PESTİSİTLER VE HALK SAĞLIĞI

... konulu sunumlar: "PESTİSİTLER VE HALK SAĞLIĞI"— Sunum transkripti:

1 PESTİSİTLER VE HALK SAĞLIĞI
Sağlık Slaytları

2 Pestisitler, istenmeyen bitki ve canlıları denetim altında tutmak/ önlemek için kullanılan maddeler, bitki büyümesini ayarlayıcı maddeler, yaprak dökülmesini sağlayan maddeler ve nem alıcı olarak kullanılan maddelerdir.

3 PESTİSİTLER canlılar ÇEVRE Dayanıklılık sürelerine göre
Yaprak dökücü (defoliant) Kurutucu (desicrant) Dezenfektan Dayanıklı (2-5 yıl) Kısırlaştırıcı Orta Dayanıklı (1-18 ay) Çekici (Atractant) Dayanıksız (1-2 hafta) Dayanıklılık sürelerine göre İşlevlerine göre Kaçırıcı (Repellent) Büyüme yönlendirici (Growth Reguloter) Metilen Klorür Triklor etan İnsektisit Herbisit Ksilen PESTİSİTLER Etkili oldukları canlıya göre Fungusit Çözücü Akansit Adjuvan Nematosit Rodentisit İNERT BİLEŞEN Yayıcı Avisit Mollusisit Yapıştırıcı Organik fosforlular N-Metil karbamatlar Sulandırıcı Kimyasal tiplerine göre Klorlu hidrokarbonlar Yağlar Bitkisel kaynaklılar Arsenikliler Fenoksi alifatik asitler yağmur ÇEVRE Solunan hava sis Yüzeyel su Yer altı suyu kar toprak besinler Bitkiler canlılar Hayvanlar Göz Duman Sindirim İnsan Solunum Sis Deri Aerosol Sağlık Slaytları <a href=“

4 Mikroorganizmaların ölmesi İNSAN VE DİĞER CANLILAR
aşınma kökler KAYALAR Kimyasal olaylar Donma çözünme Çoraklaşma (Becoming Salty) Erozyon (erosion) Besin Ögelerinin azalması (Lacking of nutritients) mikroorganizmalar TOPRAK Mineral O2 Mikroorganizmaların ölmesi Su pH Böceklerin ölmesi TOPRAK KİRLİLİĞİ Tozlaşmanın azalması Hava kirleticileri Yağış BİTKİLER kimyasallar SANAYİ ATIKLARI Ağır metaller Petrol atıkları SU KİRLİLİĞİ (Water pollution) Gübre Pestisit Su Canlıları Maden atıkları Evsel atıklar Lağım suları İNSAN VE DİĞER CANLILAR

5 ÇEVRE ( tanım ) : Organizmanın dışında bulunan, organizmayı olumlu ya da olumsuz etkileyen canlı ve-veya cansız elemanların tümüne birden ÇEVRE denir. Kısaca; Organizmanın dışında bulunan her şeydir.

6 ÇEVRENİN ÖGELERİ - SINIFLANDIRMA:
Doğal Yapay Sosyal Kültürel Psikolojik Biyolojik Kimyasal Fiziksel Abiyotik Biyotik

7 ÇEVRENİN ÖGELERİ - SINIFLANDIRMA:
Hava Canlılar Su Toprak

8 insan Pestisit kullanımı TOPRAK bitki

9 TOPRAĞA KARIŞAN PESTİSİTLERİN HAREKETİ
BUHARLAŞMA Rüzgarla taşınım Yağmur Toprağa karışma Kil ADSORBSİYON Organik Madde Toprağın yapısı, su kapsamı DİFUZYON - YIKANMA Hersbisitlerde yıkanma fazladır Toprağın katalizörlüğü – asit yapısı, KİMYASAL DEĞİŞİM Demiroksit içeriği Güneş ışını -NH2 -COO OH- -NO2 Mikroorganizmalar bu grupları hedef alarak parçalar DEGRADASYON Pestisitlerde BİTKİLERİN YAPISINA GİREBİLİRLER.

