Onkolojik Acillerde Girişimsel Radyoloji

... konulu sunumlar: "Onkolojik Acillerde Girişimsel Radyoloji"— Sunum transkripti:

1 Onkolojik Acillerde Girişimsel Radyoloji
Dr. Celal ÇINAR Ege Üniversitesi Radyoloji Bilim Dalı

2 Tanım Kanser veya tedavi komplikasyonları sonucunda gelişebilir.
Hayatı tehdit eder Geç kalınırsa geri dönüşümsüz olabilir. Kanserin herhangi bir döneminde görülebilir İlk tanı sırasında Aktif tedavi alırken Hastalığın seyrine bağlı olarak ilerleme sırasında

3 Onkolojik Aciller A - Yapısal ve tıkayıcı aciller
B - Hemorajik aciller

4 A - Yapısal ve tıkayıcı onkolojik aciller
Superior vena kava sendromu (SVC) Üriner obstrüksiyon Malign biliyer obstrüksiyon Hava yolu obstrüksiyonu Pulmoner emboli Santral/port kateter embolisi

5 Süperior Vena Kava Sendromu
Patofizyoloji Obstrüksiyonun nedenleri: Dıştan bası Malign nedenler Damar içi tıkanıklık Tromboz(port kateter..vb) Damar duvarının direkt invazyonu Hızla ilerleyen olay Akut SVC

6 SVC Etyoloji - Malign Akciğer ca %75’inde neden NSCLC %50 SCLC %22
Sigara ve >50 yaş Sağ kitlede sık Ac Ca’nin %3-12’sinde SVC Lenfoma SVC’nin %12’inde neden LAP, <65 yaş Lenfomaların %8’sinde SVC Metastatik Ca %9 Meme ca Germ-hüc.li tm %3 Erkek, <40 yaş βHCG, AFP Timoma %2 Myastenia gravis, saf kırmızı hücre aplazisi Mezotelyoma %1 Asbest Diğer Ca %1 Wilson L, N Engl J Med 2007

7 SVC Etyoloji- Benign SVC’nın % 10-25’inde neden Substernal guatr
Mediastinal granulomatöz hast. Histoplasmosis Tbc Diğer mediastinal inf. Pyojenik Actinomysis Perikardit İdiyopatik mediastinal fibroz Benign mediastinal tm Bronkojenik kistler Santral venöz kateter kateterler

8 SVC Semptomlar & Bulgular
Ödem & şişlik Boyun Yüz %82 Üst ekstremite %46 Üst göğüs kafesi Pletore %20 Artan dispne %54 Öksürük %54 Ortopne Ses kısıklığı %17 Stridor %4

9 SVC Semptomlar & Bulgular
Kollateral venöz dilatasyon Boyun venleri %63 Göğüs kafesi %53 Abdomen Görme bozuklukları %2 Serebral venöz basıncı artar Senkop %10 Baş ağrısı %9 Baş dönmesi %6 Konfüzyon %4 Stupor & koma Wilson L, N Engl J Med 2007

10 SVC - Tanı Anatomik lokalizasyon Torasik BT/BTA
Vasküler özellikler Venografi/RDUS

11 SVC Tedavi Destek Steroidler RT ile semp. artış Diüretikler
Antikoagulan tedavi Trombolitik tedavi Endovasküler tedavi Balon, stentler Santral venöz kateter çıkartılması Radyoterapi Palyasyon Küratif Lenfoma SCLC Kemoterapi Lenfomalar Germ hüc. tm.

