PERAKENDECİLİĞİN TARİHİ GELİŞİMİ

... konulu sunumlar: "PERAKENDECİLİĞİN TARİHİ GELİŞİMİ"— Sunum transkripti:

1 PERAKENDECİLİĞİN TARİHİ GELİŞİMİ
Yüzyıllar boyunca birçok ürün; ya pazar yerlerinde ya da seyyar satıcılar tarafından satılmıştır.

2 PERAKENDECİLİĞİN TARİHİ GELİŞİMİ
Çin’de Milattan birkaç yüzyıl önce, 16. Ve 17.yüzyıllarda bazı Avrupa şehirlerinde perakende zincirleri bilinmektedir. 1670 yılında Kanada’ da Hudson’s Bay Company mağazalar zinciri kurulmuştur. Modern zincir mağazaların doğuşu; New York’ da 1859 yılında kurulan Great Atlantic & Pasific Tea Company şirketinin kuruluşuyladır.

3 PERAKENDECİLİĞİN TARİHİ GELİŞİMİ
Departmanlı mağazalar Asya ve Avrupa’ da 17. yüzyılda görülmüştür. 1800’ lerin ortalarına doğru Paris’in Bon Marché’si departmanlı mağaza haline gelmiştir.

4 PERAKENDECİLİĞİN TARİHİ GELİŞİMİ
20. Yüzyılların sonlarına doğru alış veriş merkezleri; bir müşterinin her türlü ihtiyacını tek bir alışveriş mekanında toplu şekilde karşılama amacıyla tasarlanmıştır.

5 Türkiye’ de Perakendeciliğin Tarihi
Osmanlı döneminde perakende ticarette bakkal veya benzeri esnaf tipi işletmelerin hakimiyeti, Kapalıçarşıların varlığı

6 Türkiye’ de Perakendeciliğin Tarihi
Cumhuriyet döneminin başlangıcında geleneksel bakkal tipi alışveriş düzeninin yanında semt ya da mahalle pazarlarından alışveriş,

7 Türkiye’ de Perakendeciliğin Tarihi
1950’li yıllarda gelişmiş ülkelerdeki perakende ticaret düzeninden etkilenme; İsviçre Migros’ un gelişi, ardından 1956’da GİMA’ nın kuruluşu 1970’ li yıllarda belediyelerce kurulan tanzim satış mağazaları Çok katlı mağazaların kurulmaya ve şubeler açmaya başlaması

8 Türkiye’ de Perakendeciliğin Tarihi
1980’ li yıllarda ithal malların ve büyük alışveriş merkezlerinin artması 1990’ larda büyük perakendecilerin sayılarının artması yabancı sermayenin girişi Günümüzde özellikle büyük kentlerde büyük ölçekli perakendeciliğin yoğun rekabet ortamına girmesi

9 Perakendeciliğin Tanımı
Perakendecilik, kişisel ve aile kullanımı için tüketicilere satılan mal ve hizmetlere değer katan işletme faaliyetlerinin oluşturduğu bütündür.

10 Perakendeciliğin Tanımı
Perakendeci, ürün ya da hizmetlerin satışı için pazarlama çabalarını doğrudan nihai tüketicilere yönelten kuruluşlardır. Perakendecilerin görev ve sorumlulukları, nihai tüketiciye ihtiyacı olan mal ve hizmetleri ulaştırmak için uygun pazarlama karması oluşturmaktır.

11 Perakende Satış Satışın doğrudan doğruya nihai tüketiciye yapılmasıdır. Mal ve hizmetlerin nasıl satıldığı ya da nerede satıldığı önemli değildir. İşletme satışlarının %50’ sinden fazlasını perakende yapıyorsa, bu işletmeye perakendeci demek mümkündür.

12 Perakende Satış - Endüstriyel Satış
PERAKENDE SATIŞ Alıcılar mağazaya gelir Küçük birimlerde satış Alıcı bilgilendirilmemiş Satın alıcı duygusal Çok farklı ürün Çok sayıda alıcı Alıcı için promosyon vb. ENDÜSTRİYEL SATIŞ Satıcı alıcıları dolaşır Büyük birimlerle satış Alıcı bilgilendirilmiş Satın alıcılar rasyonel Az sayıda ürün Az sayıda alıcı Pazar belirlemede etkin

13 Perakende Mağazacılığın Ekonomik Temelleri
Perakendeci işletmeler değer yaratmayı hedeflerler. Bu faydaları yaratırken de belirli maliyetlere katlanırlar. Yer Faydası Zaman Faydası Mülkiyet Faydası Şekil Faydası

14 Perakendeciliğe Girişin Sonuçları
Sermaye gücü az olanlara iş imkanı sağlar. Kolay giriş yoğun rekabet ortaya yaratır. Yoğun rekabet gelişmelerin, yeniliklerin ortaya çıkmasını sağlar. Yoğun rekabet yetersiz olanları piyasadan çekilmeye zorlar.

15 Perakendede Avantaj Yaratmak İçin;
Uygun kuruluş yeri seçimi ve düzenlemesi, Tüketicinin istediği mal çeşitlerini bulundurması, Sunduğu malların kalitesi, fiyatları ve ödeme şekillerinde kolaylık sağlaması, Sunulan hizmetin kalitesinde titizlik göstermesi gerekir.

16 MODERN ANLAMDA PERAKENDECİLİK
Modern anlamda perakendecilik, mal yanında hizmeti de sunmayı gerektirmektedir. Müşteriler mağazalarla ilgili karar verirken; hem malları kriter almakta, hem de personelin davranışını baz alarak karar vermektedir.

