Hazırlayanlar www.kisiselbasari.com İLETİŞİM engelleri Prof. Dr. Hüseyin PEKER Hazırlayanlar www.kisiselbasari.com.

... konulu sunumlar: "Hazırlayanlar www.kisiselbasari.com İLETİŞİM engelleri Prof. Dr. Hüseyin PEKER Hazırlayanlar www.kisiselbasari.com."— Sunum transkripti:

1 Hazırlayanlar www.kisiselbasari.com
İLETİŞİM engelleri Prof. Dr. Hüseyin PEKER Hazırlayanlar

2 İletişim Hayattır Debremde annesi ölen çocuk olayı.

3 BU TUTUM VE DAVRANIŞLAR SİZE TANIDIK GELİYOR MU?

4

5

6

7

8 İletişim Engelleri Kişilerin iletişim kurarken karşı tarafa iletmek istedikleri duygu ve düşüncelerini tam olarak aktaramaması durumunda birtakım engeller meydana gelir. Etkinlik 2-Uzaylı Oyunu Amaç: İletişim ve ilişkinin nasıl başladığını ve kişilerin İlk iletişim kurduğunda farklı davranışları tercih ettiklerinin farkına varmak.

9 SÖYLENENLER İLE YAPILANLAR ARASINDAKİ TUTARSIZLIK

10 ÇOCUKLAR BİZDEN ÖĞRENİR

11 SUÇLAMAK SUÇLANMAYI OLUŞTURUR

12 NEFRET ETMEK - SEVGİNİN OLMAMASI

13

14 SÖZLÜ VE SÖZSÜZ İLETİŞİM ARASINDAKİ TUTARSIZLIK
Sizce sözlü iletişim mi yoksa sözsüz iletişim mi daha etkilidir? İki tür iletişim kurarız.Sözlü ,sözsüz iletişim.Sözsüz iletişim sözlü iletişime göre daha etkilidir. Öfke Yüze Tokattan Önce Vurur. Sözsüz mesajlarımız çoğu zaman söylediğimiz sözün farklı anlaşılmasına neden olur.Bu nedenle “çocuğum beni anlamıyor” demek yerine “Dilim bunu söylüyor da bedenim ne diyor?” diye düşünmemiz lazım. *** Etkinlik 4-Sözsüz İletişim Amaç;Sözsüz mesajların ve beden dilinin önemini fark etmek. 2 gönüllü seçilir,biri anne diğerine ergen rolleri verilir. Karşılıklı iki sandalye konulur. Eşlerden birinin ayağa kalkması(anne) ve oturan ergene (iletişimde önemli noktalar)konusunu anlatması istenir.1 dak sonra durmaları istenir.Oturan ve ayakta duranın ne hissettiği sorulur. İletişimde biri diğerinden daha yüksekteyse diğerine güç kullanıyordur.Ergenler güç kullanıldığını hissettiklerinde isyan ederler. Gönüllü eşler birbirinden uzaklaşarak oturur,ve ergen rolündekinin annesine,iletişim beklentisini anlatması istenir.1dak.sonra durulur ne hissettikleri sorulur. İletişimde mesafenin uzaklığı iletişimin kalitesini etkiler. Gönüllü eşlerden dizleri birbirine dokunacak kadar yakın oturmaları istenir.Eşlerden (annenin)iletişimde çocuğundan beklentisini anlatması istenir.Sonra ne hissettiği sorulur. Biz bu kadar yakın mesafede kendimizi rahat hissetsek de ergenler kişiliklerini geliştirdikleri için bu kadar yakın mesafeden iletişim kurmayı istemez. İletişimde herkesin kişisel bir alanı vardır.Bu alana girildiğinde insanlar rahatsız olur.Ergenler kişisel alanlarına girilmesinden ,kendilerine dokunulmasından her zaman hoşlanmazlar.