12 Akc CA+SVC sendromu

13 Akc CA+ SVC sendromu(Y stent)

14 Akc CA+ SVC sendromu

15 Hava yolu obstrüksiyonu
Trakeobronşiyal obstrüksiyonun en sık endikasyonu bronkojenik karsinomlardır. Lenfoma, tiroid ve özegagus CA, metastatik lenfadenopati basısına sekonder Uzun trakeostomi sonrası benign striktürler Multidisipliner yaklaşımla palyatif amaçlı bare stent/greft stent/balonlar

16

17 Üriner Obstrüksiyon Etyoloji Semptomlar
Prostat/Jinekolojik Ca (Serviks) Mesane CA Metastatik hastalık Fibroz (Post RT) Semptomlar Hidronefroz Böbrek yetmezliği Üriner enfeksiyon Hematüri

18 Üriner Obstrüksiyon Tanı Tedavi Renal US Perkütan nefrostomi
Suprapubik sistostomi

19 İnop Serviks CA+bilateral hidronefroz(ABY)

20 Malign Biliyer Obstrüksiyon
Belirti: Sarılık Açık renk dışkı Koyu idrar Kaşıntı Kilo kaybı Palyatif tedavi (stent) Etyoloji Pankreas Ca Ampulla Vateri Ca Safra yolları Ca Hepatosellüler Ca Metastatik karaciğer tm.ler Periduktal lenf nodu metastazları olan tm.ler (gastrik, kolon, meme, akc ca)

21 Klatskin tm

22 İnop Pankreas CA

23 Pulmoner emboli Maligniteli olgularda derin ven trombozu ve pulmoner emboli sık Malignite hiperkoagulobilite ve staz nedeni ile derin ven trombozu riski artırmakta Malignite hastalarında ileri yaş ve immobilizasyon nedeni ile daha sık görülmekte Maligniteli olgularda antikoagulan kullanma kontrendikasyonları sık(geçirilmiş cerrahi, tümoral kanama..vb) Malignite ile birlikte pulmoner emboli varsa medikal olarak 3-6 ay düşük molekül ağırlıklı heparin

24 İnop serviks CA+ akut DVT+PE

25 Santral/port kateter fraktürü
Maligniteli olgularda port kateteri yada santral venöz kateterler sık Klavikula ve kosta arasındaki sıkışmaya bağlı(pinch off fenomeni) kateterde fraktür ve kardiyak migrasyon Migrasyon gösteren fraktüre katetere sekonder enfektif endokardit ve septisemi gelişebilir. İmmunsuprese hastalarda enfeksiyon ve septisemi kaynağı Uygun olgularda vasküler snaire(kement) ile endovasküler ekstraksiyon

26

27 vasküler kement ile çıkartma
Frakture port kateter vasküler kement ile çıkartma

28 B - Hemorajik aciller Karotid blowout sendromu Masif hemoptizi
Gastrointestinal kanamalar Ürogenital kanamalar İatrojenik kanamalar

29 Karotid blowout sendromu
Akut karotis blowout sendromu (CBS) ekstrakranial karotis arterlerin yada major dallarının damar bütünlüğünü bozan rüptürü olarak tanımlanan katastrofik hemoraji ile ilişkili bir patolojidir. Nazofarenks karsinomu en sık neden olup, diğer baş boyun malign tümorleri de neden olabilir. En sık internal karotis arter (ICA) petroz segmenttinde görülür. Bu genellikle yüksek doz RT osteonekroza neden olması ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Endovasküler tedavi oldukça etkin Koiller, detachable balonlar, greft stent ve nitinol tıkaçlar embolizasyonda kullanılabilir.

30 Larenx CA-karotid blowout sendromu
Abondan kanama: parent arter embolizasyonu

31 Nazofarenks CA+ RT(10 yıl önce)

32 Abondan kanama= CCA greft stent
Op.larenx CA+ RT Abondan kanama= CCA greft stent

33 Hipofarenks CA+ internal maksiller arter Pseudoanevrizma embolizasyonu

34 Larenx CA+karotid blowout sendromu

35 Dil kökü CA+lingual arter pseudoanevrizma
Koil embolizasyon

36 Dil kökü CA Fasial arter pseudoanevrizma Onyx emb.

37 Masif hemoptizi Masif hemoptizi deyimi genellikle saat içinde 600ml ve üzerindeki kanamaları tanımlamak için kullanılır. Maligniteye bağlı hemoptizilerde tümör kaynaklı anjiyogenezisin yoğunluğu ve arteriyel beslenmenin karmaşıklığı BAE’nin başarısını belirgin olarak kısıtlar. %50 ‘ye yakın nüks İnternal mammariyan arterden, subklaviyan arterden, interkostal arterlerden ve inferiyor frenik arterlerden parazitik beslenme sık Embolizan ajan olarak 200 mikrondan büyük PVA, koiller kullanılabilir.

