Kamu Öçlmeleri TOPRAK REFORMU Tanım Toprak Reformunun Etkenleri ve Kapsamı Türkiye’de Uygulanan Kanunlar Avrupa'da Kırsal Alan Düzenlemesi Türkiye’de Kırsal.

... konulu sunumlar: "Kamu Öçlmeleri TOPRAK REFORMU Tanım Toprak Reformunun Etkenleri ve Kapsamı Türkiye’de Uygulanan Kanunlar Avrupa'da Kırsal Alan Düzenlemesi Türkiye’de Kırsal."— Sunum transkripti:

1 Kamu Öçlmeleri TOPRAK REFORMU Tanım Toprak Reformunun Etkenleri ve Kapsamı Türkiye’de Uygulanan Kanunlar Avrupa'da Kırsal Alan Düzenlemesi Türkiye’de Kırsal Alan Düzenlemesi Türkiye'de Toprak Rejimi ve Tarımın Yapısal Sorunları Hazırlayan Sorumlu Öğretim Üyeleri Hilal Arıkan Doç. Dr. Tayfun Çay Yrd. Doç. Dr. Ali Erdi

2 Toprak İnsanların hayatlarını, gerekli imkânlara sahip olarak sürdürebilmeleri için lâzım olan maddelerin en önemlilerinden birisi de topraktır'. Diğer yandan, tarım sektörü, bir ülkenin - özellikle tarımsal bir ülkenin- millî gelirine önemli derecede katkıda bulunan bir sektördür. Bir ülkenin var olabilmesi için bir takım unsurlar gereklidir ki, bunlardan bir tanesi de topraktır. Topraksız bir ülke, dolayısıyla bir devlet düşünülemeyeceğinden bu yönden de toprağın önemli bir unsur olduğu anlaşılmaktadır. Toprağın sahip olduğu bu önemli fonksiyonlar dolayısıyla, onun durumunun ve kişi ve toplumla olan ilişkilerinin düzenli bir şekilde ele alınması gerekliliği kendisini göstermektedir.

3 Gecikmiş ve tamamlanmamış bir uygulama; Toprak Reformu

4 Hükümet tarafından başlatılan ya da desteklenen tarımsal alanların mülkiyetinin yeniden dağıtılmasıdır. Terim sıklıkla çok geniş arazilere sahip olan çok az sayıdaki toprak sahibinden (toprak ağaları, soylular, ya da büyük şirketler gibi) bu toprakların alınıp onları işleyen bireylere ya da bu bireylerin oluşturduğu kolektif oluşumlara verilmesi anlamına kullanılmaktadır.

5 yıllarında ise, Atatürk'ün toprak-insan ilişkileri konusuna değindiği görülmektedir yılı Büyük Millet Meclisi açılış konuşmasında Atatürk “Toprak kanununun bir sonuca varmasını Kurultay'ın yüksek himmetinden beklerim. Her Türk çiftçi ailesinin geçineceği ve çalışacağı toprağa sahip olması behemehal lâzımdır” demekte, 1937 yılında ise toprak kanununun ne şekilde ele alınması gerektiğini de belirtmektedir.

6 Hükümet tarafından başlatılan ya da desteklenen tarımsal alanların mülkiyetinin yeniden dağıtılmasıdır. Terim sıklıkla çok geniş arazilere sahip olan çok az sayıdaki toprak sahibinden (toprak ağaları, soylular, ya da büyük şirketler gibi) bu toprakların alınıp onları işleyen bireylere ya da bu bireylerin oluşturduğu kollektif oluşumlara verilmesi anlamına kullanılmaktadır. Toprak reformu dünya tarihinde çok önemli sonuçlar doğuran ve sürekli tekrarlanan bir konudur. Örneğin MÖ 133 Roma Cumhuriyeti'nin yıkılmasına neden olan sosyal ve siyasal savaşlara yol açmıştır. Tarihsel olarak toprak reformu yapılmasını tetikleyen en önemli baskı unsurlarından biri vergiden muaf bireylerin ya da oluşumların giderek önemli miktarda araziye sahip olmasıdır.

7 Modern anlamdaki toprak reformu, klâsik anlamdaki toprak reformuna ek olarak, yönetici organ ve hizmetlerin kurulması veya kuvvetlendirilmesi, su yolları, sulama kanalları ve genel yollar yapılması, kredi hizmetleri veya kooperatifler, pazarlama, tarımsal yayım ve araştırmalar, eğitim olanakları, sağlık hizmetleri, ve buna benzer tedbirleri kapsar. Toprak reformunun kapsamını tayin edebilmek için, toprak reformunun modern anlamından hareket etmek gerekir.