15 GÖZ TEMASI KURMAMAK Eşlerden sırayla birbirlerine korku,öfke,üzüntü,sevinç İçeren yüz ifadeleriyle bakmaları istenir. Eşler karşılıklı oturur,ebeveyn rolünde olanın göz kontağı kurmadan konuşması istenir.1 dakika sonra neler hissettiği sorulur. İletişimde göz teması kurulmazsa sağlıklı iletişim kurmak zorlaşır.Ergenler bazen göz temasından kaçınabilirler,onları zorlamamak gerekir.

16 Başkalarıyla kıyaslanan kişi sevilmediğini değersiz olduğunu düşünür.
KIYASLAMA Başkalarıyla kıyaslanan kişi sevilmediğini değersiz olduğunu düşünür. Oysa iletişimde koşulsuz kabul vardır.

17 Ön Yargılı Olmak İlk defa tanışılan insanları belli bir gruba dâhil ederek değerlendirmek, karşı tarafın sözlerinden, jest ve mimiklerine kadar inceleyip yargısız infaz yapmak doğru değildir. Sadece bir özellik veya davranışa bakarak bir kişi hakkında karar vermek iletişimde yanlış sonuçları oluşturur. Bir kişinin bir özelliğinden hoşlanmamak o kişiyi bir sınıfa sokmayı gerektirmez. Mesela, daha önce tanışmadığınız bir insanın size selam vermemesi o kişiyi soğuk ve itici yapmaz. Ayrıca işinde çok titiz çalışan bir yöneticiyi de çalışanlarına eziyet ediyor diye benimseyip insafsız sıfatını ona yüklemek doğru bir davranış olmaz. ön yargı kentleşmenin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Şehirlerde onay görmeyen özellik ve niteliklerin sadece toplumun bir kesimine yüklenmesiyle o kesime ilişkin olumsuz düşüncelerin oluştuğu ifade edilmektedir Ön yargı, bir kişi veya topluluk hakkında önceden öğrenilmiş ve bir kalıp olarak yerleşmiş algılardır.

18 Tektipleştirme yani streotipleştirmedir

19 kehanet teorisidir Bu teori, bireyin sahip olduğu çeşitli özellikleri, dilekleri, beklentileri paralelinde bir inanış yaratması, buna gerçekmiş gibi körü körüne bağlanmasına dayanmaktadır. Kehanet teorisi bir sıra ile gerçekleşmektedir

20 1. Bir birey hakkında öngörüde bulunulmaktadır
1. Bir birey hakkında öngörüde bulunulmaktadır. Örneğin, “Fatma, kişiler arası ilişkilerde problem yaratan birisidir.” 2. Bu birey için nasıl bir öngörüde bulunulmuşsa o doğrultuda bireye davranılır. Örneğin, “Fatma’ya problem yaratan biri gibi davranılır.” 3. Bu birey için güdülen varsayımdan yola çıkılarak davranıldığında bir müddet sonra bu varsayım gerçeğe dönüşür. Örneğin, “Fatma, gerçekten kişiler arası ilişkilerinde problemler yaratmaya başlar.” 4. Sonuç itibariyle, bu birey için bulunulan öngörünün doğru olduğu kanısına ulaşılır. Örneğin, “Fatma, kişiler arası ilişkilerinde sürekli problem yaratan birisi olur.”

21 Kişiler arası iletişim sürecinde kehanet teorisi iki biçimde engel ortaya çıkar.
Birincisi, kişi gerçekte var olmayan özellikleri kendi algıladığı gibi davranarak iletişimi olumsuz etkileyebilir. İkincisi, birey kendi tahminleri doğrultusunda çevresindekileri etkileyebilir, çevresindekileri de tahminlerine inandırabilir

22 ÖRTÜLÜ ANLAM

23 DİNLEME VE KONUŞMA ENGELLERİ
-Emir Vermek Yönlendirmek -Uyarmak,gözdağı vermek -Ahlak Dersi vermek -Öğüt vermek çözüm ve öneri getirmek -Nutuk çekmek mantıklı düşünceler önermek -Yargılamak, Eleştirmek, Suçlamak -Övmek Aynı Düşüncede Olmak,Olumlu Değerlendirme Yapmak -Ad Takmak Alay Etmek -Yorumlamak,Analiz Etmek,Tanı Koymak -Güven Vermek Avutmak -Sözünden dönmek,oyalamak,alay etmek,şakacı davranmak,konuyu saptırmak -Soru Sormak,Sınamak, Çapraz Sorgulamak