10 Bitkiler tarafından alınma
Bitkilerden diğer canlılara Rüzgar ve yağmur buharlaşma degredasyon Bitkiler tarafından alınma Adsorbsiyon Difüzyon ve yıkanma

11 Toprak Kirliliği Toprağa bırakılan zararlı ve atık maddelerle toprağın özelliklerinin bozulmasına toprak kirliliği denir. Toprak kirliliğine neden olan başlıca etmenler; 1. Plânsız kentleşme, 2. Tarımda kullanılan ilaçlar, gübrelemedeki yanlış uygulamalar, 3. Evsel, sanayi ve hastane atıkları, 4. Hava kirliliği sonucu oluşan asit yağmurları, 5. Nükleer enerji atıkları olan radyoaktif atıklar, 6. Su kirliliği de doğal olarak toprak kirliliğine neden olmaktadır.

12 Toprak kirliliğini önlemek için alınacak önlemler:
1. Sanayi tesisleri ve yerleşim alanları verimli tarım alalarına kurulmamalı, yeşil alanlar artırılmalıdır. 2. Evsel, sanayi ve hastane atıkları toprağa zarar vermeyecek şekilde toplanıp, depolanmalı ve değerlendirilmelidir. 3. Tarım ilaçlarının uygulanması ve yapay gübre kullanımında yanlış uygulamalar önlenmelidir. 4. Nükleer enerji kullanımı bilinçli bir şekilde yapılmalıdır. 5. Toplumlar ağaç sevgisi ve ormanların korunması konusunda eğitilmelidir.

13 VEKTÖR KONTROL YÖNTEMLERİ
1. ÇEVRE SAĞLIĞI ÖNLEMLERİ (Vektör yaşama alanlarının ıslahı) 2. BİYOLOJİK KONTROL A. Patojen Ajanların Kullanımı (Bazı bakteri ve mantar) B. Predatörler (Kuş, kurbağa, kertenkele ve bazı balıklar) C. Yapay genetik Değişiklikler (Gelişme düzenleyici hormonlar) 3. KİMYASAL KONTROL YÖNTEMLERİ (İnsektisit/Pestisit)

14 VEKTÖR MÜCADELE İLAÇLARINDA ARANACAK ÖZELLİKLER
DSÖ tarafından önerilmeli, Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlı olmalı Uygulama bölgesindeki vektörler uygulanacak ilaca dirençli olmamalı Önerilen uygulama dozunda hedef vektörü öldürmeli diğer canlılara zararı olmamalı Böcekler üzerinde uzaklaştırıcı etki yapmamalıdır. Kullanılan ilaç, bitki, toprak su ve havada kolayca parçalanmalı (biodegredasyon)

15 VEKTÖR MÜCADELE İLAÇLARINDA ARANACAK ÖZELLİKLER
İlacın formulasyonu uygulama aracına uygun olmalı İlacın LD 50 değeri yüksek olmalı Püskürtüldüğü yüzeylere alet ve ekipmanlara zarar vermemeli Etkin olmalı Güvenli olmalı Ekonomik olmalı

16 TÜM PESTİSİTLER ZEHİRDİR...
Günümüzde yaklaşık pestisit var. Bunların içinde 620 değişik aktif madde bulunmakta Her gün binlerce kimyasala maruz kalıyoruz Hava, su, gıda ve tozlar yolu ile TÜM PESTİSİTLER ZEHİRDİR...

17 Üretimi ve kullanımı Tarımda kullanım; % 75-80
Tarım dışı kullanım; Ahşap koruyucu, çimler, evler, işyerleri, endüstride kullanım ( koruyucular, boyalar, yapıştırıcılar, çadır yapımında kullanılan kumaşlar, kemiriciler ve vektörlerle savaşta, uçaklarda)

18 Pestisitler tüm dünyada
Hava Yağmur, kar Toprak Yüzeyel ve yeraltı suları Sis Arktik buzullar Gıda’larda tespit edilmektedirler.

