Eğitim Birimi EL HİJYENİ PINAR ÇELİK Eğitim Birimi 2014.

... konulu sunumlar: "Eğitim Birimi EL HİJYENİ PINAR ÇELİK Eğitim Birimi 2014."— Sunum transkripti:

1 Eğitim Birimi EL HİJYENİ PINAR ÇELİK Eğitim Birimi 2014

2 Tarihçe Eğitim Birimi 2014

3 Tarihçe - 1847 Eğitim Birimi 2014
Eski zamanlardan beri kişisel hijyen göstergesi olan el hijyeninin, hastalık yayılımındaki rolü son 200 yıldır bilinmektedir. Tarihçe Eğitim Birimi 2014

4 Normal Cilt Florası İnsan cildi bakterilerle kolonizedir.
Florada yer alan bakterilerin sayısı cilt bölgesine göre değişkenlik gösterir. Saçlı deri: 1 x 106 kob/cm2 Aksilla: 5 x 105 kob/cm2 Karın: 4 x 104 kob/cm2 Önkol: 1 x 104 kob/cm2 Sağlık personelinin elleri: 3.9 x 104 – 4.6 x 106 kob/cm2 Eğitim Birimi 2014

5 Hastane enfeksiyonlarından sorumlu değil.. GEÇİCİ FLORA
GEÇİCİ FLORA; elemanları cildin yüzeyel kısmına kolonize olur ve uzaklaştırılabilir. Hastane enfeksiyonlarından sorumludur! KALICI FLORA; cildin derin tabakalarında bulunan bakteriler.. Uzaklaştırılamaz.. Hastane enfeksiyonlarından sorumlu değil.. GEÇİCİ FLORA KALICI FLORA Presence – bacterial counts on hands range from 104 to 106 resident microorganisms-attached to deeper layers of the skin and are more resistant to removal; less likely to be associated with HAIs. transient microorganisms-colonize the superficial layers of skin and amenable to removable; acquired by direct contact with patients or contaminated environment surfaces; frequently associated with HAIs. 1938 yılında ellerden izole edilen bakteriler iki gruba ayrıldı: Kalıcı ve geçici flora. Geçici flora cildin yüzeyel tabakasını kolonize eder, rutin el yıkama ile çıkarmak mümkündür Sağlık bakım ilişkili infeksiyonlar, genellikle geçici flora ilişkili Kalıcı flora cildin daha derin tabakaları ile ilişkili ve çapraz inf dan sorumlu Eğitim Birimi 2014

6 Her gün normal deriden, canlı mikroorganizma içeren 106 hücre dökülür
Hasta yakınındaki cansız çevre kontamine olur Hastaya / yakınındaki cansız çevreye temas ile sağlık çalışanlarının ellerinin kontaminasyonu Bonten MJM et al. Lancet, 1996 Boyce JM et al. J Clin Microbiol 1994 McFarland LV et al. N EngJ Med 1989 Samore MH et al. Am J Med 1996 Eğitim Birimi 2014

7 Kontamine Ellerden Çapraz Kontaminasyon
Kontamine bir gerece temas el kontaminasyonuna Diğer gereç veya hastaya kontamine ellerle temas onların da kontaminasyonuna Mikroorganizmaların onlara nakline Elde var olan herhangi bir kesiden mikroorganizmaların kan dolaşımına girmesine ve enfeksiyon gelişimine ‘Ben potansiyel mikroorganizma taşıyıcısıyım !’ Eğitim Birimi 2014

8 Kontamine Ellerden Mikroorganizma Bulaşını Etkileyen Faktörler
Organizmanın tipi Hasta bakım aktivitesinin süresi Kaynak ve ulaştığı yüzey Nemlilik düzeyi İnokulumun büyüklüğü Eğitim Birimi 2014

9 El Hijyeni ve “Temiz İşlemler”
Hemşirelerin elleri Hastayı kaldırma, Nabız, tansiyon ölçme Hastanın vücut sıcaklığını ölçme Hastaya dokunma cfu Klebsiella spp ile kontaminasyon Hastanın kasığına temas cfu/ml P.mirabilis üremesi Eğitim Birimi 2014

10 El Hijyeni El yıkama Hijyenik el yıkama Cerrahi el hijyeni
El antisepsisi Cerrahi el hijyeni Antimikrobiyal sabun El antiseptiği El yıkama Normal sabun Antiseptik sabun Eğitim Birimi 2014

