METEOROLOJİ DERSİ GÜZ YARIYILI PROGRAMI

... konulu sunumlar: "METEOROLOJİ DERSİ GÜZ YARIYILI PROGRAMI"— Sunum transkripti:

1 METEOROLOJİ DERSİ 2012-2013 GÜZ YARIYILI PROGRAMI
(Tarım Ekonomisi&Zootekni Bölümü) Perş: ; Pazt: TARİH HAFTA KONU 1 Fakülte tanıtımı ve uyum programı 2 Meteorolojinin tanımı, önemi, ve gelişimi 3 Meteorolojinin bölümleri ve uygulama alanları, Atmosferin yapısı ve özellikleri 4 Sıcaklık 5 Hava basıncı 6 Bayram tatil 7 Rüzgar 8 I. ARA SINAV 9 Nem 10 Buharlaşma ve bulutlar 11 Yağış 12 Hava kütleleri ve cephe sistemleri 13 Meteoroloji rasatlar 14 Rasat parkı 15 Değerlendirme

2 METEOROLOJİ DERSİ Prof.Dr. Belgin ÇAKMAK
Meteorolojinin tanımı, önemi, ve gelişimi Meteorolojinin bölümleri ve uygulama alanları, Atmosferin yapısı ve özellikleri Prof.Dr. Belgin ÇAKMAK

3 Meteorolojinin Tarihi
Dünyada meteorolojik çalışmaların başlangıcı, M.Ö’ye kadar gider. Aristo M.Ö 350 yıllarında kendi gözlemlerine dayanarak Meteorologica adlı eseri yazmıştır. Hindistan’da M.Ö 400 yüzyılda yapıldığı bilinen yağmur ölçmeleri gösterilmektedir. Meteoroloji biliminin geçmişi günümüzden 3000 yıl öncelerine kadar gitmesine rağmen asıl önemini Birinci Dünya savaşından itibaren kazanmıştır.

4 Meteorolojinin gelişmesine özellikle uçak ve radyonun icat edilmesinin büyük etkisi olmuştur. Günümüzde üretilen elektronik araçlarla bu gelişme son derece hızlanmıştır. Günümüzde meteorolojiyle ilgisi olmayan bir alan neredeyse kalmamıştır. Askerlik, ulaştırma, inşaat, turizm, sağlık ve çevre gibi bütün alanlar meteorolojiyle ilgilenir.

5 Bugünkü çalışmalar, radyo, uçak, balon, roket, elektronik cihazlar, meteorolojik amaçlı yapay uydular ile çok daha ileri aşamalara gelmiştir. Meteorolojinin tarımla ilişkisi çok eski çağlardan beri bilinmektedir. Özellikle ekonomisi tarıma dayalı ülkelerde tarımsal meteoroloji ayrı ve önemli bir yer tutmaktadır. Meteorolojinin önemi anlaşıldıkça çalışmalarda verimliliği sağlamak amacıyla bölümlere ayrılmıştır. Bu bölümlerin hepsinde hava tahminleri temel rol oynamaktadır.

6 Meteoroloji: Dünyamızı çevreleyen Atmosfer içerisinde meydana gelen bütün olayları ve değişimleri inceleyen, bu olay ve değişimlerin ortaya çıkardığı sonuçları irdeleyen bilim dalıdır. İnsanoğlu yaratıldığı günden beri meteoroloji ile içiçe olmuş ve kendini hava şartlarının içinde bulmuştur. Bu hava olaylarının olumlu yönlerinden yararlanmaya olumsuz yönlerinden de sakınmaya çalışmıştır. Günümüzde insanoğlu işlerini bugünkü ve gelecekteki hava durumunu dikkate alarak planlamaktadır.

7 Enerji Dönüşüm Sistemi
Bir ülkenin yada bölgenin Tarımsal üretim potansiyelini, enerji dönüşüm sistemi belirler. Enerji dönüşüm sistemini oluşturan unsurlar; Güneş Enerjisi Enerji Dönüşüm Sistemi (FOTOSENTEZ) Yağışlar Tarımsal Üretim Üretken Teknoloji (Tarım Sistemi)

8 Üretim Potansiyelini Belirleyen Faktörler İklim Toprak Varlığı
Tarım sistemi sabit tutulduğunda, bir yerin üretim potansiyelini güneş enerjisi ve yağışın miktar ve dağılımı belirler.Yağış miktarı yetersiz ,dağılımı düzensiz olduğu yerlerde toplam nem açısından sulama ile kapatmak mümkündür.Ancak güneş enerjisi için herhangi bir çözüm bulunmamaktadır. Üretim Potansiyelini Belirleyen Faktörler İklim Toprak Varlığı Su varlığı Bitki Varlığı Hayvan Varlığı

9 Tarımda kullanılan toprak,emek ve sermayeden oluşan üretim kaynakları ile üretkenlik artışı sağlayan teknoloji sabit tutulduğunda bitkisel üretim potansiyelini belirleyen en önemli faktör güneş enerjisi ve yağışın yetişme mevsimi içersindeki miktar ve dağılımıdır. Doğal üretim potansiyeli en yüksek bölge yetişme mevsiminde yağışın miktar ve dağılımının en elverişli olduğu Karadeniz kıyı ovalarıdır. Bunu Marmara , Ege, Akdeniz geçiş bölgeleri, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu izler. Doğal üretim potansiyeli en düşük bölgeler ise yetişme mevsiminde güneş enerjisinin en yetersiz olduğu Doğu Anadolu’nun yüksek ovalarıdır.

