FÜMİGANTLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ

... konulu sunumlar: "FÜMİGANTLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ"— Sunum transkripti:

1 FÜMİGANTLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ

2 FÜMİGANTLARDA ARANAN ŞARTLAR
1- KOLAYLIKLA GAZ HALİNE GEÇEBİLMELİDİR 2- YÜKSEK DİFÜZYON ( YAYILMA ) KABİLİYETİNE SAHİP OLMALIDIR 3- GIDA MADDELERİNİN KALİTESİNİ VE TOHUMLARIN ÇİMLENME GÜCÜNÜ BOZMAMALIDIR 4- GAZLANMA SÜRESİNİN SONUNDA ZEHİRLİ BİR KALINTI BIRAKMADAN ÇABUCAK KAYBOLMALIDIR 5- KOLAY PARLAYIP ATEŞ ALMAMALIDIR

3 FÜMİGANTLARIN AKTİVİTELERİNE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER
1- FÜMİGANTLARIN BUHARLAŞMA ÖZELLİĞİ 2- FÜMİGANTLARIN YAYILMA VE NÜFUZ KABİLİYETİ FÜMİGANTLARIN BUHARLAŞMA ÖZELLİĞİ Bir kimyasal maddenin buharlaşması o kimyasal maddenin ; a) Kaynama noktası b) Maddenin molekül ağırlığı ile yakından ilgilidir. KAYNAMA NOKTASI – MOLEKÜL AĞIRLIĞI Çeşitli kimyasal maddelerin kaynama noktası , genel olarak , molekül ağırlığın artmasına paralel olarak yükselir. Aşağıda birkaç fümigantın değerleri örnek verilmiştir.

4 FÜMİGANTIN ADI MOLEKÜL AĞIRLIĞI KAYNAMA NOKTASI
Karbon tetraklorid 153, ,0 Klorpikrin , ,0 Hidrojen siyanür 27, Methyl bromid 94, ,6 Etilen oksit 44, ,7 Hidrojen fosfit 34, ,4 Ethylen dibromid , Yukarıda görülen fümigantlar arasında , M.bromid hariç diğer fümigantlar uygulama sırasında gayet yavaş buharlaşacaktır. Bu durumda buharlaşmayı artırabilmek için dışarıdan ayrı bir ısı kaynağına ihtiyaç duyulur. Genellikle kaynama noktası düşük olan fümigantların , molekül ağırlığı da küçükse buharlaşma süratli olur. Fümigasyon normal ısılarda (15-25 derece) devam ettiği kabul edilirse fümigantları bu ısının altında veya üstünde 2 ana guruba ayırmak mümkündür.

5 1- ALÇAK KAYNAMA NOKTASINA SAHİP FÜMİGANTLAR
2- YÜKSEK KAYNAMA NOKTASINA SAHİP FÜMİGANTLAR Alçak kaynama noktasına sahip fümigantlar ( M.Bromid , Ethylen oxid , Hydrogen cyanid ) özel silindirler kutular içinde basınç altında sıvı halde tutulurlar. Basınç kalktığı zaman normal sıcaklık şartlarında hemen gaz haline geçerler. Yüksek kaynama noktasına sahip fümigantlar ( Calcium cyanid tozu , Aliminyum phosphide tabletleri , naftalin ) taşıma kullanım şekillerine bakılarak normal şartlarda katı veya sıvı halde bulunurlar. Gaz haline geçmeleri oldukça yavaştır. Ürün içine nüfuzları oldukça yavaş ve azdır. Bu tip fümigantlar fümigasyon operatörleri için daha az tehlike arz eder. Gaz çıkışı devamlı ve yavaş olduğu için iyi izole edilmeyen yerlerde kaybolan fümigant yoğunluğu , buharlaşmanın sürekli devam etmesi nedeniyle başarı ile kullanılır. Kükürt de bir fümiganttır. Ateş karşısında yanarak gaz haline geçerler. Burada buharlaşmanın latent ısısına değinmek gerekir. BUHARLAŞAN SIVILAR SICAKLIKLARINI KAYBEDERLER . ( Eğer çevre dışarıdan ısıtılmıyorsa , normale nazaran daha büyük bir enerji ile moleküllerin kaçması nedeniyle) Yani buharlaşan sıvı KENDİ ISI ENERJİSİNİ kullanır. Bir gram buharın oluşması için harcanan kalori miktarına sıvının buharlaşma latent ısısı denir.

6 FÜMİGANTLARIN YAYILMA VE NÜFUZ KABİLİYETİ
Bazı fümigantlar diğerlerine nazaran daha fazla latent ısıya sahiptir. Örneğin ; HCN 210 kalori Ethylen oxid 139 kalori Methyl Bromid 61 kalori Ethylen dibromid 46 kalori HCN ve Ethylen oxid buharlaşabilmek için dışarıdan daha fazla ısı absorbe etmeleri gerekir. Uygulamada latent ısı faktörünün önemli bir yeri vardır.HCN , Ethylen oxid , M.bromid gibi yüksek basınca sahip fümigantların atmosfere bırakılmaları esnasında buharlaşmaları gayet süratli olur. Eğer kaybedilen ısı yerine konmazsa fümigantın sıcaklığı kaynama noktasının altına düşeceğinden gaz haline gelmesi zorlaşır. Yine bu nedenle sıvı halde iken gaz haline geçtiği boru ve hortumların da sıcaklığı düştüğünden fümigantın donmasına ve daha ileri gidememesine neden olur. Sonuçta tıkanıklıklar meydana gelir. FÜMİGANTLARIN YAYILMA VE NÜFUZ KABİLİYETİ Fümigantların uygulandıkları ürün içerisine gaz+hava karışımı olarak girmelerine DİFÜZYON denir. Difuzyon fümigantların en önemli özelliğidir.

