B- II. İnönü Savaşı’nın Nedenleri (23 Mart-1 Nisan 1921)

... konulu sunumlar: "B- II. İnönü Savaşı’nın Nedenleri (23 Mart-1 Nisan 1921)"— Sunum transkripti:

1 B- II. İnönü Savaşı’nın Nedenleri (23 Mart-1 Nisan 1921)
1-Londra Konferansında TBMM’nin barış teklifini ret etmesi. 2-İngiltere’nin Yunanlıları 2. bir savaşa teşvik etmesi 3-Ankara’nın alınarak TBMM’nin dağıtılması ve Sevr Antlaşması’nın onaylatılmak istenmesi. SAVAŞIN GELİŞİMİ Bu saydığımız nedenlerle 23 Mart’ta Yunanlılar taarruza geçmişlerdir. Yunan taarruzu 1 Nisan’da durdurulmuştur.Türk ordusu Yunanlıları püskürtmek amacıyla 1 Nisan’dan 15 Nisan’a kadar karşı saldırıya geçmiştir.Bu saldırıya ASLIHANLAR ve DUMLUPINAR savaşları denir. NOT: Aslıhanlar ve Dumlupınar saldırıları Türk ordusunun hala taarruz gücüne ulaşmadığını gösterir.

2 II. İnönü Savaşının Sonuçları
Batı Cephesi’nde Yunanlılara karşı kazanılan ikinci zaferdir. Türk Ordusunun kendine güveni daha da artmıştır. İtalya, bu zaferden sonra Anadolu’dan yavaş yavaş çekilmeye başladılar. Fransızlar, anlaşmak için Ankara’ya temsilci gönderdiler. NOT: Bu iki durum İtilaf Devletleri arasındaki görüş ayrılıklarının daha da arttığını gösterir. Atatürk İsmet İnönü’ye gönderdiği telgrafta ‘Siz orada sadece düşmanı değil aynı zamanda milletin makus talihini de yendiniz’ demiştir.

3 2-İnönü Savaşlarının öcünün alınmak istenmesi.
Kütahya-Eskişehir Savaşlarının Nedenleri ( Temmuz 1921) 1-Ankara’nın alınarak TBMM’nin dağıtılması ve Sevr Antlaşması’nın onaylatılmak istenmesi. 2-İnönü Savaşlarının öcünün alınmak istenmesi. KÜTAHYA-ESKİŞEHİR SAVAŞLARININ SONUÇLARI 1-Ordumuz İtilaf Devletleri’nden yardım alan Yunanlılar karşısında başarısız olarak Sakarya Irmağı’nın doğusuna kadar gerilemiştir. 2-Böylece 1683 II.Viyana kuşatmasından itibaren devam eden geri çekilme Sakarya Irmağı’nın doğusuna kadar devam etmiştir. 3-Eskişehir,Kütahya ve Afyon Yunan işgali altına girdi. 4-Türk ordusunun Kurtuluş Savaşı’nda aldığı ilk ve tek yenilgidir.

4 5-Fransızlar bu yenilgiden sonra anlaşma için isteksiz davranmaya başladılar.
6-İtalyanlar Anadolu’dan çekilmeyi durdurdular. 7-Türk ordusuna güven azalmış Türk Milletinde acaba soruları ortaya çıkmaya başlamıştır. 8-Bu yenilgiden sonra 5 Ağustos 1921’de M. Kemal’e başkomutanlık verildi. Ayrıca meclisin 3 aylığına tüm yetkileri M. Kemal’e verildi. 9-M. Kemal ilk olarak Tekalif-i Milliye Emirlerini 8 Ağustos 1921’de ilan ederek Sakarya Savaşı için halktan yardım toplamıştır.

5 BAŞKOMUTANLIK YASASI’NIN ÇIKARTILMASI (5 AĞUSTOS 1921)
Başkomutanlık Yasası: TBMM’nin Yasama, ,Yürütme ve Yargı yetkilerinin 3 aylık süreyle Mustafa Kemal’e verilmesine denir. Verilmesinin Nedenleri: 1-İçinde bulunulan zor durumdan Türk Milletini ancak Mustafa Kemal kurtarabilir düşüncesi. 2-İçinde bulunulan zor durumu Mustafa Kemal’e yıkmak ve onu Türk Milleti’nin gözünden düşürmek. NOT: Önce 3 Aylık süreyle Başkomutanlık Yetkisi verilmiştir Başkomutanlık Yetkisi 20 Temmuz 1922’ye kadar 3’er aylık sürelerle uzatılmıştır. 20 Temmuz 1922 tarihinde süresiz uzatılmıştır. Mustafa Kemal’in cumhurbaşkanı seçilmesi ile Başkomutanlık Yetkisi sona ermiştir. SORU: Başkomutanlık Yetkisi neden uzatılmıştır?