19 Pestisit kullanımı İlk kullanılan maddeler arsenik ve kükürt
Botanik kökenli maddeler - nikotin (balık avlamak için(16.yy) Krizantemden elde edilen piretrum (19.yy) Bakır-arsenik bileşikleri (patates böceğine karşı) Cıva ve kurşun bileşikleri

20 Pestisit kullanımı 1929 Araclor (Polisiklik Klorinatlı Bifeniller)
1933 hekzaklorobenzen (ilk fungusit) DDT (DİKLORO DİFENİL TRİKLORETAN) 1874 Alman kimyacı Othmar Ziedler sentezledi 1939 etkili bir insektisit olduğu bulundu. 1948 Geigy firmasında çalışan Paul Muller fizyoloji ve tıp Nobel Ödülü aldı.

21 Pestisit kullanımı Böceklere karşı savaşta pestisit kullanımı. 1940
1942 ‘de yaygın DDT kullanımı başladı 1943’de parathion 1942’de savaşta İtalya’da tifüs salgınında kullanıldı ve çok etkili oldu.

22 Pestisit kullanımı Kaynak: National Geographic, 1945 (Resimaltı yazısı: D.D.T. İnsanlara zararsız olan güçlü insektisit).

23 Pestisit kullanımı İlk pestisit yasası ABD’de çıkartıldı.
1970’de EPA kuruldu, 1962’de Rachel Carson DDT ve klorlu HC’ların toksik, ekolojik ve insan sağlığına olumsuz etkilerini “Silent Spring” adlı kitabında dile getirdi.

24 Pestisit kullanımı 1960’lı yıllarda DDT’nin farelerde kanserojen olduğu gösterildi. 1955’te DSÖ’nün başlatmış olduğu sıtma eradikasyon programında kullanıldı ve 15 milyon yaşamı kurtardı. Sivrisineklerle beslenen pek çok hayvan türünün de ölümüne neden olduğu belirlendi. 1969 yılında İsveç’te, 1971’de ABD’de yasaklandı.

25 Pestisitlerin kullanımı
RAF ÜSTÜ KULLANIM Aerosol, band, yem, evcil hayvan bakım ürünü, bahçe ve bitkisel çit bakımı amacı ile kullanılmaktadır. Evde kullanılan pestisitler; Herbisit; 2,4, glyphosate (Roundup), simazine

26 Pestisitlerin kullanımı
RAF ÜSTÜ KULLANIM İnsektisit; diazinon, chlorpyriphos, carbaryl, dichlorvos (DDVP), metoksiklor, malathion, pyrenthrin, pyrethroid, propoxur (Baygon) Fungusitler; manb, captan, benomyl, chlorothalonil (Daconil)

27 Pestisitlerin kullanımı
HALK SAĞLIĞINDA KULLANIM En yaygın kullanımı sıtma kontrolüdür. Ancak zamanla insektisitlere direnç gelişmiştir. Flariasis, şistosomiasis, tripanasomiasis, rodent kontrolünde de kullanılmaktadır.

28 Pestisitlerin kullanımı
Halk sağlığı için kullanılacak pestisitin nitelikleri; Hedef canlıya spesifik olarak toksik olmalıdır İnsanlara zarar vermemelidir Ucuz olmalıdır Kolay uygulanabilmelidir Toksik olmayan maddelere kolayca dönüşebilmelidir Yanıcı, korozif ve patlayıcı olmamalıdır Boyayıcı etkisi olmamalıdır