7 Açık tesislerde olsun ürün içerisinde olsun , çatlaklar ve girintiler içine girmeleri mümkün
olmayan insektisitler yerine, bu özelliklerinden dolayı başarı ile kullanılırlar. FÜMİGANTLARIN DİFÜZYONUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER 1- SICAKLIK 2- GAZIN YOĞUNLUĞU 3- EMİLME 1-SICAKLIK Fümigantlar, sıcak ortamlarda soğuk ortamlara nazaran daha hızlı dağılırlar. İdeal fümigasyon sıcaklığı dereceler arasındadır. Fümigantların 1 m³ hacme kullanılacak miktarı ısı ile ters orantılıdır. Yani ısı arttıkça kullanılacak fümigant miktarı azalır. Isı düştükçe ise artar. 2-GAZIN YOĞUNLUĞU Graham’ın “ gazların difüzyon kanunu” na göre bir gazın difüzyon kabiliyeti, yoğunluğunun kare kökü ile ters orantılıdr. Yani gazların yoğunluğu molekül ağırlığı ile orantılıdır. Bu nedenle ağır gazlar , daha hafif gazlara nazaran boş hacim içinde daha ağır dağılırlar. Bir gaz havadan ağır ise hava ile dolu bir hücreye verildiğinde eğer vantilatör veya diğer bir vasıta ile karıştırma yapılmıyorsa dibe çöker ve havanın altında bir tabaka meydana getirir.

8 Yaşanmış bir örnek ; Bir defasında boş bir gemi ambarının Methyl Bromid gibi ağır bir gazla fümigasyonu sırasında , fümigasyonu yapan operatör vantilasyonu ihmal ettiği için şu sonuçla karşılaşılmıştı : Ambarların yan duvarlarında düz bir hat boyunca altta kalan böceklerin tamamı ölü olduğu halde , hattın yukarısında kalan böceklerin hepsinin canlı olduğu görüldü . İyi bir fümigasyon uygulamasında çökme ve tabakalaşma ile karşılaşılmaz . Çünkü iyi bir fümigasyonda gazın dağıtılması dahi işin başında hazırlanır . Bu durum , a) Çeşitli gaz verme noktaları b) Vantilatör ve aspiratörler c) Kanallar veya borularla sirkülasyon işlemi gibi işlemlerden biri veya bunların kombinasyonu ile sağlanır.

9 Farklı gaz verme noktaları

10 Borularla sirkülasyonun sağlanışı

11 M.Bromidin tabaka oluşturmasını önlemek için 10-15 dakika süre ile vantilasyon işlemi yapılmalıdır

12 Fümigantların sağlıklı difüzyonunu etkileyen bir faktör emilme olayıdır.
Fümigantların tesir etmelerinde en önemli faktörlerden biri emilme fenomenidir. Gazların katılarla olan ilişkisinde gazın herhangi bir katı ürünün molekülleri tarafından tutulmasıdır. Bu olayda hava boşluğu içindeki gaz molekülleri oradan çekildikleri için gazın fümige edilen materyalin içine nüfuzu veya sistem içinde serbestçe yayılma imkanı kalmaz. Fümigasyon tatbikatında , hava molekülleri ile iyi karışma sağlanırsa gaz moleküllerinin çökmesi önlenmiş olur ve ürün tarafından emilme de yavaş olur. Belirli şartlar altında emilme miktarı uygulanacak dozu tayin eder. Emilen fümigant dışında kalan ilaç miktarının fümigasyon sırasında böcekleri öldürebilecek yeterlilikte olması gerekir. TOPLAM FÜMİGANT MİKTARI HESAPLANIRKEN EMİLME FAKTÖRÜ DE HER ZAMAN GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMALIDIR. Emilme 2 şekilde olur ADSORPSİYON : Ürünün dış yüzeyi tarafından emilmedir. Sıcaklıkla ters orantılı olarak değişir. DÜŞÜK DERECELERDE ADSORPSİYON DAHA FAZLADIR. Fümigasyonda sıcaklık düştükçe dozun artırılma sebeplerinden biri de budur. Yüksek kaynama noktasına sahip fümigantlar uçucu olanlara nazaran daha fazla adsorbe edilirler. Adsorbsiyon ile tutulan fümigant gazlamanın bitmesi ile yapılan havalandırma sonucu ürünü terk ederek tekrar etrafı saran havaya geri döner. Bu geri dönüşe desorbsiyon denir.

