2 ARTVİN İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ OKUL FOBİSİ VE OKUL ÇAĞI ÇOCUĞUNUN GELİŞİMSELÖZELLİKLERİ AR-GE BİRİMİ.

... konulu sunumlar: "2 ARTVİN İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ OKUL FOBİSİ VE OKUL ÇAĞI ÇOCUĞUNUN GELİŞİMSELÖZELLİKLERİ AR-GE BİRİMİ."— Sunum transkripti:

1 2 ARTVİN İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ OKUL FOBİSİ VE OKUL ÇAĞI ÇOCUĞUNUN GELİŞİMSELÖZELLİKLERİ AR-GE BİRİMİ

2 OKUL FOBİSİ (KORKUSU) Her yıl milyonlarca çocuk okula başlayıp, neşeyle devam ederken bazıları için durum hiç böyle olmamaktadır. Bu çocuklar okula başlamadan önce çok istekli görünseler dahi okul zamanı geldiğinde bu istekleri kalmaz ve okula gitmek istemezler. Çocuklarda okulda oluşan yoğun sıkıntı ve huzursuzluk hissi nedeniyle okula gitmek istememe ve okulda yalnız kalamama ile karakterize duruma okul korkusu (okul fobisi) adı verilmektedir.

3

4

5 Okul Fobisinin Ön Belirtileri:
 Baş ağrıları,  Karın ağrıları, bulantı-kusma hissi,  İştahsızlık, keyifsizlik,  Uyku düzeninde bozukluklar,  Okul sorumluluklarının yerine getirilmesinde aksamalar.  Ortada bir neden yokken gözyaşlarına boğulmak,  Alıngan ve sinirli olma Yukarıdaki belirtiler özellikle sabahları ve okul saatlerinde ortaya çıkar ve yoğunlaşır. Bu tabloyu iyi değerlendiremeyen anne-baba ve öğretmenler, hatalı tutumlarıyla çocuğun korkusunu pekiştirebilirler.

6

7 OKUL KORKUSU

8

9 Okul Korkusunun Nedenleri
1. Ayrılık Endişesi: Sorunun ilk nedeni sizden ayrı kalmanın getirdiği mutsuzluktur. 2. Yeni deneyimlerle baş etme: Güçlüğe neden olan faktörlerden bir diğeri de çocuğunuzun değişim ve yeniliklerle baş etme ihtiyacıdır. Farklı bir ortama girme yabancılarla tanışma okul kurallarını öğrenme, kişisel disiplini geliştirme, grup projelerinde yer alma gibi deneyimler söz konusudur. 3. Gerçekçi olmayan yüksek beklentinler: Yetişkinlerin beklentileriyle mücadele etmek, bazı çocuklarda strese yol açan başlıca etkendir. Bu daha çok, çocukların başarılarında mükemmeliyetçi bir tutum benimsemek şeklinde kendini gösterir

10 4. Kendini yalnız hissetme: Arkadaş edinme konusunda yetersiz yada isteksiz gibi görünen utangaç ve çekingen çocuklar, yalnızlığa ve reddedilmeye mahkumdurlar. Örneğin arkadaşlarından daha parlak yada durgun olan bir çocuk arkadaşlarınca alay konusu olabilir yada soyutlanabilir 5.Zarar verici davranışlara maruz kalma: Okula başlayan çocukların başkaları tarafından zarar görmelerini kontrol etmenin yolu yoktur. Bu tüm yaş düzeylerinde görülebilir ve çocuklarda çok büyük endişe, acı ve üzüntüye neden olur. Bazı durumlarda, sürekli olarak başkalarından zarar görme, bunalımlara bile yol açabilir

11 Okul Korkusu Ne Zaman Ortaya Çıkar?
 Yeni bir kardeşin doğumu ve kıskançlık olayı,  Ailenin ev değiştirmesi, göç etmesi, çevre değişikliği,  Çocuğun ebeveynlerden birini veya başka bir yakınını kaybetmesi, aileden birinin hastaneye yatması,  Anne-babanın uzun süren geçimsizlikleri,  Okulda öğretmen ya da arkadaşlarınca küçük düşürülme, korkutulma,  Ailede sosyo-ekonomik kriz halleri gibi nedenlerle çocuklarda okul korkusu gelişebilir.

