MTSK SINAV SORUMLUSU YETİŞTİRME KURSU

... konulu sunumlar: "MTSK SINAV SORUMLUSU YETİŞTİRME KURSU"— Sunum transkripti:

1 MTSK SINAV SORUMLUSU YETİŞTİRME KURSU
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ZERRİN SARIGÜL

2 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME KURS İÇERİĞİ
Ölçek Ölçüt Değerlendirme Ölçme türleri Ölçek türleri Değerlendirme türleri Bir ölçme aracında bulunması gereken özellikler Geçerlik türleri Güvenirlik türleri Psikomotor alandaki davranışların sınıflandırılması ve performans testleri ZERRİN SARIGÜL

3 ÖLÇME Ölçme betimleme işidir.
Kararlara dayanak oluşturacak bilgiler elde edilmesidir. Ölçme farktan doğmuştur. Niteliklerin nicelendirilmesi işidir. ZERRİN SARIGÜL

4 ÖLÇME Belli bir niteliğin gözlemlenerek gözlem sonuçlarının sayı yada sembollerle ifade edilmesidir. Belli bir nesnenin veya nesnelerin belli bir özelliğe sahip olup olmadığının, sahipse sahip oluş derecesinin gözlenip gözlem sonuçlarının sembollerle ve özellikle sayı sembolleriyle ifade edilmesidir. ZERRİN SARIGÜL

5 ÖLÇME Eşya, olay veya insanların ölçmeye konu olan niteliklerini
Sayma, Gözleme Ölçme aracıyla karşılaştırma Ölçme işlemi sonucunda ölçmeye konu olan niteliğin Sayı ile Derece ile Sıfatlarla gösterilmesi vardır. ZERRİN SARIGÜL

6 ÖLÇME ÜÇ BASAMAKTA GERÇEKLEŞİR
Ölçülecek özelliğin tanınması ve tanımlanması Ölçülecek özelliğin ortaya çıkarılmasını ve gözlenmesini sağlayacak işlemlerin belirlenmesi Gözlem sonuçlarını derece yada miktar olarak niceleyecek işlemlerin bulunması. ZERRİN SARIGÜL

7 ÖLÇME İŞLEMİNE ÖRNEKLER
Kemal’in gözleri kahverengidir. İbrahim’in boyu 1.82 olarak belirlenmiştir. Kapının beyaz olarak belirlenmesi. Aslı’nın güzel olarak nitelendirilmesi Merve sınıfın en başarılı kızı olarak belirlenmesi. Belli bir derse karşı tutumunun hangi düzeyde olduğunun belirlenmesi ZERRİN SARIGÜL

8 ÖLÇME İŞLEMLERİNE ÖRNEKLER
Hangi mesleki alanlara ilgisinin olduğunun belirlenmesi Ne gibi kişilik özelliklerine sahip olduğunun belirlenmesi Bir kişinin cinsiyetinin belirlenmesi Sıcaklığın kaç derece olduğunun belirlenmesi Ağırlığın kaç kilogram olduğunun belirlenmesi ZERRİN SARIGÜL

9 ÖLÇME GÖZLENEN NİTELİK Kitabın sayfa sayısı Cinsiyet Başarı sırası Odanın sıcaklığı Boy uzunluğu SAYI YADA SEMBOL 170 Kız – Erkek Üçüncü (3.) 24 C 165cm ZERRİN SARIGÜL

10 ÖLÇME TÜRLERİ Ölçmeye konu olan niteliklerden bazıları doğrudan ölçülebilir bir nitelik taşırken bazıları dolaylı yollarla ölçülebilecek niteliktedir. Ölçmeyi doğrudan ve dolaylı ölçme olarak iki türde ele almak mümkündür. ZERRİN SARIGÜL

11 ÖLÇME TÜRLERİ DOĞRUDAN (TEMEL) ÖLÇME:
Ölçmeye konu olan özelliğin kendisiyle aynı türden bir araçla ölçülmesidir. Doğal birimleri vardır. Özellik doğrudan gözlemlenir. DOLAYLI ÖLÇME: Ölçülen özelliğin doğrudan ölçülemeyerek kendisiyle ilişkili olduğu düşünülen başka özellikler aracılığıyla ölçülmesidir. Kendi içinde göstergeyle ölçme ve türetilmiş ölçme olarak ikiye ayrılır ZERRİN SARIGÜL