10 Yetişme mevsimindeki yağışın miktar ve dağılımının yetersizliğinden ortaya çıkan su eksikliğinin, sulama ile karşılanması durumunda doğal üretim potansiyeli artmakta, güneş enerjisinin en bol olduğu Akdeniz ve Güney Doğu Anadolu da en yüksek değeri almaktadır. Bunu sırasıyla ege , Marmara geçiş bölgeleri, iç Anadolu ve diğer bölgeler izlemektedir. Üretim potansiyeline ulaşılmasında iki seçenek vardır; 1.Yatay gelişme: Tarım topraklarının geliştirilmesi yada tarım yapılan alanların artırılması demektir. 2.Dikey gelişme: Birim alandan alınan verimin artırılmasıdır.

11 Meteorolojinin Uygulama Alanları
1.Havacılık 2.Kırsal ve Kentsel Yerleşim 3.Ulaştırma 4.Tıp 5.Tarım

12 Meteorolojinin Bölümleri
1. Dinamik Meteoroloji Atmosferde meydana gelen hava hareketleri ve ısı geçişlerini matematik ve fizik kanunlarıyla açıklayan bilim dalıdır. Hareket ve kuvvet dağılışı hidrodinamik, ısının dağılışı ise termodinamik açıdan incelenir.

13 2. Fiziksel Meteoroloji Atmosferde meydana gelen fiziki olayların nedenlerini inceler. Bu fiziki olaylar; radyasyon, ısı, buharlaşma, yoğunlaşma, yağış, optik ve elektriksel olaylardır.

14 3. Aeroloji Aero hava, loji bilim dolayısıyla aeroloji hava bilimi anlamına gelir. Atmosferi dikine inceler ve mevcut gözlemlerden yararlanarak gelecek hava durumunu tahmin eder.

15 4. Sinoptik Meteoroloji Aynı zamanda, aynı esaslara dayanılarak ülkeler, bölgeler ve kıtalar boyutunda hava tahminleri yapan meteorolojinin bir dalıdır. Ülkelerin meteoroloji kuruluşları birbirleriyle ilişki halindedir. WMO’ya bağlı üye ülkeler sürekli, bilgi gönderirler.

16 5. Tarımsal Meteoroloji Meteorolojinin tarımla ilişkilerini inceler. Bitkisel ve hayvansal organizmaların fiziksel özellikleriyle ilgilenir. Tarıma son derece önemli veriler sağlar (yağış, don vb.). Tarımsal meteorolojinin amacı, fiziksel çevrenin denetimiyle daha güvenilir tahminler yaparak tarımsal üretimin arttırılmasıdır.

17 Tarımsal Meteorolojinin Uygulama Alanları
Don tahminleri yaparak gerekli uyarılara ilişkin temel oluşturmak. Orman yangınlarıyla ilgili uyarılar. Toprak muhafaza ve sulama planlarına yardımcı olmak Ekim ve hasat tarihlerinin planlanması Kırsal alanda işletme merkezinin seçimi ve yapıların projelendirilmesi Zararlı böcek ve bitki hastalıkları denetimi Bazı mikroklimatolojik değerlendirmeler; örneğin seraların planlanması, Bu konularda en çok ele alınan parametreler yağış ve sıcaklıktır.

18 6. Aeronotik Meteoroloji
Meteorolojinin uçuş problemleriyle uğraşan dalıdır. 7. Deniz Meteorolojisi Meteorolojik elemanların deniz ve denizcilikle ilişkilerini inceler. Denizlerin iklimi ve deniz suyu özelliklerini inceler.

19 Bunlardan başka meteorolojinin İstatiki Meteoroloji, Hidro Meteoroloji, Tıbbi Meteoroloji, Radyo Meteorolojisi gibi dalları da vardır. Ayrıca meteorolojik ve coğrafik açıdan bölgeleri mikro, mezo ve makro ölçekte inceleyen ve mikrometeorloji, mezometeoroloji ve makro meteoroloji denilen bilim dalları da vardır.

20 ATMOSFERİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
Atmosfer: Yerkürenin etrafını çevreleyen yoğunluğu yükseklikle azalan, kalınlığı tam olarak bilinmemekle beraber 100 km’nin çok üzerinde olan gaz karışımına atmosfer denir. Başka bir ifade ile atmosfer, yerküreyi çevreleyen, yerküreyle birlikte dönme hareketine katılan çeşitli gaz, sıvı ve katı parçacıklardan oluşan bir karışımdır.