29 PESTİSİTLERİN SAĞLIK ETKİLERİ

30 ticari ambalajlarının üzerine yazılmalı,
PESTİSİTLERİN insanlara OLUMSUZ ETKİSİ ağız yoluyla deri yoluyla solunum yoluyla ANİ ZEHİRLENME YAVAŞ ZEHİRLENME LD 50 (Letal Doz 50) Her bir pestisitin LD 50 düzeyi bilinmeli, ticari ambalajlarının üzerine yazılmalı, kullanıcı bu konuda bilinçlendirilmelidir

31 ağız yoluyla deri yoluyla solunum yoluyla
PESTİSİTLERİN çiftlik hayvanlarına OLUMSUZ ETKİSİ ağız yoluyla deri yoluyla solunum yoluyla ANİ ZEHİRLENME YAVAŞ ZEHİRLENME /BİRİKİM LD 50 (Letal Doz 50) Et, süt, yumurta..

32 PESTİSİTLERİN faydalı böceklere OLUMSUZ ETKİSİ
Belirtiler: Arı hareketsizliği Arı kovanlarının önünde çok sayıda ölü arı Önlemler: Faydalı böceklerin duyarlı olduğu dönemde ilaçlamaktan kaçınmalı Gereksiz tekrarlı ilaçlamalardan kaçınmalı Uygun dozlarda kullanmalı İlaçlama gece yapılmalı Çiçeklenme devresinde ilaçlama yapılmamalı Toz preparatlardan kaçınmalı

33 PESTİSİTLERİN balıklara OLUMSUZ ETKİSİ
Suda eriyenler Ani yoğunluk artışı ANİ ÖLÜM DOLAYLI ETKİ Granül ve tozlar Yavaş yavaş salınım

34 PESTİSİTLERİN kuş/yabani hayvanlara OLUMSUZ ETKİSİ
Doğrudan temas ÖLÜM BİRİKİM Ölmüş hayvanları yemek Fonksiyon bozukluğu Üreme azalması

35 PESTİSİT kalıntılarının OLUMSUZ ETKİSİ
Akut etki Zehirlenme ÖLÜM Yüksek doz ilaçlı yiyecek-içecek LD 50 Kronik etkilenim Birikim Düşük doz ilaçlı yiyecek-içecek MAK

36 Pestisitler Vücuda Nasıl Girer ?
Deri (en çok) Pestisidler, etkilenimden sonra aylarca deride kalabilirler. Deri yolu ile alınan pestisitin emilme hızı bazı faktörlerden etkilenmektedir; Ciltte yara, kesi ya da ezik varsa Cilt nemli veya terli ise Pestisit ciltte uzun süre kalırsa

37 Pestisitler Vücuda Nasıl Girer ?
Özellikle vücudun belli bölgeleri pestisitle temas etmişse. Örneğin yaygın olarak kullanılan “PARATHİON” için emilim hızları kulak yolundan %47 kafa derisinden %32 avuç içinden %12 ön koldan %8.6 gözler ve genital bölgeden %100

38 Pestisitler Vücuda Nasıl Girer ?
Pestisit solvent şeklinde kullanılıyorsa (granüler formdan daha kolay emilir) Pestisitlerde adjuvan olarak yapıştırıcılar kullanıldıysa bunlar, cilde, eşyalara daha kolay yapışırlar

39 KİMLER RİSK ALTINDADIR ?
Pestisit formülasyonu hazırlayan kişiler Çiftçiler, Tarım işçileri ve diğer işçiler, Yapısal böcek kontrol teknisyenleri (eksterminatörler), Çim ve bahçe bakım görevlileri Pestisit imalatında çalışan işçiler Etkilenim en az (olması gerekir) Hasat işlerinde ve bakım işlerinde çalışanlar Yapraklarda ve yüzeyde kalan pestisitler

40 KİMLER RİSK ALTINDADIR ?
Tarımsal üretim bölgelerine yakın yaşayanlar Tüm toplum, özellikle çocuklar Pestisit kalıntıları, genel ilaçlama (böcek bombaları, aerosol spreyleme ile ilaçlamalarda) Pestisitlerin diğer bir tehlikesi patlama ve yangın riski yaratmalarıdır.