12 DOĞRUDAN ÖLÇME VE DOLAYLI ÖLÇME
Doğrudan ölçme yapıldığında ölçme sonuçlarına daha az hata karışır. Uzunluk, ağırlık doğrudan ölçülebilmektedir. Dolaylı ölçme yapıldığında ölçme sonuçlarına daha çok hata karışır. Başarı, yetenek, kişilik, ilgi, tutum ancak dolaylı olarak ölçüle bilmektedir. ZERRİN SARIGÜL

13 ÖLÇME TÜRLERİNE ÖRNEKLER
Kefeli terazi ile kütlenin ölçülmesi Yaylı kantar ile kütlenin ölçülmesi Sıcaklığın termometre ile ölçülmesi Uzunluğun metre ile ölçülmesi Sınıftaki öğrencilerin sayılması Bir cismin yoğunluğu(kütle/hacim) ZERRİN SARIGÜL

14 Ölçmede Birim Bir ölçme aracının en küçük parçasına birim denir.
Doğal birim ve tanımlanmış birim olarak ikiye ayrılır. Birimin ;Eşitlik-Genellik-Kullanışlık olmak üzere 3 özelliği vardır. ZERRİN SARIGÜL

15 ÖLÇMEDE SIFIR Doğal Sıfır (Mutlak): Gerçekte yokluğu ifade eden sıfırdır. Kg, metre… Örneğin 0 metre olan bir şey gerçekte yokluğu ifade eder ve gerçekten yoktur. Tanımlanmış Sıfır (Bağıl, İzafi Sıfır): Gerçekte yokluğu ifade etmeyen, izafi olarak oluşturulmuş bir başlangıç noktasıdır. Sıcaklık, takvim… Örneğin sıcaklık 0 derece ise sıcaklık yoktur diyemeyiz, sıfır derece de olsa ortada hissedilen bir sıcaklık mevcuttur. ZERRİN SARIGÜL

16 ÖLÇEK Ölçek, ölçme aracı anlamına geldiği gibi birim anlamına da gelir. Ölçekler ölçme sonucunda elde ettiğimiz sayı ve sembollerin matematiksel özelliklerini gösterir. Ölçek 1:Nesnelere sayılar vermede ve nesnelere verilen sayıların kullanılmasında uyulması gereken kurallar ve kısıtlamaları belirtir. Ölçek 2: Belli bir başlangıç noktasından itibaren değişmez bir birimle bölmelenmiş araçtır. ZERRİN SARIGÜL

17 ÖLÇEK Belli birimde bölmelenmiş ölçme aracıdır.
Ölçme sonuçlarını gösteren sembol ve sayıların formal nitelikleridir. ZERRİN SARIGÜL

18 ÖLÇEK TÜRLERİ Ölçeklerin formal incelenmesi sonucu 4 ana türde olabilecekleri ortaya çıkmıştır Sınıflama ölçekleri Sıralama ölçekleri Eşit aralıklı ölçekler Eşit oranlı ölçekler ZERRİN SARIGÜL

19 SINIFLAMA (ADLANDIRMA) ÖLÇEĞİ
Ölçülecek değişkenin sadece kategorik değerler alabildiği durumlarda kullanılır. Nesneleri belli bir yönde benzeyip benzemediğine göre sınıflar. Farklılık veya benzerlik çok kaba biçimde saptanır. Gözlemin en basit biçimidir. Sayılar sadece sınıf, küme, tip veya kategori bildirir. ZERRİN SARIGÜL

20 SINIFLAMA (ADLANDIRMA) ÖLÇEĞİ
Simetriklik ve geçişlilik özelliği vardır. Hassasiyeti en düşük ölçme türüdür. Bu ölçekle sadece sayma işlemi ve saymaya dayalı işlemler yapılabilir. Yani frekans bulunabilir. Yüzdelikler ve mod bulunabilir. Toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi işlemler yapılamaz. ZERRİN SARIGÜL