24 Karşımızdakini daha iyi anlamak ve kendimizi daha iyi dile getirmek için aşılması gereken iletişim engelleri

25 Emir Vermek, Yönlendirmek
Sözümü dinle, çık dışarı! Bana cevap verme, kes sesini! Açıklamayı bırak dediklerimi dinle!

26 Bu iletiler bireyin kararlarına ve yeteneklerine güven duyulmadığını gösterir. Birey karşılık verebilir, direnebilir, bağırıp çağırabilir, düşmanca duygular besleyebilir.

27 Uyarmak,gözdağı vermek
Sizinle bir şey paylaşmak istiyorum. Önce sana güvenebileceğimi bana kanıtlamalısın. Yoksa seninle ilgilenmeyeceğim.

28 Bu iletiler bireye onun istek ve gereksinimlerine saygı duyulmadığını gösterir. Karşıdakini korkutur, sindirir, düşmanlık duymasına neden olur.

29 Ahlak Dersi vermek Arkadaşlar iyi bir öğretmen her zaman küçükleri korumalı, çocuklara kol kanat germeli. Her zaman amirlerinin sözünü dinlenmelidir Onlar seni önemsemese de sen kendini yinede önemsemelisin

30 Bu iletiler bireyin sahip olduğu değerlere güvenilmediği, başkalarının doğru olduğuna inandığı şeyleri kabul etmenin onun yararına olacağı düşüncesini iletir. Birey genellikle “yapmalısın”, “etmelisin”lere karşı koyar.

31 Öğüt vermek çözüm ve öneri getirmek
Hayatın boyunca iyi bir insan olmak için büyüklerin sözlerini dinlemeli çok çalışmalısın Annene bütün bildiklerini anlatmalısın ki senin akıllı biri olduğunu düşüneyim

32 Bu iletiler, bireye kendi sorunlarını kendi kendine çözebilme gücüne sahip olmadığı mesajını iletir. Bireyi başkalarına bağımlı kılabilir, kendisi için düşünmesini engeller ve sorunlarında çözümü kendi dışındaki bir otoriteden beklemesine neden olabilir. Verilen öğütler üstünlük tavrı olarak görülür bu da bağımsızlık elde etmeye çalışan birey için sinir bozucu olabilir.

33 Nutuk çekmek mantıklı düşünceler önermek
Ben sana söylemiştim böyle olacağını, Senin gittiğin yoldan biz dönüyoruz Sen daha doğmadan biz öğretmenlik yapıyorduk

34 İlişkide sorun olmadığı zamanlarda öğretme, nutuk çekme birey tarafından kabul görebilir, sorunlu dönemlerde ise büyük sorun yaratabilir. Bu dönemde öğrenmeye aşağılık duygusu, yetersizlik duygusu ile tepki gösterebilir. Mantıklı düşünceleri önermek, bireyin mantıksız ve bilgisiz olduğu hissini uyandırdığından bireyde küsme, içe kapanma ortaya çıkabilir.

35 Yargılamak, Eleştirmek, Suçlamak
Doğrusu bunu senden beklemezdim Bunu senin yaptığın belliydi zaten, yaptığın hiçbir iş tam değil. Böyle davrandığın sürece hayatın boyunca başarılı olman çok zor

36 Olumsuz değerlendirmeler bireyin benlik saygısını zedelemesine neden olur ve onu karşı eleştiri için kışkırtır. Bireyler de değerlendirilme korkusu ile duygularını saklar ve yardım için kendilerine zarar verebilecek kaynaklara yönelebilirler. Sık sık aldığı olumsuz değerlendirmeler, sevilmediği, işe yaramadığı ve hiçbir şeyi hak etmediğini düşündürür. Kendine zarar veren bir kişilik geliştirebilir.