17 MODERN ANLAMDA PERAKENDECİLİK
Modern perakendeciliğin özellikleri; Yetişmiş personel Büyük ölçekli işletmeler Mağaza yönetiminde kullanılan bilişim teknolojileri Müşterilere teknoloji sayesinde sağlanan kolaylıklar Müşteri odaklı yönetim anlayışı Profesyonel yönetim anlayışı

18 MODERN ANLAMDA PERAKENDECİLİK
Belirlenmiş bir organizasyon yapısı Dikey bütünleşmeler Kategori yönetimi anlayışı Kontrol sistemi

19 MAĞAZA TÜRLERİ Bakkallar Marketler Departmanlı mağazalar
Çeşit mağazalar Öde-Götür mağazaları Süpermarketler Teşhir mağazaları

20 MAĞAZA TÜRLERİ Otomatik makineli satışlar Franchising mağazaları
Kooperatif mağazaları Kiralanmış reyonlar İhtisas mağazaları

21 MAĞAZA TÜRLERİ Hipermarketler Iskonto mağazaları
Mağazasız perakendecilik Alışveriş merkezleri

22 PERAKENDECİ MAĞAZALARDA BAŞARI
Perakende de başarının ön şartı; Doğru Ürün Doğru Yer Doğru Miktar Doğru Fiyat Doğru Zaman

23 PERAKENDECİ MAĞAZALARDA BAŞARI
Müşteriyi tanımak ve anlamak gerekir Müşteri memnuniyeti esas alınmalıdır. Kısaca MÜŞTERİ ODAKLI olunmalıdır

24 MARKETLERİ ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLER

25 MARKETLERİ ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLER
Bir çok çevresel faktör perakendeci kurumları etkilemektedir. Dinamik bir yapıya sahip olan perakendeciler bu faktörlerin etkisinde kalarak zaman içinde değişim gösterirler

26 MARKETLERİ ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLER
Perakendeciliği etkileyen çevresel faktörler şöyle sıralanabilir; Pazar Faktörleri Teknolojik Gelişmeler Perakendeci faaliyetlerini etkileyen yasalar

27 Pazar Faktörleri Pazar faktörleri üç başlık altında incelenebilir;
Demografik Faktörler Ekonomik Faktörler Sosyal ve Psikolojik faktörler

28 a) Demografik Faktörler
Nüfus Artışı Yaş Dağılımı Nüfusun Hareketliliği

29 b) Ekonomik Faktörler Kişisel Gelir Enflasyon Gelir Dağılımı
Tüketici Kredisi ve Kredi Kartı Kullanımı

30 c) Sosyal ve Psikolojik Faktörler
Kadının rolündeki değişmeler Mağaza müşterisi olma güdüleri Tüketicilerin satın alma alışkanlıklarındaki değişiklikler

31 MARKETLERİ ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLER
Teknolojik gelişmeler Yasal düzenlemeler

32 MARKETLERİ ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLER
Perakendecinin başarısında dışsal faktörlerle birlikte kontrol edebileceği faktörlerde rol oynar. Kontrol edilebilen değişkenlerin ölçülmesi ve başarı karşılaştırmalarının yapılması gerekir

33 FİNANSAL PLANLAMA VE FİYATLANDIRMA

34 FİNANSAL PLANLAMA VE FİYATLANDIRMA
Perakendecinin tüketiciye sunduğu ve tüketicinin de fayda sağladığı her mal ve hizmetin parasal yönden bir değeri vardır. Bu da mal ve hizmetin perakende fiyatıdır.

35 Fiyatlandırma Politikaları
İzlenecek fiyatlandırma politikasının çok iyi belirlenmesi gerekir. İzlenecek yanlış fiyatlandırma politikası işletmeyi olumsuz etkileyecektir.

36 Fiyatlandırma Politikaları
Fiyatlandırma politikalarına etki eden faktörler; İşletmenin amacı Malın özellikleri Hedef tüketici grubu Rakiplerin fiyatlandırma politikaları Mağaza imajı Yasal sınırlamalar

37 Fiyatlandırma Politikaları
Tek Fiyatlandırma: Herhangi bir zamanda belirli bir malı aynı koşullarda, aynı miktarlarda satın alan bütün alıcılara aynı fiyatın uygulanmasıdır.

38 Fiyatlandırma Politikaları
Değişken Fiyatlandırma: Aynı miktarlardaki malların farklı alıcılara farklı fiyatlardan satılmasıdır. Satıcı ile tüketici arasında pazarlık söz konusudur.

39 Fiyatlandırma Politikaları
Psikolojik Fiyatlandırma: Mamul dizisini fiyatlandırma, küsurlu fiyatlandırma gibi yöntemler uygulanmaktadır Lider Fiyatlandırma: Bazı malların fiyatlarının düşürülerek müşteri çekmeye çalışılır. Zarar liderleri kavramı oluşabilir.

40 Fiyatlandırma Politikaları
Çok Birimli Fiyatlandırma: Herhangi bir maldan birden çok alınması durumunda yapılan bir tür ıskonto durumundadır.

41 Fiyatlandırma Politikaları
Özel Marka Fiyatlandırma: Özel markalı ürünler perakendecinin kendi adıyla ürettirdiği ürünlerdir. Ulusal markalı ürünlere göre daha ucuz satılırlar. Fiyat ve kalite çok önemlidir.

42 Fiyatlandırma Politikaları
Birim Fiyatlandırma: İlk kez ABD’de uygulanmış olan, fiyat karşılaştırmasını kolaylaştıran bir sistemdir. Tüketiciye satın alma noktasındaki bilgiyi arttırmayı amaçlar.

43 Fiyatlandırma Politikaları
Fiyat Düşürme: Perakendeci çeşitli nedenlerle fiyat düşürmek zorunda kalır. Perakendeci yaptığı fiyat indirimini tüketiciye belli etmelidir.