21 SINIFLAMA ÖLÇEĞİYLE YAPILAN ÖLÇME ÖRNEKLERİ
Cinsiyet Medeni durum İllerin telefon kodları Öğrencilerin okul numaraları Sporcuların sırt numaraları ZERRİN SARIGÜL

22 SIRALAMA ÖLÇEĞİ Nesneleri belli bir özelliğe sahip oluş miktarı bakımından sıraya koymakla elde edilir. Özelliğe en az sahip olandan en çok sahip olana yada en çok sahip olandan en az sahip olana doğru sıralar. Sonra her bir sıraya sayı verilir. Belli bir özelliğe birbirlerine göre göre daha az yada daha çok sahip olma durumunu belirtir. Farkı anlatır ancak farkın miktarını yansıtmaz. ZERRİN SARIGÜL

23 SIRALAMA ÖLÇEĞİ Geçişlilik ve asimetriklik özellikleri vardır.
Başlangıç noktası ve sıralar sabit değildir. Dört işlem yapılamaz. Çünkü verilen rakamların matematiksel anlamları yoktur. Azlık-çokluk veya büyüklük-küçüklük sırasını verir. Ancak bunun miktarını vermez. Eşitlik ve farklılığın yanı sıra daha az veya daha çoğu gösterir. Ortanca hesaplanabilir. ZERRİN SARIGÜL

24 EŞİT ARALIKLI ÖLÇEK Ölçülen özelliğin belli bir başlangıç noktasına göre belli bir özelliğe sahip oluş derecesi bakımından eşit aralıklarla sıralandığı ölçek türüdür. Sıralar arasındaki fark eşittir. Ölçme işlemi sonucunda elde edilen sayısal değerler bir miktarı gösterir. Ölçülen özelliğe sahip oluş düzeyi bakımından karşılaştırma yapma imkanı tanır. Ölçekteki tüm birimler birbirine eşittir ve başlangıç noktası olan sıfır noktası matematiksel anlamda sıfır değildir. İzafi sıfırdır. ZERRİN SARIGÜL

25 EŞİT ARALIKLI ÖLÇEK Toplama, çıkarma, aritmetik ortalama, standart sapma, korelasyon gibi bir takım istatistiksel işlemler yapılabilir. Başlangıç noktası izafi sıfır olduğu için oransal işlemlere imkan vermez. ZERRİN SARIGÜL

26 EŞİT ARALIKLI ÖLÇEK ÖRNEKLERİ
Saat Takvim Termometre Standart testler ZERRİN SARIGÜL

27 EŞİT ORANLI ÖLÇEKLER İzafi sıfır yerine doğal sıfır noktası vardır.
Gerçek bir sıfır noktası vardır ve ölçek eşit aralıklarla bölmelenmiştir. Bu ölçekle elde edilen ölçme sonuçları üzerinde her türlü matematiksel işlem yapılabilir. Ölçülen özellik hakkında en duyarlı ölçme sonuçlarını verir. En çok bilgi sağlayan ölçek türüdür. ZERRİN SARIGÜL

28 EŞİT ORANLI ÖLÇEK ÖRNEKLERİ
Uzunluk ölçüleri Ağırlık ölçüleri Elektrik ölçümleri Ses şiddeti Basınç birimleri ZERRİN SARIGÜL

29 ÖLÇÜT Elde edilen ölçümlerden bir anlam çıkarmak için söz konusu ölçümlerin bir ölçüt ile karşılaştırılması gerekir. Ölçüt olmadan ölçme sonuçları hakkında bir yargıya varılamaz. Ölçütün amaca uygun olması gerekmektedir. Mutlak ölçüt ve bağıl ölçüt olarak ikiye ayrılmaktadır. ZERRİN SARIGÜL

30 MUTLAK ÖLÇÜT (ÖLÇÜT YADA KRİTER DAYANAKLI ÖLÇME)
Değerlendirilecek grup dikkate alınmadan önceden, kesin olarak belirtilirse buna mutlak ölçüt denir. Süreç öncesinde belirlenir ve kıyas yoktur. Kesin ve önceden belirlenmiş bir eşik değeridir. Konu kapsamı ya da hedef davranışlara dayalı ölçmelerde mutlak ölçüt kullanılmaktadır. ZERRİN SARIGÜL

