YARD. DOÇ. DR. H. ALİ DURAL Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi

... konulu sunumlar: "YARD. DOÇ. DR. H. ALİ DURAL Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi"— Sunum transkripti:

1 ANONİM VE LİMİTED ŞİRKET ESAS SÖZLEŞMELERİNİN HAZIRLANMASI, DEĞİŞTİRİLMESİ VE ÖZELLİKLİ DURUMLAR
YARD. DOÇ. DR. H. ALİ DURAL Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

2 Esas Sözleşmelerin Hazırlanması (Ortak Hükümler)
Şekil: A.Ş. esas sözleşmesi ve Ltd. Şti. esas sözleşmesi yazılı şekilde ve kurucuların imzalarının noterden onanması gerekir (TTK m. 339/TTK m. 575).

3 Esas Sözleşme ve Şirket Sözleşmesinin Hazırlanması (Ortak Hükümler)
Emredici Hükümler: A.Ş. Esas sözlesşmesi ve Ltd.Şti. şirket sözleşmesi TTK’nun anonim ve limited şirketlere ilişkin hükümlerinden ancak TTK’nda buna açıkça cevaz verilmişse sapabilirler. Diğer kanunların, öngörülmesine izin verdiği tamamlayıcı esas sözleşme ve şirket sözleşmesi hükümleri o kanuna özgülenmiş olarak hüküm doğururlar (TTK m. 340/TTK m. 579).

4 Esas Sözleşme ve Şirket Sözleşmesinin Hazırlanması (Ortak Hükümler)
Tescil: A.Ş. esas sözleşmesinin ve Ltd. Şti. şirket sözleşmesinin tamamı şirketin merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline, kurucuların imzalarının noterce onaylanmasını izleyen 30 gün içinde tescil edilir ve Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan olunur. (TTK m. 354/TTK m.587). Bunun dışında her şirket türü için nelerin tescil edileceği ve tescilin üçüncü kişilere etkisi her şirket türüne ilişkin ilgili maddelerde açıklanmıştır.

5 Esas Sözleşme ve Şirket Sözleşmesinin Hazırlanması (İçerik-A.Ş.)
(TTK m. 339): Şirketin ticaret unvanı ve merkezinin bulunacağı yer. Esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde şirketin işletme konusu. Şirketin sermayesi ile her payın itibarî değeri, bunların ödenmesinin şekil ve şartları. Pay senetlerinin nama veya hamiline yazılı olacakları; belirli paylara tanınan imtiyazlar; devir sınırlamaları.

6 Esas Sözleşme ve Şirket Sözleşmesinin Hazırlanması (İçerik-A.Ş.)
(TTK m. 339 devam): 5. Paradan başka sermaye olarak konan haklar ve ayınlar; bunların değerleri; bunlara karşılık verilecek payların miktarı, bir işletme ve ayın devir alınması söz konusu olduğu takdirde, bunların bedeli ve şirketin kurulması için kurucular tarafından şirket hesabına satın alınan malların ve hakların bedelleriyle, şirketin kurulmasında hizmetleri görülenlere verilmesi gereken ücret, ödenek veya ödülün tutarı. 6.Kurucularla yönetim kurulu üyelerine ve diğer kimselere şirket kârından sağlanacak menfaatler.

7 Esas Sözleşme ve Şirket Sözleşmesinin Hazırlanması (İçerik-A.Ş.)
(TTK m. 339 devam): 7. Yönetim kurulu üyelerinin sayıları, bunlardan şirket adına imza koymaya yetkili olanlar (İlk YK üyeleri esas sözleşme ile atanır) 8. Genel kurulların toplantıya nasıl çağrılacakları; oy hakları. 9. Şirket bir süre ile sınırlandırılmışsa, bu süre. 10. Şirkete ait ilanların nasıl yapılacağı. 11. Pay sahiplerinin taahhüt ettiği sermaye paylarının türleri ve miktarları. Şirketin hesap dönemi.

8 Esas Sözleşme ve Şirket Sözleşmesinin Hazırlanması (Tescil-A.Ş.)
Esas sözleşmenin tamamı tescil edilmesine rağmen ticaret sicilinin olumlu fonksiyonu (TTK m. 36) yalnızca aşağıda sayılan hususlar açısından geçerlidir: a) Esas sözleşmenin tarihi. b) Şirketin ticaret unvanı ve merkezi. c) Şirketin, varsa süresi. d) Şirketin sermayesi, ödenmesinin şekil ve şartları ile payların itibarî değerleri, varsa imtiyazlar. e) Pay senetlerinin türleri, hamiline veya nama yazılı oldukları. f) Şirketin nasıl temsil olunacağı. g) Yönetim kurulu üyeleriyle şirketi temsile yetkili kimselerin ad ve soyadları, unvanları, yerleşme yerleri ve vatandaşlıkları. h) Şirketin yapacağı ilanların şekli; esas sözleşmede buna ilişkin hüküm bulunduğu takdirde, yönetim kurulu kararlarının pay sahiplerine nasıl bildirileceği.

