NOKTALAMA İŞARETLERİ NOKTA VİRGÜL SORU İŞARETİ ÜNLEM KONUŞMA ÇİZGİSİ

... konulu sunumlar: "NOKTALAMA İŞARETLERİ NOKTA VİRGÜL SORU İŞARETİ ÜNLEM KONUŞMA ÇİZGİSİ"— Sunum transkripti:

1 NOKTALAMA İŞARETLERİ NOKTA VİRGÜL SORU İŞARETİ ÜNLEM KONUŞMA ÇİZGİSİ
KISA ÇİZGİ TIRNAK İŞARETİ KESME İŞARETİ NOKTALI VİRGÜL İKİ NOKTA ÜÇ NOKTA PARANTEZ

2 1. NOKTA

3 NOKTANIN KULLANILDIĞI YERLER
1. Cümlenin sonuna konur. Örnek : Fatih gezmek istiyor. Yaren kitaplarını aldı.

4 2. Sıra gösteren sayılardan sonra kullanılır.
Örnek : 19. (on dokuzuncu) 5. sınıfta okuyoruz.

5 3. Bölümleri gösteren harflerden sonra kullanılır.
Örnek: A B C. a b c.

6 4. Tarihlerin yazımında gün, ay, yıl sayılarını ayırmada kullanılır.
Örnek:

7 5. Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmada kullanılır.
Örnek: saat 09.30 saat 15.45

8 2.VİRGÜL

9 VİRGÜLÜN KULLANILDIĞI YERLER
1- Eş görevli sözcükleri ve sözcük öbeklerini ayırmada kullanılır. Çatılar, sokaklar, kırlar karla örtüldü. Eyüp, Ebrar, Ali, Saliha kütüphaneye gittiler.

10 2- Sıralı cümleleri ayırmada kullanılır.
Halit kitaplarını topladı, çantasını aldı, sokağa çıktı. Gittik, gördük, geldik.

11 3- Mektuplarda hitap sözlerinden sonra kullanılır.
Sevgili Kardeşim, Sayın Başkan, Aziz Dostum,

12 4- Yazışmalarda, başvurulan makamın adından sonra konur.
Özel Çınar İlköğretim Okulu Müdürlüğüne, Başakşehir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne,

13 5- Özneden sonra kullanılır. O, bir çocuk gibi ağlıyordu. özne

14 6- Vurgulu biçimde belirtilmesi gereken ögelerden sonra kullanılır.
Resim yapmak, bıraksalar, günler, haftalar boyunca resim yapmak geliyordu içimden.

15 7- Tırnak içine alınmamış aktarma sözlerinden sonra kullanılır.
Biraz sonra geleceğim, dedi.

16 8- Konuşma çizgisinden önce konur.
Okul müdürü dershanenin kapısına gelip, - Neden gürültü yapıyorsunuz, dedi.

17 9- Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için konur.
8,5 5,25 15,8

18 3. SORU İŞARETİ

19 SORU İŞARETİ (?) 1. Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur.
Örnek : Tiyatroya ne zaman gideceğiz?

20 2. mı, mi, mu, mü soru eki ayrı yazılır.
SORU İŞARETİ (?) 2. mı, mi, mu, mü soru eki ayrı yazılır. Örnek : Babam geldi mi? Ali'yi gördün mü? Yarın bize gelecek misin? Bayrağı, Ayşe mi aldı?

21 4.ÜNLEM İŞARETİ

22 Ünlem İşaretinin Kullanıldığı Yerler
Sevinç, kıvanç, acı, korku gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur: Örnek: Ah, insafsız! Ayol, koş, kapıyı aç!

23 2. Seslenme ve uyarı sözlerinden sonra konur.
Örnek: Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri! Hey delikanlı! Dur, bekle!

24 Unutmasaymış (!) telefon edecekmiş.
3. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için ayraç içinde ünlem işareti konur. Örnek: Unutmasaymış (!) telefon edecekmiş.

