KAN FİZYOLOJİSİ Eritrositler Prof.Dr. Refik YİĞİT.

... konulu sunumlar: "KAN FİZYOLOJİSİ Eritrositler Prof.Dr. Refik YİĞİT."— Sunum transkripti:

1 KAN FİZYOLOJİSİ Eritrositler Prof.Dr. Refik YİĞİT

2 Kan Plazma veya Serum adı verilen sıvıda, süspansiyon halinde hücresel elementleri içeren dokuya “Kan Dokusu” denir. Total Miktarı. Vücut Ağırlığının % 8 kadarıdır. 70 kg bir insanda 5-6 litre kan bulunur

3

4 Kan, İç Ortamın En Önemli Unsurudur
Miktarının fazla olması, Sürekli hareketi. Bileşimindeki dinamik denge ve Hücrelerle hızlı madde alış-verişi KAN ile gerçekleşir.

5 Vücut Ağırlığına Göre Su Oranının Yaş İle Değişmesi %
15 Gün Embriyo 91.5 30 Gün 79.4 Yenidoğan 77.0 9 Gün Bebek 76.0 14 Gün 73.0 3 Ay 66.0 10-18 yaş Genç 59.0 18-40 yaş Erişkin (Kas gelişimi arttığı için, yağ oranı azalır) 61.0 40-60 yaş Erişkin 55.0 60- yaş Yaşlı 52.0

6 Kan 83.0 Böbrekler 82.7 Kalp 79.2 Akciğerler 79.0 Kas 75.7 Deri 72.0
Çeşitli Dokularda Su Oranı % Kan 83.0 Böbrekler 82.7 Kalp 79.2 Akciğerler 79.0 Kas 75.7 Deri 72.0 Kemik 31.0 Yağ 10.0

7 Ekstrasellüler Sıvıların Dağılımı
Ekstrasellüler sıvılar 3 ayrı kompartmanda yer alırlar 1. İntravasküler Sıvılar. Kan ve Lenfa. 2. İnterstisyel Sıvılar. Hücreler arası boşlukları dolduran doku suyu. 3. Özel veya Transsellüler Sıvılar. Damar endotelinden başka “epitellerin” çevirdiği boşluklarda bulunan sıvılardır.

8 3.Özel veya Transsellüler Sıvılar
Sindirim Salgıları. Serebro spinal sıvı. Böbrek kanallarında bulunan ilkel idrar. Hümör aköz. Sinovyal sıvılar. İntraperitonial sıvılar. İntraplevral sıvılar gibi seröz boşlukları dolduran sıvılardır.

9 Kanın Bileşimi 2 Kısımdan Oluşur
A- Kanın Hücresel Elementleri % 45 B- Kanın Sıvı Kısmı (Plazma veya Serum) % 55

10 Kanın Hücresel Elementleri
Eritrositler Lökositler Trombositler Kanın Hücresel Elementleri Leukocytes Erythrocytes Polymorphnuclear Granulocytes Platelets Agranulocytes Neutrophils Eosinopils Basophils Monocytes Lymphocytes

11 P L A Z M A * Su * Organik Maddeler (Proteinler)% 7
Kanın Sıvı Kısmını Plazma Oluşturur * Su % 91 * Organik Maddeler (Proteinler)% 7 * İnorganik Maddeler % 2

12 “Hem taşıyıcı, hemde antikor oluşumunda görev yaparlar”
Organik Maddeler 1. Proteinler (% 7 gr) a. Albumin (% 4.5 gr) “ Taşıyıcı görevi yapar” b. Globulin (% 2.5 gr): 1, 2, β1, β2 ve Ig ’lere ayrılır. İmmunoglobulinlerin [Ig]: Ig G, Ig M, Ig A, Ig D, Ig E gibi çeşitleri vardır. “Hem taşıyıcı, hemde antikor oluşumunda görev yaparlar” c. Fibrinojen (% 0.3): “Pıhtılaşmayı sağlar”

13 Amilaz, Proteaz, Lipaz, Esteraz.
2.Karbonhidrat (Glikoz % mg) 3.Lipidler Nötral yağlar, Fosfolipid, Kolesterol, Lesitin 4. Residüel (artık) Azot Üre, Ürik Asit, Ksantin, Hipoksantin, Kreatin, Kreatinin, Amonyak, Amino Asitler. 5. Hormonlar, Antikorlar, Çeşitli Enzimler Amilaz, Proteaz, Lipaz, Esteraz.

