1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK CÜMLENİN ANLAM ÖZELLİKLERİ

... konulu sunumlar: "1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK CÜMLENİN ANLAM ÖZELLİKLERİ"— Sunum transkripti:

1 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK CÜMLENİN ANLAM ÖZELLİKLERİ
Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir. CÜMLENİN ANLAM ÖZELLİKLERİ

2 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
a.Öznellik: Kişiden kişiye göre değişen,beğeni,taktir ya da yergi içeren kanıtlanabilirlik özelliği olmayan ifadelerdir. Sanatsal ifadeler, yorumlar, beğeni, benzetme ve eleştirilerin hepsi özneldir. ÖR:”Ressam bu tablosunu özenerek yapmış.” “Güneşin doğuşu da batışı da muhteşemdir.” “Gülmek ona çok yakışıyor.” 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

3 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öznel bir değerlendirme söz konusudur? A) Romanda anlatılanlar Kurtuluş Savaşı yıllarında geçiyor. B) Öyküdeki kişilerin dördü kadın, üçü erkektir. C) Romanın sonunda kahramanların hepsi ölüyor. D) Öykülerin anlatımında bir kuruluk, bir tek düzelik görülüyor. 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir. ÇÖZÜM: Öznel bir değerlendirmede yazar kendi duygularını, kişisel görüşlerini ve yorumlarını söyler. A, B, C seçeneklerinde bir yoruma bağlı olmayan kanıtlanabilir yargılar vardır. D’ de ise “ kuruluk, tekdüzelik” sözü yoruma bağlıdır. Bu da öznellik demektir Cevap: D

4 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
b.Nesnellik:Bilimsel veri ya da istatisliklere dayanan ölçülebilir,kanıtlanabilir ifadelerdir. Nesnel cümlelerde eleştiri, beğeni, yorum gibi duyguların ve sezgilerin karıştığı ifadeler bulunmaz. ÖR:”Ressam bu tabloda sarı renklere ağırlık vermiş.” “Y.Kemal 'Ok' şiirinde hece ölçüsünü kullanmıştır.” “Kitap birbirinden bağımsız dört bölümden oluşuyor.” 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

5 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin anlatımı nesnel bir nitelik taşımaktadır? A) Tiyatro,sinemaya göre daha eğlencelidir. B) Deniz kenarında yaşamaya doyum olmaz. C) Güneşin batışını izlemek insana mutluluk verir. D) Kentlere göç edenlerin sayısı yıldan yıla artmaktadır. ÇÖZÜM: Nesnel anlatım, yazarın yorumunu katmadığı, kanıtlanabilir bilgi içeren yargılarda bulunur. Buna göre A’ da “daha eğlendirici”, B’ de “doyum olmaz”, C’ de “güneşin batışının mutluluk vermesi” sözleri, söyleyenin yorumuna bağlı ifadelerdir. Ancak D’ de söylenen “kentlere göçün her gün arttığı”, yoruma bağlı olmayan kanıtlanabilecek bilgidir; dolayısıyla nesneldir Cevap: D 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

6 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
c.Eleştiri:Bir edebiyat veya sanat eserini çeşitli yönleriyle inceleyip açıklamak, anlaşılmasını sağlamak için yapılan değerlendirmelerdir. Eleştiriler kişisel beğeni ifade ettiği için öznel yargılardır. Eleştiri olumlu yada olumsuz olabilir. ÖR: ”Kelimenin tam anlamıyla o bir şiir ustası.” “Neresinden tutsan elinde kalıyor bu kitap.” “Atatürk çok güzel konuşan, etkileyici bir hatipti.” 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

7 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem beğenme hem de olumsuz bir eleştiri söz konusudur? A) Sözcük seçimindeki özensizlik, çevirmenin,metnin aslına bağlı kalmaktaki titizline gölge düşürüyor. B) Öyküleriyle Türk edebiyatında seçkin bir yer alan sanatçının bu yapıtları, yabancı dillere çevrilmiştir. C) Sanatçının ilk şiir kitabını sevinç ve heyecanla okurken çocukluk günlerimi düşünüyorum. D) Sanatçı, günlüklerinde zaman zaman başka kişilerin konuşmalarına yer vermiştir. ÇÖZÜM: “titizlik” sözü beğenmeyi, “özensizlik” sözcüğü olumsuz eleştiriyi ifade etmektedir. B ve C seçeneklerindeki cümlelerde sadece “beğenme” söz konusuyken D seçeneğinde yalnızca bilgi verilmiş olup öznel duygulara yer verilmemiştir. Cevap:A

8 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir. NOT 1: Başkalarından aktarılan görüşler nesneldir. NOT 2: Benzetmeler, kişileştirmeler ve duygusal anlatımların hepsinde öznellik vardır.