31 MUTLAK ÖLÇÜT Sınava girmeden önce öğrenci kaç puan alırsa başarılı olacağını bilir. Buradaki ölçüt mutlak ölçüttür. Bir alanda yeterliliğin belirlenmesinden bahsediliyorsa buradaki ölçüt mutlak olmalıdır. ZERRİN SARIGÜL

32 MUTLAK ÖLÇÜT ÖRNEKLERİ
Sınavdan geçmek için 60 almak Mezun olmak için diploma notunun 4 üzerinden 2 olması Askere ağırlığı 150 kg nin altında olanların alınması Soruların %80 nini doğru cevaplayanların finale kalması Dil tazminatı için yds den en az 50 alınması ZERRİN SARIGÜL

33 BAĞIL ÖLÇÜT (NORM DAYANAKLI ÖLÇME)
Bağıl ölçütte ölçüt ölçme sonuçlarından çıkarılır. Ölçme işlemi yapılmadan ölçütün sınırı belirlenemez. Bu nedenle bağıl ölçüt ölçme işlemi yapıldıktan sonra belirlenmektedir. Bireylerin performansları birbirini etkiler. ZERRİN SARIGÜL

34 BAĞIL ÖLÇÜT ÖRNEKLERİ İlk %20′lik dilime girme Çan eğrisi sistemi.
Sınıf ortalaması ve üstünde puan alanlar En yüksek notu alan ilk üç kişi Bilgi yarışmasından en az puanı alma Grup ortalamasının üzerinde performans gösterme ZERRİN SARIGÜL

35 ÖLÇMEDE HATA KAYNAKLARI
ölçmeciden, ölçülen özellikten, ölçme aracı ya da yönteminden ölçme ortamından kaynaklanan hatalar olarak karşımıza çıkmaktadır. ZERRİN SARIGÜL

36 ÖLÇMECİDEN KAYNAKLANAN HATALAR
Hatanın ölçmeyi yapan kişiden çıkmasıdır. Nesnel davranmaması Dikkatsiz olması Önyargıları Eğitim düzeyi ZERRİN SARIGÜL

37 ÖLÇÜLEN ÖZELLİKTEN KAYNAKLANAN HATALAR
Hatanın üzerinde ölçme yapılan kişiden çıkmasıdır. Psikolojik durumu Önyargıları Stres Kişinin dikkatsizliği Kişinin sağlık durumu ZERRİN SARIGÜL

38 ÖLÇME ARACI VEYA YÖNTEMİNDEN KAYNAKLANAN HATALAR
Ölçmek istediğimiz özelliği yanlış araç ya da yanlış yöntemle ölçmemiz sonucunda ortaya çıkan hatalardır. Psikomotor davranışların yazılı yoklamayla ölçülmesi bu hata türüne örnektir. ZERRİN SARIGÜL

39 ÖLÇME ORTAMINDAN KAYNAKLANAN HATALAR
Ölçme ortamındaki eksikliklerden ya da olumsuzluklardan ortaya çıkan hatalardır. Sıcak ortam Gürültü Işık vs. ZERRİN SARIGÜL

40 ÖLÇMEDE HATA TÜRLERİ Sabit hata Sistematik hata Tesadüfi hatalardır.
ZERRİN SARIGÜL

41 SABİT HATA Ölçümden ölçüme değişmeyen hata türüdür.
Her bir ölçüme için aynı yönde etkilidir. Her ölçümde hata miktarı aynıdır. Kaynağı bellidir. Ayıklanabilir bir hata türüdür. Bireysel ölçümleri ve ölçümlerin ortalamalarını gerçekte olduğundan büyük yada küçük göstere bilir. Ölçümlerin dağılım ölçülerini (standart sapmayı) değiştirici yönde etkiye sahip değildir. ZERRİN SARIGÜL

42 SABİT HATA ÖRNEKLERİ Öğretmenin herkese 10 puan fazla vermesi.
Kırık bir cetvelle bir kez yapılan ölçme. Baskülün her ağırlığı 1 kg fazla tartması. Soruların birine hiçbir öğrencinin cevap verememesi. Süre yetersiz olduğundan 10. sorunun cevaplanamaması ZERRİN SARIGÜL

