ÇEVRE ÜLKELERLE İLİŞKİLER

... konulu sunumlar: "ÇEVRE ÜLKELERLE İLİŞKİLER"— Sunum transkripti:

1 ÇEVRE ÜLKELERLE İLİŞKİLER
Yzb.GÜRHAN 5nci Tnk BL K. Komutanım Atatürk ve Türk Ordusu konulu takdimi MİLLİ GÜVENLİK BİLGİSİ 1

2 ÇEVRE ÜLKELERLE İLİŞKİLER
TAKDİM PLANI ÇEVRE ÜLKELERLE İLİŞKİLER * Genel * Yunanistan - Kıbrıs Sorunu - Ege Denizindeki Sorunlar - Diğer Sorunlar * Rusya Federasyonu * İsrail * Gürcistan * Ukrayna * Ermenistan * Romanya * İran * Orta Asya Tür Cum. * Irak * Sonuç * Suriye * Bulgaristan 30 dakikalık süre içeisinde tasnif dışı gizlilik derecesinde yansıda görülen konu başlkları altında arz edeceğim 2

3 Çevre Ülkelerle İlişkiler
Türkiye, coğrafi konumu nedeniyle üç kıtayı birleştiren dünya medeniyetlerinin beşiğinde yer almaktadır. Dünya doğal enerji kaynaklarının %70’i Türkiye etrafında bulunmaktadır. Türkiye jeostratejik konumu nedeniyle, tarih boyunca diğer ülkelerin hedefi olmuştur

4 Yunanistan

5 Kıbrıs Sorunu Tarih boyunca bir çok kez el değiştirmiş, tarihindeki en uzun huzurlu dönemini, yılları arasında, Osmanlı egemenliği altında yaşamıştır. Doğu Akdeniz ticaret yolunu kontrol eden stratejik konumu nedeniyle, tarih boyunca farklı milletlerin ele geçirmek için mücadele ettiği bir üs niteliği taşımıştır. Ada, Osmanlı-Rus savaşından sonra İngiliz idaresine geçmiştir.

6 Kıbrıs Sorunu 1955 yılında Ada’daki Rumların; Enosis adı verilen Kıbrıs Adasını Yunanistan’a bağlama amaçları doğrultusunda kurdukları katliamcı örgüt EOKA, Kıbrıs Türklerine karşı kanlı katliamlara başlamış ve kahraman Kıbrıs Türklerinin şanlı direnişi ile karşılaşmıştır.

7 Kıbrıs Sorunu Müteakiben, Türkiye, İngiltere ve Yunanistan’ın katıldığı uluslar arası konferanslar neticesinde imzalanan 1959 ve 1960 Zürih ve Londra Antlaşmaları ile Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmuştur. 1960 Garanti Antlaşması, Türkiye, İngiltere ve Yunanistan’a Kıbrıs Cumhuriyeti’nin anayasal düzeninin garantörlüğü sorumluluğunu yüklemiştir.

8 Kıbrıs Sorunu Ancak; bu Antlaşmalarla tescil edilen haklara ve garantilere rağmen Rumlar; 1963, 1967 ve müteakiben 1974 yılında Ada’yı silah zoru ile Yunanistan’a ilhak etmeye kalkmış, çoluk çocuk, genç ihtiyar demeden Kıbrıs Türklerini katletmiş, 1960 yılında kurulan dengeleri tekrar bozmuş ve antlaşmayı tek taraflı olarak ihlal etmiştir.

9 KIBRIS BARIŞ HAREKATI (20 TEMMUZ 1974)

10 Kıbrıs Sorunu Söz konusu gelişme üzerine Türkiye, anavatan olmanın sorumluluğu ile, Kıbrıs Türk halkının can ve namusunu korumak için, antlaşmalardan kaynaklanan hak ve yetkilere dayanarak 20 Temmuz 1974 tarihinde Kıbrıs Barış Harekatı’nı yapmış ve Ada’da barışı yeniden tesis etmiştir.