14 Kanın Görevleri Kanın Solunum Görevi:
Eritrositlerin esas görevi. Eritrositlerin içerisinde, akciğerlerden dokulara O2 taşıyan Hb bulunur.

15 Eritrositlerin içerisinde bulunan Hb
mükemmel bir asit-baz tamponudur. Eritrositlerin içerisinde, Karbonik Anhidraz Enzimi bulunur.

16 Beslenme. Boşaltım. Vücut ısısının düzenli kalmasını sağlar. Vücutta tuz ve su dengesini korur. Asit-baz dengesini korur. Pıhtılaşma faktörleri ile kan kaybını önler.

17 Taşıdığı Hücresel ve Hümoral Bağışıklık Sistemi ile organizmayı enfeksiyonlara karşı korur.
Hormon ve Nörohormonları taşıyarak vücudun düzenli çalışmasına yardım eder. İnterstisyel kompartman hacminin düzenlenmesinde rol alırlar.

18 Plazma Proteinlerinin Genel Görevleri
Çoğu kanda taşıyıcılık görevi görür. Bir kısmı plazma ozmotik dengesini korur. Asit-Baz dengesini korurlar. Bir kısmı beslenme ve yapı taşı olarak kullanılır. Ayrıca özel proteinler mevcuttur. a- Fibrinojen pıhtılaşmada rol oynar. b- Globulinler, İmmün yanıt için gereklidir. Bunlar koruyucu ve savunucu proteinler olup, enzim niteliğindedirler.

19 Plazma Proteinleri ve Başlıca Görevleri
A D I F O N K S İ Y O N L A R I Haptoglobulin Hb’i bağlar. Hemopeksin Hem’i bağlar. Transferrin Fe’i bağlar, taşır. Seruloplasmin Cu’ı bağlar ve taşır, Fe+2  Fe+3 dönüştürür. C3 Kopleman İmmun sisteme ait enzim proteini. Plasminojen Fibrinolizise neden olur. Fibrinojen Kanı pıhtılaştırır. Protrombin Albumin Yağ asitleri, Bilirubin, Tiroksin, Kortizol, Hem, çok sayıda ilaçları bağlar ve taşır.

20 Plazma Proteinlerinin Kolloid Onkotik (Osmotik) Basıncı 25 mm Hg’dir
Molekül ağırlığı küçük olan Albumin, (%80)osmotik dengede önemli rol oynar. Bu basınç sayesinde kan ile, interstisyel bölge arasında, sıvı alış-verişi ve suyun venöz uçtan damarlara geri dönüşü gerçekleşir. Total Protein oranı % 5.5 gr veya Albumin % 2.5 gr altına düşerse, plazma sıvısı ve proteinler interstisyel alana fazlaca geçtiği için ödem gelişir.

21 Plazma Proteinlerinin Yapım Yerleri
Albumin, Protrombin ve Fibrinojen KC’ de,Globulinler ise KC’ ide içine alan tüm monosit-makrofaj sisteminde sentezlenir. Günde 17 gr Albumin, 5 gr Globulin sentezlenir. Bunun için kan Amino asit düzeyi % mg olması gerekir.

22 Plazma Proteinlerinin Miktarları Değişir
Bazı Hastalıklarda Plazma Proteinlerinin Miktarları Değişir 1. Yaygın yanıklarda. plazma sıvısı dokulara sızdığı için, 2. Dehidratasyonda. Diare gibi aşırı su kaybının olduğu durumlarda “ plazma protein miktarı artar ”

23 Plazma Proteinlerinin Miktarları Değişir
Bazı Hastalıklarda Plazma Proteinlerinin Miktarları Değişir 1- Hemoraji, 2- Karaciğer sirozunda, 3- Nefrit ve nefrotik sendromda, 4- Uzun süren açlıkta, 5- Barsakta protein emiliminin bozulduğu koşullarda, “Hipoproteinemi” gelişir. “ plazma protein miktarı azalır ”

24 Kanın Fiziksel Özellikleri
Kanın rengi kırmızıdır. Bu renk, eritrositlerin içinde bulunan ve Fe içeren Hemoglobinden kaynaklanmaktadır. Hb’nin O2 ile birleşme derecesi rengini etkiler. 1 gr Hb: 1.34 – 1.39 ml O2 bağlar.

25 100 ml ven kanı 15 ml O2 içerir ve vişne kırmızısı rengindedir.
100 ml arter kanı 20 ml O2 içerir ve kiraz kırmızısı rengindedir.