38 Lenfoma+ Akciğerde aspergilloma nedeni ile masif hemoptizi

39 Akc CA+ Mediastinal RT Masif hemoptizi

40 Akc CA+ bronşial arter embolizasyonu

41 Gastrointestinal kanamalar
Unrezektabl gastrik tümorlerde aktif ekstravazasyon ve pseudoanevrizma tesbit edilirse selektif embolizasyon Periampuller bölge tümorlerindeki rekürren kanamalarda proflaktik/Ampirik gastroduodenal arter ve/veya gastrik arter embolizasyonu Cerrahi sonrasında gelişen pseudoanevrizmaların embolizasyonu Glue/PVA/koil embolizan ajan

42 Periampuller CA+ GIS kanama Koil+PVA embolizasyon

43 Duodenal tm GDA koil embolizasyon

44 GDA rekurren pseudoanevrizma
Whipple op Sonrası GDA rekurren pseudoanevrizma Koil emb

45 Rüptüre HCC Kemoembolizasyon

46 İnop Serviks CA ilioenterik fistül greft stent ile tedavisi

47 Ürogenital kanamalar Hematuri ürogenital sistem malignitelerindeki sık semptom Renal karsinom(RCC), mesane ve lokal invazyona bağlı jinekolojik maligniteler(serviksCA), prostat CA’da sık görülmekte Mesane ve prostat CA, pelvik RT sonrasında radyasyon sistiti ve hematolojik maligniteli olgularda siklofosfamide sekonder hemorajik sistitli olgularda intractable(inatçı) hematüri sık İnoperabl renal tm’ lerde palyatif embolizasyon(alkol, PVA, glue, koil) İntractable hematuride bilateral internal iliak arter embolizasyonu(PVA, koil)

48 İnoperabl RCC+hematuri
PVA+ koil emb

49 İnop. serviks CA+ masif vaginal kanama
PVA embolizasyon

50 İntractable hematuri

51 İnop Mesane CA İliovezikal fistül Greft stent

52 Abondan vaginal kanama
Serviks CA+ RT Abondan vaginal kanama Amplatzer plug emb.

53 İatrojenik kanamalar Maligniteli olgularda tanısal veya girişimsel işlemler sonrasında gelişebilir. Perkutan drenaj ve biopsi işlemleri sonrasında vasküler yaralanmalar Cerrahi uygulamalar sonrasında gelişen vasküler yaralanmalar Tedavi sonrası RT sekonder gelişen vasküler patolojiler İatrojenik yaralanmalarda minimal invaziv endovasküler yolla tedavi efektif ve etkin bir tedavi yöntemi

54 Hipofarenks CA Trakeostomi sonrası Abondan kanama İnferior tiroideal arter pseudoanevrizma Glue embolizasyon

55 Tiroid CA+ trakeostomi sonrası abondan kanama
Süperior tiroideal arterden aktif ekstravazasyon(ok) Koil embolizasyonu

56 Hepatik NHL+ biliyer drenaj sonrası hepatik arter pseudoanevrizma

57 Pankreas CA+ bilier drenaj sonrası hepatik arter yaralanması

58 Op. Meme CA RT sekonder İMA pseudoanevrizma Koil embolizasyon

59 Onkoloji hastaları için son yıllarda girişimsel prosedürler palyatif amaçlı daha sıklıkla kullanılmaktadır. Onkolojik acil tedavi gerektiren patolojilerde girişimsel radyolojik işlemler minimal invaziv, etkin, efektif ve bazı olgularda hayat kurtarıcı olmaktadır. Girişimsel radyologların acil onkolojik işlemlerde daha etkin rol üstlenmesi, potansiyel onkolojik tedavi komplikasyonlarına aşina olması ve gerekli durumlarda hastalarda meydana gelen bu komplikasyonları tedavi etmek için kendilerini geliştirmesi gerekmektedir.

60 Teşekkürler