43 SİSTEMATİK HATA Ölçülen büyüklüğe, ölçmeciye veya ölçme koşullarına bağlı olarak miktarı değişen hatalara sistematik hata denir. Hata belli bir kurala göre yapılmaktadır. Yönü ve miktarı tespit edilebilir. Hatanın kaynağı bellidir ve hata düzeltilebilir. Puanlayıcı yanlılıklarını yansıtan tüm hatalar sistematiktir. Sabit hatadan ayrılan kısmı her ölçmeye hatanın karışmaması ya da karışıyorsa hata miktarının farklı olmasıdır. ZERRİN SARIGÜL

44 SİSTEMATİK HATA ÖRNEKLERİ
Yazısı güzel olanlara 10 puan fazla vermek Her öğrenciye puanlarının %10′u kadar fazla puan vermek Kırık bir cetvelle aynı özellik üzerinde birden çok defa ölçüm yapmak Kız öğrencilere 10 puan fazla vermek. 50 puanlığa 5, 60 puanlığa 10, 70 puanlığa 15 puan fazla vermek. Yazı güzelliğine, ifade gücüne, devamsızlığa göre puan vermek. ZERRİN SARIGÜL

45 TESADÜFİ (RASGELE-RANDOM)HATA
Yönü çoğu zaman belli olmakla birlikte miktarı belli olmayan hata türüdür. Tesadüfi hatada, hata kaynağı çoğunlukla belli değildir. Hata ölçme sonuçlarına gelişigüzel karışır, düzeltilemez. Bir ölçme sonucu içindeki rasgele hataların azlığı oranında güvenilirdir. ZERRİN SARIGÜL

46 TESADÜFİ HATA ÖRNEKLERİ
Bir öğretmenin yazılı kağıtlarını okurken dikkatsiz davranması. Tartının bir nesneyi 10 gr fazla, başka bir nesneyi 5 gr fazla ölçmesi. Sınav günü öğrencinin hasta olması. Sıranın bozuk olması. Güneş gelmesi, kopya çekmesi, şans başarısı, doğru ölçüleni yanlış kaydetme, hatalı puan verme, öğrencinin kaydırma yapması vs. ZERRİN SARIGÜL

47 ÖLÇMEDE HATA Bir testin güvenirliği daha çok tesadüfî hatalardan etkilenir. Sabit hata ve sistemli hata öncelikle geçerliği düşürür. Aynı özellik ya da özelliklerle ilgili çok sayıda ölçme yapılacak olursa rasgele hataların ortalaması sıfıra yaklaşır. ZERRİN SARIGÜL

48 DEĞERLENDİRME Değerlendirmenin öğeleri ölçme sonucu, ölçüt ve karardan oluşmaktadır. Değerlendirme, ölçme sonuçlarının ölçütle karşılaştırılarak nitelik hakkında karar verilme sürecidir. Buradaki ölçüt, ölçme sonuçlarının karşılaştırılarak yorumlanmasına dayanak sağlayan kurallardır. Karar / Yargı: Ölçme sonuçları bir ölçütle karşılaştırıldıktan sonra bir yargıya varılmasıdır. ZERRİN SARIGÜL

49 DEĞERLENDİRME TÜRLERİ
Ölçüte göre Amaca göre değerlendirme olarak 2 başlıkta incelenmektedir ZERRİN SARIGÜL

50 ÖLÇÜTE GÖRE DEĞERLENDİRME
Mutlak Değerlendirme: Süreç içerisinde belirlenmiş ölçek mutlak ise, değerlendirme mutlak değerlendirme olur. Yani ölçme sonuçlarının mutlak bir ölçütle karşılaştırıldığı değerlendirme türüdür. Bağıl Değerlendirme: Bağıl kriterlere göre yapılan değerlendirmedir. Diğer bir tanımla bağıl değerlendirme, ölçme sonuçlarının karşılaştırıldığı ölçütün, bağıl olduğu değerlendirme türüdür. ZERRİN SARIGÜL