37 Övmek Aynı Düşüncede Olmak, Olumlu Değerlendirme Yapmak
Harika.. Gördüğüm en iyi öğretmensin Gerçekten çok yeteneklisin Eminim sen hayatın boyunca her konuda başarılı olacaksın.

38 Bireyin benlik kavramına uymayan olumlu bir değerlendirme kızgınlık uyandırır. Birey bunu kendini yönlendirmek için yapılan bir kurnazlık olarak yorumlar. Başkalarının yanında övülmek bireyi utandırabilir. Çok övülen bireyler buna alışır ve sürekli övünmeye gereksinim duyabilir.

39 Ad Takmak Alay Etmek Evet süslü öğretmen hanım..,
Çocuk gibi sızlanmayı bırakın.. Bu halinle sen nasıl öğretmenlik yapıyorsun.

40 Bu tür tepkiler alan bireyler ya aynı iletileri kullanarak benzer tutumlar sergiler (birine kırk gün deli dersen...) ya da bu iletileri içselleştirir, benlik saygısı olumsuz etkilenir. “Kişiye en güzel hitap biçimi onun adıdır”

41 Yorumlamak, Analiz Etmek Tanı Koymak
Aslında ben senin niye böyle davranmaya… Başarısızlığını gizlemeye çalışıyorsun Bu apaçık bir şekilde yalan söylemektir…

42 Bu tür iletişimler bireye davranışlarının nedenlerini bildiğini anlatır. Yapılan çözümleme doğruysa, birey kendini açıkta kalmış, utanmış gibi hisseder. Yanlışsa, yersiz suçlandığı için kızar. Bu tür iletiler gencin konuşma, paylaşma isteğini yok eder.

43 Güven Vermek Avutmak Ben seni çok iyi anlıyorum, yarın her şey düzelecek Ben ve diğer arkadaşlar bu konuda elimizden gelen her şeyi yapacağız. Hiç merak etme sen Zamanla bunu da aşacaksın

44 Karmaşık duygular yaşayan bireylere güven vermeye çalışmak onda anlaşılmadığı izlenimini uyandırır. Avutucu iletiler birey tarafından duygularını değiştirmesinin istenildiği yönünde anlaşılır. Güven verme, kişinin sorunu abarttığını, gerçekte ne olup bittiğini anlamadığını, bir bakıma gerçek dışı duygular taşıdığını hissettirir.

45

46 Soru Sormak, Sınamak Çapraz Sorgulamak
Nasıl hazırlanıyorsun derse.. Kaç kaynaktan 2 kaynaktan hazırlanma ile başarılı olunur mu? Kaynakların adı ne?

47 Sorunlu olduğu zaman bireye sorulan sorular güvensizlik ve kuşku uyandırır. Bu soruların onu tuzağa düşürmek için sorulduğunu düşündürür. Bazen birey bunu bir gözdağı olarak algılayabilir.

48 Sözünden dönmek, oyalamak-alay etmek şakacı davranmak konuyu saptırmak
Madem bu yılın sonunda tayin işinle ilgileneceğime söz verdim. Yapmam demiyorum. Ama önce sen iyi bir öğretmen olduğunu kanıtla.. Sen bunları bırak da benim diyeceklerimi dinle

49 Bu iletiler bireye onunla ilgilenilmediği, duygularına saygı duyulmadığı, dışlandığını düşündürür. İnsanlar sorunlarını dile getirirlerken çok ciddilerdir. Şakayla, espriyle karşılık vermek onları incitebilir, itebilir. Oyalamak, konuyu saptırmak, üzerinde konuşulmayan duygularını yeniden ortaya çıkaracaktır. Çünkü ertelenen sorun çözülmemiştir. Alay edilen, oynanan birey sorunlarının çözümünü başkalarında arayacaktır. Bir daha yardım için size başvurmaz.

