1 TÜRKİYE’NİN TARIM POTANSİYELLERİ AÇISINDAN BİYODİZEL TARIMSAL ÜRETİM VE GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İsmail ELMAS Genel Müdür Yardımcısı 16 ARALIK 2005.

... konulu sunumlar: "1 TÜRKİYE’NİN TARIM POTANSİYELLERİ AÇISINDAN BİYODİZEL TARIMSAL ÜRETİM VE GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İsmail ELMAS Genel Müdür Yardımcısı 16 ARALIK 2005."— Sunum transkripti:

1 1 TÜRKİYE’NİN TARIM POTANSİYELLERİ AÇISINDAN BİYODİZEL TARIMSAL ÜRETİM VE GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İsmail ELMAS Genel Müdür Yardımcısı 16 ARALIK 2005 ANKARA

2 2 ÇALIŞMADAN, YORULMADAN, ÜRETMEDEN RAHAT YAŞAMAK İSTEYEN TOPLUMLAR ÖNCE HAYSİYETLERİNİ SONRA HÜRRİYETLERİNİ VE DAHA SONRA DA İSTİKLAL VE İSTİKBALLERİNİ KAYBEDERLER. Mustafa Kemal Atatürk

3 3 YAĞLI TOHUMLU BİTKİLER STRATEJİK ÜRÜNLER KAPSAMINDADIR. İNSAN BESLENMESİNDE TEMEL GIDA MADDESİ OLARAK KABUL EDİLDİĞİNDEN VE BİYOYAKIT HAMMADDESİNİ TEŞKİL ETTİĞİNDEN;

4 Soya Fasulyesi Kanola Pamuk Çekirdeği Ayçiçeği Diğerleri DÜNYA ÜRETİMİ DÜNYA ÜRETİMİ VE ÜRÜNLERİN PAYLARI 2001/2004 tarihleri arasında yaklaşık 300-350 milyon ton civarında gerçekleşen yağlı tohumlu bitkiler toplam üretiminden 2004 yılı itibariyle; 1. sırada % 60 2. sırada % 12 3. sırada % 11 4. sırada % 7 5. sırada % 10 pay almıştır.

5 Soya Fasulyesi Kanola Ayçiçeği Diğerleri TÜRKİYE ÜRETİMİ VE ÜRÜNLERİN PAYLARI 1998/2004 tarihleri arasında yaklaşık 2.1-2.5 milyon ton civarında gerçekleşen yağlı tohumlu bitkiler toplam üretiminden 2004 yılı itibariyle; 1. sırada % 55 2. sırada % 38 3. sırada % 2 4. sırada % 5 Dünya üretiminde 2. sırada yer alan kanola üretimi ülkemizde yok denecek seviyededir. pay almıştır. Pamuk Çekirdeği

6

7 TÜRKİYE’DE PAMUK TARIMI

8 8 Ülkemiz Pamuk üretiminden; Güneydoğu Anadolu Bölgesi % 52, Ege Bölgesi % 25, Akdeniz Bölgesi % 23 pay almaktadır. Pamuk Ülkemiz üretiminin; % 30 Şanlıurfa, % 11 Diyarbakır, % 10 Aydın, % 9 Hatay, % 7’si Adana illerinde gerçekleştirilmektedir.

9 9 Güneydoğu Anadolu Bölgesi en önemli pamuk üretim bölgesi konumuna gelmiştir. Güneydoğu Anadolu Projesi tamamlandığında sulama imkanları ile bölgede mevcut üretim deseninin değişerek pamuk ekim alanlarının artacağı öngörülmektedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi en önemli pamuk üretim bölgesi konumuna gelmiştir. Güneydoğu Anadolu Projesi tamamlandığında sulama imkanları ile bölgede mevcut üretim deseninin değişerek pamuk ekim alanlarının artacağı öngörülmektedir. Pamuk

10 TÜRKİYE’DE AYÇİÇEĞİ TARIMI

11 11 Her bölgemizde yetiştirilmeye uygun olmasına rağmen ayçiçeği üretiminden; Marmara Bölgesi % 85, İç Anadolu Bölgesi % 7 pay almaktadır. Ayçiçeği Ülkemiz üretiminin; % 35’i Tekirdağ, % 24’ü Edirne, % 17’si Kırklareli illerinde gerçekleştirilmektedir.

12 12 Ekim alanlarının artırılmasında; Şeker pancarından sonra ekim nöbetine girebileceği bölgeler, Şeker pancarından sonra ekim nöbetine girebileceği bölgeler, I. ve II. ürün tarımında GAP ve Akdeniz Bölgesi, I. ve II. ürün tarımında GAP ve Akdeniz Bölgesi, Ayçiçeği potansiyel alanlar olarak görülmektedir.

13 TÜRKİYE’DE SOYA FASULYESİ TARIMI

14 14 Özellikle Akdeniz ve Karadeniz bölgelerimizde yetiştirilen soya üretiminden; Akdeniz Bölgesi % 84, Karadeniz Bölgesi % 14 pay almaktadır. Soya Ülkemiz üretiminin; % 65’i Adana, % 14’ü Osmaniye, % 14’ü Samsun illerinde gerçekleştirilmektedir.