25 5.KONUŞMA ÇİZGİSİ

26 Konuşma Çizgisinin Kullanıldığı Yerler
1. Yazıda konuşmaların başına konur. – Adım Mustafa! – Benim adım da Mustafa! Demek adaşız. – Sen Atatürk’ü tanır mısın?

27 2. Oyunlarda konuşanın adından sonra konabilir.
Hacivat – Burası bir park. Karagöz – Alay mı ediyorsun? Böyle park mı olur ? Hacivat – Haklısın Karagöz’üm! Karagöz – Yerlerde çöp dolu, hayret!

28 6.KISA ÇİZGİ

29 Kısa Çizginin Kullanılması
1. Satıra sığmayan sözcükler bölünürken satır sonuna konur. ...okuldan ge – lirken teyzemi gördüm. ……Babam İstanbul’dan çan – ta almış.

30 2. Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayırmak için konur.
gör – üş , al – ış , uç - uş , bil – gi – siz - lik

31 3. Dil bilgisinde eylem ve kök gövdelerini göstermek için konur:
gel - gör - al - git - okut - başar -

32 4.Dil bilgisinde eklerin başına konur: -lık , -siz, -ci, -de , -leyin

33 5. Dil bilgisinde heceleri göstermek için konur.
a-nah-tar ki-tap-lık kum-ba-ra

34 6. Birbirleriyle ilgili kavramlar ve rakamlar arasına konur:
Annem Türkçe-Arapça sözlük almış.

35 7.TIRNAK İŞARETİ

36 Tırnak İşaretinin kullanılması
1. Başka bir kimse veya yazıdan olduğu gibi alınan sözlerin başına ve sonuna konur. Atatürk diyor ki : “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir.”

37 2.Özel olarak belirtilmek istenen sözler tırnak içine alınır.
Varlıkların yaptıkları işi, oluşu ve hareketi bildiren sözcüklere “eylem” denir.

38 8.KESME İŞARETİ

39 1-Özel isimlere getirilen çekim eklerini ayırmada kullanılır.
Aydın'ın inciri çok tatlı olur. Van Gölü’nü hiç görmedim. Yusuf’un yaptığı resim daha güzel.

40 2- Kısaltmalardan sonra gelen ekleri ayırmada kullanılır.
Dayım THY'de çalışıyor. Zeynep TBMM’ye gitti. Ceyda PTT’den pul aldı.

41 3- Sayılardan sonra gelen ekleri ayırmada kullanılır.
Atatürk. 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı. Biz 6’ncı katta oturuyoruz.

42 Örnek :…………………………….. Van Gölü’ nün suları kabardı.
4-Özel adlara getirilen ekler, satır sonuna geliyorsa yalnız kesme işareti kullanılır. Örnek :…………………………….. Van Gölü’ nün suları kabardı.

43 9. NOKTALI VİRGÜL

44 Meyvelerden elma ,armut,kirazı; sebzelerden ıspanağı çok severim.
1. Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için kullanılır. Örnek: Meyvelerden elma ,armut,kirazı; sebzelerden ıspanağı çok severim.

45 İki saatten beri burada bekliyorum; otobüs, dolmuş, hiçbir araç yok.
2. Ögeler arasında virgül bulunan cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır kullanılır. Örnek: İki saatten beri burada bekliyorum; otobüs, dolmuş, hiçbir araç yok.

46 3. Virgülle ayrılmış örnekleri farklı örneklerden ayırmak için konur.
Pazardan karanfil, papatya; lahana, pırasa tohumları aldım.

47 10. İKİ NOKTA

48 Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur.
• En çok sevdiğim meyve şunlardır: çilek, kiraz ve muz.

49 Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur:
• Kendimi tanıtayım: Emekli Öğretmen Mehmet Asan.

50 Müdür: Hangi arkadaşınızmış o? Öğrenci: işte, bu.
Edebî eserlerdeki karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişinin adından sonra konur. Müdür: Hangi arkadaşınızmış o? Öğrenci: işte, bu. Müdür: Sen misin bu yaramazlıkları yapan?