11

12 Kıbrıs Sorunu Kıbrıs Türk halkı ile tarihsel ve kültürel bağları olan Türkiye; adada kalıcı barış ortamını sağlayan ve Milli menfaatlerimizi koruyan Birleşmiş Milletler çatısı altındaki toplumlar arası görüşmelere destek vermektedir. Ancak Rum tarafının uzlaşmaz tutumu nedeniyle, Kıbrıs sorununda adil ve sürdürülebilir bir antlaşma sağlanamamıştır. Buna rağmen AB, GKRY’ yi tüm Kıbrıs’ı temsilen 01 Mayıs 2004 tarihinde tam üyeliğe kabul etmiştir.

13 Ege Denizi Sorunları Kara Suları Sorunu: 1923 yılında Lozan Antlaşması imzalandığı dönemde Ege denizinde Türk ve Yunan kara suları 3 mil idi. Ancak, Yunanistan’ın, 1936 yılında tek taraflı olarak kara sularını 6 mile çıkarması üzerine, Türkiye de 1964 yılında kara sularını 6 mile çıkarmıştır. Yunanistan, Türkiye’nin taraf olmadığı 1982 Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne dayanarak, kara sularını 12 mile genişletme hakkını saklı tuttuğunu beyan etmektedir.

14 Ege Denizi Sorunları Kıta Sahanlığı Sorunu: Kıta Sahanlığı problemini Yunanistan; Anadolu karşısındaki Yunan adaları ile Anadolu arasında bir orta hat kabul edilerek çözülmesini, Türkiye ise; Ege’deki adaların Anadolu’nun doğal uzantısı olması gerçeğinden hareketle Ege’nin hakça bölüşümün ikili görüşmelerle çözülmesini istemektedir.

15 Ege Denizi Sorunları Hava Sahası Sorunları: Yunanistan, 1931 yılında o dönemde hava sahası 3 deniz mili olduğu halde, sivil havacılık ve hava polisliği amacıyla, hava sahasını 10 deniz miline çıkaran ulusal bir düzenleme yapmıştır. Yunanistan’ın mevcut 6 millik karasularına göre hava sahasını 4 deniz mili artıran bu uygulamayı Türkiye reddetmiştir. Uçuş İrtibat Bölgesi (FIR) hattından sonra Yunanistan, sivil hava trafiğinden sorumludur. FIR hattı siyasi sınır değildir.

16 Ege Denizi Sorunları Egemenliği Uluslar Arası Antlaşmalarla Yunanistan’a Devredilmemiş Ada, Adacık ve Kayalıklar (Coğrafi Formasyonlar) Sorunu: Coğrafi Formasyonlar (Ada, Adacık ve Kayalıklar) üzerindeki egemenlik iddiaları, Ocak 1996’da ‘’İkizce Kayalıkları’’ krizi ile birlikte resmi nitelik kazanmıştır.

17 Gayri Askeri Statüdeki Adaların Silahlandırılması Sorunu
Lozan ve Paris Antlaşmasının silahtan arındırdığı, Türkiye’ye çok yakın adaların silahlandırılması, iki taraf arasındaki ilişkileri olumsuz yönde etkilemektedir.

18 Arama – Kurtarma Sorumluluk Sahası Sorunu
Arama-kurtarma sahaları, Uçuş İrtibat Bölgesi (FIR) sahaları ile çakışık alanlar değildir. Türkiye, arama-kurtarma sınırlarını müzakere etmeye hazır olduğunu birçok kez uluslar arası platformlarda açıklamıştır.

19 Diğer Sorunlar - Rum-Pontus Meselesi. - Azınlıklar Meselesi.
- Fener Rum Patrikhanesi ve Heybeliada Ruhban Okulu Meselesi.