8 TOPRAK REFORMUNUN ETKENLERİ VE AMACI
Toprak reformunun, ekonomik, sosyal, hukukî, teknik ve politik olmak üzere çeşitli etkenleri vardır. Tarım reformunun millî gelire gerekli katkıda bulunması gereği, ekonomik yönden toprak reformunu zorunlu kılmaktadır. Mülkiyet ve arazi üzerindeki tasarruf konusundaki çekişme­ ler, toprak reformunun hukukî etkenlerini doğurur. Topraktan gerekli verimi elde edebilmek için teknik bilgilere sahip olarak ve teknik vasıtalarla toprağın işletilmesi gereği, top­ rak reformunun teknik etkenlerini meydana getirir.

9 Siyasî iktidara sahip olabilme, mevcut rejimin aşırı akımlara karşı korunabilmesi, toprak politikasının tespiti gibi hususlar Bu günkü durumu incelemeden önce tarihi gelişimini gözden geçirmek, eksikliklerin ve aksaklıkların düzenli bir şekilde tespit edilebilmesi için gereklidir. Tarımsal yapıdaki bozukluklar ve toprak mülkiyetindeki dengesizlikler ise, ülke çapında bir toprak reformunu gerekli kılmaktadır.

10 Türkiyede ki kanunlar Türkiye’de toprak reformu amacıyla Cumhuriyet’ ten bu yana üç yasa çıkartılmıştır. Uygulamalar göstermiştir ki, yasaları çıkarmak yanında uygulama kararlılığı asıl önem taşıyan faktördür.Halen uygulamada bulunan yasanın ise esas olarak toprak reformu amacının da bulunmadığı anlaşılmaktadır. Toprak reformunun uygulanabilmesi için toprak reformuna uygun koşulların var olması yanında kapsamlı bir hukuksal düzenleme ile kararlı ve etkin bir hukuksal yapıya da gereksinim vardır.

11 İlk toprak reformu girişimi olan 1945 tarihli 4753 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Yasası ülke genelinde toprak reformunu gerçekleştirmek için gerekli kuralları içermekteydi. Yasa maddeleri geniş toprakların belirli bir tavan sınırından yukarısının kamulaştırılarak topraksız ve az topraklı çiftçilere dağıtımının sağlanmasını ele alan başlıca temel kuralları düzenlemekteydi. Toprak reformuna ilişkin 2. yasal düzenleme 1973 yılında yürürlüğe giren 1757 sayılı Toprak ve Tarım Reformu Yasasıdır. Bir toprak reformu yasasında yer alabilecek konularıayrıntılı bir biçimde 237 maddede ele alan yasa oldukça geniş kapsamlıdır. Toprak reformuna ilişkin kurallar yanında; toprağın tasarruf ilişkilerinin düzenlenmesi-kiracılık ve ortakçılıkla işletme biçiminin düzenlenmesi-, toprağın parçalanmasının önlenmesi ve toprak toplulaştırması, tarım topraklarının korunması amacıyla kullanımının düzenlenmesi yasanın amaçları içinde yer almıştır.  

12 Türkiye’nin toprak reformu sürecinin son yasası 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Yasasıdır yılında yürürlüğe giren yasada toprak reformunun temel ilkeleri genel başlıklar halinde ve yasanın diğer konuları ile kavram karışıklığı içinde düzenlenmiştir. Yasanın uygulamasında ortaya çıkan eksiklikler daha sonra yönetmelik ve talimatnameler ile giderilmeye çalışılmıştır. Ancak bu düzenlemeler toprak toplulaştırması uygulamalarından kaynaklanan eksikliklere ilişkindir.

13 AVRUPA’DA KIRSAL ALAN DÜZENLEMESİ
Bilim ve teknolojik gelişmeler neticesinde köylerden büyük şehirlere akın olması sebebiyle, diğer Avrupa ülkelerinde toprak reformunun daha sancısız biçimde gerçekleşmesi sağlandı. İsveç, Danimarka, Almanya, İtalya gibi Avrupa ülkelerinde 19. yüzyılda, İrlanda da ise 20. yüzyılın başlarında toprak reformu tamamlanabildi yılında Avrupa ekonomi topluluğu kurulduğunda amaç üye ülkelerin ekonomilerini aynı düzeye çıkarmak, bunun içinde farklı tarımsal yapılara karşı ortak bir tarım politikası oluşturmaktı (OTP).