26 Rediüt Hb, normal 100 ml kanda 3 gr ’dır, 5 gr olacak olursa siyanoz denilen belirtiler ortaya çıkar. O2’siz kalarak boğulmalarda Ferro (Fe+2) yerine, Ferrik (Fe+3) demire dönüşürse Met-Hb oluşur. Deride siyanotik görünüm ortaya çıkar.

27 Normalde Total Hb’nin % 1 Met-Hb dir.
Bu oran % 15 olursa klinik semptomlar görülür. Eğer % olursa anoksiye (O2 azlığına) ait bulgular (baş ağrısı, baş dönmesi, kulak çınlaması, taşikardi, kas krampları) ortaya çıkar. Eğer % olursa, akut dolaşım yetersizligine bağlı ölüm görülür.

28 Kanın Reaksiyonu Kanın reaksiyonu hafif alkaliktir
Arterlerde pH (37 oC) 7.40 Venlerde pH (37 oC) 7.35

29 Kanın Viskozitesi n2=n1-------- t1 n2 Örneğin viskozitesi t2 n1
Birimi Santipoisedir n1 Saf suyun viskozitesi Örneğin geçiş süresi Saf suyun geçiş süresi Saf suyun viskozitesi 1 santipoise Kanın viskozitesi 3.5 – 5.4 santipoise Plasmanın viskozitesi 1.8 santipoise

30 Viskoziteyi Artıran Etkenler
Eritrosit sayısı ve büyüklüklerinin artması. Özellikle venöz kanda CO2 ve osmotik basınç artması. (Hamburger Cl- göçmesi). 3) Lökositler normalde etkilemez, lösemide olduğu gibi sayıları çok artarsa viskozitede artar, kulak çınlaması ve başdönmesi gibi belirtiler ortaya çıkar.

31 Plasmanın donma noktası
Kanın Donma Derecesi (Kriyoskopi Noktası) Kanın donma noktası C Plasmanın donma noktası C

32 Kanın Özgül Ağırlığı Saf suyun özgül ağırlığı 1000 olarak kabul edilirse kıyaslama yöntemiyle diğerleride buna göre saptanır Puberteye kadar Erkek ve Kadında kanın özgül ağırlığı ( ) değişmez. Puberteden sonra erkekte (androjenlerin etkisi ile) Puberteden sonra kadında (östrojenlerin etkisi ile) Eritrositler Plasma Yenidoğanlarda 1066 (polisitemi)

33 Kanın Özgül Ağırlığı Bazı Hastalıklarda Değişir
1). Dehidratasyon. a. Diare. b. Diürez. c. Fazla terleme ile aşırı su kaybı olursa, 2). Polisitemi. ” kanın özgül ağırlığı artar “ Anemi. Nefrit (protein kaybına bağlı). Hemoraji gibi hastalıklarda ” kanın özgül ağırlığı azalır ”

34 Sedimantasyon (SED) Eritrositlerin (mm/saat) çökme hızı.
Normal SED değeri (mm/saat) Ortalama Yenidoğan 0 – 1 Erkekte 0 – 8 4 Kadında 0 - 16 8

35 Sedimantasyona Etkili Faktörler
Kanın durgun halde olması. Plasma-Eritrosit özgül ağırlık farkının bulunması. 3) Yer çekiminin etkisi. 4) Eritrositlerin elektriksel dengelerinin bozulması.

36 SED Artmasına Neden Olan Hastalıklar A- Akut ve Kronik Hastalıklar
“ SED artıran proteinlere genel olarak agglomerinler adı verilir ” A- Akut ve Kronik Hastalıklar “ Globulin artmasına neden olur.” Örn; Haptoglobulin, Seruloplasmin, Lipoprotein, İmmun (gama) globulin (Ig) konsantrasyonunun artmasının yanı sıra Anemi ve Isı artışı da SED hızını artırır. B- Dokuları Tahrip Eden Hastalıklar “ Fibrinojen artmasına neden olur ” Örn; Tüberkülöz, Habis Tümörler ve Mafsal romatizmasında SED hızı 50 mm/saat’ in üzerine çıkar.

37 SED Azalmasına Neden Olan Hastalıklar
Albumin artışı. Defibrine kan. Polisitemi. Soğuk. Poikilositoz (eritrositlerde şekil bozukluğu). Anizositozis (eritrositlerin irili-ufaklı olması). Megaloblastik anemide ” SED hızı azalır ”