13 Fümigasyonun bitmesi ile vantilasyonla havalandırma başladığında fümigant gazlanan
materyali terk eder. Bu terk ediş gazlanan maddeye göre değişmekle beraber genellikle hızlı olur. Sıcaklığın ters orantılı etkisi nedeniyle ürünün soğukluğu nispetinde terk etme yavaş olur. Fümigasyon boşluğu ile ürünün ısıtılması , kalan fümigantın çıkışı hızlandırılabilir. Keza kalan gazın uçurulması , ilaçlanan materyal üzerine aspiratör yada vantilatör gibi araçlarla taze hava gönderilerek de hızlandırılabilir. ABSORBSİYON : Bir gazın sıvı yada katı maddelerle reaksiyon ile birleşmesi sonucunda bu olay meydana gelir. Eğer kimyasal bir bileşim meydana gelmişse pratik olarak geriye dönüş yoktur. HCN suda eriyen bir fümiganttır. Bu fümigant, terkibinde su ihtiva eden meyve ve sebzelerde kullanıldığında, gaz suda eriyik halde tutulur.Bu nedenle bu gibi ürünlerde emniyetli değildir. M.Bromid bazı yağlarda eridiğinden yüksek yağ kapsayan fındık,ceviz gibi materyallerin ilaçlanması sonucunda organik veya inorganik bromid kalıntıları meydana gelir. Gazlanan maddeler ile fümigantların bazı kombinasyonları arasında kimyasal bir reaksiyon oluşursa tamamen yeni bir bileşik meydana gelir. Buda üründe sürekli bir kalıntı oluşturur. M.Bromid ile kükürt bir araya geldiğinde yeni bir bileşik oluşur.

14 FÜMİGANTLAR VE ÖZELLİKLERİ

15 FÜMİGASYONDA KULLANILAN BELLİ BAŞLI FÜMİGANTLAR :
1-METHYL BROMİD 2-HİDROJEN FOSFİT 3-HİDROJEN SİYANÜR 4-ETHYLEN DİBROMİD 5-ETHYLEN OXİD 6-KARBON SÜLFÜR 7-ETHYLEN DİKLORİD 8-KARBON TETRAKLORİD 9-AKRİLONİTRİL 10-KLOROPİKRİN 11-DİCHLORVOS ( DDVP ) 12-SÜLFÜR FLORİD

16 METHYL BROMİD M.Bromid , HCN , Akrilonitril , Ethylen dibromid kadar bir çok zararlı türüne etkili olan bir fümigant değildir. Bununla beraber diğer özellikleri bu ilacı çok yönlü bir fümigant haline getirir Bu özellikleri arasında en önemlisi , normal atmosferik basınç altında materyalin deriliklerine kadar nüfuz etme kabiliyetinde olmasıdır. Keza , fümigasyon sonunda da bu gaz materyali süratle terk eder. Fümigantın diğer bir önemli özelliği suda az erimesidir. Bu nedenle canlı bitkilere uygulaması mümkündür. M.bromid normal şartlarda parlamayan , patlamayan bir madde olduğundan yangın tehlikesi de yoktur. Alçak kaynama noktası nedeniyle düşük sıcaklıklarda da kullanılabilir. +4 dereceye kadar olan düşük sıcaklıklarda uygulanabilir. Fakat tam bir başarı için 10 derecenin altına inilmemelidir. Çok yüksek yoğunluklar dışında kokusu fark edilmediğinden , imalat aşamasında % 2 oranında kloropikrin gibi uyarıcı bir gazla karıştırılır.

17

18 KİMYASAL VE FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
Kaynama noktası : 3,6 derece Donma noktası : -93 derece Molekül ağırlığı : 94,94 mol-gr Özgül ağırlığı : 3,27 g/L (Gaz olarak ve 0 derecede ) ( Hava : 1 ) : 1,732 g/ml ( Sıvı olarak ve 0 derecede ) ( Su +4 derecede : 1 ) Latent Buharlaşma : 61 ,52 cal / gr Havada parlama limiti: Yanıcı değildir. Açık sahalarda yangın söndürücü olarak kullanılır. Suda erimesi : 100 ml suda 1,34 gr ( 25 derecede) Organik çözücülerde : Alkol , Eter , Kloroformda erir erime Kimyasal özelliği : Organik maddelerin , özelliklede lastiğin kuvvetli eriticisidir. Kokusu : Düşük yoğunluklarda kokusu duyulmaz .Yoğun ise, kuvvetli küf kokusu veya ağızda tiksindirici tatlılık hissedilir.

19 M . BROMİDİN İNSANLARA VE SICAK KANLILARA ETKİSİ
Bu ilacın insan ve memelilere etkisi gaza maruz kalma süresine göre değişir. Hemen ölüm yaratmayan yoğunlukları , insanlarda sinirlilik meydana getirir. Yüksek yoğunlukları ise, burun ve akciğer yolu ile dolaşım sistemine geçer ve sonuçta ölüme kadar gidebilir. Zehirli gazın belirtileri maruz kalınan yoğunluk ve süreye göre 30 dakika ile 48 saat içerisinde görülür. Sıvı veya gaz halinin insan cildine temas etmesi ile lokal ciddi kabarcıklar oluşur. .