21 Atmosferin Faydaları Atmosfer güneşten gelen ultraviyoleye karşı siper görevi yapar. Atmosfer sürtünme nedeniyle uzaydan gelen göktaşlarının parçalanmasını sağlar. Güneşten gelen ışınların ve yansıyan ışınların tekrar uzaya dönmesini engeller. Atmosfer hareketleri, gece gündüz arasındaki sıcaklık farkını azaltır. (Atm hareketi olmasa gündüz 130 gece -150 °C olurdu) Işınları yansıtıp dağıtarak gölge yerlerin güneş alan yerlere göre daha karanlık ve daha soğuk olmasını önler. Atmosfer, ses iletiminin ve yanma olayının gerçekleşmesini sağlar.

22 İlk 25 km. de % Azot 78.08 Oksijen 20.95 Argon 0.93 CO2 0.003
ATMOSFERİN BİLEŞİMİ a. Havada her zaman bulunan ve miktarı değişmeyen gazlar. (Azot, Oksijen ve Asal gazlar, hayatın devamını sağlarlar.) b. Havada her zaman bulunan ama miktarı değişen gazlar. (CO2, Su buharı ve Ozon, hava olayları ve iklim üzerine etkilidirler.) c. Havada her zaman bulunmayan gazlar. (İyot bileşikleri, amonyak, kükürt ve tozlar) Atmosferde bulunan gazların hacim olarak oranları, yatay ve dikey hava hareketleri nedeniyle yaklaşık 25 km yüksekliğe kadar sabittir.90 km den sonra yatay ve dikey hava hareketleri olmadığı için ağır moleküller altta, hafif molekülle üstte yer alır. İlk 25 km. de % Azot Oksijen Argon 0.93 CO Toplam

23 Atmosferdeki Gazların Özellikleri
1. Oksijen (O2): Solunum ve yanma için gereklidir. Suyun sıcaklığı arttıkça içindeki O2 dışarı verilir. Soğuk Sıcak Su O2 çok O2 az Hava

24 2. Karbondioksit (CO2): Miktarının değişmesi iklimi değiştirir
2. Karbondioksit (CO2): Miktarının değişmesi iklimi değiştirir. Karaların üzerinde fazla denizlerin üzerinde az bulunur. Işınları tutar ve hava ısınır (Sera etkisi). CO2 nin başlıca kaynakları, solunum, yanma olayları, volkanlar, maden ocakları, maden suları ve bakteri artıklarıdır. Suyun sıcaklığı arttıkça O2 de olduğu gibi CO2 dışarıya verilir. Bu nedenle yaz aylarında havadaki CO2 de artma görülür. Yapılan araştırmalar, havadaki CO2 miktarının %50 civarında azalması durumunda hava sıcaklığının 4-5 °C azalacağını göstermektedir. Bunun nedeni CO2 in uzun dalga boyundaki ışınları emme ve saklama özelliğidir.

25 3. Su buharı : Miktarı sürekli değişim gösterir
3. Su buharı : Miktarı sürekli değişim gösterir. Özellikle sıcaklığa bağlı olarak değişir. Atmosferdeki subuharı aşağıdaki özelliklere göre değişir: a. Enlem derecesine, ekvatorda %2-3 , kutuplarda % 0.2 gibi. b. Gece ve gündüze göre, gündüzleri hava sıcaklığı daha fazla olduğu için subuharı da fazladır. c. Yüksekliğe göre, yeryüzüne yakın kısımlarda fazladır, miktarı yükseldikçe azalır. d. Coğrafi bölgelere göre, Deniz, göl ve akarsuların bulunduğu yerlerde daha fazladır. e. Mevsimlere göre, sıcak mevsimlerde soğuk mevsimlere göre daha fazladır. Faydaları: a. Yağış oluşumunu sağlar. b. Dünyanın çabuk soğumasını önler. c. Havayı yumuşatarak nefes almayı kolaylaştırır. d. Cildin çatlamasını önler. e. Havada bakterilerin yaşamasını sağlar.

26 4. Ozon (O3): Ekvatorda kalınlığı 29 km. Orta enlemlerde 22 km
4. Ozon (O3): Ekvatorda kalınlığı 29 km. Orta enlemlerde 22 km. kutuplarda daha da ince tabaka. Güneşten gelen ışınları emerek hayatın devamını sağlar. Olmasaydı yer yüzü mikro dalga fırın gibi etkilenerek pişerdi. 5. Azot (N2): Renksiz, kokusuz, tatsızdır. a. Oksijenle birleşerek oksijenin yakma özelliğini azaltır. b. Bitkiler için gerekli nitrat ve nitriti oluştururlar. (gübre)