41 Biyolojik birikim Biyolojik birikimle canlıların vücudunda yoğunlaşabilir (Biyokonsantrasyon, biyomagnifikasyon) Pestisit Toprak Su kütleleri Planktonlar (265 kat) Küçük balıklar (500 kat) Büyük balıklar ( kat) Kuşlar ( kat)

42 SAĞLIK ETKİLERİ KRONİK AKUT Kanser riski Zehirlenmeler Aplastik anemi
Doğum defektleri Üreme sistemi ve fertilite üzerine olumsuz etkiler Nörolojik hasar Endokrin bozukluklar

43 PESTİSİTLERİN HEMEN ORTAYA ÇIKAN ETKİLERİ
Zehirlenme ve ölüm Kaza sonucu zehirlenmeler dünyada 3,5-5 milyon vaka 3 milyonu ileri derecede şiddetli ölüm Bilinçli zehirlenmeler 2 milyon ölüm

44 PESTİSİTLERİN KRONİK SAĞLIK ETKİLERİ
Kanser riski Aplastik anemi Doğum defektleri Üreme sistemi ve fertilite üzerine olumsuz etkiler Nörolojik hasar Endokrin bozukluklar

45 Kanser İstatistiksel olarak önemli risk artımı saptananlar: Non Hodgkin lenfoma, lösemi, multiple myeloma, karaciğer kanseri, testis kanseri, beyin kanseri, akciğer kanseri Çiftçilerde: dudak, mide, cilt, prostat, beyin, Hodgkin hastalığı, multipl myeloma, lösemi Karaciğer, testis akciğer

46 Sterilite 1,2 dibromo 3 kloropropan (DBCP) Etilen dibromür (EDB):
Azospermi (sperm olmaması) Oligospermi (sperm sayısının 20 milyonun altında olması)

47 Doğum defektleri Tarım işçilerinin çocuklarında
ekstremite eksikliği yüksek Tarımsal kırsal kesim bölgelerinde yaşayanlarda ekstremite defektleri artmış Bağda çalışanlarda yapılan bir araştırmada kendiliğinden düşük, düşük ve sterilite oranları artmış

48 KRONİK NÖROTOKSİK ETKİLER
Pestisit nedenli gecikmiş nöropati Bazı organofosfat pestisitler Demiyelinizasyona bağlı kas zayıfllığı, Alt ekstremitelerin felci Başlangıç akut etkilenimden 2-4 hafta sonra EPN, trichlorfon, dichlorvos, DEF, isofenphos ve leptophos Mısırda pamuk tarlalarında kullanılan leptophos binlerce mandanın felcine ve ölmesine neden olmuş

49 Nörodavranışsal ve nöropsikolojik etki
Organofosforlu pestisitler Ağır mental ve psikolojik değişiklikler Çok küçük miktarda pestisit Psikoz semptomlarında ağır alevlenmeler Pestisit uygulayıcılarında ağır psikolojik bozukluklar Bellek, psikolojik durum ve düşünme yeteneğinde önemli azalma Metil bromür Toksik psikoz ve geri dönüşü olmayan nörolojik ve nörodavranışsal sekeller (akut zehirlenme ve kronik etkilenim

50 ENDOKRİN BOZUKLUKLAR Vücuttaki hormonların üretimini ve salınımını etkileyebilirler Çok sayıda pestisit östrojenin etkisini taklit eder veya bloke eder Bazıları androjenleri veya tiroid hormonlarını bloke eder Hipospadias, erkeklerde meme uçlarında aşırı büyüme, kriptoşidizm, semen kalitesinde azalma, cinsel gelişimde gecikme anormal davranışlar. Alachlor, Aldicarb, Atrazine, Benomyl, Carbaryl, Chlorpyrifos, Cyanazine, Endosulfan, Lindane, Malathion, Mancozeb, Maneb, Methomyl, Methyl, Metiram, Metolachlor, PCNB, PCP, Pyrethrins, Resmethrin, Simazine, Tributyltin methacrylate, Tributyltin oxide, Vinclozolin.