15 15 Ekim alanlarının artırılmasında; Daha önce ağırlıklı olarak ekildiği bölgeler, GAP bölgesi, GAP bölgesi, Soya potansiyel alanlar olarak görülmektedir.

16 TÜRKİYE’DE KANOLA TARIMI

17 17 Ülkemizde son derece düşük seviyede olan üretiminden; Marmara Bölgesi % 90, Ege Bölgesi % 10 pay almaktadır. Kanola Ülkemiz üretiminin; % 68’i Tekirdağ, % 22’si Çanakkale, % 10’u Manisa illerinde gerçekleştirilmektedir.

18 18 Ekim alanlarının artırılmasında; Ülkemizde tahıl üretimi yapılan her yerde kanola yetiştirilebileceği göz önüne alındığında bu bölgeler ile GAP Bölgesi, Kanola potansiyel alanlar olarak görülmektedir.

19 19 YAĞ ÜRETİM VE TÜKETİMİ Ülkemiz bitkisel yağ üretimi yıllara göre değişiklik göstermekle birlikte 500 bin ton, tüketimi ise 1.3 milyon ton olup, toplam yağ açığımız 800 bin tondur.

20 20 ÜRETİMLE İLGİLİ PROBLEMLER BİTKİKISITLAYICI FAKTÖRLER - - AyçiçeğiFiyat, İklim koşulları, - PamukFiyat oluşumu, - Soya FasulyesiEntegre tesis, Fiyat, Pazarlama, depolama - Kanola Pazarlama, Fiyat, - Susam - Yerfıstığı Mekanizasyon, - Aspir Pazarlama.

21 TÜRKİYE YAĞLI TOHUMLAR İTHALATI YILLARMİKTAR (BİN TON)DEĞER (MİLYON $) 20001.135225 2001575133 2002865223 20031.400410 20041.274441

22 TÜRKİYE YAĞ İTHALATI YILLARMİKTAR (BİN TON)DEĞER (MİLYON $) 2000732300 2001763284 2002807357 2003869442 2004940544

23 23 GÖRÜLDÜĞÜ ÜZERE ÜLKEMİZ; YAĞLI TOHUMLAR VE YAĞ İTHALATI İÇİN TOPLAM 985 MİLYON $ DÖVİZ ÖDEMİŞTİR. 2004 Yılı İtibariyle

24 24 BAKANLIK UYGULAMALARI  1998 YILINDAN İTİBAREN İTHALATIN AZALTILMASI VE ÜRETİMİN TEŞVİK EDİLMESİ İÇİN YAĞLI TOHUMLU BİTKİLERİN ÜRETİMİNE PRİM VERİLMESİ,  PRİM UYGULAMALARINDA PAMUK VE SOYA FASULYESİ ÜRETİMİNDE SERTİFİKALI TOHUMLUK KULLANANLARA İLAVE PRİM VERİLMESİ,

25 25 PRİM MİKTARLARI ÜRÜNLER 2004 (TL/Kg) 2005 (TL/Kg) ARTIŞ (%) PAMUK (SERT. SIZ) 90.000190.000111 PAMUK (SERT. KALI) 99.000228.000130 AYÇİÇEĞİ 110.000 135.000 23 SOYA (SER.SIZ) 115.000 140.000 22 SOYA (SER.KALI) 126.500 168.000 33 KANOLA120.000130.0009 ZEYTİNYAĞI 200.000250.00025 T ANE MISIR 025.000-

26 26 DESTEKLEMELERİN MALİYETİ KARŞILAMA ORANI Maliyet(YTL/da)Prim(YTL/da)DGD(YTL/da)Mazot(YTL/da)Gübre(YTL/da)ToplamDestek(YTL/da) Maliyeti Karşılama Oranı (%) Pamuk32084,36164,503107,8633,6 Ayçiçeği9922,95164,50346,4546,7 Soya15658,80164,50377,2052,5 Kanola10328,60164,50347,2050,4 Mısır29018,13162,401,6036.7013,0 Z.Yağı15612,50164,50330,9022,9

27 27 BAKANLIK UYGULAMALARI  ALTERNATİF ÜRETİM PROJESİ KAPSAMINDAKİ UYGULAMALARDA YAĞLI TOHUMLU BİTKİLERİN ÜRETİMİNİN TEŞVİK EDİLMESİ,  PATATES SİĞİLİNDEN DOLAYI PATATES EKİMİ YASAKLANAN ALANLARDA YAĞLI TOHUMLU BİTKİLERİN ÜRETİMİNİN TEŞVİK EDİLMESİ,

28 28 YENİ UYGULAMALAR  DESTEKLEME PRİMLERİ EKİM ÖNCESİ AÇIKLANDI,  ÇKS’ İLE UYUMLU HALE GETİRİLDİ,  PRİM KAYIT SİSTEMİ OLUŞTURULDU,  SERTİFİKALI TOHUMLUK KULLANANLARA %20 DAHA FAZLA PRİM