44 Fiyatlandırma Politikaları
İndirim nedenleri; Müşterilerin tutmadığı fiyatların değiştirilmesi Normal faaliyetlerden doğan indirimler Promosyonel fiyat indirimleri

45 Perakendeci Mağazalarda Fiyatlandırma Yöntemleri
Maliyete Dayalı Fiyatlandırma Bir malın perakende satış fiyatı, birim satın alma maliyeti üzerine belirli bir kar eklenerek bulunur. Perakendeci Marjı Kavramı Talebe Dayalı Fiyatlandırma Mala olan talep göz önünde bulundurularak malın fiyatlandırılmasıdır. Burada talebin tahmini çok önemlidir.

46 Perakendeci Mağazalarda Fiyatlandırma Yöntemleri
Rekabete Dayalı Fiyatlandırma Rakiplerin fiyatlarını dikkate alarak fiyatlandırmadır

47 KURULUŞ YERİ SEÇİMİ

48 KURULUŞ YERİ SEÇİMİ Kurulacak mağazanın yeri, daha sonra yapılacak çalışmaları sınırlayacaktır. İyi bir kuruluş yeri seçimi, mağazanın başarısı için hayati önem taşır. Kuruluş yeri seçilip, gerekli yatırımlar yapıldıktan sonra, kısa dönemde burası uygun değil değiştirelim demek mümkün olmayacaktır.

49 KURULUŞ YERİ SEÇİMİ Kurulduktan sonra yer değiştirmek durumunda kalınırsa; Mesafe nedeniyle eski müşteriler kaybedilebilir Sabit dekorasyon taşınamayacağından ek maliyet getirebilir.

50 KURULUŞ YERİ SEÇİMİ Perakendeci mağazaların, kuruluş yeri;
Satışa sunulacak malların çeşitliliğine, Gelir seviyesine Yasal düzenlemelere Otomobil sahibi olan nüfusun artışına vb. Faktörlere bağlıdır.

51 KURULUŞ YERİ SEÇİMİ Rekabetin fazla olduğu perakendecilikte en uygun kuruluş yerini seçen perakendeci avantajlı duruma gelmektedir.

52 KURULUŞ YERİ SEÇİMİ Kuruluş yeri seçimi aşamasında yatırımcı, hedef pazarı belirlemekte, çevreyi arz ve talep açısından analiz etmekte ve en iyi kuruluş yerini seçmektedir.

53 KURULUŞ YERİ SEÇİMİ Pazarın talep potansiyelini; Nüfus özellikleri,
Satın alma davranışı özellikleri, Nüfus yoğunluğu, Bölgede yaşayan ailelerin yaş profilleri, gelirleri, meslekleri, eğitimleri, Toplumun gelişmişlik düzeyi, Kullanılan ulaşım araçları belirler.

54 KURULUŞ YERİ SEÇİMİ Pazarın arz faktörlerini;
Birim alan başına düşen mağaza sayısı, Mağazaların alan olarak büyüklüğü, Çalışanlar için düşen birim alan, Mağazalarda rekabetin yoğunluğu, Rekabetin yönü belirler.

55 KURULUŞ YERİ SEÇİMİ Kuruluş yerinin belirlenmesinde üç temel konuda karar vermek gerekir; Mağazanın kurulacağı kentin seçimi, Kent içinde ticaret alanının seçilmesi, Ticaret alanı içinde konumun belirlenmesi

56 Kent Seçimi İlk olarak perakendeci hangi şehirde faaliyet göstereceğine karar vermelidir. Genellikle girişimciler yaşadıkları yerleşim yerinde mağaza kurmayı düşünmektedirler.

57 Kent Seçimi Bir kentte mağaza kurmak isteyen yatırımcılar aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gereken hususlar; Nüfus büyüklüğü, Nüfus artış hızı, Nüfusun yaş dağılımı, Yaşanan göçler gibi nüfus özellikleri değerlendirilir.

58 Kent Seçimi Tüketiciler, etnik kimlikleri, dini inançları gibi özellikler nedeniyle mağazaya karşı olumlu yada olumsuz tutum geliştirebilirler.

59 Kent Seçimi Büyüme eğilimine sahip merkezlerde kurulacak mağazalar mevcut pazar içinden bir kısmını kazanma şansına sahiptir. Küçülen şehirler de paylaşılan pazarda iş hacmi düştüğü için mağazanın da iş hacminin düşme riski olacaktır.

60 Kent Seçimi Kentin sağladığı vergi avantajları da bir yerleşim yerinin tercih edilmesinde etkili olur. Kentin gelişmişlik düzeyi pazar potansiyelini doğrudan belirleyecek bir unsurdur. Sürekli turist alan bir kent merkezi ile turist almayan, iki merkezin nüfus miktarı aynı olsa bile çekicilikleri farklıdır.

61 Kent Seçimi Türkiye’de yapılan bir çalışmada, süpermarketler; sanayi sektörüne nazaran ticaret sektörünün daha gelişmiş olduğu, üniversitelerin bulunduğu, nüfus yoğunluğunun daha fazla olduğu ve ayrıca, kişi başına düşen gelirin yüksek olduğu iller ve bölgeleri tercih etmektedir.

62 Ticaret Alanı Seçimi Ticaret alanı, belirli mal ve hizmetlerin alıcılarının ve satıcılarının yoğunlaştığı coğrafik alandır. Bir mağaza kurulduktan sonra başarılı olduğu takdirde bulunduğu yeri cazibe merkezi olarak değiştirir.

