CAM MALZEMELER.

... konulu sunumlar: "CAM MALZEMELER."— Sunum transkripti:

1 CAM MALZEMELER

2 Avantajları: -Ucuz -Kimyasal reaksiyonlara dayanıklı -Kolay temizlenebilir -Kontamine edici değil Dezavantajları: -Kolay kırılabilirler

3 Camın Yapısı Sodyum, Kalsiyum ve Magnezyum silikatların kompleks bir karışımıdır Fiziksel yapısında değişiklikler yapmak üzere bor, kurşun ya da fosfatlar eklenir.

4 ÖZELLİKLERİ Fiziksel Özellikler: Üretimleri kolaydır Kolay yumuşama özellikleri vardır Üretimde tavlama işlemi uygun olarak yapılmışsa mekanik ve termal işlemlere toleranslıdırlar Mekanik Özellikler: Esnek değildirler Mekanik şoklar çatlamalara kırılmalara yol açabilir.

5 Isıl özellikler: Normal bir camın ısıl genleşme katsayısı yüksektir. Bor ya da saf silika eklenmesi ile bu genleşme katsayısı düşer. Pyrex camların ısıl genleşmesi daha düşüktür. Quartz camlar en düşük genleşme katsayısına sahiptir. Kimyasal reaktivite: Floridler ve kuvvetli alkaliler (amonyum hidroksit) hariç diğer kimyasallara karşı inert materyallerdir. Sabun filmleri, nitrojen oksit, civa iyonları benzen gibi kimyasalları absorplarlar.

6 İyon Değişim Özelliği:
İyon seçici elktrodlarda yarı geçirgen membran olarak kullanılırlar Optik Özellikler: Görünür bölgede transparandırlar. Quartz camların UV de transparanlıkları yüksektir.

7 CAM MALZEMELER İLE İLGİLİ LABORATUVAR TEHLİKELERİ
Kırılmalar: Cam kırıldığında (eğer özel bir işlem görmemişse) keskin parçalara ayrılır. Özel işlem görmüş camlarda daha az keskin parçalar oluşur. Isıl Tehlikeler: Ani ısıtma-soğutma işlemlerinden kaçınmak gerekir. Böyle bir işlem uygulanacak ise quartz camlar tercih edilmelidir. Yüksek ısıdan hızla soğutulan camlarda ancak polarize ışıkta fark edilebilen stres etkileri oluşur. Böyle durumlarda eğer mümkünse özel işlem görmüş cam malzemeler kullanılmalıdır. -Termometreler özel işlem görmemiş cam malzemeden yapılmıştır. Yüksek sıcaklıkta oluşan ısıl stres kırılmalara ve civa kaçaklarına neden olur.

8 -Yüksek ısı oluşturan kimyasal reaksiyonlar cama zarar verebilir.
-Cam malzemeler genelde yavaş soğurlar. Çalışma yaparken bunu göz önünde bulundurarak yanıklardan korunmak gerekir. -Sıcak cam malzemeleri kullanırken eldiven giyilmelidir. -Sıcak beher, şişe erlen ve kroze gibi malzemeleri kullanırken tutaç ya da parmak koruyucu kullanılmalıdır. -Et kalınlığı fazla olan kavanoz ve şişeler ısıtılmamalıdır. Bu cam malzemeler kalın ve ince et kalınlığının birleştiği bölgelerden kırılabilirler. -Pipet, büret ve balon jojeler ısıtılmamalıdır. Genleşmeden dolayı hacim değişimi olabilir. -Şişe, mezür, volumetrik cam malzemeler, kavanoz, damlalık, saat camı, ve test tüpleri direkt olarak ısıtılmamalıdır. Yumuşak cam malzemeden yapılmışlardır.

9 CAM MALZEME KULLANMA KURALLARI
-Kırık, çatlak ve çizik cam malzemeler kullanılmamalıdır. Ya onarılmalı ya da kullanım dışı bırakılmalıdır. -Sıkışmış lastik tıkaçları çıkarmak için zorlama yapılmamalı, gereğinde kesip atılmalıdır. -Cam çubuk veya termometre mantar tıpalara yerleştirilirken zorlanmamalıdır, bu işlem sırasında koruyucu eldiven kullanılmalıdır. -Balon, beher gibi malzemelerin alt kısımları lastik ya da plastik yastıklar üzerinde bulundurulmalıdır. -Alev alabilen tehlikeleri sıvıları 500 ml lik şişeler koyarak saklama süreleri sınırlandırılmalıdır. -Birbiri ile geçimsiz kimyasallar aynı yerde saklanmamalıdır. (konsantre amonyum hidroksit ve nitrik asit, konsantre nitrik asit-metanol gibi)

10 -Tehlikeli kimyasalları taşırken güvenli taşıyıcılar kullanılmalıdır.
-Kimyasal reaksiyonların gerçekleştirildiği yerlerde küvet kullanılmalıdır. -Sık kaldırılıp konulan cam malzemeler için şok yastıkları kullanılmalıdır. -Mümkünse plastik şişeler tercih edilmelidir. Ancak hacimsel olarak kararlı olmadıkları göz önüne alınmalıdır. -Cam malzemeler birbirine değdiğinde zarar görmeyecek şekilde depolanmalıdır. -Cam malzemeleri birbirine bağlanırken esnek bağlantı elemanları kullanılmalıdır. -Şişe, erlen ve beherleri kullanırken mümkün olduğunca kıskaç kullanılmamalıdır. Bunun yerine alttan destekli platformlar tercih edilmelidir.