51 AMACA GÖRE DEĞERLENDİRME TÜRLERİ
a) Tanıma Yerleştirme Temel amaç, önkoşul eksikliklerinin belirlenmesi ve giderilmesidir. Eğitim sürecinin başında, süreç öncesinde hazırbulunuşlukların belirlenmesini hedefler. Genelde öğrencilerin bir okula, kursa vs. seçilmesi için kullanılır. Her türlü seçme ve seçme testi tanıma yerleştirme değerlendirmesidir. ZERRİN SARIGÜL

52 AMACA GÖRE DEĞERLENDİRME TÜRLERİ
b) Biçimlendirici Değerlendirme (Formative – Geliştirici) Öğrenme eksikliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılmaktadır. Eksikliklerin kaynağının belirlenmesi, giderilmesi ve öğrenmelerin tamamlanmasına çalışılır. İzleme testleri, ünite testleri, formative testler, quizler vs. Testler öğrencilere not vermek amacıyla kullanılmaz. İki amacı vardır: Öğrencilerin öğrenme kesikliklerini belirlemek ve öğretimin gidişatını değerlendirmektir. ZERRİN SARIGÜL

53 AMACA GÖRE DEĞERLENDİRME TÜRLERİ
c) Düzey Belirleyici Değerlendirme (Summative – Özetleyici) Öğrencinin öğrenme düzeyinin belirlenmesinde kullanılır. Karar verilir. Geçti, kaldı, başarılı, başarısız… Finaller, erişi testleri (ön test ile son test arasındaki fark) yer alır. Dersteki kritik davranışları ölçen sorulardan oluşan başarı testleri kullanılır. Hedefe ne kadar ulaşıldığını göstermeye ve ders başarısının belirlenmesine yardımcı olur ZERRİN SARIGÜL

54 ÖLÇME ARAÇLARINDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER
Güvenirlik Geçerlik Kullanışlık ZERRİN SARIGÜL

55 A) GEÇERLİK Bir ölçme aracı veya yönteminin, onunla ölçülmek istenen değişkeni ölçüp ölçmediği; ölçebiliyorsa, onu başka değişkenlerden ne derece arınık olarak ölçtüğüdür. Bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği başka özellikle karıştırmadan, doğru olarak ölçebilme derecesidir. Ölçme aracının, geliştirilmiş bulunduğu konuda maksada hizmet etmesidir. Ölçme aracı neyi ölçmek için hazırlanmışsa, bunun dışındaki özelliklerin ölçmeyi etkilememesidir. Örn. Bir biyoloji testi yüksek okuma gücü ve kelime bilgisi gerektirecek şekilde hazırlanmışsa ve çocuğun bu kabiliyetleri düşükse, biyolojiyi iyi bilse bile zayıf alır. O öğrenci için o testin geçerliliği düşüktür. ZERRİN SARIGÜL

56 A) GEÇERLİK Testin geçerliği bir derece sorunudur. Tamamen geçerli ya da tamamen geçersiz olması söz konusu değildir. Az geçerli veya çok geçerli olabilir. Güvenirlik geçerliğin önemli parçasıdır. Geçerli olabilmesi için test öncelikle güvenilir olmak zorundadır. ZERRİN SARIGÜL

57 GEÇERLİK TÜRLERİ Kapsam Yordama Yapı Görünüş ZERRİN SARIGÜL

58 KAPSAM GEÇERLİĞİ En önemli geçerlik türüdür,
Bir bütün olarak testin ve testteki her bir maddenin amaca ne derece hizmet ettiğidir. Soruların belirtke tablosunda belirtilen dağılıma uyup uymadığı kontrol edilir ZERRİN SARIGÜL

59 YORDAMA GEÇERLİĞİ Yordama bir tahmindir.
Yordama; istatistiksel teknikler kullanarak ve bilinenlerden yararlanılarak, bilinmeyen durumlar hakkında yapılan geleceğe yönelik tahminlerde bulunma işlemidir. Bir testten alınan puanlara dayanarak, belli bir programda ya da işteki başarısını önceden kestirme işlemidir. ZERRİN SARIGÜL

60 YAPI GEÇERLİĞİ Ölçme aracı içerisinde yer alan maddelerin, diğer maddelerle bütünlük içerisinde olmasıdır. Yapı geçerliği daha çok psikolojik ölçümlerle ilgili görülmüştür. (İlgi, kişilik, tutum vs.) ZERRİN SARIGÜL

