AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI

... konulu sunumlar: "AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI"— Sunum transkripti:

1 AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI
Dr. Seda Sibel Günbey

2 ANTİBİYOTİKLER

3 Antibiyotiklerin en sık reçetelendiği hastalıklar Chang SC et al Diag Micro Infect Dis 2001;40:137-43

4 ÜSYİ antibiyotik kullanımı

5 Üst solunum yolları enfeksiyonları
Üst solunum yolları enfeksiyonlarının çoğunu grip, nezle ve soğuk algınlığı gibi hastalıklar oluşturur. Tüm bu hastalıklarda etkenler virüsler olduğu için antibiyotik tedavisi gereksizdir. Bu hastalıklarda antibiyotik kullanımı iyileşme sürecini kısaltmaz, aksine antibiyotik direnci ve antibiyotik toksik etkilerine maruz kalınmasına neden olur. En sık hatalı antibiyotik kullanımının üst solunum yolu enfeksiyonlarında gerçekleştiği bilinmektedir.

6 Soğuk algınlığı, rinosinüzit, non-spesifik üst solunum yolları enfeksiyonu
1. Genellikle viral kaynaklıdır, antibiyotik tavsiye edilmez 2. Mukopürülan rinit sıklıkla soğuk algınlığı ile birliktedir. Antibiyotik tedavi endikasyonu: Yakınmaların gün devam etmesi. Antibiyotik kullanımı dirençli mikroorganizmalar ile kolonizasyon riskinin artması

7 Gereksiz antibiyotik kullanımı nedenleri

8 Ateş tek başına antibiyotik kullanımı için bir neden değildir
Ateş; infeksiyon hastalıkları yanında infeksiyon dışı pek çok hastalıkta da görülebilir. Antibiyotiklerin bakteri dışındaki ateş üzerine etkisi yoktur. ANTİBİYOTİKLER ANTİPİRETİK DEĞİLDİR!

9 Antibiyotik kullanımı

10 Tanı yaklaşımı

11 MİKROBİYOLOJİK İNCELEME

12 ANTİBİYOTİK DUYARLILIĞI

13 ANTİBİYOTİK SEÇİMİ

14 ANTİBİYOTİK GEREKLİ Mİ?

15 AMPİRİK TEDAVİ

16 AMPİRİK TEDAVİ

17 AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI

18 ANTİBİYOTİK SEÇİMİ

19 Mikroorganizmaya Ait Faktörler

20 Antibiyotik Duyarlılığı

21 Hastaya Ait Faktörler Yaş İmmunite Renal yetmezlik
Karaciğer fonksiyon bozukluğu Diabetes mellitus Altta yatan hastalık Malignite İlaç yan etkisi Allerji

22 Hastaya ait faktörler Nötropeni İnvaziv girişim Antibiyotik kullanımı
Kateter kullanımı Cerrahi girişim Solunum yardımı Uzun süreli hastanede kalış

23 Antibiyotik Seçimi

24 Antibiyotik etki spektrumu ile ilgili yanlışlar:
Birden çok ve geniş spektrumlu antibiyotik kullanımının en etkili antibiyotik olacağı Dar spektrumlu antibiyotikler duyarlı mikroorganizmalar üzerinde geniş spektrumlu antibiyotiklerden daha etkilidir. Birden çok antibiyotik kullanımının bir başka sonucu da antibiyotik ilişkili toksik yan etkilerin görülme olasılığının artma riskidir.

25 Antibiyotik Etkisi

26 Antibiyotik dozunun ayarlanması

27 Antibiyotik uygulama dozu ile ilgili yanlışlar:
Yüksek doz antibiyotiğin etkili olacağı varsayımı ile yüksek doz antibiyotik kullanımı, Antibiyotik dozunun yetersiz olması, Doz aralıklarının uygunsuz olması sık yapılan yanlışlardandır. Antibiyotiklerin etki edebilmesi için minimum inhibitör konsantrasyonunun üzerinde olması gerekir. Yapılan klinik çalışmalar sonucunda kullanılacak dozlar belirlenmiştir. Antibiyotiklerin gereğinden düşük dozlarda verilmesi ile etki sağlanamazken, yüksek dozlarda toksik etkiler ortaya çıkabilir.