12 Okul fobisi olan çocuklar ve aileleri üzerinde yapılan birçok araştırmada şu sonuçlar görülmüştür:
Anne-baba çocukla ilişkilerinde aşırı verici, koruyucu kollayıcı bir tutum takınmaktadır. Çocuğun yapabileceği her şeyi onlar yapmaktadır. Böylelikle çocuk pasif ve bağımlı kişilikte yetişmektedir. Anne-baba gergin, sıkıntılı doğadadırlar. Çocukları için “başlarına bir olumsuzluk, felaket gelirse” endişesini taşırlar. Ebeveynlerin korku ve endişesi aynen çocuğa yansıtılır. “Acaba yolda bir trafik kazası geçirir mi? Arkadaşlarınca dövülür mü?”

13 Çocuklardaki özgüven eksikliği nedeniyle çocuk anne-babadan ayrı kaldığında başına bir şey geleceği korkusunu yaşamaktadır. Çocuk aynı korkuyu anne-baba için de taşır. Onlardan ayrı kaldığında onların da başına bir şey gelecek diye korkmaktadır. Veya çocuk, ebeveynlerinin kendisini terk edeceklerini düşünmektedir. Bazı ailelerde babanın anneye yeterli ilgi ve anlayışı göstermediği; annenin de bu nedenle çocuğuna aşırı bağlandığı dikkat çekmiştir.

14

15 Okul Korkusu Olan Çocukların Ailelerine Öneriler:
1- Çocuğun fiziksel yakınmaları varsa kontrol etmek için doktora götürün. 2- Sınıf çalışmalarının zorluğundan, sıkıcılığından veya okul arkadaşları veya öğretmeni ile ilgili konulardan şikâyet ediliyorsa okulu ziyaret edin. 3- Korkuları hakkında konuşmaya teşvik edin. Onu yatıştırın ve gün boyunca nerelerde olacağınız, okulda acil bir durum olduğunda çocuklarla kimin ilgileneceğini ve korkuları olduğunda okulda kimlerle konuşabileceği hakkında bilgi veriniz.

16 4- Okula düzenli devam etmesi konusunda ısrarlı olun
4- Okula düzenli devam etmesi konusunda ısrarlı olun. Örneğin yakınmaya devam etseler de giyinmesine, servisine binmesine ve okula kadar yürümesine yardım edin. Muhalefet etmeye devam etseler de sınıfa girmesine eşlik etmek, sırasına yerleştirmek ve ardından hemen sınıftan çıkmak gibi konularda ısrar edin. 5- Eğer sorun zor ise; çocuğun bir-iki saatliğine, daha sonra yarım gün sonrada tam gün okula gitmesini sistematik bir yaklaşım kullanarak sağlayın. 6- Çocuğun, ailesini, önce günde iki kere sonra bir kere aramasına izin verin. Daha sonrada bu ayrıcalığı ortadan kaldırın.

17 7- Okula devam etmesi ve muhalefet etmemesi karşılığında evde ya da okulda başka ayrıcalıklar vermek gibi bir takım ödüller sunun. 8- Bir kere bile olsa çocuğun kazanmasına izin verilirse sorunun daha kötüleşeceği unutulmamalıdır. Eğer, belirli gün veya hafta okula devam zorunluluğu varsa ve çocuk bu sınırı zorlamaya çalışıyorsa bu noktada pes etmek tamamen başa dönmek demektir. Yardım isteyin. Bu sorun genellikle ana-baba ve okul personelinin birlikte çabalarıyla aşılır.