9 Esas Sözleşmenin ve Şirket Sözleşmesinin Hazırlanması (İçerik-Ltd. Şti
Zorunlu Kayıtlar (TTK m. 576): 1. Şirketin ticaret unvanı ve merkezinin bulunduğu yer. 2. Esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde, şirketin işletme konusu. 3.Esas sermayenin itibarî tutarı, esas sermaye paylarının sayısı, itibarî değerleri, varsa imtiyazlar, esas sermaye paylarının grupları. 4.Müdürlerin adları, soyadları, unvanları, vatandaşlıkları. 5. Şirket tarafından yapılacak ilanların şekli.

10 Esas Sözleşme ve Şirket Sözleşmesinin Hazırlanması (İçerik-Ltd.Şti.)
İhtiyari Kayıtlar: Aşağıdaki kayıtlar ancak şirket sözleşmesinde öngörüldükleri takdirde bağlayıcı olur. a)Esas sermaye paylarının devrinin sınırlandırılmasına ilişkin kanuni hükümlerden ayrılan düzenlemeler. b) Ortaklara veya şirkete, esas sermaye payları ile ilgili olarak önerilmeye muhatap olma, önalım, geri alım ve alım hakları tanınması. c) Ek ödeme yükümlülüklerinin öngörülmesi, bunların şekli ve kapsamı. d) Yan edim yükümlülüklerinin öngörülmesi, bunların şekli ve kapsamı. e) Belirli veya belirlenebilir ortaklara veto hakkı veya bir genel kurul kararının oylanması sonucunda oyların eşit çıkması hâlinde bazı ortaklara üstün oy hakkı tanıyan hükümler. f) Kanunda ya da şirket sözleşmesinde öngörülmüş bulunan yükümlülüklerin hiç ya da zamanında yerine getirilmemeleri hâlinde uygulanabilecek sözleşme cezası hükümleri. g) Kanuni düzenlemeden ayrılan rekabet yasağına ilişkin hükümler. h) Genel kurulun toplantıya çağrılmasına ilişkin özel hak tanıyan hükümler. ı) Genel kurulda karar almaya, oy hakkına ve oy hakkının hesaplanmasına ilişkin kanuni düzenlemeden ayrılan hükümler. i) Şirket yönetiminin üçüncü bir kişiye bırakılmasına ilişkin yetki hükümleri. j) Bilanço kârının kullanılması hakkında kanundan ayrılan hükümler. k) Çıkma hakkının tanınması ile bunun kullanılmasının şartları, bu hâllerde ödenecek olan ayrılma akçesinin türü ve tutarı. l) Ortağın şirketten çıkarılmasına ilişkin özel sebepleri gösteren hükümler. m) Kanunda belirtilenler dışında öngörülen sona erme sebeplerine dair hükümler.

11 Esas Sözleşme ve Şirket Sözleşmesinin Hazırlanması (Tescil-Ltd.Şti.)
Şirket sözleşmenin tamamı tescil edilmesine rağmen ticaret sicilinin olumlu fonksiyonu (TTK m. 36) yalnızca aşağıda sayılan hususlar açısından geçerlidir: a) Şirket sözleşmesinin tarihi. b) Şirketin ticaret unvanı ve merkezi. c) Esas noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış şekilde şirketin işletme konusu; şirket sözleşmesinde bu konuda bir hüküm varsa, şirketin süresi. d) Esas sermayenin itibarî değeri. e) Gerçek kişi ortağın adı ve soyadı, yerleşim yeri, tüzel kişi ortakların unvanı, , merkezleri ve her ortağın üstlendiği esas sermaye payları. f) Ayni sermayenin konusu ve bu tür sermayenin karşılığında verilecek esas sermaye payları; bir aynın devralınması hâlinde ilgili sözleşmenin konusu, sözleşmenin karşı tarafı, şirketin borçlandığı karşı edim; özel menfaatlerin içerik ve değeri. g) Öngörülmüş ise, intifa senetlerinin sayısı ve bunlara sağlanan hakların içeriği.

