TÜRKİYE’DE KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ: GÜNCEL DURUM

... konulu sunumlar: "TÜRKİYE’DE KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ: GÜNCEL DURUM"— Sunum transkripti:

1 TÜRKİYE’DE KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ: GÜNCEL DURUM
Doç. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları A.D

2 Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi - KKKA
Akut seyirli, büyük çoğunluğu asemptomatik veya hafif olarak geçirilen bir zoonotik infeksiyon Ağır formu, birden fazla organı etkileyerek, ciddi kanama ve karaciğer fonksiyon bozukluğu ile seyreder ve mortalitesi yüksektir KKKA birincil olarak keneler tarafından nakledilir Hyalomma marginatum Yüksek düzeyli viremi tespit edilmesine karşın hayvanlarda klinik hastalık tablosu bildirilmemiştir Hungry Female Fed Female

3 Diğer Kanamalı ateşler
Ebola, Sarı humma, Deng ateşi vb Arena, Filo, Bunya, Flavi virüsler Hepsi küçük RNA virüsleri Coğrafi olarak kısıtlı bölgelerde bulunurlar Bulundukları yerler doğal rezervuarlarına bağlı (hayvan, böcek vb) İnsanlar doğal konakçı değil (accidental host) Salgınlar sporadik ve düzensiz

4

5 Tarihçe-Kırım virüsü II. Dünya Savaşı sırasında 200 Rus askerin öldüğü salgınla klinik olarak tanımlandı (Chumakov et al., 1945) Bir başka virus Kırımda’kine benzer semptomlara sahip Uganda ve Kongo’daki hastalardan izole edildi ve Kongovirus olarak isimlendirildi (Simpson et al., 1967; Woodall et al., 1967)

6 Tarihçe Çalışmalar Kırım ve Kongo’da izole edilen virusların çok yakın ilişkili olduğunu gösterdi. (Casals, 1969; Chumakov et al., 1969) Bu benzerlik doğrultusunda 1970 yılında Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Virüsü (KKKAV) olarak adlandırıldı. Halen dünyada 30 ülkede görülmekte; Afrika, Orta Doğu, Doğu Avrupa, Asya

7 Bulaş Keneler (Hyalomma marginatum, Hyalomma anatolicum anatolicum, İxodidae) Hastayla temas Viremik hayvanların kan veya dokusuyla temas, çiğ süt Kene-omurgalı-kene siklusu Küçük omurgalı: av hayvanları, kuşlar, vb Büyük omurgalı: at, keçi, inek, koyun vb

8 Türkiye’de durum Vakalar ilk 2001-2002’de fark edildi
Bulgaristan, Rusya, İran ve Irak’da bildirilmişti 2003’de vaka tanımı yapıldı, veri toplanmaya başlandı L’Institut Pasteur tarafından KKKA virüsü olarak tanımlandı

9 H. Marginatum için Çevresel Uyumluluk
Vatansever et al., 2007

10 KKKA Kümülatif İnsidans, 2007-2012

11 717 1315 1299 868 1075 796 5.8 4.9 4.9 5.0 5.0 4.5 2007 2008 2009 2010 2011 2012

12 Haziran Temmuz Mayıs

13 Ölüm 4.5 4.9 5.8 5.0 2009 2007 2008 2010 2011 2012

14 Ortalama ölüm %5 Görülen tüm vakaların %87'si gösterilen şehirlerdedir.

15 2007-2012 arasında Hastaların yaş ortalaması değişmiyor (44yş)
Cinsiyet oranı değişmiyor E/K = %55 İllere özel mortalite azalması yok Klinik bulgularda değişiklik yok

16 2007-2012 arasında en sık şikayet ve bulgular
Ateş %80 Halsizlik % 86 Baş ağrısı % 70 Bulantı % 57 Kusma % 36 Karın ağrısı % 25 Lökopeni % 74 Trombopeni % 79 Artmış AST/ALT %56 Artmış LDH %55 Artmış CPK %53