18 Okul Çocuğunun Fiziksel Özellikleri
3-7 yaş çocuğu dönem başlangıcında bedenine hakim olabilecek düzeye gelmiş, tuvalet alışkanlığını kazanmış, yemeğini kendi başına yiyebilecek ve elbiselerini kendi giyip çıkarabilir duruma gelmiştir. Her an aktiviteye hazır olmaları nedeniyle bu çağın çocuğu fazla yorulmakta ve sık sık dinlenme ihtiyacı içinde bulunmaktadır.

19

20 Okul Çocuğunun Zihinsel Özellikleri
3-7 yaş çocuğu dil becerileri yönünden oldukça gelişmiştir. Bu yaş çocuğu konuşmaktan ve soru sormaktan çok hoşlanır. Bu çağda merak ve hayal gücü zirvede olup çocuk niteliğini onların oyunlarında, hikayelerinde ve resimlerinde kullandırmaya önem verilmelidir.

21

22 Okul Çocuğunun Sosyal Özellikleri
3-7 yaş çocuğunun ebeveynden ayrılmayı kabul edişi okulun ilk günlerinde kolay olmamaktır. Ama en kısa zamanda evden ayrı bir ortamda yaşamayı öğrenmek zorundadır. Genellikle oyunlar ve arkadaşlıklar geçici olmakta, çabuk unutulan sık kavgalar sonucu küçük olan bu oyun grupları çabuk dağılmaktadır. Bir oyundan bir oyuna, bir gruptan diğer gruba sık atlamalar olmaktadır.

23

24 Bu dönemin sonuna doğru çocuğun eskiye kıyasla sosyal kurallara daha kolay uyduğu görülmektedir. Yasakların sayısı çok olduğu sürece çocuğun yasaklara uyması güçleşeceğinden az ve önemli yasaklara çocuğun mutlaka uyması sağlanmalı ve bu yasakların nedenleri kendine açıklanmaya çalışılmalıdır.

25

26

27 Okul Çocuğunun Duygusal Özellikleri
3-7 yaş çocuğu duygularını serbest ve açık bir biçimde ifade edebilmektedir. Sık öfke ve inat nöbetleri gözlenmektedir. Çocuğun öfkesini bastırma yerine ifade etmesine olanak tanımalı ve neden öyle yaptığı sorulmalıdır. Bu dönemin başlangıcında inatçılık ta öfke kadar yaygındır. Çocuğun inadını yenmeye çalışmanın zararlı sonuçları olabilir.

28

29 Çocuğun saldırgan davranışlarını denetlemeyi öğrenebilmesi için yasak olan şeylerin gerisindeki nedenler ona aklının erebileceği bir biçimde açıklanmalı, ikna edilmeye çalışılmalıdır. Saldırganlıkla ilgili durumlara ceza verirken daha dikkatli davranmak ama atılgan davranışları mutlaka ödüllendirmek gerekmektedir.

30

31

32 Okul çocuğunun içinde bulunduğu yaş döneminde, mantık dışı korkular da çok yaygın bulunmaktadır. Bunun nedenleri, yeni ve yabancı yaşantıların yarattığı bilinmezliğin onun renkli hayal gücünde kolaylıkla mantık dışı korkulara dönüşmesidir. Çocuğun korkularına ilgisiz kalmak ya da sen erkeksin korkmamalısın demek ya da onu korktuğu konu üzerine yürümeye zorlamak, çocuğun korkuları üzerinde şaka yapmak yetişkinlik yıllarında önemli sorunlar yaratmaktadır.

33

34

35 Okulun Çocuğun Kişilik Gelişimine Etkisi
Aileden sonra okul, çocuğun toplumsallaşma kurumu niteliğini taşır. Çocuk okula başladığında çevresinde uyulması gereken kurallarla, özümlenmesi beklenen bilgileri bulur. Eğer birlikte yaşamaya yatkın ve okul olgunluğundaysa uyumda zorluk çekmez. Sınıf içi ve sınıf dışı etkinliklere katılır. Kendisini kolaylıkla ifade eder.