20 İnsanlar , bu gazın 20 ppm (hacmen %1 veya m ³ e gr ) geçen dozlarına devamlı çalışmak zorunda bırakılmamalıdır. Bu miktar 8 saatlik bir çalışma günü için limit eşiğidir . Daha yüksek yoğunluklarında haftada bir kez olmak üzere : Örneğin : 100 ppm de sadece 5 dakika çalışabilirler . ppm yoğunluklarda M.Bromide maruz kalanlarda ciddi sinir bozuklukları görülür. ppm lik yoğunluğa birkaç saat maruz kalanlarda ciddi hastalık veya ölüm görülebilir

21 M.Bromid zararlı bir etki oluşturmadan geniş
BİTKİ HAYATINA ETKİSİ M.Bromid zararlı bir etki oluşturmadan geniş bir canlı bitki serisine emniyetle uygulanabilen sayılı fümigantlardan biridir . Ancak sınırlı sayıda bitki türü bu gazın zararına karşı hassastır. Esasen M.Bromidin fitotoksik etkisi , içinde uyarıcı olarak kullanılan kloropikrinden dolayıdır. İçinde kloropikrin kapsamayan ilaçlar emniyetle kullanılabilir.

22 TOHUMLARA ETKİSİ Ürüne nüfuz kabiliyetinin fazla olmasından dolayı tohumlarda da kullanılmaktadır. Ancak bazı şartlarda bu gaz ile fümigasyon sonucunda tohumun canlılığının kaybolmasına sebep olunmaktadır. Bazen tohumun ÇİMLENMESİ GECİKMEKTE , BÜYÜMESİ YAVAŞLAMAKTADIR. Ancak burada , fümigasyon sırasında YÜKSEK SICAKLIK YÜKSEK DOZ YÜKSEK TOHUM RUTUBETİ çimlenmenin gecikmesi ve büyümenin yavaşlamasında etkili olmaktadır.

23 Belirli bir miktar tohumun M. Bromid ile 2
Belirli bir miktar tohumun M.Bromid ile 2.kez fümigasyonundan kaçınılmalıdır. Şayet ikinci bir fümigasyona gidilecekse , birinci uygulamada herhangi bir zararın oluşup oluşmadığı çimlendirme denemeleri yapıldıktan sonra ikinci uygulamanın yapılması doğru olur. Eğer ilk uygulamada tohum bir zarar görmüşse başka bir böcek öldürücü metot kullanılmalıdır.

24 BÖCEKLERE ETKİSİ M.Bromid böceklerin sinir sistemini paralize ederek etki eder. Böceklerde zehirlenme belirtileri insanlarda olduğu gibi gecikebilir. Birçok böcek türünde ÖLÜM SONUÇLARININ GÜVENİLİR OLMASI ve fümigasyonun başarısı bakımından EN AZ 24 saat geçmesi gerekir. Bu nedenle M.Bromid ile fümigasyon süresi 24 saat olarak belirlenmiştir .

25 BÜYÜYEN BİTKİLERDE Sera bitkilerinden 441 türü denemeye tabi tutulmuş , bunlardan 414 ( % 94 ) ü zarar görmemiş 27 tür ise değişik derecelerde zarar görmüş , bunlardan sadece 5’i ciddi derecede yanıklığa uğramıştır. Büyüyen bitkilerin M.bromid ile fümigasyonuna olumsuz etki yapan faktörler ortadan kaldırılırsa , gaza hassas olan türlerin bile tolerans gösterdiği en kötüsü yaprak döktüğü görülür ki , bu da yeni yapraklanma ile telafi edilir.

26 Büyüyen bitkilerin fümigasyonundaki olumsuz faktörler şunlardır :
1- Fümigasyon sırasında düşük nem. Fümigasyon hücresi içindeki nem uygulama esnasında% 75 civarında tutulmalıdır. 2- Kökler etrafındaki toprağın kuruluğu . Eğer kökler etrafındaki toprak nem yönünden doygun olursa zarar daha az olur. Su ile doymuş topraklar M.bromidin nüfuzuna engel olduğundan kökler bu ilacın zararından korunmuş olur. 3- Fümigasyon sırasında fazla hava cereyanı veya fümigasyondan sonraki havalandırma süresi. Vantilatör yada aspiratörlerin fümigasyon sırasında gazın dağılımı veya gazlamadan sonra fümigantın uçmasını sağlamak için istenilen en az süre çalıştırılması tavsiye edilir.

27 FİDANLIK ÜRÜNLERİ Zirai karantina amacıyla belirtilen dozlarda kullanıldığı takdirde süs bitkileri ve yeşil çam gibi fidanlık ürünlerinin % 95 ‘ i M.bromide toleranslıdır. Bitkilerin tam durgun olduğu devrede iken gazdan görecekleri zarar oranı az olur. Ancak durgunluğun bitişinden itibaren hassasiyet kazanırlar.