51 Endokrin etkili pestisitler
Kullanımı Etki Mekanizması Sağlık Etkileri Metoksiklor İnsektisit Metaboliti estrojen reseptör agonisti Erken puberte, anormal ovaryan siklus (dişilerde), saldırgan davranışlar (erkeklerde) DDT Metaboliti (DDE) androjen reseptör antagonisti Gecikmiş puberte, aksesuar seks bezlerinde gerileme, değişmiş cinsel farklılaşma Vinclozolin Fungisit Androjen reseptör antagonisti Feminizasyon, meme başı büyümesi, hipospadias PCB Transformatör, Kapasitör T4 metabolizmasında artış, T4’de düşme, artmış TSH düzeyleri, tiromimetik İn utero etkilenimde insanlarda gecikmiş nörolojik gelişim, IQ geriliği Atrazine Herbisit Gonadotropin salımında azalma, Pituiter LH azalma Estradiol metabolizmasını bozar, Östrojen reseptörlerini bloke eder Meme tümörleri, anormal ovaryan siklus, ovaryan tümör şüphesi

52 Çocukların etkilenimi sıralanan nedenlerden dolayı daha fazladır
Yerler, halılar, çimenler ve diğer yüzeylerden cilt teması daha fazladır. Yerde bulduğu herşeyi ağzına götürmesi nedeni ile sindirim sistemi yolu etkilenim daha fazladır.

53 Çocuklar daha fazla risk altındadır
Solunum sayıları fazladır. Vücut yüzeyi alanı vücut büyüklüklerine oranla fazladır. Bağışıklık ve detoksifikasyon sistemleri yeterince olgunlaşmamıştır.

54 Çocuklarda Pestisit Zehirlenmesi Belirtileri
UZUN SÜRE DEVAM EDEN BELİRTİLER Allerji, Solunum sorunları Öğrenmede güçlük, Gelişmenin yavaşlaması, Kanser Mevcut olan sağlık sorunlarının daha kötüye gitmesi

55 Pestisit Kullanımı ile ilgili TOPLUM EĞİTİMİ
HER insektisitin etiketinde aşağıdaki bilgiler olmalıdır; Kolay okunur harflerle maddenin ismi Kullanımı ile ilgili kısıtlılık varsa bu durumu belirten kolay okunan uyarı Hangi insektlere etkili olduğu Etkili ve etkisiz kimyasalların ağırlığı ve oranı

56 Pestisit Kullanımı ile ilgili TOPLUM EĞİTİMİ
Toksisite derecesi Zehirlenme durumunda yapılacaklar Kullanma talimatı (kullanılacak miktar, duvara sıkılacak mı? TÜKETİCİNİN dikkat etmesi gereken kurallar

57 TÜKETİCİNİN dikkat etmesi gereken kurallar
Böceklerden başka canlıya zarar vermediği belirtiliyorsa alınmamalı Bütün böcekleri öldürdüğü yazılıyorsa güvenilmemeli Etikette gerekli bilgiler yoksa kuşku ile karşılanmalı Gerekli uyarılar çok küçük harflerle yazılmışsa Bakanlık kayıt numarası, ruhsat numarası, son kullanma tarihi yoka ya da geçmişse kullanılmamalıdır.