9 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir. d.Karşıtlık: Birbirine zıt iki durumun,ola- yın,aynı cümlede bulunmasıdır. Karşıtlıkla olumsuzluk karıştırılmamalıdır. Ağlamak Gülmek karşıtlıktır ancak ağlamak-ağlamamak, gülmek-gülmemek iki eylemin olumsuzudur. ÖR: ”Serhan iyi bir arkadaş ama kötü bir sırdaştır.” “Keloğlan, çelimsiz, bakımsız, sıska bir insan olmasına rağmen elinden bir hayli büyük işler gelir.” Hakimin yüzündeki sert ifade küçük kızla konuşurken yerini gülümsemeye bırakmıştı.

10 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir. e.Karşılaştırma: En az iki eser, varlık, kişi ya da kavramın benzer veya farklı yönlerinin birbiriyle kıyaslanmasıdır. Karşılaştırma bildiren cümleler bir varlığın başka bir varlıktan herhangi bir yönden daha iyi, daha kötü ya da onunla aynı düzeyde olduğunu belirtir. ÖR:”Sinema da tiyatro gibi görmekle ilgilidir.” “Onun romanlarında da öykülerinde de dil ön plandadır.” “Beyazın adı var, esmerin tadı var.”

11 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir “karşılaştırma” söz konusu değildir? A) O, hemen her konuda bildiğini tam bilir. B) Öğretmen, sınıfın en çok konuşanını öne oturttu. C) O, sanatçılar arasında eşi az bulunur bir insandı. D) Çocukların en beceriklisini bulup getirmişti. ÇÖZÜM: Karşılaştırma, iki kavram ya da iki durum arasında yapılır. Bunlar benzerlik ya da farklılık özellikleri verilerek karşılaştırılır. B’de “en çok konuşan” derken diğer konuşanlarla, C’de “sanatçılar arasında” derken sanatçılar birbirleriyle, D’de “en beceriklisi” derken diğer beceriklilerle bir karşılaştırma vardır. A’da ise başka bir kişiyle ilgili bir özellik yoktur Cevap:A 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

12 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
f.Varsayım: Geçici olarak kabul edilmiş görüş ya da önermedir. ÖR:”Tut ki Ankaralı değilim,ne çıkar bundan?” “Bu sözleri sana hiç söylemediğimi farzet.” “Diyelim ki dediklerini yapmadım bana ne yapabilirsin?” 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir. g.Tahmin(olasılık): Bir durum ya da olay hakkında ”tecrübelerine” ya da “sezgiye” dayalı olarak fikir yürütmektedir. ÖR:”Kim bilir yaşasaydı ne olgun eserler verecekti.” “Pasta çok güzel olmuşa benziyor.” “Yarın akşamki yemeğe onlarda gelebilir.” h.Öneri: İnsana yararlı olacağını düşündüğümüz tekliflerde bulunmaktır. ÖR: “Ayağını yorganına göre uzat.” “Şiire düz yazıya doyduktan sonra yönelmelisiniz.” “Ders çalışırken yüksek sesle müzik dinlememelisiniz.”

13 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
j.Tanım Bir nesnenin ya da kavramın belirgin özelliklerini ortaya koyarak onu açıklamaktır. Üzerinde durulan kavrama (sanat, sıfat, dostluk vs) “Bu nedir?” diye sorduğumuzda cevap almamız şarttır. “Gül mis kokulu bir çiçektir.” cümlesi gülün belirgin özelliklerinden bir tanesi dahi olsa söylendiği için bir tanım cümlesidir. Aşağıdaki cümleler birer tanım cümlesi değildir. Roman çok sevilen bir türdür. Sanat, bize bizim göremediklerimizi göstermelidir. Eleştirmenler, eleştirilerinde tarafsız yani objektif olmalıdır. 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

14 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
Aşağıdakilerden hangisi bir tanım cümlesidir? A) Lirik şiir, akıldan çok düş gücüne, düşünceden çok duyguya yaslanır. B) Lirik şiirde, aşkın her türlü görünüşü, bütün yönleriyle dile getirilir. C) Lirik şiirde şair, sözcükleri seçerken, onların ses ve görüntü gücünü göz önünde tutar. D) Lirik şiir, duyguların, çok etkili ve coşkulu bir biçimde dile getirildiği şiir türüdür. 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