36 Tam tersine kişilik özelliği ya da ailenin yanlış tutumu sonucu, toplu yaşama, çalışma ve oynamaya yatkın değilse, okula uyumda zorlanır. Çocuğun okul içindeki sıkıntısı, çoğunlukla çeşitli davranış bozuklukları ya da okul başarısızlığı şeklinde kendini gösterir.

37 Piaget’e Göre Okul Çağı Çocuğunun Özellikleri

38 Somut İşlemler Dönemi (İkinci Çocukluk) (6-12yaş)
Bu dönem mantıksal düşünüşün temellerinin atıldığı dönemdir. İlişkisel terimleri kullanma becerisinin geliştiği bu dönemde çocuk aynı zamanda nesneleri ağırlık, büyüklük ya da niceliksel başka özelliklere göre ayırma yeteneğine sahip olmaya başlar. Bu dönemde çocukların özgürlük , eşitlik , adalet gibi soyut kavramları anlamlaştırması da güçtür. Çocuklar bu dönemle birlikte , yetişkinlerin kullandıkları aletleri kullanmaya başlarlar.

39 Bu Dönemin Özellikleri
Korunum kavramı kazanılır. Odaktan uzaklaşma var. Herhangi bir nesnenin biçimi ya da mekandaki konumu değiştiğinde; miktar, ağırlık ve hacminde değişiklik olmayacağı -aynı kaldığı anlayışı - ilkesidir. Maddelerin görünümü değişse bile özü değişmez. Örneğin; bir anne iki çikolatayı 4 ve 8 yaşındaki çocuklarına birkaç parçaya bölecektir. 4 yaşındaki çocuk en çok parçanın olduğu tabaktaki çikolataları ister, korunumu kavrayamama. 8 yaşındaki çocuk ise herhangi bir tabağı isteyecektir. Korunumu kavramıştır. Korunum gelişimi; madde uzunluk (6-7), sayı/alan (7-8), ağırlık/hacim (9-12) İşlemleri tersine çevirebilir. A=B ise B=A diyebilir. Mantıksal düşünmenin başladığı dönem. Oyunlar paralel olmaktan ziyade işbirliği içerisindedir.

40 Sınıflama yapabilirler
Sınıflama yapabilirler. Örneğin; çocuklara 10 tane top verdiğimiz zaman topları; renk, ağırlık ve boyutlarına göre sınıflandırmalarını istersek bunu rahatlıkla yapabilirler. Mantıklı düşünme başlar. Somut özelliklerdeki problemleri çözebilirler. Cinsiyet rollerini öğrenirler. Hayal ve gerçeği birbirinden ayırırlar. Konuşmalarında toplu monolog azalır. Ben merkezcilik giderek azalır. Oluşlar ve nesneler hakkında mantıksal düşünür. Sayıları kullanmayı ve kümelemeyi öğrenir.

41 Erikson’a Göre Okul Çağı Çocuğunun Özellikleri

42 Girişimciliğe Karşı Suçluluk (3 – 7 Yaş)
* Çocuğun bağımsız hareket etme isteği artar. * Çevresinde olup bitenlere karşı merakı artar, sorular sorar, keşfetmeye ve araştırmaya yönelir. * Çocuğun bu dönemdeki soruları anlayabileceği şekilde cevaplandırılmalı, keşfetme ve araştırma davranışları ile girişimciliği desteklenmelidir. * Olumlu yaşantılar, çocukta amaçlı olmayı ve bireysel hedefler koyabilmeyi sağlar.

43 Artvin Milli Eğitim Müdürlüğü Strateji Geliştirme Hizmetleri
TEŞEKKÜR EDERİM  AYTEKİN GÜRBULAK Artvin Milli Eğitim Müdürlüğü Strateji Geliştirme Hizmetleri

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53