12 Esas Sözleşme ve Şirket Sözleşmesinin Hazırlanması (Tescil-Ltd.Şti.)
h) Müdürlerin ve şirketi temsile yetkili diğer kişilerin adları, soyadları veya unvanları ve yerleşim yerleri. ı) Temsil yetkisinin kullanılma şekli. i) Denetçinin yerleşim yeri, merkezi, varsa ticaret siciline tescil edilmiş şubesi, denetçinin yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir olması hâlinde adı, soyadı, yerleşim yeri, meslek odası numarası. j) Şirket sözleşmesinde öngörülmüş bulunan imtiyaz, ek yükümlülük veya yan edim yükümlülükleri, esas sermaye payları ile ilgili önerilmeye muhatap olma, önalım, geri alım ve alım hakları. k) Şirket tarafından yapılacak olan ilanların şekli, türü ve şirket sözleşmesinde bu konuda bir hüküm bulunduğu takdirde, müdürlerin ortaklara ne şekilde bildirimde bulunacakları.

13 Esas Sözleşmenin ve Şirket Sözleşmesinin Değiştirilmesi (A.Ş.)
Ana Kural: Müktesep ve vazgeçilemez haklar saklı kalmak şartıyla esas sözleşmenin tüm hükümleri değiştirilebilir. Prosedür: Kuruluşları izne tabi şirketler için Bakanlık izni YK tarafından karara bağlanmış değişiklik taslağının değiştirilecek maddelerle birlikte ilan edilmesi Genel kurulun TTK m. 421’deki yetersayılarla değişiklik kararı alması İmtiyazlı pay sahiplerinin yapacakları özel kurulda değişikliği onamaları Değiştirme kararının ticaret siciline tescili. Değiştirme kararı üçüncü kişilere karşı bu tescille hüküm ifade eder

14 Esas Sözleşmenin ve Şirket Sözleşmesinin Değiştirilmesi (Ltd.Şti.)
Aksi şirket sözleşmesinde öngörülmediği takdirde, şirket sözleşmesi, esas sermayenin üçte ikisini temsil eden ortakların kararıyla değiştirilebilir. 621 inci maddedeki yetersayılara ilişkin düzenleme saklıdır. Şirket sözleşmesinde yapılan her değişiklik tescil ve ilan edilir. Kanunda şirket sözleşmesinin değiştirilmesine ilişkin herhangi bir usul öngörülmemektedir. Genel kurulun toplanıp gerekli yetersayılarla şirket sözleşmesinin ilgili maddelerinin değiştirilmesine karar vermesi ve bu kararın tescil edilmesi yeterlidir.

15 Özel Sözleşme Değişiklikleri (Sermaye Arttırımı-A.Ş.)
Tüm Sermaye Arttırımı Türleri İçin Ortak Hükümler İç kaynaklardan yapılan arttırım hariç pay bedelleri tamamen ödenmedikçe sermaye arttırılamaz. Sermayeye oranla önemsiz tutarların ödenmemiş olması sermaye arttırımına engel değil. Sermaye arttırımına GK yetkili (KSTAŞ’lerde YK yetkili) Bilgiyi açık, eksiksiz, doğru ve dürüst bir şekilde verme ilkesine göre YK bir beyan hazırlar.

16 Özel Sözleşme Değişiklikleri (Sermaye Arttırımı-A.Ş.)
Sermaye Taahhüdü Yoluyla Arttırım (Esas Sermaye Sistemi): Arttırılan sermayeye ilişkin payların tamamı ya değişik esas sözleşmede ya da iştirak taahhütnamesinde taahhüt edilir. Nakdi sermaye arttırımında kuruluşta pay bedellerinin ödenmesine ilişkin hükümlerle, ayni sermaye konulmasına ilişkin hükümler uygulanır Pay sahiplerinin rüçhan hakları ancak haklı bir sebebin bulunması halinde kısıtlanabilir.

17 Özel Sözleşme Değişiklikleri (Sermaye Arttırımı-A.Ş.)
İç Kaynaklardan Sermaye Arttırımı: Esas sözleşme veya genel kurul kararıyla ayrılmış ve belirli bir amaca özgülenmemiş yedek akçeler ile kanuni yedek akçelerin serbestçe kullanılabilen kısımları ve mevzuatın bilançoya konulmasına ve sermayeye eklenmesine izin verdiği fonlar sermayeye dönüştürülerek sermaye iç kaynaklardan artırılabilir.

18 Özel Sözleşme Değişiklikleri (Sermaye Arttırımı-A.Ş.)
İç kaynaklardan karşılayan tutarın şirket bünyesinde bulunduğuna ilişkin YK raporu Bilançoda sermayeye eklenmesine mevzuatın izin verdiği fonların bulunması hâlinde, bu fonlar sermayeye dönüştürülmeden, sermaye taahhüt edilmesi yoluyla sermaye artırılamaz. Hem bu fonların sermayeye dönüştürülmesi hem de aynı zamanda ve aynı oranda sermayenin taahhüt edilmesi yoluyla sermaye artırılabilir. Artırım genel kurul veya yönetim kurulu kararının ve esas sözleşmenin ilgili maddelerinin değişik şeklinin tescili ile kesinleşir. Tescil ile o anda mevcut pay sahipleri mevcut paylarının sermayeye oranına göre bedelsiz payları kendiliğinden iktisap ederler. Bedelsiz paylar üzerindeki hak kaldırılamaz ve sınırlandırılamaz; bu haktan vazgeçilemez.