15 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
Çözüm: Tanım cümlesi nedir? Sorusuna verilen cevaptır bir nesnenin ya da kavramın ne olduğu ne işe yaradığı belirgin olan özellikleri dile getirilir. D seçeneğindeki cümleye Lirik şiir nedir? Diye sorduğumuzda cevabını alabiliriz ki bu da lirik şiirin tanımı olur. CEVAP: D 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

16 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK CÜMLENİN TAŞIDIĞI DUYGULAR
Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir. CÜMLENİN TAŞIDIĞI DUYGULAR

17 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
a.Hayıflanma:Acınmak,üzülmek,yerinmek ya da kaçırılan bir fırsattan dolayı esef etmek demektir. ÖR: ”Keşke annemin değerini o hayatta iken bilseydim.” “Nasıl geçti habersiz O güzelim yıllarım.” 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

18 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
Aşağıdaki dizelerin hangisinde “hayıflanma, üzülme” söz konusudur? A) Kınalanmış gibi dağlar,dereler Ne güzel güz,ne güzel eylül olur. B) Desem ki vakitlerden bir nisan akşamıdır Rüzgarların en ferahlatıcısı senden esiyor. C) Yaz göç ediyor,ne yazık,yine güz Mor dağlarda güneş doğmadan henüz D) Kuşlar gelecek damların üstünden Kuşlar konacak dağlara Çözüm: C seçeneğindeki dizelerde bir üzülme, yerinme kendi kendini esef etme “keşke şöyle olsaydı” anlamı vardır. Bu da bir “hayıflanma” “üzülme” dir Cevap:C 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

19 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
b.Çaresizlik: Elden bir şey gelmemesi, çaresiz olma durumudur. ÖR: ”Çileli doğmuşum zaten ezelden Hasrete alıştım ne gelir elden.” “Zulüm diken gibi bürümüş kenti Boynu bükük kalmış mor menekşem.” c.Yakınma: İçinde bulunulan durumdan memnun olmamak, şikayetçi olmaktır. ÖR: ”Bir de sözüme kulak verse.” “Oysa günümüzde artık masalın sadece adı kaldı.” “Bu çocuklar dur durak bilmiyor.” 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

20 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yakınma” söz konusudur? A) Onu olduğu gibi kabul etmesini söyledim. B) Bir de aldığı gibi getirmesini öğrense. C) O geldiği gibi gitmesini biliyor. D) Konuştuğu gibi yazmak için özen gösteriyor. ÇÖZÜM: “Yakınma” şikayetçi olma, dert yanma anlamlarına gelir. B’de “Aldığı getirmesini de öğrense” sözünden kişinin aldığını geri getirmemesinden yakınıldığı anlaşılıyor. Diğer seçenekler birer haber cümleleridir. Bir duygu aktarmıyor Cevap:B 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

21 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
d.Sitem: Sevilen, güvenilen bir kimseye karşı yaptığı hareketin ya da söylediği sözün üzüntü uyandırdığını öfkelenmeden belirtmektir. ÖR: “Güvendiğim dağlara kar yağmış.” “Bir ibadet gibi beklerim burada Selam vermeden geçer sevgili.” e.Takdir Etme: Bir kimseyi yaptığı bir işten dolayı övmek. ÖR: ”Bu yazarımız yıllarca bıkmadan usanmadan çalıştı.” “Tablo dediğin böyle olur.” “Bu türkü bundan daha iyi yorumlanamazdı.” 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

22 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
f.Umut: İçinde bulunulan olumsuz duruma karşın gelecekte bazı şeylerin düzeleceğine inanmak. ÖR:”Varsın zulüm bütün dünyayı sarsın Varsın sevinçler başka bahara kalsın.” Sanma bu tekerlek kalır tümsekte Yarın elbet bizim elbet bizimdir Gün doğmuş,gün batmış ebet bizimdir. g.Yaşama Dileği:Neş, sevinç, hayattan keyif alma. ÖR:”Bugün hava güzel İçim içime sığmıyor.” “Ne güzel dönüyor çemberim Hiç bitmese horoz şekerim.” 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.

23 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK
h.Karamsarlık: Hayata ya da içinde bulunulan duruma kötümser olarak bakmaktır. ÖR: ”Şaşırdım kaldım nasıl atsam adım Gün kasvet,gece kasvet” “Ne göz yaşı avutur gönülleri Ne bir müjde güldürür bu yüzleri” 1.CÜMLELERDE YAKIN ANLAMLILIK Anlam yönünden bir yakınlığı bulunan aynı ifadelerin aynı anlamların bulunduğu cümlelerdir.