63 Ticaret Alanı Seçimi Ticaret alanı üç bölüme ayrılır;
Birincil ticaret alanı: Mağazaya yakın bölgeler. Mağazaya uzaklığı km kadar olan müşteriler. Mağazaya 10 dakikadan az uzaklık. Mağaza müşterilerinin %60-65’ ini oluşturan coğrafik alandır.

64 Ticaret Alanı Seçimi İkincil ticaret alanı;
Müşteri yoğunluğu ve satışlar açısından ikinci önemli alandır. Mağazadan dakika uzaklıktadır km mesafededir. Mağazanın toplam müşterilerinin % 20 si bu alanda yer alır.

65 Ticaret Alanı Seçimi Üçüncül ticaret alanı;
Mağazadan arada alış veriş yapan müşterilerden oluşur.

66 Ticaret Alanı Seçimi Üçüncül Ticaret İkincil Alanı Ticaret Alanı
MAĞAZA Birincil Ticaret Alanı

67 Bölge ve Ticaret Alanının Çekiciliğini Etkileyen Faktörler
En iyi bölgeler ve ticaret alanları perakendeciye en yüksek talebi veya satışları oluşturan yerlerdir. Bir bölgenin çekiciliğini etkileyen unsurlar; Demografik özellikler Rekabet İstihdam durumu

68 Mağaza Kuruluş Yeri Ticaret alanında mağazanın kurulmasına karar verilen yerdir. Kuruluş yeri seçiminde değerlendirilmesi gereken değişkenler; Yaya trafiği Araç trafiği Ulaştırma ve taşıma Mağaza kompozisyonu Mevki özellikleri

69 Mağaza Kuruluş Yeri Büyük perakendeci mağazalar, kuruluş yeri seçiminde ; şehir dışı, şehir merkezleri ve semt/mahalle araları olmak üzere üç ayrı kuruluş yeri stratejisi izleyebilirler. Hipermarketler gibi geniş alan gerektiren perakendeciler için uygun kuruluş yeri şehir dışı yerlerdir.

70 Mağaza Kuruluş Yeri Şehir dışı yerlerin avantajları; Rekabet zayıftır
Kira ve bina maliyetleri düşüktür Uygun büyüklükte yer bulma imkanı vardır Park kolaylıkların sahiptir Araç trafiğine uygundur İmkanlar tüketicilerin özelliklerine göre ayarlanabilir

71 Mağaza Kuruluş Yeri Şehir dışı yerlerin zayıf tarafları;
Tüketicileri çekmek zordur Tüketiciler uzağa gitmek istemeyebilir Kira ile mağaza bulmak zordur Faaliyet maliyetleri yüksektir Bu tür yerleri seçen marketler, ürün, fiyat, tutundurma ve hizmetlerde özel uygulamalar yapmalıdır.

72 Mağaza Kuruluş Yeri Şehir merkezini kuruluş yeri olarak seçen işletmelerin iki alternatifi vardır; Birincil ticaret merkezleri İkincil ticaret merkezleri

73 Mağaza Kuruluş Yeri Birincil ticaret merkezi, bir şehirdeki perakendeciliğin merkezidir. Avantajları; Tüketicilere yakındır, her yaştaki tüketici ziyaret edebilir Faaliyet maliyetleri düşüktür Kiralık mağaza bulmak kolaydır Çeşitliliği arzu eden tüketicileri çekmekte başarılı olurlar

74 Mağaza Kuruluş Yeri Zayıf yönleri; Rekabet şiddetli olabilir
Kiralar yüksek olabilir Uygun büyüklükte mağaza bulmak zor olabilir Otopark sıkıntısı olabilir

75 Mağaza Kuruluş Yeri İkincil ticaret merkezi, şehrin ana caddelerinde yer alan perakende mağazaların oluşturdukları alışveriş alanlarıdır.

76 Mağaza Kuruluş Yeri İkincil alışveriş merkezlerinin güçlü yönleri;
Toplu taşıma hizmetlerinden yararlanma Daha az kalabalık olması Tüketicilere daha yakın olması

77 Mağaza Kuruluş Yeri Zayıf yönleri; Yüksek kira maliyeti
Trafik sıkışıklığı Otopark sorunu olması

78 Mağaza Kuruluş Yeri Semt/mahalle aralarını kuruluş yeri olarak seçen perakendeci kuruluşlar, belirli bir yerleşim bölgesinin ihtiyaçlarını karşılamayı hedeflerler. Bu tür bölgelerde faaliyet gösteren perakendecilerin sundukları mal ve hizmet çeşitleri sınırlıdır ve rekabetin az olması nedeniyle fiyatlarda nispeten yüksektir.

79 Mağaza Kuruluş Yeri Alan tercihini yaptıktan sonra mağaza kuruluş yeri ile ilgili şu hususları da göz önünde tutmak gerekir; Alternatif yerlerin sayı ve özellikleri, Araç ve yaya trafiğine uygunluk, Mülk edinme ve kiralama imkanları,

80 Mağaza Kuruluş Yeri Yasal düzenlemeler, Maliyetler, Park imkanları,
İşletmeyi büyütebilme imkanları, Müşteriye hizmet verme imkanları

81 TİCARİ MAL YÖNETİMİ

82 TİCARİ MAL YÖNETİMİ Mağaza denildiğinde ilk akla gelen satmak için malların bir araya getirildiği fiziksel yerdir. Bir mağaza müşterilerine ihtiyaç duydukları ürünleri sunarak kazanç sağlamayı hedefler.

83 TİCARİ MAL YÖNETİMİ Perakendecilerin temel fonksiyonlarından biri tüketicilerine uygun mal çeşitlerini sunmaktır. Mağazada müşterinin kullanımına sunulacak ürün onun tüm isteklerini karşılayacak şekilde hazır olmalıdır.

