstansif (ilkel-Kaba-Yaygın ) Tarım Metodu: Nüfusa göre tarım alanlarının fazla olduğu ülkelerde uygulanan tarım metodudur. Birim alandan alınan verim düşüktür. Üretim miktarında iklimin etkisi vardır. Yurdumuzda uygulanan tarım metodu genelde bu şekildedir. Not: İntansif tarım metodu ile ekstansif tarım metodu arasındaki en önemli fark birim alandan alınan verimdir.

5 Bölge Yüzölçümüne Göre Ekili Dikili Alanların Oranları:
1. Marmara Bölgesi: % İç Anadolu Bölgesi: % Ege Bölgesi: % G.Doğu Anadolu Bölgesi: % Akdeniz Bölgesi: % Karadeniz Bölgesi: % Doğu Anadolu Bölgesi: %10

6 Türkiye’de Tarımı Etkileyen Faktörler:
1. Sulama: Türkiye tarımında en büyük sorun sulama sorunudur. Tarımda sulama ihtiyacının en fazla olduğu bölgemiz G.Doğu Anadolu Bölgesi iken , bu sorunun en az olduğu bölgemiz Karadeniz Bölgesidir. Akarsularımızın derin vadilerden akması ve rejimlerinin düzensiz olmasından dolayı sulamada yeterince faydalanamıyoruz. Bunun için mutlaka akarsular üzerindeki baraj sayısı artırılmalıdır.

7 2. Gübre Kullanımı: Tarımda sulama sorunu çözüldükten sonra üretimi daha da artırmak için gübre kullanımı artırılmalıdır. Ülkemizde hayvancılığın gelişmiş olması tabii gübre imkanını oluşturmaktadır. Ancak yurdumuzda tabii gübrenin yakacak olarak kullanılması bu olumlu durumu ortadan kaldırmaktadır. Ülkemizde üretilen suni gübre yeterli olmadığı için ithal (Fas, Tunus, Cezayir gibi ülkelerden) etmekteyiz. Bu da maliyeti artırdığından çiftçilerimiz yeterince gübre kullanamamaktadır. Gübre ihtiyacı, tabii gübrenin yakacak olmaktan kurtarılması ve gübre fabrikalarının artırılması ile karşılanabilir.

8 3.Tohum Islahı: Sulama ve gübre sorunu çözüldükten sonra verimi daha da artırmak için kaliteli tohum kullanılmalıdır. Ülkemizde kalite tohum üretme konusunda devlet üretme çiftlikleri ve tohum ıslah istasyonları çalışmalar yapmaktadır. Ancak kaliteli tohum ithali devam etmektedir.

9 4.Zirai Mücadele: Tarımdaki hastalıkların, yabani otların ve haşerelerin meydana getireceği üretim düşüklüğünü önlemek için ilaçlı mücadele şarttır. Zirai mücadelede daha çok ilaç kullanılmaktadır Toprak Bakımı: Tarla yağışlardan önce sürülmeli , yabancı otlardan arındırılmalıdır. Erozyona karşı korunmalıdır.

10

11 TAHILLAR BUĞDAY: İlk yetişme döneminde (ilkbaharda) yağış ister. Olgunlaşma ve hasat döneminde kuraklık gerekir. Ülkemizde Karadeniz kıyı kuşağı dışında ülkemizde hemen hemen her yörede yetişebilir. Üretimde İç Anadolu Bölgesi ilk sırada yer alır.Marmara ve Akdeniz Bölgeleri üretimde İç Anadolu’yu takip eder. iklimdeki karasızlıktan dolayı üretim bazı yıllar artarken, bazı yıllar düşer. Unlu mamuller, makarna, kahvaltılık gevrekler vb. ürünlerde kullanılır. ARPA: Düşük sıcaklığa dayanıklı bir bitki olan arpa kısa sürede olgunlaşır. Yetişme dönemi yaklaşık olarak gün civarındadır. Üretimde ilk sıralarda İç Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Ege Bölgesi gelir. Bira ve yem sanayini hammaddesidir.