11 El Hijyeni Su ve normal sabunla el yıkama:
yıkama süresi ciltteki bakteri sayısında azalma 15 saniye log10 30 saniye log10 1 dakika log10 Alkollü el antiseptikleri: 30 saniyede log10 azalma Eğitim Birimi 2014

12 El Hijyeni Ne Zaman ?? ÖNCE SONRA Hasta ile temas Hasta ile temas
Hasta çevresindeki yüzeylerle temas Her tür invaziv girişim Eldiven giyme İlaçların hazırlanması Yemek İşten ayrılma SONRA Hasta ile temas Hasta çevresindeki yüzeylerle temas Her tür invaziv girişim Eldivenlerin çıkartılması Kan, kanlı sekresyon ile kontamine olma olasılığı olan herhangi bir alet veya objeye temas Diğer vücut sekresyonları ile temas Tuvalet Eğitim Birimi 2014 WHO Guidelines on hand hygiene in health care, 2006 Guideline for hand hygiene in health care settings. MMWR 2002; 51:RR 16.

13 El Yıkama Endikasyonları
Ellerde gözle görülür kirlenme varlığında, Nonantimikrobiyal sabun ve su Antimikrobiyal sabun ve su Ellerde gözle görülür kirlenme yoksa; Alkol bazlı el antiseptikleri Gözle görülür kir? Kendini kirli hissetmesi Eğitim Birimi 2014 WHO Guidelines on hand hygiene in health care, 2006

14 El Yıkama Endikasyonları
Bacillus spp Clostridium spp Sporosidal etkinlik için su ve basit/antimikrobiyal sabunla ellerin yıkanması Eldiven giyilmesi Eldiven çıkardıktan sonra el yıkama / el antisepsisi Eğitim Birimi 2014

15 Eğitim Birimi 2014

16 Doğru El Yıkama Tekniği
- Önce su ile eller ıslatılır - Ellere 3-5 ml sabun alınır En az 15 sn süre ile eller ovalanır - Ellerin ve parmakların tüm yüzeyinin kaplanmış olmasına dikkat edilir Eller su ile durulanır ve tam olarak kurulanır Eğitim Birimi 2014

17 Etkili El Yıkama Eller suyla ıslatılır Eğitim Birimi 2014

18 Ellere 3-5 ml sıvı sabun alınır
Etkili El Yıkama Ellere 3-5 ml sıvı sabun alınır Eğitim Birimi 2014

19 Etkili El Yıkama Avuç içi avuç içine alınarak
ovalama hareketi tekrarlanır Eğitim Birimi 2014

20 Aynı hareket diğer el içinde beş kez tekrarlanır.
Etkili El Yıkama Sağ avuç içine sol el sırtı gelecek şekilde yerleştirilir, ovalanarak beş kez tekrarlanır. Aynı hareket diğer el içinde beş kez tekrarlanır. Eğitim Birimi 2014

21 Aynı hareket sol el içinde tekrarlanır.
Etkili El Yıkama Sağ eli sol el sırtına koyarak parmak araları birbirinin içine gelecek şekilde tekrarlanır. Aynı hareket sol el içinde tekrarlanır. Eğitim Birimi 2014

22 Etkili El Yıkama Sağ el parmak sırtları sol elin avuç içine gelecek şekilde yerleştirilir, ovalama tekrarlanır. Eğitim Birimi 2014

23 Aynı hareket sol el için de tekrarlanır
Etkili El Yıkama Sağ el baş parmağı sol avuç içine alınarak rotasyonel olarak beş kez tekrarlanır. Aynı hareket sol el için de tekrarlanır Eğitim Birimi 2014

24 Etkili El Yıkama Sağ el parmak ucu iç kısımları sol el avuç içine
gelecek şekilde konur, ovalanır Aynı hareketler sol el parmak uçları için de yapılır Eğitim Birimi 2014

25 Etkili El Yıkama Eller iyice durulanır Eğitim Birimi 2014

26 Ellerin Kurulanması Eğitim Birimi 2014

27 Etkili El Yıkama Kağıt havluyla eller iyice kurulanır.
Eğitim Birimi 2014

28 Etkili El Yıkama Kağıt havlu kullanarak musluk kapatılır
Eğitim Birimi 2014

29 Etkili El Yıkama Kullanılmış havlu çöp kutusuna atılır
Eğitim Birimi 2014

30 Etkili El Yıkama Sıcak su kullanmaktan kaçınılmalı Dermatit riski!
Sıvı sabun kullanımı uygun bir seçenek Kısmen boş sabun dağıtıcısına sabun eklenmemeli! Çok kullanımlık havlular uygun değil! Eğitim Birimi 2014