20 Rusya Sovyetler Birliği’nin dağılmasının itici gücü, Gorbaçov’un ortaya attığı ‘’glasnost (açıklık/şeffaflık)’’ ve ‘’perestroyka (yeniden inşa)’’ olmuştur. 01 Ağustos 1975 tarihinde 35 ülkenin imzaladığı ‘’Helsiki Deklarasyonu’’ ise Sosyalist Blok’un temellerini sarsmıştır. Bu belgenin esası; doğu-batı ilişkilerine yumuşama ve yakınlaşma temeline dayanmaktaydı.

21

22 Rusya Söz konusu gelişmeler ile, Sovyet uydusu sosyalist ülkelerde aydınlar ve milliyetçiler arasında, insan hakları ve hürriyet hareketleri başlamıştır. 21 Aralık 1991’de 11 eski Sovyet Cumhuriyeti (Azerbaycan, Ermenistan, Beyaz Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Moldava, Rusya Federasyonu, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Ukrayna) Kazakistan’ın başkenti Almatı’da ‘’Bağımsız Devletler Topluluğunu’’ kurdular.

23 Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin ortadan kalkması ve soğuk savaşın sona ermesiyle, dünya konjonktüründe oluşan rahatlama, Türkiye ile Rusya ve diğer Cumhuriyetler arasındaki ilişkilere de yansımıştır. Zira, komünizmden vazgeçerek, Batı dünyası ile bütünleşmek isteyen bu cumhuriyetler bölgesel bir güç olan Türkiye ile iyi ilişkilere girmek arzusu içindedirler. Özellikle, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Projesi bu arzunun somut göstergesidir.

24 Gürcistan Gürcistan, geçmişte ve bugün sorunumuz olmayan tek sınır komşumuzdur. Türkiye-Gürcistan arasında siyasi, ticari ve askeri kapsamda işbirliği alanları mevcuttur yılında yaşanan Acara sorununda Türkiye’nin Gürcistan’a destek olan açıklamaları krizin çözülmesinde büyük katkı sağlamıştır.

25

26 Gürcistan Gürcistan Türkiye’nin Kafkaslar ve Orta Asya açılım yolu üzerinde olması nedeniyle de önemli rol oynamaktadır. Aynı husus Gürcistan için de geçerlidir. Gürcistan, Rusya Federasyonu ile yaşadığı ve çözümü pek kolay görülmeyen problemleri nedeniyle, Karadeniz’den çıkışı veya kara yolu ile Avrupa’ya açılımı Türkiye ile ilişkileriyle doğru orantılıdır.

27 Ermenistan Geçmişte olduğu gibi günümüzde de Türk ve dünya kamuoyunu meşgul eden ve ileriki zamanlarda da meşgul edeceği olası görünen “Sözde Ermeni Sorunu”, gerçekte XIXncu yüzyılda güçlü Avrupa ülkelerinin Osmanlı İmparatorluğuna karşı yürüttükleri dış politikanın adı olan ”Şark Meselesi” nin günümüzdeki tatbikinden başka bir şey değildir.

28 TÜRKİYE ERMENİSTAN

29 Ermenistan Ermeni örgütlerince ortaya atılan “sözde soykırım” iddiası, Birinci Dünya Savaşı ve öncesinde cephelerde ve cephe gerisinde Türk Ordusuna karşı giriştikleri isyanı ve ihaneti saptırma amacına yöneliktir. Bugüne kadar yapılan bilimsel çalışmalarla, Ermeni iddialarının gerçek olmadığı, tam aksine, Türklere uygulanan bir soykırımdan söz edileceği arşiv belgeleriyle ortaya çıkarılmıştır.

30 İran TÜRKİYE İRAN

31 İran Teokratik bir yönetim biçimine sahip olan İran’ın, bu ideolojik yapısını komşu ve Orta Doğu ülkelerine aktarma çabası içinde olduğu görülmektedir. Günümüzde olumlu bir seyir takip ettiği izlenimi veren Türkiye-İran ilişkileri, özellikle ekonomik alanda önemli gelişmeler kaydetmiştir.