6 TEKALİF-İ MİLLİYE KANUNU ( 7-8 AĞUSTOS 1921)
NEDEN ÇIKARTILDI? Ordunun silah, cephane, yiyecek ve giyecek ihtiyacını karşılamak üzere kabul edildi. İÇERİK: 1-Her il ve ilçede tekalifi milliye komisyonu kurulacak. 2-Her aile bir takım çamaşır,bir çifti çorap ve çarık verecek. 3-Her tür yiyecek maddesinin %40’ına bedeli sonradan ödenmek kaydıyla el konulacak. 4-Tüccarların ve halkın elindeki kumaş, deri,ayakkabı,ve giyim eşyalarının %40’ına bedeli sonradan ödenmek kaydıyla el konulacak 5-Halkın elindeki bütün silah ve cephaneler 3 gün içinde teslim edilecek. 6-Bütün zanaat sahipleri ordunun emri altına girecek 7-Aracı olan her ay 100 km. ordu için yol yapacak NOT1: Emirlerden 15 gün sonra Sakarya Savaşı başladığı için Sakarya Savaşı’na pek faydası olmamıştır. NOT2:Emirlere uymayanları cezalandırmak amacıyla İstiklal Mahkemeleri kurulmuştur. NOT3:Osmanlı Devleti’nde olağanüstü durumlarda alınan AVARIZ vergisi ile benzeşmektedir.

7 SAKARYA MEYDAN SAVAŞI(23 AĞUSTOS-13 EYLÜL 1921)
1- Ankara’nın alınarak TBMM’nin dağıtılması ve Sevr Antlaşması’nın onaylatılmak istenmesi. 2-Eskişehir ve Kütahya’da yenilen Türk ordusuna kesin darbe vurulmak istenmesi GELİŞİMİ: Ankara hevesi ile Yunanlılar 23 Ağustos’ta 100 Km’ lik bir cephe üzerinde taarruza geçtiler.Türk Milleti için bir ölüm kalım savaşı idi.Savaş 22 gün 22 gece sürmüştür. 13 Eylül 1921’de Mustafa Kemal’in müthiş savaş taktiği ile bu savaşı Türk ordusu kazanmıştır. ‘ HATT-I MÜDAFAA YOKTUR, SATH-I MÜDAFAA VARDIR. O SATIHTA BÜTÜN VATANDIR .’

8 Fransızlarla Ankara Antlaşması imzalandı.(20 Ekim 1921)
D-Sakarya Meydan Savaşı’nın Önemi (23 Ağustos-13 Eylül 1921) 1683 Viyana bozgunundan itibaren devam eden geri çekilme sona erdi. Bu tarihten sonra Türkler Taarruza geçerken Avrupa savunmada kaldı. T.B.M.M büyük bir zafer kazandı.Yunan ordusunun taarruz gücü kırıldı.Yunanlılar savunmaya geçti. T.B.M.M M. Kemal ’e Mareşallik ve Gazilik unvanı verdi. (19 Eylül 1921) Kafkas Cumhuriyetleri (Azerbaycan,Ermenistan ve Gürcistan) ile Kars Antlaşması imzalandı. (13 Ekim 1921) Fransızlarla Ankara Antlaşması imzalandı.(20 Ekim 1921) İtilaf Devletleri barış teklifinde bulundular.Ancak Sevr Antlaşmasından farksız olduğu için kabul edilmedi. Ukrayna ile 2 Ocak 1922 Tarihinde dostluk antlaşması imzalandı. İtalyanlar Anadolu’dan tamamen çekilmişlerdir. İngilizler ile esir değişimi antlaşması yapılmıştır.

9 a-)Kars Antlaşması (13 Ekim 1921)
Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan ile yapılmıştır. Kars Antlaşması ile doğu sınırlarımız kesinlik kazanmıştır. Moskova Antlaşması’nın bir devamı niteliğindedir. b-)Esir Değişimi Antlaşması (22 Ekim 1921) İngiltere ile devletlerarası eşitlik prensibine göre yapılmıştır. Malta Adasındaki esirlerimiz serbest bırakılmıştır.

10 Hatay Fransız sömürgesi altındaki Suriye’ye bırakılmıştır.
c-)Ankara Antlaşması’nın Önemi (20 Ekim 1921) Hatay Fransız sömürgesi altındaki Suriye’ye bırakılmıştır. Fransa, Yeni Türk Devleti’ni resmen tanıdı. Fransızlar, Misak-ı Milliyi tanıyan ilk İtilaf Devleti oldular. İtilaf bloğu parçalanmıştır. NOT: Hatay Misak-ı Milli’den bir tavizdir. 2. Dünya Savaşı’nın çıkması tehlikesine karşı Fransızlar Suriye’deki askerlerini çekmişlerdir.Türkiye bunu fırsat bilmiş ve 1939 Tarihinde Hatay’ı anavatana katmışlardır.

11 Nihat YILMAZ Sivas Akıncılar Türk Telekom Lisesi Tarih Öğretmeni