61 GÖRÜNÜŞ GEÇERLİĞİ Testin ölçmek istediği özelliği ölçüyor görünmesidir. Testin bütünü için gerekli olan bu görünüş geçerliği her bir soru içinde gereklidir. Kapağında fizik testi yazan kitapçıktaki sorular fizik bilgisini ölçüyorsa görünüş geçerliği vardır denir. ZERRİN SARIGÜL

62 GEÇERLİĞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
● Güvenirlik: Geçerlik için güvenirlik şarttır. Ancak tek başına yeterli değildir. ● Ölçme sisteminden kaynaklanan hatalar: Sabit hatalar ve sistematik hatalar geçerliği düşürür. ● İstenmeyen değişkenlerin ölçümlere karışması: Testin başka özellikleri ölçmesi geçerliği düşürür. ● Dersin kapsamı dışında sorular hazırlanması ● Maddelerin zorluk derecesi (Sorular orta güçlükte olmalı) ● Sorularla ilgili ipuçları vermek geçerliği düşürür. ● Sınav planı (Belirtke tablosu) ● Cevap şıklarının dizilişi (a a a a gibi aynı şıklar arka arkaya gelmemelidir) ● Her sınavda farklı sorular sorulması ZERRİN SARIGÜL

63 B) GÜVENİRLİK Ölçme aracının hatalardan arınıklık düzeyidir.
Yani ölçme aracının, ölçme sonuçlarına hata karıştırmadan ölçme yapabilmesidir. Güvenilir bir test aynı gruba iki ya da üç kez uygulandığında, gruptaki her bir kişi, bütün uygulamalarda yaklaşık olarak aynı puanı almalıdır. Ölçme sonucunda hata miktarı düştükçe güvenirlik artar. Güvenirlik ölçme aracının kararlılığı ve tutarlılığı ile ilgilidir. Ölçmede objektiflik üç şekilde sağlanır; 1- Aynı özelliği birden fazla kişi ölçer ve elde edilen sonuçların ortalaması alınır. 2-Birey aynı özelliği birkaç kez ölçer ve ölçümlerinin ortalamasını alır. 3-Cevap anahtarı kullanarak puanlama yapar. ZERRİN SARIGÜL

64 GÜVENİRLİĞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
1.Testin uzun olması – soru sayısı: Soru sayısı ne kadar artarsa, güvenirlik o kadar yüksek olur. 2. Test sorularının ayırt edicilik gücü: Testin soruları bilen öğrencilerle bilmeyen öğrencileri ayırt etme gücü yükseldikçe güvenirlik artar. 3. Testin anlaşılır olması: Soruların açık ve net olması 4. Sınavın yapıldığı ortam: Isı, ışık, ses, havalandırma, güneş, gürültü gibi etkenler güvenirliği etkiler. 5. Zaman: Verilen zamanın ne az ne de çok olması gerekir. Yetecek şekilde verilmelidir. 6. Şans başarısı: Ölçmeye karışan bir hatadır ve güvenirliği düşürür. 7. Testin uygulama koşulları: Sınav ortamına ilişkin rahatsızlıklar (sıranın bozuk olması, ısı vs.), hızlı okuma ve anlama becerisinin düşük olması, hastalık ve yorgunluk, soru ve yönergeyi (açıklamalar) anlayamama. 8. Kopya çekme: Gerçek bilgiyi göstermez ve bilgi eksiklikleri belirlenemez. 9. Test maddelerinin homojenliği: Aynı testle birden fazla özellik yerine, aynı özelliğin ölçülmesi daha verimlidir. 10. Testin güçlüğü: Sorular orta güçlükte olmalıdır. Çok kolay ya da çok zor olamsı güvenirliği düşürür. 11. Puanlamada nesnellik: Puanlamanın nesnel olması güvenirliği arttırır. 12. Öğrencilerin özellikleri: Kişilik özellikleri (heyecanlı vs.) sınava karşı tutum, uykusuzluk etkilidir. ZERRİN SARIGÜL