84 Ürün Karmasının Oluşturulması
Piyasaya çıkan yeni ürünlerin hangilerinin ürün karmasına dahil edileceği veya mevcut ürün karmasından hangilerinin çıkarılacağı marketlerin üstesinden gelmesi gereken en önemli problemlerden biridir.

85 Ürün Karmasının Oluşturulması
Yeni ürünleri stoklama, depolama, elde tutma maliyeti, etiketleme, sergileme gibi özellikle fiziksel dağıtım ile maliyetlerde artışa neden olmaktadır.

86 Ürün Karmasının Oluşturulması
Piyasaya çok sayıda ürün sürülmesi süpermarketler için bazı problemleri de beraberinde getirmektedir; Yeni ürünler için raf yeri sorunu vardır Ürün alternatiflerindeki artış, ürün seçiminde alışveriş yapan tüketicilerin kafasını karıştırır Perakendeciler, yeni ürünle raf yerini kalabalıklaştırmak istemez

87 Ürün Karmasının Oluşturulması
Raf yeri elde etmek için imalatçılar süpermarket sahiplerine ödemede bulunurlar. Yer tahsisinde perakendeci o ürüne rafında sürekli yer vermeyi garanti etmez. Ürün perakendecinin beklediği satışları karşılayamazsa, ürünü rafından çekebilir.

88 Ürün Karmasının Oluşturulması
Marketler, mevcut ürün karmalarını da gözden geçirmek zorundadır. Tüketicinin tercih etmediği ürünler, bir yandan marketlerde raf yerinin verimli kullanılmamasına sebep olurken, diğer yandan işletmenin karlılığını olumsuz etkileyecektir.

89 Ürün Karmasının Oluşturulması
Ürün alımları, tüketicilerin istekleri doğrultusunda olmalıdır. Perakendeci satın alacağı malları seçtiği hedef pazara göre belirlemelidir.

90 Ürün Karmasının Oluşturulması
Perakendeci mallar sadece sattığı somut mallar dışında verdikleri hizmetle de değerlendirilmektedirler.

91 Ürün Karmasının Oluşturulması
Müşterileri memnuniyetini etkileyen unsurlar; Satış elemanlarının müşteriye yaklaşımı, Mağazanın temizliği, Hizmet kolaylığı, Mağazanın fiziki yapısı Satış gücü Uygulanan süreçler

92 Ürün Karmasının Oluşturulması
Bir mağaza birçok ürün hattından oluşan bir ürün karmasına sahiptir. Müşterilerin istediklerini buldukları ve aldıkları bir mağaza yaratmak için mağaza yönetimleri optimal ürün karması oluşturmalıdırlar.

93 Ürün Karmasının Oluşturulması
Mağaza yönetimi, ürün çeşitlerinin genişliğine, derinliğine ve yoğunluğuna karar vermelidir. Ürün karmasının genişliği; ürün hatlarından.

94 Ürün Karmasının Oluşturulması
Ürün karmasının derinliği; her bir ürün hattındaki çeşitlerden Ürün karmasının yoğunluğu; ürün hatlarının son kullanıcıya sunulan ürünlerdeki açıklarını kapatması

95 Ürün Karmasının Oluşturulması
Ürün Karması Genişliği Deterjanlar Diş Macunları Sabunlar Donmuş Gıda Meyve Suları A Marka H Marka L Marka R Marka U Marka B Marka I Marka M Marka S Marka V Marka C Marka J Marka N Marka T Marka Y Marka D Marka K Marka O Marka Z Marka E Marka Mal sayısı 20 Genişlik 5 Ortalama Derinlik 4 Ürün Karması Derinliği

96 Ürün Karmasının Oluşturulması
Mağazanın sunduğu mal, mal karmasının hedef pazarın tatmini açısından birbiriyle uyumlu bir bileşim oluşturmaları da gereklidir. Buna mal karmasının uzlaşabilirliği denilmektedir. Mallar birbirini tamamlayıcı nitelikte olmalıdırlar.

97 Ürün Karmasının Oluşturulması
Mağazalarda satılan bazı malların birbirlerini tamamlayıcı özelliklerinden dolayı bir arada satılması bir zorunluluk olur.

98 Ürün Karmasının Oluşturulması
Müşterilerin mağazalarda bulmayı bekledikleri ürünleri, onların satın alabilecekleri biçimde çoklukta ve yeteri kadar çeşit bulundurmak mağaza yönetiminin işidir. Böylece müşteri mağazada istediğini bulacağından emin olarak mağazaya girecektir.

99 Ürün Karmasının Oluşturulması
Bir mağaza için ürün karmasının oluşturulmasında rol oynayan başlıca faktörler; Talepteki değişmeler, Rekabet, Mağazanın imkanları, Mağazanın finansal durumu Mağazanın fiziki imkanları

100 Ürün Karmasının Oluşturulması
Hem geniş hem de derin bir ürün karması oluşturabilmek için fiziki imkanların da yeterli olması gerekir. Ürün karmasını geniş tutmanın bir maliyeti vardır. Mağazanın bunu kaldırabilecek finansal yapıya sahip olmalıdır.

101 Tedarik Süreci Büyük işletmeler büyük miktarlarda alımda bulunduklarından satın alma fonksiyonu ile satın alma sorumlusunun tecrübe ve yeteneği önem taşımaktadır. Satın alma sorumlusunun en önemli görevi malların fiilen satın alınmasıdır.

102 Tedarik Süreci Mağazaların satışa sundukları ürünlerin ortalama rafta kalma sürelerini düşünerek uygun ürün bileşimini oluşturmaları kadar; satışa sundukları ürünlerin alındıkları kaynaklar ile satın alınma şartları da önemlidir.