11 -Cam üzerinde yapılan tüm basınç uygulamaları tehlikelidir.
-Sıçrayan cam parçaları, kıymıklar, göz yaralanmalarına ve damar kesilmelerine neden olurlar. -Vakum uygulamalarında büyük kaplar kullanılmamalıdır ve kabın etrafı korunaklı olmalıdır. -Vakum altındaki cam malzemenin etrafı yapışkan bant benzeri bir madde ile kaplanırsa olası bir patlamada cam parçacıklarının ve gazın etrafa yayılması önlenmiş olur. -Bu tür çalışmalarda mutlaka koruyucu gözlük kullanılmalıdır.

12 Spesifik cam malzemeler ile çalışma kuralları:
-Cam boruların kullanıldığı durumlarda özellikle bağlantı yapmak için cam boruya uygulanacak tüm kuvvetler borunun ekseni boyunca olmalıdır. -Cam borular mantar ya da plastik tıpaya geçirilirken bu işlem gliserol ve su yardımı ile yapılmalıdır ve eldiven kullanılmalıdır. -Cam borular kesilirken deri eldiven giyilmeli ve koruyucu gözlük kullanılmalıdır. -Cam boruları keserken törpü (ya ya da eğe) kullanılmamalıdır. Cam kesiciler kullanılmalıdır. -Küçük çaplı cam borular kesilirken eğe ile bir çentik açılıp ters yönde baş parmaklar ile basınç uygulayarak cam boru iki parçaya ayrılabilir ve pütürlü uçlar ateş altında düzeltilir. Pipetler ile çalışılırken özellikle tehlikeli maddeler için puar kullanılmalıdır.

13 -Puar kullanılmayan durumlarda baş parmak ile değil işaret parmağı ile destek alınmalıdır.
-Büretler ile çalışılırken en fazla tehlike büretlerin doldurulması sırasında yaşanır. Büret doldurulurken çok dikkatli olunmalı ve mümkünse kısa büretler tercih edilmelidir. Ayrıca büretler asla ısıtılmamalıdır. Temizlenmelerinde zor olduğundan yıkama sırasında maksimum dikkat verilmelidir. -Beherler taşınırken tek elle ağız kısmına yakın bir bölgeden tutulmalıdır. 500 ml den daha yüksek hacimli olanlarda bir el ile üst kısımdan tutulurken diğer el ile alttan desteklenmelidir. -Sıcak beherler seramik ve yastıklı yerlere konulmalıdır. -Bolan jojeler ile ilgili tehlikeler en çok çalkalama sırsında meydana gelir. Dikkatli olunmalıdır. Ayrıca ısıtılmamalıdırlar. -Eritme ve buharlaştırma kapları porselenden yapılmış ise direkt alevde ısıtılabilirler, patlamalar olabilir. Bir kabin içerisinde çalışılmalı ve nikel, paslanmaz çeliki platinden yapılmış kaplar tercih edilmelidir.

14 CAM MALZEMELERİN YIKANMASI
-Genel yıkama prosedürü, cam malzemelerin deterjanlı suda fırça ile temizlenmeleri, bol su ile durulanmaları ve distile su ile çalkalanarak kurutulmalarını içerir. Seyreltik bir asit ile deterjan kalıntıları da giderilebilir. -Yıkama sırasında kırılmalara dikkat edilmeli ve eldiven kullanılmalıdır. -Yıkama ve temizleme işlemlerinde kullanılan kimyasal maddeler (kromik asit, trisodyum fosfat ve potasyum hidroksitin alkol çözeltisi) de tehlikelidir. -Organik yağların ve kirlerin uzaklaştırılmasında potasyum dikromat-sülfirik asit karışımı (kromik asit) yaygın olarak kullanılmaktadır. Cam malzeme önce deterjanlı su ile yıkanır. Daha sonra kromik asit çözeltisi içine konur daha sonra su ile durulanarak distile sudan geçirilip kurutulur. -Kromik asitin ya da diğer yıkama çözeltilerinin kullanımında eldivenin yanısıra koruyucu gözlük kullanılmalıdır. Kalıntı kromik asit asla direkt olarak lavaboya dökülmemelidir.

15 -Ekstraksiyon işlemlerinde kullanılan ayırma hunilerinde solventin kaynama noktasının üzerindeki ısılarda ektraksiyon yapılmamalıdır. -Huninin bir ucu bir kişiye ya da aleve doğru yönlendirilmemelidir. Cam Malzemenin Seçimi: -Amaç -Kalite -Fiyat

16 Cam Malzeme Alımı Saklanması ve İmhası
-Gelen her paket kontrol edilmeli -Aydınlık bir yerde depolanmalı -Hafif camlar üst raflarda ağırcamlar alt raflarda tutulmalı -Uzun cam malzemeler arka tarafta kısa olanlar ise ön tarafta olmalı -Raflar herkesin uzanabileceği bir yükseklikte olmalı, ayrıca kenarları korunaklı olmalı -Cam borular ve tüpler yatay olarak saklanmalı -Kırık camlar üzeri etiketli bir kapta toplanmalı -Yerdeki kırık cam parçaları nemli bir bezle ya da vakumla toplanmalı