ELEKTRİKLENME ÇEŞİTLERİ

... konulu sunumlar: "ELEKTRİKLENME ÇEŞİTLERİ"— Sunum transkripti:

1 ELEKTRİKLENME ÇEŞİTLERİ

2 1.SÜRTÜNME İLE ELEKTRİKLENME
Farklı iki türden iki cisim birbirine sürtündüğünde, sürtünme kuvveti etkisindeki cisimlerin birbirinden elektron kopardığı gözlenir. Elektron veren cisim pozitif elektron alan cisim negatif yüklenir. Eski Yunanlı filozof Thales günümüzden yaklaşık 2500 yıl önce kehribar denilen bir maddenin başka bir cisme sürtündüğünde küçük kağıt parçalarını çekme özelliğinin diğer maddelerden daha fazla olduğunu gözlemlemiştir. Kehribar, açık sarıdan kızıla kadar türlü renklerde , yarı saydam kolay kırılır, fosilleşmiş bir reçinedir. Günümüzde kullanılan elektrik sözcüğü kehribarın Yunanca adı olan elektron sözcüğünden gelmektedir.

3 SÜRTÜNME YOLU İLE ELEKTRİKLENMEDE BASİT BİR DENEY
Ebonit çubuk ile kürk parçası birbirine sürtündüğünde kürk parçasından ebonit çubuğa elektronlar geçer. Ebonit çubuk negatif, kürk pozitif yüklenir. Aynı şekilde cam çubuk ile ipek kumaş birbirine sürtündüğünde camdan ipeğe elektron geçer cam çubuk pozitif, ipek kumaş ise negatif yüklenmiş olur. Bu iki olay sonucunda cam çubuk ile ebonit çubuk birbirini çekerken; iki cam çubuk ya da iki ebonit çubuk birbirini iter. Ayrıca sürtünmeler sonucunda ebonit çubuk ile kürk, cam çubuk ile ipek kumaş birbirine çekme kuvveti uygular. Başlangıçta nötr olan iki cisim sürtünme sonucunda ters işaretli ve eşit büyüklükte yüklenmiştir sonucu çıkarılır.

4

5 Elektrik yüklerinin serbestçe hareket ettikleri maddelere iletken madde denir. Yüklerin serbestçe hareket edemediği maddelere ise yalıtkan madde denir. Ebonit , cam gibi maddeler yalıtkan maddelerdir. Bu tür maddeler sürtünme ile yüklendiklerinde yalnızca sürtünen bölgeler yüklenir. Yük maddenin başka tarafına geçmez. Bakır, gümüş, altın gibi maddelerde ise iletken maddenin küçük bir bölgesi yüklendiğinde bile yük cismin her tarafına dağılır. Metaller sürtünme yolu ile elektrikle yüklenmezler. Yüklenmek istenen metal bir çubuk için yalıtkan bir sap kullanılmalıdır.

6 2. DOKUNMA İLE ELEKTRİKLENME
Yüklü iletken bir cisim başka bir iletken cisme dokundurulursa sistemin toplam yükü cisimlere sığaları oranında dağıtılır. Yarıçapları r1 ve r2 olan iki küre için toplam yük yarıçaplar oranında paylaştırılır. Birbirine dokunan tüm iletken kürelerin son durumdaki yüklerinin yarıçaplarına oranı eşit olmak zorundadır. Dokunma ile yüklenmede dokunan cisimlerin son yük işareti , sistemin toplam yük işareti ile aynıdır yani dokunma sonucu cisimlerin tümünün yükü artı(+), eksi(-) ya da sıfır dır.

7

8 3. ETKİ İLE ELEKTRİKLENME
Yüklü bir cismin dokunmaksızın nötr bir cismi elektriklemesine etki ile elektriklenme denir. Etki ile elektriklenmenin nedeni, iletken cisimde bulunan serbest elektronların yaklaştırılan yüklü cisim tarafından itilmesi ya da çekilmesidir. Yüklü cisim uzaklaştırılınca yüksüz cisimde meydana gelen etki ile elektriklenme yok olur.

9

10 HAZIRLAYAN: LÜTFIYE YILMAZ 10-C 222