19 Özel Sözleşme Değişiklikleri (Sermaye Arttırımı-Ltd. Şti.)
Şirketin kuruluşu hakkındaki hükümlere ve özellikle sermayenin ayın olarak konması ve bir işletme ile ayınların devralınmasına dair kurallara uymak şartıyla esas sermaye artırılabilir. Ortağın rüçhan hakkı haklı neden olmadıkça kısıtlanamaz.

20 Özel Sözleşme Değişiklikleri (Sermaye Azaltımı-A.Ş/Ltd. Şti.)
Bir anonim şirket sermayesini azaltarak, azaltılan kısmın yerine geçmek üzere bedelleri tamamen ödenecek yeni paylar çıkarmıyorsa, genel kurul, esas sözleşmenin gerektiği şekilde değiştirilmesini karara bağlar. Genel kurul toplantısına ilişkin çağrı ilanlarında, mektuplarda ve internet sitesi bildiriminde, sermaye azaltılmasına gidilmesinin sebepleri ile azaltmanın amacı ve azaltmanın ne şekilde yapılacağı ayrıntılı bir şekilde ve hesap verme ilkelerine uygun olarak açıklanır. Ayrıca yönetim kurulu bu husuları içeren bir raporu genel kurula sunar, genel kurulca onaylanmış rapor tescil ve ilan edilir.

21 Özel Sözleşme Değişiklikleri (Sermaye Azaltımı-A.Ş/Ltd. Şti.)
Sermayenin azaltılmasına rağmen şirket alacaklılarının haklarını tamamen karşılayacak miktarda aktifin şirkette varlığı belirlenmiş olmadıkça sermayenin azaltılmasına karar verilmez. GK Kararında sermayenin azaltılmasının ne tarzda yapılacağı gösterilir. Esas sermayenin azaltılması sebebiyle kayıtlara göre doğacak defter kârı sadece payların yok edilmesinde kullanılabilir.

22 Özel Sözleşme Değişiklikleri (Sermaye Azaltımı-A.Ş/Ltd. Şti.)
Genel kurul esas sermayenin azaltılmasına karar verdiği takdirde, yönetim kurulu, bu kararı şirketin internet sitesine koyduktan başka, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ve aynı zamanda esas sözleşmede öngörüldüğü şekilde, yedişer gün arayla, üç defa ilan eder. İlanda alacaklılara, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesindeki üçüncü ilandan itibaren iki ay içinde, alacaklarını bildirerek bunların ödenmesini veya teminat altına alınmasını isteyebileceklerini belirtir. Şirketçe bilinen alacaklılara ayrıca çağrı mektupları gönderilir. Sermaye, zararlar sonucunda bilançoda oluşan bir açığı kapatmak amacıyla ve bu açıklar oranında azaltılacak olursa, yönetim kurulunca alacaklıları çağırmaktan ve bunların haklarının ödenmesinden veya teminat altına alınmasından vazgeçilebilir.

23 Özel Sözleşme Değişiklikleri (Sermaye Azaltımı-A.Ş/Ltd. Şti.)
Sermaye, ancak alacaklılara verilen sürenin sona ermesinden ve beyan edilen alacakların ödenmesinden veya teminat altına alınmasından sonra azaltılabilir; aksi hâlde alacaklılar şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde sermayenin azaltılması işleminin tescilinin ilan edilmesinden itibaren iki yıl içinde sermayenin azaltılmasının iptali davası açabilirler. Teminatın yetersizliği hâlinde de yargı yolu açıktır. Azaltma kararının uygulanabilmesi için, pay senetleri miktarının, değiştirme veya damgalama yoluyla ya da diğer bir şekilde azaltılmasının gerekli olduğu hâllerde bu husus için yapılan ihtara rağmen geri verilmeyen pay senetleri şirketçe iptal edilebilir. Tebliğde şirkete geri verilmeyen senetlerin iptal edilecekleri yazılır. Pay sahiplerinin, değiştirilmek üzere şirkete geri verdikleri pay senetlerinin miktarı, karar gereğince değiştirmeye yetmezse, bu senetler iptal olunarak bunların karşılığında verilmesi gereken yeni senetler satılıp paylarına düşen miktar şirkette saklanır. 473 ve 474 üncü maddelerde yazılı şartlara uyulmuş olduğunu gösteren belgeler ibraz edilmedikçe esas sermayenin azaltılmasına dair karar ve sermayenin gerçekten azaltılmış olması olgusu ticaret siciline tescil olunamaz.