Edward Lee Thorndike ( )

... konulu sunumlar: "Edward Lee Thorndike ( )"— Sunum transkripti:

1 Edward Lee Thorndike ( 1874-1949)
Bağlaşımcılık/Araçsal Koşullanma Thorndike, uyarıcı ve tepkinin sinirsel bir bağla bağlandığına inanmaktadır. (Duyusal uyarıcılar U ve harekete geçiriciler T arasında bir bağ kurulmasıdır)

2 Deneme-Yanılma (Seçme-Bağlama)
Öğrenme durumunda olan organizma, belli bir problemle karşılaştığında kendisini amaca götürmeyen tepkileri eler. Haz ile sonuçlanan, başarıya götüren tepkiler kalıcı hale gelir. U-T arasındaki sinirsel bağ amaca ulaştıran haz veren tepkilerle kurulur, amaca ulaştırmayan tepkiler elenir.

3 Deneme-yanılma süreci şu şekildedir:
* Organizmanın bir ihtiyacının engellenmesi * Amaca yönelik çabalama * İşe yaramayanları eleme * Mükemmelleşme

4 Öğrenme küçük adımlarla oluşur
Öğrenme birden bire, içgörü kazanmayla değil (problem çözme durumu) yavaş yavaş oluşur.

5 Thorndike yaptığı birçok denemeden sonra üç öğrenme ilkesi saptamıştır
a) Hazırbulunuşluk ilkesi Hazır oluş belirli bir konunun, herhangi bir düzeyde öğretilebilme zamanını belirtir. Eğer organizma bir davranışı yapmaya istekli ise bu davranışı yapmaktan zevk alır. Eğer organizma bir davranışı yapmaya hazır ve istekli ancak davranışı yapması engellenirse bu kez kızgınlık duyar.

6 Alıştırma ilkesi Alıştırma ilkesi tekrara bağlı olarak alışkanlığın oluşmasıdır. Bu ilke 'uygulama mükemmeli yaratır' düşüncesine dayanmaktadır. Öğrenme olduktan sonra uyaran-tepki bağının güçlendirilmesi için alıştırma yapmak gerekir. Alıştırma bu bağın güçlenmesine, alıştırmanın olmaması ise zayıflamasına yol açar. Bağın güçlenmesi öğrenmenin sürekliliğini sağlar, zayıflaması da unutmaya neden olur.

7 Alıştırma ilkesine yönelik görüşleri
1930 dan Önce Uyarıcı tepki arasındaki bağın güçlenmesi için tekrar edilmelidir. Buna kullanma denir. U-T bağının zayıflaması davranışın tekrar edilmemesinden kaynaklanır. Buna kullanmama denir. 1930 dan Sonra Tekrar bağı güçlendirmez (Kısmen geliştirebilir), tekrar etmemede bağı zayıflatmaz (unutmaya yol açabilir). Her tür amaç için tekrar uygun değildir.

8 Etki ilkesi Etki ilkesi uyarıcı ile tepki arasındaki bağın güçlenmesini ya da zayıflamasını açıklar. Bu ilkeye göre bireyin sınama-yanılma davranışları sonucunda başarıya ya da başarısızlığa, ödül ya da ödülsüzlüğe (cezaya) yol açan en uygun tepkiyi seçeceği var sayılmaktadır

9 Thorndike, önceleri ödül ve cezanın öğrenme olayını aynı şekilde etkilediğini düşünmüş, fakat sonraki deneylerinden ödülün daha etkili olduğunu görmüştür. Ona göre, ceza; yanlış tepkinin tekrarlanma olasılığını, ödülün doğru tepkiyi arttırma olasılığı kadar azaltmamaktadır.

10 Çeşitli Tepkiler (Tepki Çeşitliliği)
Bir tepkinin tatmin edici bir sonuç doğurması için önce bu tepkinin yapılması gerekir. Öğrenen bir organizma bir problem durumuyla karşılaştığı zaman, çeşitli tepkileri dener. Uygun tepki çıktığında istenilen etki/sonuç doğmuş olur. Bu durumda öğrenme mümkün olur. Ama organizma tepkileri değiştirecek yetenekte değilse, çeşitli tepkiler yapamıyorsa doğru çözüm hiçbir zaman elde edilmeyebilir. Bu bakımdan öğrenmenin olabilmesi için organizmanın çeşitli tepkiler yapabilmesi gerekir.

11 Öğrenici özellikleri:
Öğrenenin bireysel farklılıkları

12 Etkinin Yayılması Pekiştirilen davranışın hem öncesinde hem de sonrasında yer alan ancak pekiştirilmeyen davranışların pekiştirilmesidir. Hem söz hakkı için parmak kaldıran hem de öğretmenim diyen öğrencinin verdiği cevap karşısında öğretmenin aferin demesi gibi.

13 Tutum Veya Set Tutum veya set, bireyin hangi şartlar tarafından tatmin edileceğini veya hangi şartlar tarafından rahatsız edileceğini tayin eder. Hırslı bir öğrenciyi 60 puan rahatsız ederken, yüksek başarıyı pek önemsemeyen bir öğrenciyi tatmin edebilir.

14 Çağrışımsal Zıtlık Öğrenme belli bir yönde öğrenildiğinde tersten alındığında zorlanma meydana gelir

15 Tepki Benzetmeleri (Transferde benzer öğeler)
Organizmalar, yeni durumlara benzetme yoluyla tepkide bulunabilirler. Yeni bir durumla karşılaşan organizma, bu duruma benzer diğer durumlarda yaptığı tepkileri tekrarlayabilir. Yani tepkiler daha önce kazanılanlar ve doğuştan gelen tepki eğilimlerinin tesiri altındadır.

16 Asosiyatif Değiştirme (Çağrışımsal Geçiş)
Eğer bir tepki, uyarma durumundaki değişimlere rağmen bütün uyaranlara aynı şekilde yapılabiliyorsa, neticede bütünüyle, bu uyarılardan birine karşı da aynen yapılabilir. Mesela bir kediye elinizde ki ciğer parçasını havada tutarak sözel emirlerle arka ayakları üzerinde durmasını öğretebilirsiniz. Sonra ciğer olmadan da sadece “ayağa kalk” emriyle onu arka ayakları üzerinde durdurabilirsiniz. Görüldüğü gibi bir tembihleme (uyarma) durumundaki uyarılar ilaveler veya çıkarmalar yoluyla değiştirilebilir fakat yine aynı tepkiyi alabiliriz.

17 Ait olma İki öğenin sadece birbirine yakın olması değil aynı zamanda aralarında anlamlı bir bağ kurulması da önemlidir.