28 Antibiyotik uygulama süresi
Ateşin düşmesi veya iyileşme belirtilerinin görülmesi ile verilen antibiyotiğin kesilmesi, Cerrahi profilaksinin uzun tutulması en sık yapılan yanlışlardandır. Yapılan çalışmalar özel durumlar dışında cerrahi profilakside tek doz veya en fazla 24 saat antibiyotik uygulamasının yeterli olduğunu göstermektedir. Uzun süreli profilaksinin kısa süreli profilaksiye üstünlüğü gösterilememiştir.

29 Atılım

30 Antibiyotik Veriliş Yolu ve Dozu
Oral İntramüsküler İntravenöz Diğer

31 Doz ve Uyum

32 Direk Tedavi Maliyeti Kutu fiyatı Doz aralığı Tedavi süresi
Alet ekipman Hasta uyumu İlaç tadı Tedavi başarısızlığı İlaç yan etkisi İlaç etkileşimi

33 Kombine Tedavi Multibakteriyel infeksiyon
Tek antibiyotikle tedavi edilemeyen iki ayrı infeksiyon Etkeni bilinmeyen infeksiyon Direnci önlemek

34 Kombine Tedavi Dezavantajları
Farmakolojik etkileşim Antagonizm Yan etkide artış Süperinfeksiyon Çoğul dirençli bakteri gelişim Maliyette artış

35 Antibiyotik Kombinasyonu
2 + 2 ≠ 4

36 Ampirik Tedavi Gerekli endikasyon
Olası infeksiyon bölgesinin saptanması Etken mikroorganizmaların tahmini Mikroorganizmaların duyarlılık paterni Antibiyotiğin farmakolojik özellikleri Hastanın özellikleri

37 Ampirik Tedavi Ampirik tedavi en sık rastlanan patojenleri kapsar.
Tüm patojenleri kapsaması gerekmez. Her bakterinin duyarlılık paternini tam olarak tahmin etmek mümkün değildir. Ampirik tedavinin başarı şansı % 100 değildir Ancak, bu oranı mümkün olduğunca yükseltmek hekimin elindedir.

38 Ampirik Tedavi Geniş spektrum Bakterisid antibiyotik
Uygun antibiyotik / kombinasyon Güvenli antibiyotik Etkinliği kanıtlanmış antibiyotik Kültür sonucuna göre antibiyotik değişim

39 Ardışık Tedavi İV tedaviyi takiben klinik düzelme Ateşin düşmesi
Hastanın stabil olması Oral ilaç alabilmesi Gastrointestinal sistem emilim sorunu olmaması Absorpsiyonu azaltan başka ilaç almaması Oral ilaçlara aşırı duyarlılık olmaması Oral tedavinin etkin olamayacağı bir infeksiyon olmaması; endokardit, menenjit gibi

40 Ardışık Tedavi ( Aynı Antibiyotik)

41 Ardışık Tedavi (Ayrı Antibiyotik)

42 Antibiyotik Tedavisi Sonlandırılmalıdır
İnfeksiyon tedavi edildiğinde Mikrobiyolojik inceleme sonuçları negatif ve infeksiyon olası değilse İnfeksiyon tanısı konulmamışsa

43 Onsekiz yaş ve üzeri erişkinlerin antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi,tutum ve davranışları.
Ülkemizde toplamda antibiyotik kullanımı sıklığı ve hekimleri antibiyotik reçetesi yazma sıklıkları, 8 ilimizi kapsayan, kişi üzerinde yapılan bir anket çalışması sonuçlarına göre; Son bir yılda kendi kendine ilaç kullanımı; % 48.1 Evde antibiyotik bulundurma oranı % 2 5 Doktordan antibiyotik talep etme oranı: % 17 Doktor tavsiyesi olmadan antibiyotik kullanma oranı % 2 6 Son bir yılda genel antibiyotik kullanım oranı; % 5 7 Kendi kendine antibiyotik kullanım kullanımında en önemli gerekçe soğuk algınlığıdır ve % oranındadır. Eczaneye danışarak ilaç kullanma oranı % 1.7’ dir. Arkadaş, tanıdık tavsiyesi ile ilaç kullanma oranı % 0.6’ dır.

44

45 TEŞEKKÜR EDERİM