12 MISIR: Taban suyunun yüksek olmadığı gözenekli ve verimli topraklarda ilkbahar ve yazın yağışlı geçen bölgelerde iyi yetişmektedir. Yaz yağışlarının olmadığı alanlarda sulama ile bu eksiklik giderilir.Doğal yetişme alanını Doğu Karadeniz olsa da üretimde ilk sırayı Akdeniz Bölgesi almıştır.Marmara ve Ege Bölgelerinde de yetiştirilmektedir. PİRİNÇ: Taban suyunun yüksek olduğu yerlerde vadi tabanlarında, taşkın ovalarında, akarsu kenarlarında yetiştirilmektedir. Çimlenme ve yetişme dönemini derin nemli tava adı verilen su dolu alanlarda su içerisinde geçirirken başaklar olgunlaşınca tavalardaki sular boşaltılarak ürün hasat edilir.

13 ÇAVDAR: Serin yayla iklimi ister. Yem sanayisinde kullanılır
ÇAVDAR: Serin yayla iklimi ister. Yem sanayisinde kullanılır. En fazla tarımı İç Anadolu Bölgesinde gelişmiştir Soğuğa en dayanıklı tahıl olan çavdar yüksek yerleri, kumlu ve gevşek toprakları sever. Genelde yem olarak kullanılır. Unlu mamullerde ve bisküvi sanayinde kullanılır. YULAF: Yulaf toprak seçiciliği, çavdardan sonra en az olan serin iklim tahıl cinsidir. Yeterli nemi olan fakir topraklarda bile yetiştirilebilmektedir. Yulaf bataklık alanların tarım arazisine çevrilmesinde kullanılabilecek bitkilerden biridir. Daha çok hayvan yemi olarak kullanılan bu tahıldan insanların beslenmesinde de yararlanılır.

14 SANAYİ BİTKİLERİ TÜTÜN: Taban suyu yüksek olmayan nemli havayı seven olgunlaşma ve hasat zamanında kuraklık isteyen sıcak iklim bitkisidir. Üretimde kaliteyi korumak ihtiyaçtan fazla üretimin olamamasını üretimde dalgalanmaları önlemek, pazarlamada sorun yaşamamak amacıyla devlet kontrolünde üretim yapılır.

15 ŞEKER PANCARI: Şeker sanayinin hammaddesidir
ŞEKER PANCARI: Şeker sanayinin hammaddesidir Alpullu (Kırklareli) ve Uşak Şeker fabrikalarının açılmasıyla üretimde büyük bir artış gözlemlenmiştir. Ekim alanı oldukça geniştir. Sulama pancar için önemlidir. Yalnızca kıyı kesimlerinde geliri daha fazla olan ürünler ekilir. PAMUK: Dokuma sanayisinin hammaddesi olan pamuk geçirimli alüvyal topraklarda çimlenme ve yetişme döneminde yüksek nem bol yağış , olgunlaşma ve hasat döneminde ise tam kuraklık ister. Güneydoğu Anadolu, Ege, Akdeniz Bölgeleri üretimde ilk sıralarda yer almaktadır.

16 ÇAY: Yıkanmış kireçsiz kalın topraklarda yıllık yağışın mm civarında olduğu Alanlarda iyi yetişir. Ülkemizde Doğu Karadeniz’de Trabzon, Rize, Artvin ve Giresun civarında kıyıdan km iç kesimlere kadar yetişebilir. Toplanan yaş çay aynı gün içerisinde fabrika veya atölyelerde işlenmelidir. Aksi takdirde çay oksitlenerek yanma tabir edilen olayla karşılaşılır. HAŞHAŞ: Üretimi sınırlı alanda ve devlet kontrolünde yapılan haşhaş don olaylarından çok çabuk etkilenen hasat döneminde ise kuraklık isteyen bir bitkidir.Kapsülünden elde edilen afyon sakızı morfin yapımında kullanılırken uyuşturucu özelliği olmayan tohumları yemeklik yağ,küspe olarak da kullanılmaktadır.Üretimde Ege bölgesi (Afyon,Uşak,Denizli ve Kütahya) ve İç Anadolu Bölgesi ilk sırada yer alır.