31 El antiseptikleri -Alkoller -Klorheksidin -Heksaklorofen
-İyot ve iyodoforlar -Para-chloro-meta-xylenol (PCMX) -Kuaterner amonyum bileşikleri -Triklosan -Hidrojen peroksit Eğitim Birimi 2014

32 Antibakteriyel özellik açısından el hijyeni ürünlerinin etkinliği
İYİ DAHA İYİ ÇOK İYİ ALKOL BAZLI SOLÜSYON BASİT SABUN ANTİMİKROBİYAL SABUN Eğitim Birimi 2014

33 El dezenfektanı Ortalama log10 azalma (CFU) İyodofor Sabun %4 Klorheks
% 70 Alkol Ortalama log10 azalma (CFU) -0.5 -1 -1.5 -2 -2.5 -3 -3.5 -4 Eğitim Birimi 2014

34 Alkol bazlı el antiseptikleri
Etil alkol, isopropil alkol (propan-2-ol), n-propanol (tek başına /kombine -Etkinlik n-propanol > isopropanol > etanol Bakteri sporları hariç vegetatif haldeki tüm bakterilere etkili Membran hasarı Protein denatürasyonu Optimal etki % 60-95’lik konsantrasyonlarda sağlanır Eğitim Birimi 2014

35 Alkol bazlı el antiseptikleri
Alkol bazlı el antiseptiklerinin etkinliği; İçerikteki alkolün tipi Konsantrasyonu Temas süresi Kullanılan miktar Alkol uygulandığında elin kuru olmasına Eğitim Birimi 2014

36 Alkol bazlı el antiseptikleri cilde daha az zarar verir
Eğitim Birimi 2014

37 El Antisepsisi avuç içlerinin teması avuç içi ile diğer elin yüzeyi
parmak aralarına 1 2 3 Eğitim Birimi 2014

38 El Antisepsisi avuç içinde parmaklar baş parmak çapraz parmaklar 4 5 6
Eğitim Birimi 2014

39 Tam kuruma sağlanana kadar eller ovalanmaya devam edilmeli
Eldiven giymeden önce uygulanan alkol bazlı el antiseptiğinin tam olarak kurumuş olmasına dikkat edilmeli! Tam kuruma sağlanana kadar eller ovalanmaya devam edilmeli Uçucu ve yanıcı olduğu unutulmamalı Eğitim Birimi 2014

40 Kombinasyon El antiseptikleri kombine kullanıldığında etki artmaktadır
Cerrahi el hijyeninde % 1 klorheksidin/alkol > % 4 klorheksidin Elde görülen yan etkiler daha az Eğitim Birimi 2014

41 El hijyeni ajanlarının seçimi
Etkin ve düşük irritasyon potansiyeli.. Personelden ürünlerle ilgili bilgi alınır (koku, irritasyon, ciltte bıraktığı his vb) Uygun dağıtıcı sistemler.. Ellere kullanılan diğer ürünlerle etkileşimi önemli Eğitim Birimi 2014

42 Cerrahi El Hijyeni Eğitim Birimi 2014
Warm water makes antiseptics and soap work more effectively. Your hands--more than any other part of your arms--must be as clean as possible. Therefore, it is important to hold your hands above the level of your elbow to allow the water to flow from your hands (the area of least contamination) to your forearms (the area of most contamination). Otherwise, water may splash onto the unscrubbed portions of your arms and run down over the scrubbed portions, which would contaminate them. Scrubbing for at least 3-5 minutes allows adequate time to remove, inhibit, or kill as many microorganisms as possible. Remove all jewelry on your hands and wrists. Adjust the water to a warm temperature and wet your hands and forearms thoroughly. Clean under each fingernail with a stick or brush. It is important for all surgical staff to keep their fingernails short. Holding your hands up above the level of your elbow, apply the antiseptic. Using a circular motion, begin at the fingertips of one hand and lather and wash between the fingers, continuing from fingertip to elbow. Repeat this for the second hand and arm. Continue washing in this way for 3-5 minutes. Rinse each arm separately, fingertips first, holding your hands above the level of your elbow. Using a sterile towel, dry your arms--from fingertips to elbow--using a different side of the towel on each arm. Keep your hands above the level of your waist and do not touch anything before putting on sterile surgical gloves. Eğitim Birimi 2014

43 Önemli Noktalar Suni tırnak Ø
Tırnakların uzunluğu tırnak etini geçmemeli Eğitim Birimi 2014