32 İran Ancak; * Türkiye’nin batı bloğu içinde bulunması,
* İran’ın, Türkiye’ye sığınan İran’lı rejim karşıtı unsurları iade talebinde bulunması, * Türkiye’nin İran-Irak savaşı sırasında izlediği tarafsızlık politikası,

33 İran * İran’ın ülkemizi, Devrim İhraç Politikası içerisinde görmesi gibi sorunlar iki ülke arasındaki yaşanmış temel sorunların kaynağını oluşturmaktadır

34 Irak İki ülke arasındaki ilişkiler;
* Terörist unsurlarca K.Irak bölgesinin bir üs olarak kullanılması, * Türkiye, Ortadoğu’da barışın tesisine yönelik izlediği politika kapsamında, her zaman için Irak’ın toprak bütünlüğünden yana olmuştur.

35 IRAK TÜRKİYE Akdeniz Musul Kerkük Bağdat

36 Irak * Irak’ın ülkesinde bulunan Türkmenlere karşı baskı ve sindirme politikası uygulaması yüzünden olumsuz yönde etkilenmiş, bugün için ise Irak topraklarında ABD askeri güçlerinin bulunması nedeniyle uzun süreceği tahmin edilen bir karışıklık içine girilmiştir.

37 Suriye İki ülke arasındaki ilişkiler, Suriye’nin Hatay üzerindeki tarihsel iddiaları ve sınır aşan sular konusundaki problemler yüzünden olumsuz etkilenmiş ve yakın zamanda Suriye’nin terör örgütlerine karşı açık desteği yüzünden kopma noktasına gelmiş ve sıcak çatışmaya dönme ihtimali olmuştur.

38 SINIR AŞAN SULAR SURİYE

39 Suriye Suriye’nin terörist başını ülkesinden çıkarmasıyla ilişkiler şimdilik düzelme eğilimine girmiştir. Son zamanlarda özellikle ekonomik alanda bazı olumlu gelişmeler olmasına rağmen, Suriye’nin, Hatay’ın kendi topraklarına ait olduğu yönündeki iddia ve taleplerinden vazgeçtiğinin uygulamada görülmesi gerekmektedir. Suriye ile 22 Aralık 2004 yılında imzalanan Serbest Ticaret Antlaşması ve Dicle nehrinden Suriye’ye daha fazla su verme taahhüdü ile iki ülke birbirlerine daha da yaklaşmıştır.

40 Bulgaristan Türkiye-Bulgaristan ilişkileri, yılları arasında soydaşlarımıza karşı baskı ve göç ettirme politikaları yüzünden gerginleşmesine rağmen, yönetimlerin değişmesiyle birlikte düzelmeye başlamıştır. Yakın gelecekte de ilişkilerin olumlu yönde gelişmeye devam edeceği değerlendirilmektedir.

41 TÜRKİYE BULGARİSTAN

42 İsrail

43 İsrail Türkiye-İsrail ilişkileri son dönemde karşılıklı yarar temelinde, başta siyasi, ekonomik, teknolojik, bilimsel ve askeri alanlar olmak üzere her alanda çok yönlü bir gelişme göstermiştir. Şeffaf, herhangi bir üçüncü ülkeye karşı olmayan, çok boyutlu Türk-İsrail ilişkileri, hem iki ülke çıkarlarına hizmet edecek hem de bölge istikrarına katkıda bulunacak şekilde gelişmesini sürdürmektedir.

44 İsrail Bölgedeki şartların normalleşmesi durumunda, İsrail ile mevcut iş birliğimizin, Orta Doğu'daki diğer ülkeler için de örnek teşkil edeceğine inanılmaktadır. İsrail ile ikili ilişkiler kendi dinamikleri içinde devam etmektedir. Orta Doğu Bölgesinde barış ve istikrarı tehdit eden İsrail-Arap ihtilafının bir an önce çözüme ulaştırılmasının, Orta Doğu ile köklü tarihsel ve coğrafi bağları bulunan Türkiye’nin çıkarlarına hizmet edeceği değerlendirilmektedir.