103 Tedarik Süreci Satın alma bölümlerini ilgilendiren, satın almanın esasları olarak adlandırılan dört temel konu vardır; Ne satın alınacak? Ne miktarda satın alınacak? Kimden satın alınacak? Ne zaman satın alınacak?

104 Ne Satın Alınacak? Satın alıcı satın alma politikası ışığı altında, tüketicinin ne istediğini mağaza içi kaynaklar ve mağaza dışı kaynaklardan yararlanarak belirleyebilir.

105 Kimden Satın Alınacak? Perakendeci işletmelerin satın alma kaynakları şunlardır; Aracılar (toptancı vb.) Üreticiler Tarımsal üreticiler İmalat veya fason imalat

106 Kimden Satın Alınacak? Küçük işletmeler, genellikle aracılardan satın alma eğiliminde iken, büyük işletmeler direkt olarak üreticiden satın almayı tercih etmektedirler

107 Kimden Satın Alınacak? Direkt satın almanın avantajlarına rağmen, bazı faktörler perakendecilerin aracı yoluyla satın alımları tercih etmesine neden olmaktadır;

108 Kimden Satın Alınacak? Hızlı teslim Küçük miktarlar Geniş çeşit
Daha kolay ödeme şartları

109 Kimden Satın Alınacak? Aracıların sundukları hizmetler, fiyattan daha önemli olduğu zaman perakendenin malları satın almak için daha fazla ödemede bulunmayı tercih edebilir.

110 Ne Kadar Satın Alınacak?
Satın alıcı tahmini perakende satışları esas alarak satın alacağı miktarları belirler. Perakendecilerin çıkış noktası yaptıkları perakende satışlardır.

111 Ne Zaman Satın Alınacak?
Perakendeciler, geçmişteki satışlardan yararlanarak hangi malların hangi dönemlerde daha çok sattığı tespit edilir ve uygun alımlarda bulunurlar.

112 Ne Zaman Satın Alınacak?
Perakendeciler müşterilerinin taleplerini karşılamak üzere depolarında stok bulundurmak zorundadırlar. Stok bulundurmanın ve bulundurmamanın maliyetleri vardır

113 Ne Zaman Satın Alınacak?
Stok kontrolü üç açıdan mağazalar için önemlidir; Malların zamanında depoya getirtilmesi ve zamanında depodan raflara aktarılmasında zamanlama açısından önemlidir

114 Ne Zaman Satın Alınacak?
Depoda saklanacak malların hangi şartlarda ne kadar saklanacağının belirlenmesi için gerekli mekan özelliklerinin ve mal miktarlarının belirlenmesi için gereklidir. Mal akışının takip edilmesi için gerekli kayıtların tutulması için önemlidir.

115 Ne Zaman Satın Alınacak?
Raflarda bulundurulması düşünülen malların derinliğine ve genişliğine cevap verebilecek bir depolama politikası uygulanması gerekir. Depo talep geldikçe onu karşılayabilecek işgücü ve zamandan tasarruf sağlayabilecek uzaklıkta olmalıdır.

116 Özel Markalı Ürünler Özel marka toptancı veya perakendeci tarafından geliştirilen marka ismidir. Özel markaların kullanımının toptancıya ve perakendeciye sağladığı avantajlar vardır. Bunlar;

117 Özel Markalı Ürünler Özel markalar, marka bağımlılığını imalatçıdan toptancıya veya perakendeciye kaydırır Bu marka başka yerde mevcut olmadığından, toptancı veya perakendeci düzeyindeki fiyat rekabetini azaltır.

118 Özel Markalı Ürünler Dayanıklı tüketim mallarında toptancı veya perakendeci parça değiştirme işlemlerini de yerine getirir Özel markalama toptancının veya perakendecinin kanal gücünü arttırır Özel markalar ulusal markalardan çok daha yüksek kar marjlarına sahiptir

119 Özel Markalı Ürünler Özel marka kullanımının dezavantajları ;
Özel markalar, ulusal markalardan daha fazla risk taşırlar Özel markalar aracılar için yüksek stok yatırımı gerektirir

120 MARKETLERDE SATIŞ ARTTIRICI ÇABALAR (TUTUNDURMA)
Tutundurma karmasının amacı müşterilerin sürekliliğini sağlamak ve mağazayı her ziyaret edişlerinde alış veriş miktarlarını maksimum düzeye çıkarmaktır. Perakendecilerin tüm faaliyetleri tutundurmaya yönelik olarak kabul edilebilir.

121 MARKETLERDE SATIŞ ARTTIRICI ÇABALAR (TUTUNDURMA)
Geleneksel tutundurma karması elemanları: Reklam Kişisel satış Satış geliştirme Halkla ilişkiler Doğrudan pazarlama

122 MARKETLERDE SATIŞ ARTTIRICI ÇABALAR (TUTUNDURMA)
Tutundurma işletmelerin müşteri ile iletişim kurmalarının yoludur. Tutundurma karması elemanları yoluyla sağlanan iletişim işletmenin istediği gibi olacağından mağaza için avantaj sağlar.

123 MARKETLERDE SATIŞ ARTTIRICI ÇABALAR (TUTUNDURMA)
Tutundurma karmasının esnekliği, maliyeti ve tutundurma bileşenlerini koordine etmek perakendecinin başarısını belirleyecektir.