44 Eldiven Kullanımı Endikasyonları
Sınırlanmalı ! Kan ve/veya vücut sıvıları ile temas olasılığı durumunda Bütünlüğü bozulmuş cilt ile veya mukoza ile temas durumunda Temas veya sıkı temas izolasyonundaki hasta odasına girmeden önce steril olmayan temiz eldiven giyilmelidir. Eldivenler, önlük giyildiği durumlarda önlüğün kol manşetleri üzerine çekilmelidir. Eğitim Birimi 2014

45 Eldiven Kullanımı Yanlış güven hissi!
El hijyeni uyumu azaltan bir uygulama! Eldiven kullanımı öncesinde ve sonrasında mutlaka el hijyeni sağlanmalıdır Eldivenler yıkanmamalı Tekrar kullanılmamalı Eldiven üstüne antiseptik solüsyon uygulanmamalı Eğitim Birimi 2014

46 Eldiven Kullanımı Hasta ile temas sonrası eldivenler çıkartılmalı
Bir başka hastaya aynı eldiven ile temas edilmemeli Hastadaki işlemler temiz alandan kontamine alana doğru yapılmalı Aynı hastada kontamine vücut alanından temiz alana geçişte eldivenler değiştirilmeli Eğitim Birimi 2014

47 EL HİJYENİNE UYUM NASIL?
Eğitim Birimi 2014

48 Uyumsuzluk Nedenleri Yetersiz sayıda veya uygunsuz yerleşimli lavabo ya da alkollü el antiseptikleri Sabun ve kağıt havlu bulunmaması İş yoğunluğu Yetersiz eğitim Eldiven kullanımı Rol modelinin bulunmaması Unutkanlık Eğitim Birimi 2014

49 El Hijyenine Uyum Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Hindistan, Fas, Türkiye
gözlem % 55.8 hemşire %43.4 doktor Uyum Hemşireler %52.8 Doktorlar %47.1 Kadınlar %52.8 Erkekler %47.1 Eğitim Birimi 2014 Rosental VD, IFIC 2005

50 El Hijyenine Uyum Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Hindistan, Fas, Türkiye
Sabah %52.1 Öğleden sonra %50.6 İnvaziv temas %53.9 Yüzeyel temas %50 Eğitim Birimi 2014 Rosental VD, IFIC 2005

51 El Hijyenine Uyum Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Hindistan, Fas, Türkiye
Öğrencilerde uyum daha iyi Profesör veya konsültan hekim: %49 asistan: %57 Tıp öğrencisi: %79 Pittet D et al. Ann Intern Med 2004;141:1-8. Eğitim Birimi 2014

52 Eldiven çıkarıldıktan sonra el hijyeni uygulamanın gerekli diyenler
El Hijyenine Uyum Eldiven çıkarıldıktan sonra el hijyeni uygulamanın gerekli diyenler %30 Eğitim Birimi 2014 Pittet D et al. Ann Intern Med 2004;141:1-8.

53 Uyumdaki Sıkıntılar Bilgi ve farkındalık eksikliği Beklenti eksikliği
Motivasyon bozukluğu Aşırı iş yükü Profesyonel kategori Ünitenin özellikleri Cilt irritasyonu Kurumsal politika eksikliği Eğitim Birimi 2014

54 El Hijyenine Uyum ZAMAN YETERSİZLİĞİ ! UNUTKANLIK ! Eğitim Birimi 2014

55 Uyumu Artırmada Etkinliği Gösterilmiş Uygulamalar
? Hangi durumda Hangi uygulama Nasıl Ne sürede Kurumsal klavuzlar BİZ NEREDEYİZ? Eğitim Birimi 2014

56 Çalışma arkadaşları için rol modeli oluşturduğunu
düşünenlerde uyum daha yüksek (%67 vs %48) Eğitim Birimi 2014 Pittet D et al. Ann Intern Med 2004;141:1-8.

57 Gözlendiğini fark eden grup / fark etmeyen grupta uyum
%61 vs %44 NİYE ÇALIŞMIYORSUN? GELDİĞİNİZİ GÖRMEDİM ! Eğitim Birimi 2014

58 Yalancı GÜVEN ! Yanlış inanış !
El hijyeninin önemini azaltmıştır! Eğitim Birimi 2014

59 Uyumu Artırmada Etkinliği Gösterilmiş Uygulamalar
Eğitim çalışmaları Devamlı olmalı Lokal ve kültürel şartlara uygun öneriler içermeli KİŞİSEL HİJYEN EĞİTİMİ ÇOK KÜÇÜK YAŞLARDA BAŞLAYAN BİR SÜREÇ! Eğitim Birimi 2014

60 Eğitim Birimi 2014 60 60