28 ÇİÇEK SOĞANLARI M.bromid çiçek soğanlarının fümigasyonunda gayet kullanışlıdır . Bu fümigasyon soğan akarlarına karşı da etkilidir. Ancak yumurtaları ilaca dayanıklıdır. Yumurtaları öldürecek yoğunlukta ilaç kullanılacak olursa soğanlar tamamen zarara uğrar. Yumurtalar açıldıktan sonra gün ara ile fümigasyon yapılabilir.

29 TAZE MEYVELER Önceleri karantina amacı ile meyvelerde geniş çapta uygulanmıştır. Daha sonra bazı meyvelerin veya bunların bazı türlerinin bu gaza hassas oldukları görülmüştür.

30 Bazı meyvelerde olgunlaşma ve pigmentasyon , düşük dozda artabilir ,
Taze meyvelerde zarar sonucu oluşan belirtiler : Meyve kabuğu üzerinde genellikle kahverengileşmeler veya normal rengin az yada çok pigmentleşmesi sonucu yuvarlak benekler şeklinde belirtiler oluşur. Meyve içinde ise , genellikle dokuların kahverengileşmesi şeklinde gözükür. Bazı meyvelerde olgunlaşma ve pigmentasyon , düşük dozda artabilir , yüksek dozlarda ise gecikebilir. Meyvelerin fizyolojik durumundaki hassasiyet nedeniyle zarar mevsimden mevsime değişir. Meyvelerde özellikle düşük sıcaklıklarda yapılan M.bromid fümigasyonlarında oldukça iyi sonuçlar alınmıştır. Eğer meyvenin fümigasyonu konusunda içimizde bir kuşku var ise küçük bir miktar üzerinde ön denemenin yapılmasında fayda vardır.

31 Eğer Fümigantın üründe nasıl bir etki yapacağı bilinmiyorsa
fümigatuarlarda , küçük partiler üzerinde ön deneme yapılmasında fayda vardır.

32 SEBZELER Sebzeler gerek taze ve gerekse kuru olsun , M.bromid uygulamalarına toleranslıdır. Bu fümigant , patates güvesinin larvaları ile mücadele için bütün erken ve geç varyetelerine geniş çapta uygulanabilir. Bir saatlik fümigasyon süresinde m³ e 100 mg lık doza bütün patates çeşitleri toleranslıdır. Yeni hasat edilmiş tatlı patatesler bu uygulamadan ciddi zarar görebilir. Fakat gün kurutulanların veya derecede kurutulanların her zaman zarar görmediği tespit edilmiştir.

33 HUBUBAT VE ÖĞÜTÜLMÜŞ GIDALAR
Bugün M.bromid , her türlü hububat mahsülüne karşı geniş ölçüde kullanılmaktadır. Çünkü sıkı ambalajlanmış materyale özellikle un ve yemlere nüfuz kabiliyeti oldukça yüksektir. Ancak çok yüksek dozda unu fümige etmekten kaçınılmalıdır. Zira ekmek kızartılırsa hoşa gitmeyen bir koku meydana gelir. Öğütülmüş mahsullerin fümigasyonunda , tavsiye edilen normal dozun yükseltilmesinden veya gazlama süresinin uzatılmasından kaçınılmalıdır.

34 KABUKLU MEYVELER Kabuklu meyveler bu ilaçla rahatlıkla fümige edilebilirler . Normal dozlarda yapılan uygulamalarda yüksek kalıntı ve kötü kokular oluşmaz. Yüksek dozlardan ve gazlamanın tekrarından kaçınılmalıdır. Gazlama işleminin tekrarı genelde ithalatta olur.Eğer ithalden sonra birden fazla gazlama istenirse tat bozulması olabileceğinden DENEME fümigasyonu yapılmalıdır ( Deneme fümigasyonu : Ufak numuneler üzerinde ön fümigasyon )

35 KURU MEYVELER Her çeşit kuru meyvenin fümigasyonunda rahatlıkla kullanılabilir. Sıkı ambalaja rağmen gazın nüfuzu ve ürünü terk etmesi kolaydır.

36 GIDA MADDELERİNDEKİ M. BROMİD KALINTILARI
Gıda maddelerinde fümigasyondan sonra M.bromidin büyük bir kısmı uçar.Normal şartlarda gaz halindeki M.bromid kalıntı problemi yaratmaz. Fakat fümigantın , üründe bulunan bazı maddelerle kimyasal reaksiyonu sonucunda sürekli bir kalıntı oluşur. Yüksek yağ kapsayan maddelerde , kükürtlü bileşik kapsayan ürünlerde kalıntı fazla olur. Kalıntının , tolerans sınırlarında olduğu ürünler yenildiği takdirde insan sağlığı bakımından bir tehlike arz etmez. Mesela : Normal dozda uygulama yapılmış elmalardaki M.bromid tuzunun insanda tehlikeli olabilmesi için 135 kilo fümige edilmiş elma yemesi gereklidir. Ürün CH3 Dozu(Gr) Fümigasyon Süresi(Saat) Sıcaklık(Derece) Füm.sonrası Kalıntı (ppm) Tolerans(USA ve Kanada) Taze Elma ,6 5 Taze Vişne ,7 20 Taze Şeftali ,5 20 Taze Mısır , ,0 50 Taze Bakla(tane) , ,0 50 Bezelye , , Domates , , Pirinç ,2 50 Buğday ,0 50 Yer Fıstığı , Amerikan Fıstığı , Ceviz ( Kabuklu ) , Ceviz ( İç ) , M Bromid bugüne kadar gıda maddelerinin fümigasyonunda geniş çapta kullanılmıştır. Bu fümigantla NORMAL dozlarda fümige edilmiş gıda maddelerinde , günümüze kadar hiçbir olumsuz rapora rastlanmamıştır.