50

51 İnsanlarla başarılı iletişim kurmak için neler yapmalısınız?
* İnsanların duygu ve düşüncelerini anlayın (empati) * İnsanlara saygı duyun. * Gerçekçi ve doğal davranın. * Onları dinleyin. * Onlarla göz teması kurun. * Dokunsal teması artırın. * Nerede, ne zaman, nasıl, ne söyleyeceğinizi iyi belirleyin. * Akıcı, sade bir dil kullanmaya çalışın. * Size güvenebileceğini hissettirin.

52 SEN MESAJLARI BEN MESAJLARI
KİŞİLİĞE YÖNELİKTİR BÜTÜNE VE GENELE YÖNELİKTİR KARŞIMIZDAKİ KİŞİ İLE İLGİLİ OLUMSUZ DEĞERLENDİRMELER İÇERİR KARŞIMIZDAKİ KİŞİNİN ÖZGÜVENİNİ ZEDELER ÖFKE VE NEFRET GİBİ OLUMSUZ DUYGULAR UYANDIRIR ÇEKİNGEN YA DA SALDIRGAN İNSANLAR YARATIR İLETİŞİMİ ZEDELER İLİŞKİYİ ZEDELER SORUMLULUK DUYGUSUNU GELİŞTİRMEZ İŞBİRLİĞİNE KARŞI DİRENÇ YARATIR DAVRANIŞA YÖNELİKTİR ÖZELE VE O ANA YÖNELİKTİR GÖNDEREN KİŞİNİN DUYGU VE DÜŞÜNCELERİNİ İÇERİR ÖZGÜVENE OLUMLU KATKISI VARDIR GÖNDERENE YARDIM İSTEĞİ UYANDIRIR ATILGAN İNSANLAR YARATIR İLETİŞİMİ ZEDELEMEZ İLİŞKİYİ GELİŞTİRİR SORUMLULUK DUYGUSUNU GELİŞTİRİR İŞBİRLİĞİNE YÖNELİK İSTEK UYANDIRIR

53 SORUN ÇÖZÜCÜ BEN DİLİ DAVRANIŞIN TANIMI Davranışının yorum katılmadan ne ise aynen ifade edilmesi SOMUT ETKİ Para, zaman, emek, Sağlık, enerji kaybının ifade edilmesi DUYGUNUN İFADESİ Hissedilen duygunun ifade edilmesi

54 SEN MESAJLARINI BEN MESAJINA ÇEVİRME ALIŞTIRMASI

55 “Hiç bir şeyden memnun kalmıyorsun.”
Davranışın tanımlanması: Yaptığımdan memnun kalmadığında… Duygular: Hevesim kırılıyor… Davranışın somut etkisi: Çünkü bunu yapmak için çok uğraşmıştım…

56 “Hep geç kalıyorsun.” Davranışın tanımlanması:
25 dakikadır bekliyorum. Davranışın somut etkisi: Zamanım boşuna geçti, üşüdüm. Duygular: Önemsenmediğimi hissettim.

57  “Aynı hatayı her zaman yapıyorsun sonra yine bana gelip anlatıyorsun.”
 Davranışın tanımlanması: Bu konuda seninle daha önce de konuştuğumuz halde yine yaptığını duyunca… Duygular: Dikkate alınmadığımı hissediyorum Davranışın somut etkisi: Demek ki boşuna zaman harcamışım, uğraşmışım diye düşünüyorum.

58 “Sürekli konuşuyor kimseye konuşma fırsatı vermiyorsun.”
BEN DİLİ-1: Davranışın tanımlanması: Söyleyeceklerini bir iki dakika içinde toparlayacak olursan Davranışın somut etkisi: Başkalarının da ne söyleyeceğini Duygular: Merak ediyorum

59 BEN DİLİ-2: Davranışın tanımlanması: Belli ki bu konu hakkında çok söyleyeceğin var ama, Davranışın somut etkisi: Sanırım başkaları da konuşmak için Duygular: Sabırsızlanıyorlar.