124 MARKETLERDE SATIŞ ARTTIRICI ÇABALAR (TUTUNDURMA)
İLETİŞİM ARAÇLARI Farkettirme ve bilgilendirme İşaretler, Reklam İlan ve duyurular Satış elemanları İmaj reklamları Mağaza atmosferi Olumlu tutum oluşturma Promosyonlar Satın alma noktası işaretlemeleri Mağazayı ziyaret Hatırlatma reklamları Kişisel satış Mağazayı tekrar ziyaret

125 MARKETLERDE SATIŞ ARTTIRICI ÇABALAR (TUTUNDURMA)
Mağazanın tutundurma bileşenlerinden beklenen; A(Attendion) Dikkat Çekmek I (Interest) İlgi Toplamak D (Desire) İstek Uyandırmak A (Action) Harekete Geçirmek S (Satisfaction) Memnuniyet

126 MARKETLERDE SATIŞ ARTTIRICI ÇABALAR (TUTUNDURMA)
Perakendeci mağazalarca yapılan satış arttırıcı çabalar arasında reklam, kişisel satış, halkla ilişkiler ve diğer satış arttırıcı çabalar yer alır.

127 Reklam Sattıkları malların niteliklerine göre perakendeci mağazalar, reklamlarını ya kendileri yaparlar ya da reklamlar üreticiler tarafından yapılır.

128 Reklam Kolayda malların, reklamları üreticiler tarafından yapılır.
Beğenmeli mallarda, mağaza adı önemli olduğundan mağaza reklamı perakendeciye aittir. Özelliği olan mallarda, üretici perakendecinin reklam giderlerinin bir kısmını karşılar ve perakendecinin ismi üreticinin reklamlarında yer alır.

129 Reklam Perakendeciler reklamları; Kısa dönemde satışları arttırmak,
Mağaza trafiğini attırmak,

130 Reklam Mağaza imajı oluşturmak ve güçlendirmek,
Tüketicilere mal/hizmet özellikleri hakkında bilgi vermek, Özel markalı ürünlere talebi arttırmak gibi amaçlarla yaparlar.

131 Reklam Perakendeci işletmeler tarafından tüketiciye bilgi vermek amacıyla yapılan reklam iki türlü olabilir; Promosyonel reklamlar Kurumsal reklamlar

132 Promosyonel reklamlar
Amacı, belirli malların satışını arttırmaktır. Bu tür reklamlar; Özel indirimli satışlardan haberdar etmek, Yeni ve mevsimlik malların gelişini bildirmek, Normal stoklardaki mallar için Pazar yaratmak, Pazarı korumak gibi amaçlarla yapılır.

133 Kurumsal reklamlar Kurumsal reklam, mağaza için bir imaj yaratmak amacıyla yapılır. Mağazanın adına, mağazaya yönelik reklamlardır. Etkisini ölçmek promosyonel reklama göre daha zordur.

134 Kişisel Satış Kişisel satış perakendeci için en önemli farklı mağaza imajı yaratma aracıdır.

135 Kişisel Satış Kişisel satış satış elemanı tarafından gerçekleştirilir.
Perakendecilikte kişisel satışa önem veren mağazaların nitelikli eleman seçmeleri ve bunları en iyi şekilde yetiştirmeleri gerekir.

136 Halkla İlişkiler Halkla ilişkiler, işletmenin iç ve dış çevresiyle iyi ilişkilerin kurulması ve bu ilişkilerin yönetimi olarak tanımlanabilir.

137 Halkla İlişkiler Perakendeci işletmeler imajını şu faaliyetlerle geliştirebilir; Özürlüler için rahat edebilecekleri düzenlemeleri yapmak, Çevre kirliliğine özen göstermek,çevre korumaya ilişkin etkinlikleri desteklemek Sosyal aktiviteler sponsor olmak vb.

138 Halkla İlişkiler Halkla ilişkiler mağazaya iyi şöhret ve prestij sağlama, devam ettirme veya yükseltme amacını güder. Doğrudan mal satmaya yönelik değildir.

139 Diğer Satış Arttırıcı Çabalar
Örnek ürün dağıtımı; Özellikle yeni ürünlerin tüketicilere tanıtılmasında kullanılan en etkin yöntemlerden biridir.

140 Diğer Satış Arttırıcı Çabalar
Örnek ürün dağıtımı ile beklenen etkinliğin sağlanabilmesi için aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekir; Ürününü özellikleri Örnek ürünün büyüklüğü Maliyetler

141 Diğer Satış Arttırıcı Çabalar
Fiyat İndirimleri; Yaygın şekilde marketlerce uygulanmaktadır. Belirli sürelerde geçerli olmak üzere marketler bir veya birkaç ürün fiyatında indirim yapabilirler.

142 Diğer Satış Arttırıcı Çabalar
Süper marketlerde fiyat indirimleri farklı şekillerde uygulanmaktadır; Belirli ürünlerin fiyatlarında yapılan indirimler Belirli gün indirimleri Belirli ürün gruplarında yapılan indirimler

143 Diğer Satış Arttırıcı Çabalar
Satış Noktası Teşhirleri; Satış noktası teşhir araçları, tüketicinin perakendeci mağazada karşılaştığı tutundurma araçlarını kapsar.

144 Diğer Satış Arttırıcı Çabalar
Bunlar; Çeşitli türdeki raf sergileri Bayraklar, Posterler İşaretler Vitrin düzenlemeleri Kapalı devre televizyon

145 Diğer Satış Arttırıcı Çabalar
P.O.P (Point of purchase) materyalleri hem hatırlatıcı olma hem de plansız satın almayı teşvik etme görevini yerine getirmede etkilidir.

146 Diğer Satış Arttırıcı Çabalar
Ürün Sergileme; Mağazalarda ürün teşhir alanları esasen koridor başlarındaki gondol raflar, kasa önleri, ürün sepetleri olmaktadır. Plansız satın almayı önemli ölçüde teşvik eder.