14 Politikanın başlıca hedefleri
Tarımda verimliliği artırmak Üreticiye çağdaş bir yaşam düzeyi sağlamak Tarım pazarını düzenliliğe kavuşturmak Tarım ürünleri sunumunu güvenceye almak Tüketicinin uygun ederle beslenme gereksinimini karşılamasını sağlamaktı. Üye ülkeler aslında tüm topraklarını işliyordu ve üretim artışı ancak birim alandaki verimliliğin artmasıyla sağlanabilirdi. Bu bakımdan OTP nin ilk hedefi tarımda verimliliği artırmak oldu. OTP 1992 yılından başlayarak önemli bir değişikliğe uğradı ve hedeflerini genişletmiştir. Başta dağınık parselleri düzenleyerek emeğin verimliliğini ve tarım üretimini artırmaktı hedef. Bakış açısını genişleterek arazi toplulaştırması kavramı , yaşam koşullarının iyileştirilmesi ,niteliğinin artırılmasına yöneltildi.

15 TÜRKİYEDE KIRSAL TOPRAK DÜZENLEMESİ
Türkiye'de toplulaştırma çalışmaları 60 lı yıllardan bu yana, değişen toplumsal ve ekonomik koşullara karşın aynı içerikle, çok dar kapsamlı ve bir yasaya dayandırılmadan yürütülmektedir. Tarım ve kırsal topraklarla ilgili faaliyetlerde bulunan birbirinden bağımsız bir çok kuruluş bulunmaktadır. Kırsal toprak düzenlemesi ve bu düzenleme sırasında toprağı koruyacak önlemleri alacak üretim çalışma ve yaşam koşullarını iyileştirecek, doğa koruma, yeni bayındırma yapılarını gerçekleştirecek ve bu sırada doğrudan koamulaştırma işlemini ortadan kaldıracak tek bir yasa yerine, her kuruluş kendince bir yasa tasarısı hazırlamakta ve bunun yasalaşması için uğraşmaktadır.

16 Türkiye'de Toprak Rejimi ve TarImIn YapIsal SorunlarI
Türkiye'de toprak mülkiyet yapısı; mülk sahipliği, mülkün büyüklüğü ve mülk sayısı yönünden sorunludur. Ülkemizde nüfus artış hızı son dönemlerde azalsa bile, kırsal nüfus oranı yine de yüksek sayılabilecek düzeydedir. Günümüzde şu soruyu sormak gerekiyor: “Türkiye Topraklarının Geleceği Ne Olacak? Tarım dışı amaçlı kullanımın özendirilmesi, aşınım (erozyon) İle savaşı önemsememe ve başarısızlık, yanlış Kullanımın ve toprak kirliliğinin önlenememesi gibi kütlesel toprak kaybı ve niteliğin bozulması ile; yabancılara arazi satışı, sözleşmeli üreticilik, plantasyonlarda üretim, girdide dışa bağımlılık gibi sorunlarının varlığı umutlu olmayı engellemektedir. Oysa, Türkiye topraklarının geleceği, tarım sektörünün de, Türkiye'nin de geleceğini etkileyecektir.

17 Ülkemizde kırsal alanların kullanımına ait istatistiki verileri incelersek;

18

19

20

21 2012 Yılında Türkiye'de gelinen nokta, tıpkı Osmanlı'nın son dönemlerinde olduğu gibi;
Sorunlu bir tarımsal yapı Adaletsiz bir toprak düzeni Yabancılara ait araziler Sağlıksız veriler ve plansızlık Bitirilemeyen tapu ve kadastro çalışmalar Çarpık kentleşme Yok edilen topraklar

22 Avrupada ki ve türkiyede ki durumu karşılaştırırsak;

23 SONUÇ OLARAK ; Dışa bağımlı bir tarımsal üretim sorunlarıyla karşı karşıya olarak ekonomik kalkınmanın, bilinçlenmenin hangi temele dayanması gerektiğini, o temelin uzaklarda aranmaması gerektiğini anlamalıyız.

24 KAYNAKLAR ; 3083 sayılı kanun 5403 Toprak Koruma Kanunu
Türkiye İstatistik Kurumu Türkiye’de Toprak Reformu (Yrd.Doç. Sema Gün) Türkiye’de Kırsal Kalkınma Politikaları ve Kırsal Turizm (Emir Özkan, 2007) Toprak Düzenlemelerinde Yeni Gelişmeler ve Yapılanmalar (Zerrin Demirel, Ahmet Açlar, Hülya Demir, Mehmet Gür, Vildan Kurt) Harita ve kadasto mühendisleri odasının toprak reformuna ilişkin görüşleri