58 Peel it Boil it Cook it Or forget it...

59 Kullanım İle İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Çocuklardan uzak tutulmalı Evcil hayvanlardan uzak tutulmalı Yiyecek ve su kaplarının içine bulaşmamasına dikkat edilmeli Kutuları ateşe atılmamalı, ezilmemeli, ağzındaki püskürtücü bölümün çıkartılmasına çalışılmamalı

60 Kullanım İle İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Hiçbiri bebek ve çocukların uyuduğu odalarda kullanılmamalı İlaçlama yapanlar daima önlük giymeli, ilaçlama sonrası önlüklerini çıkarıp bol su ve sabunla banyo yapmadan çocuklar kucağa alınmamalı İlaçlama sırasında saçlar örtülmelidir

61 “Hasat- ilaçlama aralığı”
her bir pestisitin dayanıklılık süresini bilerek, ilaçlama ile hasat zamanı arasındaki uzunluğu ona göre ayarlamak gereklidir “Hasat- ilaçlama aralığı” kullanılması muhtemel pestisitlerden dayanıklılık süresi en uzun olana göre ayarlanmalıdır.

62 GIDA İŞLEME SÜRECİNDEKİ ÖNLEMLER: (YSP)
besinlerin iyice yıkanması, kabuklarının soyulması, ısıl işlemlerle muamele edilmesi (kaynatma, pişirme vb), Ultraviyole ışınlanması (örneği sütte olduğu gibi), hidrojen peroksit gibi bazı katkı maddelerinin ilave edilmesi

63 Pestisitlerin İnsan ve Çevre Sağlığına Etkilerini Azaltmak İçin Alınması Gereken Önlemler:
“Hasat-İlaçlama aralığı” belirlenmeli, yeterince uzun olmalı ve üreticiler bu süreye uymalıdır. Gıdaların işleme sürecinde pestisit azaltıcı uygulamalar (ysp)yapılmalı Her bir pestisit için LD 50 dozu bilinmeli, açıkça yazılmalı. İnsan ve çevresi için daha az toksik olan pestisitler tercih edilmelidir. Kalıcı Organik kirliliğe neden olan Cl HC (DDT, Dieldrin, Endrin, Heptaklor) yasaklanmalıdır.

64 Pestisitlerin İnsan ve Çevre Sağlığına Etkilerini Azaltmak İçin Alınması Gereken Önlemler:
Uygulayıcılar eğitilmeli, uygulamada çocuklar çalıştırılmamalı, özel ekipman ve elbise maske vb. kullanılmalıdır. Preparat hazırlanırken ve uygulama sırasında bir şey yenmemeli, içilmemelidir. Aşırı dozdan ve gereksiz tekrarlı uygulamalardan kaçınmalıdır. Havadan ilaçlama yapılacağı zaman meteorolojik koşullara dikkat edilmeli, arı üreticileri uyarılmalıdır. İlaçlamada kullanılan alet ekipman imha edilmelidir.

65 Pestisit uygulanırken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
1. Pestisit uygulanmadan önce uygun pestisit seçimi ve bunların uygulanmasına yönelik bilgilerin sağlanmasına yönelik olarak ilgili kuruluş ve teknik adamlara danışılmalıdır. 2. Pestisitlerin kullanımı için alınması gereken koruyucu gereçler hazırlanmalıdır. 3. Pestisit uygulanırken mutlaka tulum giyilmeli ve tulum kesinlikle eve sokulmamalıdır. 4. Rüzgara karşı pestisit uygulanmamalıdır.

66 Pestisit uygulanırken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
5. Uygulama sırasında diğer hayvan ve canlılara zarar vermemek için gerekli önlemler alınmalıdır. 6. Pestisit kaplarına hiç bir yiyecek konulmamalıdır. 7. Hazırlanan pestisit solüsyonları eve sokulmamalıdır. 8. Uygulama sırasında ağız ve burun kapatılmalıdır. 9. İnsektisit uygulamasında kullanılan araç ve gereçler imha edilmelidir.

67 Kalabalık yerleşim yerlerinin havadan ilaçlaması çok tehlikelidir.
Pulvarizatör bakım ve kullanımı İlaçlama teknik ve becerisi eğitimi Pestisitler uygun doz ve teknikle kullanılmalı Kısa sürede direnç gelişmesi