KÜLTÜREL PSİKİYATRİ Prof. Dr. Medaim Yanık.

... konulu sunumlar: "KÜLTÜREL PSİKİYATRİ Prof. Dr. Medaim Yanık."— Sunum transkripti:

1 KÜLTÜREL PSİKİYATRİ Prof. Dr. Medaim Yanık

2 Kültürel Psikiyatri Soruları
Hastanız Türkçe bilmiyorsa psikiyatrik görüşmeyi nasıl yaparsınız? Hangi tür halüsinasyonlar bizim kültürümüz içinde normal kabul edilir? “İçinde bulunduğunuz durumu nasıl izah ediyorsunuz?” sorusunu klinik pratiğimizde soruyor muyuz? Karadenizli, Doğulu, Güneydoğulu, Egeli, Trakyalı hastaların kendilerini ifade biçimlerinde ve semptom içeriğinde bir fark bekler miyiz? Hastanız sizin tedaviniz öncesinde, sırasında veya sonrasında geleneksel tedavilere baş vurursa ne yaparsınız? Bipolar bozuklukta yüksek alkol komorbiditesi hastalığın biyolojik bir parçası mıdır, yoksa kültürel midir?

3 Psikiyatride Paradigmalar - Ekoller
Biyolojik Dinamik, psikanaliz Davranışçı Bilişsel Humanistik Sosyal Travma Kültürel *Biyo-psiko-sosyo-kültürel

4 Psikiyatride Zıtlıklar
Beden – zihin İlaç- psikoterapi Gen – çevre Kültüre özgü - evrensel

5 Etik ve Emik Yaklaşım ETİK YAKLAŞIM: Anket, listeleme vb yöntem kullanılarak bilgi edinme biçimi. EMİK YAKLAŞIM: Kişinin kendi hastalığını değerlendirmesini esas alır. Kişinin kendi bakış açısını anlamaya çalışır.

6 Modern Psikiyatriye Eleştiriler
Modern psikiyatri Batı’da doğdu, Batı felsefesi ve bilimsel gelenekleri ile beslenerek büyüdü. Genel bilgi batı Avrupalı beyaz birey ve bu toplulukların kültürü üzerinden geliştirilmiştir. Ruhsal bozukluklar alanında evrensel olanı abartma, kültüre özgü olanı küçümseme işlevi gören sessiz bir profesyonel ideoloji mevcuttur.

7 Modern Kültürel Psikiyatri
Kültürel psikiyatrinin bulunduğu konum antipsikiyatri duruşu değildir. Egemen biyolojik paradigmayı yıkma talebi yoktur. Ana talep, kültürel faktörlerin klinik ve araştırmada kullanılmasıdır. En önemli önerisi DSM’de kültürel formülasyonun yapılacağı bir eksen oluşturmasıdır.

8 Alanın önde gelenleri…
Arthur Kleinman Laurance Kirmayer

9 Kültürel Psikiyatri Alanında Mitler
1- Kültürel psikiyatri sadece Amerika gibi farklı kültürel kimliklerin yaygın olduğu toplumlar için anlamlıdır. 2- Kültürel psikiyatri sadece etnik azınlıklar ile ilgilenir. 3- Kültürel psikiyatri bir toplumdaki yaygın yerli toplumsal kesimler üzerinde çalışmaz. 4- Kültürel psikiyatri sadece egzantrik kültürlerdeki nadir durumları tanımlamak için kullanılır. 5- İnsan bedeni dünyanın her yerinde aynıdır. Biyolojik hastalıklar ve tedaviler kültürel faktörlerden etkilenmez.

10 Klinik Kültürel Psikiyatri
Gündelik psikiyatri pratiğimizde kültürel etmenleri tanı ve tedavi sürecinde dikkate almak Kültürel yeterlilik (cultural competency)

11 Kültürün Etkileri Etiyoloji Gidiş Tedavi süreci Sonuç

12 Kültürün Psikopatolojiyi Etkilemesi
1-Patojenik neden olarak. Yani direk bozukluk oluşturarak, 2-Patoplastik faktör olarak: yani ruh hastalığının ifade edilişini etkileyerek, 3-stres faktörlerine koruyucu veya yatkınlaştırıcı fonksiyon göstererek, 4-klinik belirtilerin yorumlanmasında yol göstererek.

13 Kültürel Kökenli Sendromlar
Taijin kyofusho: Japonların sosyal fobisi Amok: Ani başlayan ve önüne geleni öldürme davranışı ile seyreder. Malezya’da tanımlanmış Latah: Ekopraksi, ekolali, emirlere itaat, dissosiyatif ya da trans benzeri davranış ile birlikte ani korkuya aşırı duyarlılık. Malezya’da tanımlanmış Dhat sendromu: Semenin kaybolduğu ile ilgili aşırı sıkıntı ve uğraşı vardır. Koro: Penisin karın içine kaçacağı korkusu Ataques de nervios: Stres verici bir yaşam olayından sonra başlar. Denetlenemeyen bağırma, ağlama, titreme, sıcaklık basması, sözel ve fiziksel saldırganlık. Dissosiyatif ve bayılma semptomları eşlik edebilir. Bu dönem hatırlanmayabilir. Kişiler eski fonksiyonellik dönemlerine döner. Hafirgan:

14 Hafirgan ANA BELİRTİ: Göbek çevresinde damar atışlarının hissedilmesi,
EŞLİK EDEN BELİRTİLER Halsizlik Aşırı uyma isteği İştahsızlık Dizlerin tutmama hissi/güçsüzlük Sıkıntı hissi YEREL TEDAVİ: Karın ortasına üç gün, 3 kez bastırma

15