17 YUMRULU BİTKİLER PATATES: Besleyici değeri oldukça yüksek olan patatesin toprak altında kalan yumruları yenmektedir. Bu yumrular nişasta bakımından zengin olduğundan önemli bir besin maddesidir. Ülkemizde ekim alanı oldukça geniştir. Besleyici değeri yüksek olan patates gıda sanayinde hammadde olarak da kullanılır. SOĞAN: Zambakgillerden olup Türkiye’de de yoğun biçimde üretilip tüketilmektedir cm. kadar boylanabilen soğan, türlerine göre iki ya da çok yıllık sebze türü bir bitkidir.Yeşil ya da kuru soğan, çeşni vermek üzere salatalara, yemeklere, peynir ve sandviçlere katılır. Ayrıca soğan çorbası ve yahnisi gibi yemekleri yapılır. Türk mutfağının vazgeçilmez bir öğesidir. Karacabey soğanı meşhurdur.

18 SARIMSAK: Zambakgiller familyasından olan sarımsak yıllık bir bitkidir
SARIMSAK: Zambakgiller familyasından olan sarımsak yıllık bir bitkidir. Türkiye’de sarımsak üretiminin en yoğun yapıldığı yer Kastamonu ilinin Taşköprü ilçesidir. Dünyanın en kaliteli sarımsağı burada yetişir. Raf ömrü uzun tadı ve kokusu keskindir. Burada yetişen sarımsaklar bir yıl süreyle soğuk hava depolarına ihtiyaç duyulmadan saklanabilmektedir. Taşköprü sarımsak festivaliyle de meşhurdur. HAVUÇ: Maydanozgiller familyasından, koni biçimindeki etli kökü için sebze olarak yetiştirilen iki yıllık otsu bir kültür bitkisi. Akdeniz ülkelerinde, Afrika’da, Avustralya’da, Yeni Zelanda’da ve Amerika’da çok yaygın olan bir sebzedir cm. kadar boylanan havuç, birinci yılında toprak altında bulunan ve yenilen etki kökleri ile toprak üstü yaprak ve saplarını geliştirir.

19 TURP: Ülkemizin hemen hemen her yerinde bol bol yetiştirilebilen Turpların birçok türü ve çeşidi vardır cm. kadar boylanabilen çiçek saplarıyla turplar, çeşitlerine göre bir ya da iki yıllık otsu bitkilerdir. Taşıdıkları birçok özelliğe göre sınıflandırılan turpları en pratik sınıflandırma yöntemi, yetiştirilme mevsimlerine göre ayrılmalarıdır. ŞALGAM: Hafif acımsı-tatlımsı kökleri sebze olarak yenilen Şalgam’ı veren bitkisi, Turpgillerdendir. Şalgam, günümüzde hem insanlar hem de hayvanlar için üretilmektedir. İnsan yiyeceği olarak yetiştirilenleri yumuşak etli, hayvan yemi olanları ise sert etlidir. Şalgam, bazı çorba ve soslara katılır, yemeklerde garnitür olarak kullanılır. Bazı yörelerimizde suyu sevilerek içilir.

20 YAĞLI BİTKİLER AY ÇİÇEĞİ: Yağ sanayinin hammaddelerinden olan ayçiçeği üretiminde ilk sıralarda Marmara Bölgesi; Edirne, Tekirdağ, Balıkesir, Çanakkale gelmektedir. Sıcaklığı seven bir bitki olan ayçiçeği çerez olarak da tüketilir. Küspesinden hayvan yemi yapılır. Tipik bir yaz bitkisidir. Marmara dışında Karadeniz ve İç Anadolu Bölgesinde de üretim önemlidir. Ülkemizde üretilen bitkisel yağların yarısı ayçiçeğindendir.

21 SOYA FASÜLYESİ: Protein değeri oldukça yüksek olan bu bitki un yapımında, unlu mamullerde, salatalarda soya sosu olarak kullanılır. Yem olarak da kullanılan soya çerez olarak da tüketilir. Üretimde Akdeniz ve Karadeniz Bölgelerimiz ilk sıradadır ZEYTİN: Doğal yetişme alanı en dar olan ürünlerdendir. Soğuk ve dona çok duyarlı olan zeytin Akdeniz Bölgesi dışında Ege, Marmara ve iklim koşullarının elverişli olduğu Çoruh vadisinde, Gazi Antep’te de yetişir.