17 Yıllara göre kene tutması
kenetut | | Total 0 | | 1,585 | | 1 | | 3,305 | | Total | , , ,075 | 4,890 | | Bazı illerdeki azalma: Bolu (12, 17, 13, 4, 5) Çankırı (23, 37, 17, 7, 11) Kastamonu (23, 86, 96, 27, 11) Tokat (111, 149, 171, 106, 57) Karabük (12, 60, 80, 12, 7)

18 Yakınma başladıktan sonra sağlık kuruluşuna başvuruya kadar geçen süre
2007 2008 2009 2010 2011 Toplam Ortalama 3.5 gün 3.0 gün 2.6 gün 2.8 gün İlk 72 st %57 %64 %63 %71 %69 4-6 gün %28 %25 %26 %21 %22 >7. gün %14 %11 %10 %7 %9

19 2007 2008 2009 2010 2011 Ölüm 5 6 Ribavirin 12 46 30 9

20 Ribavirin – ölüm ilişkisi
| olum ribavirin| yasiyor oldu | Total 0 | 3, | 3,579 | | 1 | | | | Total | 4, | 4,559 | | Pearson chi2(1) = Pr = 0.859

21 Ribavirin – ağır vakalarda mı kullanıldı?
| agir ribavirin| | Total 0 | ,999 | 3,579 | | 1 | | | | Total | ,904 | 4,559 | | Pearson chi2(1) = Pr = 0.000 Ağır vaka: kanama, trombositopeni, KCFT bzk, LDH, bilinç bzk

22 Ağır vakalarda ölüm | agir olum | 0 1 | Total
yasiyor | ,250 | 5,011 | | oldu | | | | Total | ,489 | 5,274 | | Pearson chi2(1) = Pr = 0.007

23 Lökopeni ve trombositopeni
The odds of death among those with thrombocytopenia only is times the odds of death among those without leukopenia and thrombocytopenia The odds death among those with leukopenia only is times the odds of death among those without leukopenia and thrombocytopenia Data suggests protective effect of leukopenia

24

25 %88 subklinik

26 Yaş Gruplarına Göre KKKA Laboratuvar Sonucu Pozitif Olanlar
Bildiğimizden daha eski bir hastalık P for trend <0.001

27 Sonuçlar Ölecek hasta erken de gelse, ribavirin de alsa ölüyor
Kanama ölüm için en önemli risk faktörü Bilinç bozukluğu en önemli prediktör LÖKOPENİK HASTALARIN YAŞAMA OLASILIĞI DAHA YÜKSEK Lökopeni-reseptör-ilaç (Monokolonal -Rituximab vb) Steroid? Plasmaferez ACİL Immunolojik çalışmalar gerekli!

28 Ve sorular.... KKKA bildiğimizden daha uzun süredir ülkemizde var
Neden 2002’den bu yana fark edildi? Asemptomatik vakalarla bulaş oluyor mu? Gerçek insidans nedir? Her yıl kaç kişi infekte oluyor? Neden iller arasında mortalite farkı var? Bakım? Dolaşan virüs farklı yapıda mı?

29 Ribavirin Hayat Kurtarıyor mu?

30

31

32

33 Seçim nedenli sapması ve bilgi sapması (bias)
Tedavi grubu (2001) Salgın tanımlandıktan sonra ribavirin kullanan hastalar Kontrol grubu ( ) Hastalığın ne olduğu bilinmediği dönemde ribavirin almayan hastalar Serumları saklanmış ve daha sonra bakılıp KKKA olduğu anlaşılmış Bu iki grup birbirine benzer midir? Sadece ağır vakalar doktorların dikkatini çekecek, ve bildirilecek..... Hafif veya orta şiddette vakalar hiç fark edilmeyecek Daha geç hospitalizasyon, geç destekleyici tedavi

34