45 Ukrayna

46 Ukrayna Ukrayna, bölgemizin istikrarı açısından önem verdiğimiz ve ikili ilişkileri her alanda ilerletmeye gayret ettiğimiz bir ülkedir. Stratejik konumu, ülkesel değerlerinin boyutları ve mevcut ekonomik-ticari imkanları Ukrayna'yı Türkiye açısından Doğu Avrupa'nın önemli ülkelerinden biri konumuna getirmektedir.

47 Ukrayna Ukrayna'nın coğrafi büyüklüğü, bölge ve Avrupa güvenliği ile istikrarı açısından stratejik konumu, askeri (savunma) sanayii imkan ve kabiliyetleri, benzer konumdaki Türkiye'nin çıkarları ile örtüşmekte, bu da iki ülke arasındaki iş birliğini önemli hale getirmektedir. Ukrayna'nın mümkün olduğu ölçüde istikrarlı, demokratik kurumlarını yerleştirmiş ve serbest pazar ekonomisine geçiş sorunlarını aşmış bir ülke olması Türkiye'nin çıkarına olacaktır.

48 Romanya

49 Romanya Türkiye ile Romanya arasındaki siyasal ilişkiler tatminkar düzeyde seyretmektedir. İki ülke arasında kara sınırı bulunmamakla beraber; Karadeniz, Türkiye ve Romanya’yı birbirlerine komşu yapmaktadır. Bu açıdan bakıldığında, Türkiye’nin, komşu ve bölge ülkeleri arasında sorunsuz ilişkiler yürüttüğü ülkelerin başında Romanya gelmektedir.

50 Romanya Bunun temelinde Romanya ile tarihten gelen sancılı ilişkilerimizin bulunmamasının ve Romanya’da yaşayan soydaşlarımızın baskıyla karşılaşmamasının yattığı düşünülmektedir Mart 2004 tarihinde NATO’ya üye olan Romanya’ya, Türkiye tarafından bu konuda destek verilmiştir.

51 Orta Asya Cumhuriyetleri

52 Orta Asya Cumhuriyetleri
Tarih ve kültür birliğimizin bulunduğu topluluklardan oluşan bu bölge, jeostratejik önemi yanında zengin doğal kaynakları yönünden de Türkiye için büyük önem arz etmektedir. Orta Asya Türk Cumhuriyetleriyle (Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Türkmenistan) ikili ilişkilerimiz; bu ülkelerin güvenlik ve istikrarına destek sağlamak, dış ticaret ilişkilerine katkıda bulunmak ve bu bölgelerde Türkiye’ye duyulan sempatiyi artırmak ve Türkçe’ nin yaygınlaşmasına katkıda bulunmak prensipleri doğrultusunda sürdürülmektedir

53 Sonuç Yakın çevremizde sıkça yaşanan çatışmaların gerçek sebebi olan petrol ve doğalgaz ihraç yolu üzerinde olan Türkiye; bu ve benzeri problemlerle bundan önce olduğu gibi bundan sonra da karşılaşacaktır. Ulusal bağımsızlığından ve toprak bütünlüğünden asla taviz vermeden, Atatürk’ün “Yurtta Sulh Cihanda Sulh” ilkesi çerçevesinde komşularıyla iyi ilişkilerde bulunma ve barışa ve güvenliğe katkıda bulunmaya devam etme amacından da vazgeçmeyecektir.

54 “Hiç bir millet ve memlekete karşı tecavüz fikri beslemeyiz
“Hiç bir millet ve memlekete karşı tecavüz fikri beslemeyiz. fakat varlığımızı ve bağımsızlığımızı korumak için, bir de milletimizin iç rahatlığı ve gönül huzuru ile çalışarak refahlı ve mutlu olmasını sağlamak için, her vakit memleket ve milletimizi korumaya gücü yeten bir orduya sahip olmak da ülkümüzdür.”

55 “TÜRK MİLLETİ’NİN TEK BİR ŞEYE İHTİYACI VARDIR. O DA ÇALIŞKAN OLMAK.”