22 SEBZELER Ülkemizde her türlü sebze yetişmektedir.Sebzeler genelde yaş olarak tüketilse de kuru sebzeler dondurulmuş gıdalar, konserveler olarak da kullanılıyor. Sebzecilikte güney kıyılarımız en erken olgunlaşırken doğu kıyılarımız ise en geç olgunlaşır. Üretimde Akdeniz bölgesi ilk sırada yer alır. Ege ve Marmara Bölgeleri de onu izler. Ülkemizde en yaygın üretilen sebze patatestir. İç Anadolu Bölgesi de patates üretiminde ilk sırada yer alır.

23 SALATALIK: Sıcağı seven bir bitki olduğu için ılıman iklimli yerlerde tarla ve bahçe, serin yerlerde ise sera bitkisi olarak yetiştirilir. Besin değeri düşük bir sebze olan hıyarın en çok salata ve turşusu yapılır. Sıcaklık sıfırın altına düştüğünde hemen etkilenir. DOMATES: Domates Tek yıllık bir bitkidir. Ucuz ve bol vitamin kaynağı olan domates besleyici ve lezzetli özelliğinden dolayı dünyanın birçok ülkesinde en çok üretilen sebzelerdendir. Turfanda olarak yetiştirilebilmesi nedeni ile her mevsimde tüketilebilmektedir. Domates ılık ve sıcak iklim meyvesidir. Soğuklardan çok zarar görür.

24 PATLICAN: Patlıcan dünyada üretilen sebzeler içerisinde; domates, biber ve hıyar üretiminden sonra gelmektedir. Türkiye şartlarında patlıcan üretimi hem tarlada hem serada yapılabilmekte, fakat iklim ve toprak isteği yanında bakım şartları ve ekim nöbeti tercihinden dolayı her bölgede yetiştirilememektedir. Dünya patlıcan üretiminde ilk üç sırada yer almaktayız. BİBER: Biber ılık ve sıcak mevsim meyvesidir. Soğuklara karşı çok hassastır. Yetiştirme devrelerinde sıcaklık sıfırın altında 2-3 dereceye düştüğünde tamamen ölür. Biber mutfakların en vazgeçilmez sebzelerinden biri olup, taze ve salça halinde yemeklere renk ve tat verir. Ayrıca salata, turşu ve toz halinde bol miktarda değerlendirilir.

25 MEYVELER ELMA: Üzümden sonra üretim alanı en geniş olan meyvelerdendir. Her iklim kuşağına uygundur.Özellikle kireçli topraklarda yetişen elma soğuğa da dayanıklıdır. Niğde,Amasya ve Isparta elmalarıyla meşhurdur. ERİK: Ülkemizde yetiştirilen çeşitlerin sayısı da iki yüzün üstündedir. Türkiye’de Doğu Anadolu’nun yüksek kısımları ile, Güneydoğu Anadolu’nun kurak ve çok sıcak geçen yerleri dışında, memleketin her tarafından yetişir. Meyve olarak yenir. Kurutularak hoşaf ve çeşitli yörelerde değişik pestil yapımında kullanılır.

26 ŞEFTALİ: Türkiye’de en çok Bursa da ve Akdeniz bölgesinde tarımı yapılır. Meyvesi taze tüketildiği gibi suyu çıkarılarak meyve suyu yapılır. Bu meyvenin ekonomik değeri yüksek olup çok tüketilmektedir. Ilıman iklimi seven bir bitkidir. Şeftali çekirdeği, kabuğu yakıt olarak kullanılabilir ayrıca bazı fiziksel işlemlerden sonra çekirdeğin içerisindeki tanecik hayvan yemi olarak da kullanılabilir. KİRAZ: Kiraz ağaçlarının anavatanı Giresun’dur.Hatta Giresun İli ismini kiraz meyvesinden almıştır.Meyvesi taze olarak yenir. Hoşaf, reçel ve konservesi yapılır. Ülkemizde geniş çapta tarımı yapılmaktadır. Kirazdan, 5-6 yıldan önce meyve alınmaz.

27

28 KAYNAKÇA FDD 11.Sınıf Coğrafya Fem 11.Sınıf Coğrafya
KPSS Genel Yetenek Coğrafya