29 29 ÇÖZÜM ÖNERİLERİ  TARIMA ELVERİŞLİ OLUP HALEN DEĞERLENDİRİLEMEYEN ARAZİLERDE ÜRETİCİLERİN YAĞLI TOHUMLU BİTKİLERİ ÜRETMEYE YÖNLENDİRİLMESİ,  SERTİFİKALI TOHUMLUK, YÜKSEK VERİM VE KALİTEYE SAHİP ÇEŞİTLERİN KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI,  İŞLETMELERİN MİRAS YOLUYLA KÜÇÜLMELERİNİ ÖNLEMEK İÇİN GEREKLİ DÜZENLEMELERİN YAPILMASI,

30 30  ŞEKER PANCARINDA HALEN UYGULANAN 4’LÜ MÜNAVEBENİN 5’Lİ MÜNAVEBEYE ÇIKARTILMASI,  PAZARLAMA KANALLARINDA GÖRÜLEN DAR BOĞAZLARIN GİDERİLMESİ VE İHRACAT İMKANLARININ ARTIRILMASI,  ÜRÜN İHTİSAS BORSALARININ YAYGINLAŞTIRILMASI,  DESTEKLEME PRİM SİSTEMİNE DEVAM EDİLMESİ, ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

31 31  ÜRETİM MALİYETLERİNİN DÜŞÜRÜLMESİ İÇİN MAKİNALI HASADIN YAYGINLAŞTIRILMASI, TEŞVİK EDİLMESİ,  GİRDİ - ÜRÜN KDV ORANLARININ ÜRETİCİ LEHİNE GÖZDEN GEÇİRİLMESİ,  ÜRETİCİLERİN HER BÖLGE İÇİN ÜSTÜN PERFORMANS GÖSTEREN YAĞ BİTKİLERİNE YÖNLENDİRİLMESİ,  KALİTE KRİTERLERİ DİKKATE ALINARAK DESTEKLEME UYGULAMALARININ FARKLILAŞTIRILMASI, ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

32 32  DOĞRUDAN GELİR DESTEĞİNİN; ÜRETİM EKSİKLİĞİ BULUNAN YAĞLI TOHUMLU ÜRÜNLERİN LEHİNE FARKLILAŞTIRILARAK ÖDENMESİ,  SÖZLEŞMELİ ÜRETİMİN YERLEŞTİRİLMESİ,  ÜRÜN KAYIPLARINI ÖNLEMEK AÇISINDAN UYGUN MUHAFAZA DEPOLARININ KURULMASI,  ÖZELLİKLE SOYA ENTEGRE TESİSLERİNİN YAYGINLAŞTIRILMASI, ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

33 33  HAM YAĞ İTHALATINDA ARTIŞIN ÖNLENMESİ, ZORUNLU OLARAK YAPILAN İTHALATIN EN AZINDAN KATMA DEĞERİN ÜLKEMİZDE KALMASI AÇISINDAN ÜRÜN OLARAK GERÇEKLEŞTİRİLMESİ,  GÜMRÜK VERGİLERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILACAK İSE, BU DEĞİŞİKLİKLERİN SANAYİCİLERİN ÖNÜNÜ GÖREBİLMESİ İÇİN, UZUN VADELERDE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ, ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

34 34  AVRUPA BİRLİĞİNE ÜYELİK AMACI DA GÖZ ÖNÜNE ALINARAK FİYAT, KALİTE VE PAZARA UYUM YÖNÜNDEN REKABET EDEBİLECEK ÜRETİMİN HEDEFLENMESİ, SAĞLANMALIDIR. ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

35 35 NEDEN BİYODİZEL ?  Tarımsal ve tarımsal sanayi ürünlerimizin (kanola, soya yağı, pamuk yağı ve diğer bitkisel yağlar) değerlendirilmesi,  Özellikle tarımsal üretim maliyetleri içerisinde önemli bir meblağı oluşturan mazotun daha ucuza temin edilebilmesine katkı yaratabilecek olması,

36 36  Ülkemizin dışa bağımlı olmadan üretebileceği yakıt olması,  Tarımsal sanayinin gelişmesine katkı sağlaması,  Tarımsal ürünler ve yağlı atıklardan kolaylıkla üretilebilmesi, NEDEN BİYODİZEL ?

37 37  Doğada hızlı ve güvenli çözünerek zehirli atık içermemesi,  Mazotla karıştırıldığında çözülümü artırdığından eksoz gazlarını azaltması, Dolayısıyla çok önemlidir. NEDEN BİYODİZEL ?

38 38 BAKANLIĞIMIZIN BİYODİZELE YAKLAŞIMI  Avrupa Birliği’nin biyodizel ilavesini zorunlu tutması,  Ülkemizde fosil kaynaklı yakıtların rezervlerinin düşük olması,  Çevre duyarlılığının artması,

39 39  Maliyetinin düşük, üretim teknolojisinin kolay olması,  Yan ürünlerinin de kullanılabilir olması,  Hammadde temininin tarımsal kaynaklı ve kolay elde edilir olması, BAKANLIĞIMIZIN BİYODİZELE YAKLAŞIMI gibi nedenlerle Bakanlığımız biyodizel üretimi çalışmalarına önem vermektedir.

40 SAYGILARIMLA