51 11. ÜÇ NOKTA

52 1. Tamamlanmamış tümcelerin sonuna konur:
Muhtar, Veliköy nahiyesine bağlı hangi köyler var? - Pınarlı, Meşeli, Cevizli ...

53 Sanki onu ...e ben şikâyet etmişim! Onunla ... köyüne gittik.
Çeşitli nedenlerde açıklanmak istenmeyen sözcük ve bölümlerin yerine konur. Sanki onu ...e ben şikâyet etmişim! Onunla ... köyüne gittik.

54 Alıntılarda; başta, ortada ve sonda alınmayan sözcük ve bölümlerin yerine konur.
"... Çocukluğumun bayram günlerini düşünüyorum ... Kimse gitmezdi kent dışına. Evlerden evlere bayramlaşmaya gidip gelinirdi. Büyüklere konuk gitmek, onların elle­rini öpmek âdetti (...)"

55 4. Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevaplarda kullanılır:
Alınmayan sözcük ve bölümlerin yerine yay ayraç içinde üç nokta da konulabilir. - Yabancı yok? - Kimsin? - Ali (...) - Hangi Ali? - Sen misin, Ali Usta? - Benim! (...)

56 12. PARANTEZ

57 • Kişi (şahıs), adlarının yerini tutan sözcükler adıl (zamir)dır.
1. Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır. • Kişi (şahıs), adlarının yerini tutan sözcükler adıl (zamir)dır.

58 Hacivat - Hiç sorma burnum düştü!
2. Tiyatro (piyes) yapıtlarında konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır: Hacivat - Hiç sorma burnum düştü! Karagöz - (Yerde bir şey aramaya başlar.) Tüh! Benim burnum yerinde. Seninkini bulamazsak ne olacak? Hacivat - (Güler.) Para mı düşürdün? Yerde ne arıyorsun?

59 Alıştırma ve Uygulamalar
1.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde kesme işareti yanlış kullanılmıştır? A.Kedi’nin yediği eti gördün mü? B.Karabaş’ın kovaladığı kedi dama kaçtı. C.Ayşe’nin elindeki süt döküldü D. Selami 1958’de doğdu.

60 Alıştırma ve Uygulamalar
2.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde kesme işareti doğru kullanılmıştır? A.Eve gelmeden önce T.B.M.M.’ye uğradım. B.Evden ayrılırken yanıma çanta’mı aldım. C. 75’cm kumaş aldım. D.Deniz okulda defter’lerini kaybetti.

61 Alıştırma ve Uygulamalar
Aşağıdaki cümlelerin sonuna hangi noktalama işaretleri konmalıdır? - Aman dikkat et ( ) - Nerden geliyorsun ( ) - Ben gidiyorum ( ) - İzmir’den akşam geldim ( ) - Oh, dünya varmış ( ) - Mustafa gitti mi ( )

62 Alıştırma ve Uygulamalar
Aşağıdaki cümlelerin sonuna hangi noktalama işaretleri konmalıdır? Yaşar evde gazete okuyor ( ) - Sayın Arkadaşım ( ) - Değerli kardeşim ( ) - Gülsena okuldan gitti mi ( ) - Adınız nedir ( ) - Ey Türk Gençliği ( ) - Betül okula gelirken servise binmedi ( )

63 Aşağıdaki cümlelerin sonuna uygun olan noktalama işaretlerini koyunuz.
Sabahleyin törene zamanında yetiştim ( ) Kahvaltı çok güzeldi ( ) Kareli defter aldın mı ( ) Kitaplarımı temiz ve düzenli kullanırım ( ) Ay ( ) Kazlar üzerime geliyor ( ) Hatice’yi gördün mü ( ) Yere düşünce burnum kanadı ( ) Kitabın konusunu beğendin mi ( ) Gemi sahilden çok uzaklara demir attı ( ) Eyvah ( ) Dişim çıktı ( ) Soba yanmıyor mu ( )