65 Güvenirlik Belirleme Yöntemleri
Güvenirlik katsayısı: Güvenirlik katsayısı 0 ile +1 arasında değişen değerler alır. +1’e yaklaştıkça güvenirlik artar, 0’a yaklaştıkça azalır. Güvenirlik katsayısı; Gerçek ölçümlerin sonucunun, gözlenen puanların (gerçek ölçüm ve hatadan oluşur) sonucuna oranıdır. Ancak biz gerçek ölçümleri bilemeyiz. Elimizde olan sadece gözlenen ölçümlerdir. Gerçek ölçümlerin bilinememesinden dolayı güvenirlik katsayısı dolaylı olarak hesaplanmaktadır. ZERRİN SARIGÜL

66 GÜVENİRLİK BELİRLEME YÖNTEMLERİ
a)Test – tekrar test yöntemi: Bu yöntemde bir test aynı gruba belli bir zaman aralığıyla iki kez uygulanır. Daha sonra bu iki uygulamadan alınan puanlar arasındaki korelasyon hesaplanır. Elde edilen katsayı testin güvenirlik katsayısıdır. (İstikrar katsayısı – Kararlılık katsayısı) ZERRİN SARIGÜL

67 GÜVENİRLİK BELİRLEME YÖNTEMLERİ
b)Paralel testler yöntemi: Bu yöntemle yapılacak güvenirlik tahmininde birbirine eşdeğer iki testin geliştirilmiş olması gerekir. Paralel testlerin her ikisi de aynı gruba uygulanır ve öğrencilerin iki ayrı testten almış oldukları puanlar arasındaki korelasyon hesaplanır. Paralel iki testin eşdeğer olabilmesi için her iki test içindeki maddelerin sayısı, niteliği ve ölçtükleri davranışlar bakımından birbirine denk olmalıdır. ZERRİN SARIGÜL

68 GÜVENİRLİK BELİRLEME YÖNTEMLERİ
c)Test yarılama yöntemi (İki yarıya bölme): Test güvenirliği belirlemede en çok kullanılan yöntemdir. Uygulanmış olan test iki eşdeğer yarıya bölünerek (1,3,5,7 ve 2,4,6,8. sorular gibi) öğrencilerin testtin iki yarısından aldıkları puanlar arasındaki korelasyon hesaplanır. Bu yöntem testin iç tutarlılık katsayısını verir. Bulunan güvenirlik katsayısı yarı testin güvenirliğini verir. ZERRİN SARIGÜL

69 GÜVENİRLİK KATSAYISI Hesaplamada belirlenen güvenirlik katsayısı yüksek ise şu yorumlar yapılır; Testin yapı geçerliği yüksektir. Test grubu birbirinden iyi ayırmıştır. (Bilen – bilmeyen) Test maddeleri homojendir. (Maddeler homojendir ve aynı davranışı ölçmüştür) Puanlar tesadüfi hatadan arınıktır. Maddeler birbiriyle tutarlıdır. Madde iç tutarlıkları yüksektir. ZERRİN SARIGÜL

70 GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ARASINDAKİ İLİŞKİ
● Geçerlik için güvenirlik ön şarttır. Ancak güvenilir olan bir ölçme aracı geçerli olmayabilir. ● Geçerlik, güvenirliğin en fazla kareköküne eşittir. Fazla olamaz. ● Güvenirlik düştükçe geçerlikte düşer. Ancak güvenirliği yüksek olan bir testin geçerliği düşük olabilir. ● Bir ölçme aracının güvenirliğini sağlayan bütün çalışmalar, geçerliği de arttırır. ● Bazen güvenirliği arttırırken geçerliğin düştüğü durumlar olabilir. ÖR: Test homojenleştirilerek (aynı tip soru ilave ederek) güvenirlik artabilir ancak bunun kapsamı daraltma riski vardır. Geçerlik düşer. ZERRİN SARIGÜL

71 C) KULLANIŞLILIK Bir testin kullanışlılığı, onun geliştirilmesi, çoğaltılması, uygulanması ve puanlanmasının kolay ve ekonomik olması demektir. Kötü baskı, soruların okunaksız olması kullanışlılığı etkiler. Her bireye ayrı ayrı hazırlandığı için bireysel testlerin kullanışlılığı düşüktür. (Stanfort – Binet testi gibi.) ZERRİN SARIGÜL