147 Diğer Satış Arttırıcı Çabalar
Mağaza İçi Gösteriler; Doğru şartlar altında bazı ürünler için çok etkili olabilmektedir. Bisküvi, yoğurt, meşrubat gibi ürünlerde tadım standları kurulabilir. Kozmetik bölümlerinde cilt bakım uygulamaları yapılabilir.

148 Diğer Satış Arttırıcı Çabalar
Insertler; (broşür) Süper marketler tarafından çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Gazetelerle veya doğrudan evlere dağıtılarak tüketicileri yapılan indirimle vs. konularında bilgilendirilerek mağazaya çekmeye çalışırlar.

149 Tutundurma Karmasını Planlama
Tutundurma karmasının faydalarını kısa ve uzun dönemli olarak düşünmek gerekir. Kısa dönemli amaçlar; Satışları yükseltilmesi, Müşterinin ani, karar vermesini sağlamak

150 Tutundurma Karmasını Planlama
Uzun dönemli amaçlar; Mağaza imajı oluşturmak, Pazar payını arttırmak, Müşteri sadakati yaratmak

151 MARKETLERDE LOJİSTİK YÖNETİMİ
İşletmelerde minimum maliyetle, optimum müşteri hizmeti sağlamak etkin bir lojistik yönetimi ile mümkündür. İşletmelerde lojistik yönetimi, kısaca malzemeleri yönetme sanatı olarak tanımlanabilir.

152 MARKETLERDE LOJİSTİK YÖNETİMİ
Perakendeci işletmeler, lojistik fonksiyonlarını yerine getirerek, tüketicilerin uygun malları, uygun zamanda ve uygun miktarlarda alabilmelerini sağlar.

153 MARKETLERDE LOJİSTİK YÖNETİMİ
Perakendeci işletmelerin yerine getirdikleri lojistik fonksiyonları şunlardır; Taşıma Stok yönetimi Bilgi teknolojileri

154 MARKETLERDE LOJİSTİK YÖNETİMİ
Perakendeciler tarafından yerine getirilen lojistik fonksiyonları ile malların üreticiden ve /veya aracıdan tüketiciye ulaşması sağlanır.

155 MARKETLERDE LOJİSTİK YÖNETİMİ
Etkin şekilde yerine getirilen lojistik fonksiyonları perakendeci işletmelere çeşitli yararlar sağlar. Bu sayede perakendeci dağıtım maliyetlerini düşürerek, perakendecilik faaliyetlerinin etkinliğini arttırır ve rakiplerine üstünlük sağlar.

156 MARKETLERDE LOJİSTİK YÖNETİMİ
Etkin lojistik sisteminin sağladığı yararlar; Satışları arttırır Dağıtım maliyetini düşürür Zaman ve yer faydalarını yaratır. Fiyatları kararlı kılar

157 Taşıma Taşıma ile ilgili faaliyetler, perakendeci işletmelerin satın aldıkları malları depoya veya mağazaya ve depodan mağazaya ulaşması sırasında yapılır. Satın alınan mallar, ye geçici olarak depoya ya da doğrudan mağazaya taşınır.

158 Depolama Perakendeci işletme tarafından satın alınan mallar iki şekilde depolanabilir; Mağaza içinde Mağaza dışında

159 Depolama Küçük işletmeler direkt olarak malları mağazalarda depolarlar. Büyük işletmeler ise ana depolardan çeşitli zaman aralıkları içinde mal tedariki yoluna giderler.

160 Depolama Tüketici taleplerinin zamanında karşılanmaması işletme için bir kayıp olacağından gerekli miktarlardaki malı depolarda bulundurmak çeşitli maliyetlerine rağmen zorunludur.

161 Depolama Perakendeci işletmelerin depo büyüklüğü ve sayısı;
Faaliyet koluna Satın alma politikalarına İşletmenin ölçeğine bağlıdır

162 Stok Denetimi Stok denetiminin amacı, siparişleri zamanında karşılamak, stoklara yapılacak yatırımı en aza indirmektir. Günümüzde teknolojik gelişmeler sayesinde, stok denetimi çok daha etkin yapılamaktadır.

163 Ambalajlama Doğrudan üreticiden büyük miktarlarda alımlarda bulunan perakendeciler, özellikle modern perakendeci mağazalar kendi markasını taşıyan ambalaj kullanmayı tercih edebilirler.

164 Etiketleme Etiketleme, malın üstüne, ambalajına, kabına veya diğer bir noktaya malın fiyatı ve diğer bazı bilgilerin yazılmasıdır.

165 Etiketleme Etiketleme;
Müşterilerin seçim ve alımlarında kolaylık sağlar Satış işlemleri kolaylaşır, zaman kazandırır Stok devir hızı hakkında bilgi edinilir

166 Bilgi Teknolojileri Bilgi teknolojileri sayesinde perakendeciler minimum maliyetle, maksimum müşteri hizmetleri sağlamaya çalışırlar.

167 Bilgi Teknolojileri Perakende Tedarik Zinciri:
Perakende sektöründe ki artan rekabet ve maliyet konusundaki duyarlılık sebebiyle, taraflar arasında fazla stok tutma, yüksek taşıma maliyetleri ve artan müşteri memnuniyetsizliği ile ortaya çıkabilecek çatışmayı çözümlemenin en uygun yolu tedarik zinciri yönetimidir.

168 Bilgi Teknolojileri Etkin tedarik zinciri yönetimi işletmelere şu avantajları sağlar; Maliyetlerin azalması Karlılığın artması Rekabet gücünün artması Firma değerinin artması

169 Bilgi Teknolojileri Pazar payının artması
Müşteri hizmetlerinin performansının artması Cevap verme süresini kısalması Stok maliyetlerinin azalması