37 OLUMSUZ TESİRDE BULUNDUĞU MADDELER
1- İyotlandırılmış sodyum tuzları 2- Hayvanların yaladıkları tuz blokları 3- Sabun tozları ,detejanlar,soda ve karbonat 4- Lastik,kauçuk,sünger bileşimli eşyalar 5- Kürkler ve kuş tüyü yastıklar 6- Yünlüler, özellikle tiftik 7- Sıvı veya katı yağlar 8- Toleransı bilinmeyen yaş meyve ve sebzeler 9- Gümüş kaplı eşyalar 10- Fotoğrafçılk araç ve gereçleri 11- Canlı hayvanlar ve kuşlar 12- Odun kömürü ve kömür tozu ( Odun kömürü sadece bulaşmakla kalmaz M.Bromidi büyük çapta emerek fümigant yoğunluğunu da düşürür ) M.Bromid alevle temas edince hidrolize olarak hidrobromik aside dönüşür. Bu asit kuvvetliaşındırıcı özelliğe sahiptir. Fümigatuarda çıplak telli elektrikli ısıtıcılar kullanılıyorsa fümigant sevkinden önce elektrik kesilmelidir.

38 HİDROJEN FOSFİT ( FOSFİN) (H3P)
KİMYASAL VE FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Kaynama noktası : -87,4 derece Donma noktası : -133,5 derece Molekül ağırlığı : 34,04 gr/mol Özgül ağırlığı : 1,214 g/L ( Gaz olarak ) ( Hava : 1 ) 0,746 g/ml ( Sıvı olarak ) ( Su : +4 derecede : 1) Latent buharlaşma : 102,6 Cal/gr ısısı En düşük patlama : Havada hacmen % 1,79 noktası Suda erirliliği : Suda çok az erir.17 derecede 100 ml suda 26 cc. Kimyasal olarak elde : Aliminyum fosfit veya Magnezyum fosfitten edilişi Koku : Karpit veya sarımsak kokusundadır. Diğer adları Phosphine Phosphamine Phosphorus hydride Phosphorated hydrogen

39

40 Fosfin veya Hidrojen fosfit ( PH3 ) , oldukça zehirli ve alev alıcı bir gazdır.
Bu kimyasal maddenin tehlikeli karakteri yanında özelikle dökme hububatın fümigasyonunda olduğu gibi uygulaması kolay olan fümiganttır. Fosfin gazının elde edilişi SICAKLIK ve NEME bağlıdır. Nüfuz kabiliyetinin yüksek olması , üründeki kalıntı sorununun çok düşük oluşu önemli avantajlardır . Gaz çıkışı , imalat aşamasında yapılan ilavelerle geciktirilmiştir. Çok zehirli olan bu gaz , karpit yada sarımsak kokusundadır. Alev alıcıdır. Suda çok az erir. Bakır , pirinç gibi metallerde oksitleyici ve aşındırıcı bir etkiye sahiptir. Yüksek sıcaklıklarda , gümüş ve altınla reaksiyona uğrar. Fosfinin kaynama noktası çok düşük olduğundan sıvı olarak kullanmak mümkün değildir. HİDROJEN FOSFİTİN ELDE EDİLİŞİ H.fosfit , Aliminyum fosfidin hava nemi ile reaksiyonu sonucunda elde edilir. 2 ALP H2O = H3P AL(OH)3 (Aliminyum fosfit) (Hava nemi) (H.fosfit) (Aliminyum Hidroksit) Reaksiyon sonucunda kalıntı olarak beyaz bir toz halinde Aliminyum Hidroksit kalır. Bu toz , zehirli değildir .

41 Hidrojen fosfit dağıtımında kullanılan bir dispenser

42 Fosfin gazının yanıcı olması nedeniyle imalat aşamasında Aliminyum fosfide,
Amonyum karbonat ilave edilmiştir . Bu fümigantın hava nemi ile reaksiyonu sonucunda amonyum karbonat nedeniyle karbondioksit ve Amonyak gazları da açığa çıkar. Oluşan bu gazlar , fosfinin yanmasını , patlamasını önler. 2 ALP NH4-CO2 - NH H2O = H3P NH CO AL(OH)3 (Aliminyum fosfit) (Amonyum karbonat) (hava nemi) (H.fosfit) (Amonyak)(K.diosit) (A.Hidr) Aliminyum fosfitin , amonyum karbonat ile olan bileşimi parafinle sıkıştırılarak tablet veya pellet haline getirilmiştir. Parafin , gaz çıkışının daha az seviyede olmasına neden olur. Bu durum fümigasyon operatörlerine uygulama esnasında kolaylık sağlar . Toz halinde poşetlerde olan ambalajlarda mevcuttur . DOZAJLARI Tablet haldeki formülasyonlar genellikle 1 m³ hacme 1 – 4 tablet , Poşet haldeki formülasyonları 3,6 tona 1 poşet ( 34 gr) veya çuval halde ambalajlı ürünlerde 60 – 150 çuvala 1 poşet(34 gr ) Boş depolarda 3 – 10 m³ hacme 1 poşet (34 gr), 1 POŞET ALPH3 113 GR TABLETE , 1 POŞETALPH3 550,6 GR PELLETE EŞDEĞERDİR .

