ÜNSÜZ YUMUŞAMASI Sonu (p, ç, t, k) sert ünsüzleri ile biten bir sözcük ünlü ile başlayan bir ek aldığında "pb'ye, çc'ye, t  d'ye, k  g, ğ'ye" dönüşür.

... konulu sunumlar: "ÜNSÜZ YUMUŞAMASI Sonu (p, ç, t, k) sert ünsüzleri ile biten bir sözcük ünlü ile başlayan bir ek aldığında "pb'ye, çc'ye, t  d'ye, k  g, ğ'ye" dönüşür."— Sunum transkripti:

1 ÜNSÜZ YUMUŞAMASI Sonu (p, ç, t, k) sert ünsüzleri ile biten bir sözcük ünlü ile başlayan bir ek aldığında "pb'ye, çc'ye, t  d'ye, k  g, ğ'ye" dönüşür. Bu kurala ünsüz yumuşaması denir.

2 ÖRNEK "ekmek" sözcüğüne "-e" hal ekini getirirsek sözcüğün sonundaki "k" sert ünsüzü "ğ"ye dönüşür. ekmeke değil, ekmeğe olur. dönemeç + i > dönemeci ceket + e > cekede çorap + ı > çorabı

3 Tek heceli ve yabancı sözcüklerin bazılarında yumuşama olur, bazılarında ise olmaz.
suç>suç – u saç>saç - ı süt>süt – ü kök>kök – ü hukuk>hukuk – u cumhuriyet> cumhuriyet-in ahlak>ahlak – ı ek>ek – in millet>millet – i saat>saat – in devlet>devlet – i üç>üç – üncü Örneklerinde yumuşama gerçekleşmemiştir.

4 çok>çoğu kap>kabı cep>cebi Sözcükleri tek heceli olmalarına rağmen yumuşama olmuştur.

5 Özel isimlerin sonunda kesinlikle yumuşama olmaz
Özel isimlerin sonunda kesinlikle yumuşama olmaz. Bu sözcükler olduğu gibi yazılır. Kızılırmak'a (Kızılırmağ'a  yanlış) Mehmet'e (Mehmed'e  yanlış) Sinop'u (Sinob'u  yanlış) Zonguldak'ı (Zonguldağ'ı  yanlış)

6 UYARI: “p,ç,t,k” ünsüzleriyle biten özel isimler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında yazımda yumuşama olmaz; ancak okunuşta yumuşama yapılarak okunur.

7 Sonunda süreksiz sert ünsüzlerinden (p, ç, t, k) biri bulunan sözcük, ünlü ile başlayan bir ek aldığında sonundaki sert ses yumuşar. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bu kurala uymaz? A) koç B) araç C) söğüt D) dolap

8 CEVAP A) koç

9 Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcük ek alırken bu sözcüğün ünsüzlerinden biri düşmüştür? A) Susuzluktan balkondaki tüm çiçekler sararmış. B) Yaşar, bu romanında çok fazla devrik cümle kullanmış. C) Soğuktan burnu kıpkırmızı olmuş. D) Otobüsümüz, adını bilmediğim büyücek bir kasabadan geçti.

10 CEVAP D) Otobüsümüz, adını bilmediğim büyücek bir kasabadan geçti.

11 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde süreksiz sert ünsüzlerin yumuşamasına bir örnek vardır?
A) Gelecek ay yayımlanacak dergimizin kapağı, öğrencilerimiz tarafından hazırlanacak. B) Bu araştırma sonuçları, öğrencilerin görüşlerini yansıtmaktadır. C) Siyasal reklamcılık, Türkiye'nin siyasal kültürüne yeni bir boyut getirmiştir. D) Son yıllarda demokrasi, bir siyasal sistem olarak yeni anlamlar kazanmıştır.

12 CEVAP A) Gelecek ay yayımlanacak dergimizin kapağı, öğrencilerimiz tarafından hazırlanacak.

13 "Merve Hanım, odayı temizliyor. "
"Merve Hanım, odayı temizliyor." cümlesinde altı çizili sözcükteki ses olayı aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Dede, torununa masal anlatıyor. B) Emre, bahçede dolaşıyor. C) Bilal, ödevini hazırlıyor. D) Bu akşam annem geliyor.

14 CEVAP seçeneğinde de vardır.
"Merve Hanım, odayı temizliyor." “temizliyor” sözcüğünde “temizle” sözcüğü “-yor” şimdiki zaman eki almış ve sondaki “e” geniş ünlüsü daralmış ve “i” şekline dönüşmüştür. Bu sebeple “ünlü darlaşması” ses olayı vardır. Aynı ses olayı: C) Bilal, ödevini hazırlıyor. seçeneğinde de vardır.