43 MAGNEZYUM FOSFİT ( Mg3 P2 )
Hidrojen fosfit , Magnezyum fosfit aktif maddeli prepatlardanda elde edilmektedir.Bu preparat çeşidinin Aliminyum fosfite göre bazı üstünlükleri vardır. 10 derecenin altındaki sıcaklıklarda ilaçlama imkanı sağladığı gibi , kalıntı oranı da düşüktür . (Al fosfit : % 2 , Mg fosfit : % 02 ) Mg fosfit,gaz verme aşamasında gazı serbest bırakma çabukluğuna da sahiptir. Magnezyum fosfit , Al fosfitte olduğu gibi tablet,pellet,küçük torbacık şekillerinde imal edilir. Mg fosfit , havanın nemi ile birleşir fosfin gazı oluşur. Mg3 P2 + 6H2O = 2Ph3 +3Mg ( OH )2 Yanda fosfin gazını elde etmede kullanılan fosfin jeneratörü görülmektedir.

44 KİMYASAL VE FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
Kaynama noktası : derece Donma noktası : Molekül ağırlığı : 134,9 mol-gr Özgül ağırlığı : 2,055 ( Gaz olarak ) ( Hava : 1 ) Latent buharlaşma : Cal/gr ısısı En düşük patlama : Havada hacmen % 1,79 noktası Suda erirliliği : Suda çok az erir.17 derecede 100 ml suda 26 cc. Kimyasal olarak elde : Magnezyum fosfitten edilişi Koku : Karpit veya sarımsak kokusundadır

45 HİROJEN FOSFİT VE KALINTI
Fosfin gazının hububatta yapılan kalıntı denemelerinde kalıntı bırakmadığı görülmüştür. Fümigasyondan sonra uçup giden fosfin gazının havlandırmadan sonra kimyasal olarak tespiti mümkün değildir. Tabletlerden kalan tüm bakiye Aliminyum yada Magnezyum HİDROKSİT’ e aittir. Fosfin ile fümige edilen buğdaylarla 3 ay süren yoğun beslenme denemesine alınan beyaz fareler büyüme ve üremeleri normal devam etmiştir. Ancak 3 ay geçmiş olmasına rağmen buğdayların hala fosfin kokusunu taşıdıkları görülmüştür.

46 H.FOSFİT AMBALAJLARI Tablet halinde olan Aliminyum fosfit,genellikle aliminyum tüpler içinde 30 ar adet olarak ambalajlanırlar. Ağızları gaz geçirmeyen şeffaf tıpalarla kapatılan tüpler iyice lehimlenmiş teneke kutular içerisinde piyasaya sürülmektedir. Ambalaj sağlam ve dokunulmamış olduğu sürece ömrü için bir limit yoktur. Teneke kutuların alt ve üst taraflarında bazen hafif kabarıklık görülebilir. Bunun nedeni 25 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda meydana gelen koruyucu gazlardan karbondioksit ve amonyaktır. Tabletler veya paketler elle çıkarılırken eldiven giyilmelidir. Teneke kutudaki tabletler bir uygulamada kullanılmalıdır. Bu preparatlar, 20 derecede ve %50 nispi nemde hava ile temasa geçtiklerinde ağırlıklarının 1/3 ü oranında fosfin gazı verirler. Gaz çıkışı , tabletlerin bırakılmasından itibaren ısı ve nem oranına göre 1-2 saat sonra başlar. Uygulamada nispi nem en az %40 , sıcaklık10 derece üzerinde olmalıdır.

47

48 Yanda pellet halde , altta ise torbalarda
H.Fosfit formülasyonları görülmektedir.

49 TOHUMLARA ETKİSİ H.Fosfitin ,tohumların çimlenme kabiliyeti üzerine olumsuz bir etkisi görülmemesine rağmen tavsiye edilen doz ve süre aşılmamalıdır. FİDANLIK ÜRÜNLERİNE ETKİSİ Tavsiye edilmez. BÜYÜYEN BİTKİLERE ETKİSİ YAŞ MEYVE VE SEBZELERE KESME ÇİÇEKLERE ETKİSİ

50 SÜLFÜR FLORİD M.bromid ve Hidrojen Fosfit kadar yaygın kullanılmasa da bunlara alternatif olabilecek bir fümiganttır. Kaynama noktası 52,2 derecedir. Yanıcılığı yoktur. Bina ve ev fümigasyonlarında rahatlıkla kullanılır. Buğday taneleri tarafından M.Bromidden daha az absorbe edilirler. Bu nedenle fümigasyon sonrası kalıntı miktarı çok daha azdır. Ambarlanan maddelere arız olan böceklerin ergin , larva ve pupalarına karşı M.Bromidden daha fazla zehirlidir. Yumurtalara etkisi M.Bromidle aynıdır. TOHUMLARA ETKİSİ Tohumların çimlenme gücüne olumsuz bir tesiri yoktur. BÜYÜMEKTE OLAN BİTKİLERE ETKİSİ Büyümekte olan bitkilere zararlıdır. YAŞ MEYVE VE SEBZELERE ETKİSİ Yaş meyve ve sebzelere tavsiye edilmez. KURU MEYVE VE SEBZELERE ETKİSİ Karantina amaçlı olarak kurutulmuş meyvelerin ve kabuklu yemişlerin fümigasyonunda rahatlıkla kullanılabilirler. Gerek laboratuar gerekse yerinde denemelerde binalardaki kuru odun aksama arız olan termitlere karşı kullanılabilmektedir.

51 HİDROJEN SİYANÜR (HCN)
KİMYASAL VE FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Kaynama noktası : 26 derece Donma noktası : 14 derece Molekül ağırlığı : 27,03 mol / gr Özgül ağırlığı : 0,9 g/L (Gaz halinde) ( Hava : 1 ) 0,69 g/ml (Sıvı halinde) (Su : 1) Latent buharlaşma : 210 Cal/gr ısısı Havada parlama : Hacmen %6-41 eşiği Suda erime : Tüm sıcaklıklarda suda tamamen erir.

52 Çok tanınmış fümigantlardan biridir.
1782 yılında Schele adlı kimyager tarafından bulunmuş ve aynı araştırıcı bulduğu bu gazdan zehirlenerek ölmüştür. Bitki koruma alanında ilk defa 1886yılında turunçgillerdeki torbalı koşnile (Icerya purchasi) karşı kullanılan bu fümigant daha sonra ambarlanmış ürünlere ve sera bitkileri zararlılarına karşı kullanılmıştır. Suda erir . Parlayıcı ve patlayıcı bir fümiganttır . Suda erime özelliği nedeniyle yaş meyve ve sebze gibi su oranı yüksek ürünlerde kullanımı sakıncalıdır. Ülkemizde Bursa’da söküm devrelerinde fidanlık ürünlerinde koşnillere karşı kullanılmaktadır. Büyümekte olan bitkiler HCN ile fümige yapılmadan 2-3 gün önce sulanmaları kesilmeli veya yağmur yememiş olmaları gerekir. Fümigasyondan sonra bitki bol su ile yıkanarak asit kalıntısı giderilmelidir. Aksi halde göz ve tomurcuklarda yanmalar oluşur. Birçok gıda maddelerinin fümigasyonunda kullanılmıştır. Fümigasyondan hemen sonra emilme fazla olmakla beraber havalandırma ile ürünü süratle terk eder. Kalıcı kimyasal reaksiyonuna rastlanmamıştır. TOHUMLARA ETKİSİ Tohumlarda nispi nem %14 ün üzerinde olmadığı hallerde çimlenme gücüne olumsuz tesir yapmaz.

53 HUBUBAT VE ÖĞÜTÜLMÜŞ ÜRÜNLERE ETKİSİ
Hububat ve öğütülmüş kuru gıdalarda başarı ile kullanılabilir. KURU MEYVELERE ETKİSİ Kuru meyvelerde meyvelerin bileşimindeki levülöz ile birleşerek levülöz-siyanhidrin denilen zehirli ve dekompoze olmayan bir bileşik oluşturur. Bu nedenle kullanımı tavsiye edilmez. Kullanımı için en uygun sıcaklık ,13-26 dereceler arasındadır . Kullanım dozu 1 m³ ‘e 10 gr dır. Bina fümigasyonu için bu doz 8 gr / m³ dür. Sanjose kabuklu bitine karşı Fidan fümigasyonunda 5 gr / m³ HCN dozu ile iyi sonuç alınmıştır. HİDROJEN SİYANÜRÜN ELDE EDİLİŞİ Pota metodu adı verilen NaCN veya KCN ün Sülfirik aside dökülmesi ile elde edilir 100 gr HCN gazı elde etmek için ; 200 gr NaCN (KCN) , 200 gr H2SO4 ve 600 gr su kullanılır . Asit suyun üzerine dökülmelidir. Bunun dışında çelik tüpler içerisinde kullanmaya hazır olarak piyasadan da alınabilir. Ancak çok aşındırıcı olduğundan uzun süre depolaması sakıncalıdır.

54 Tüpler kullanılsın kullanılmasın , emniyet açısından 6 ay sonra imalatçısına iade edilmelidir.
H.Siyanürün diğer bir elde ediliş şekli metodu ise Zyclen C metodu veya kuru metottur. Sıvı haldeki HCN alçı veya diyatome toprağına emdirilir. Bu şekilde hazırlanmış HCN kapalı teneke kutulara konur ve ağızları iyice lehimlenir. Bu kutular kullanılmadan önce iyice soğutulmalı ve otomatik açıcı aletlerle açılmalıdır.